Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 maja 2023 r., sygn. I SA/Wa 803/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Asesor WSA Anna Milicka-Stojek (spr.) po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2023 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze sprzeciwu Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie del. do Prokuratury Regionalnej w Warszawie od decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia 31 stycznia 2023 r. nr 540/2023 w przedmiocie odmowy przyznania odszkodowania uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

Wojewoda Mazowiecki (dalej jako "organ" lub "Wojewoda") decyzją z 31 stycznia 2023 r. nr 540/2023, działając na podstawie art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2000 ze zm.), powoływanej dalej jako "K.p.a.", na skutek odwołania M. W. (dalej jako "wnioskodawca"), uchylił decyzję Prezydenta m.st. Warszawy (dalej jako "Prezydent") z 21 czerwca 2022 r. nr 257/SD/2022 w przedmiocie odmowy przyznania odszkodowania za nieruchomość położoną w Warszawie przy ul. [...] nr hip. [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Prezydent decyzją z 21 czerwca 2022 r., działając na podstawie art. 215 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.), powoływanej dalej jako "u.g.n.", po rozpatrzeniu wniosku z 22 maja 2014 r., odmówił wnioskodawcy przyznania odszkodowania za przejętą dekretem z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279), powoływanego dalej jako "dekret", nieruchomość położoną w Warszawie przy ul. [...[ nr hip. [...], która stanowi obecnie część dz. nr [...], nr [...] i nr [...] z obrębu [...]. Prezydent zauważył, że możliwość skorzystania z uprawnienia do odszkodowania, o którym mowa w art. 215 ust. 2 u.g.n., dotyczy domu jednorodzinnego, jeśli przeszedł on na własność państwa po 5 kwietnia 1958 r., bądź działki niezabudowanej, która przed wejściem w życie dekretu mogła być przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne, jeżeli poprzedni właściciel bądź jego następcy prawni zostali pozbawieni faktycznej możliwości władania nią po 5 kwietnia 1958 r. Z materiału dowodowego wynika, że ww. nieruchomość zabudowana była budynkiem zniszczonym w toku działań wojennych, jednak w drodze napraw istniała możliwość jego odbudowy. Budynki posadowione na tej nieruchomości przeszły jednak na własność państwa w dniu 20 października 1948 r. w związku z bezskutecznym upływem terminu do wniesienia wniosku o przyznanie prawa własności czasowej (tj. 19 października 1948 r.). Nie została więc spełniona jedna z przesłanek warunkujących przyznanie odszkodowania, tj. przejście własności budynku na rzecz państwa przed 5 kwietnia 1958 r. Niezależnie od powyższego przedmiotowa nieruchomość nie spełnia również przesłanek pozwalających na przyznanie odszkodowania za działkę, gdyby uznać ją za grunt niezabudowany. Choć bowiem nieruchomość mogła być przed dniem wejścia w życie dekretu przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne (zgodnie z ogólnym planem zabudowania m.st. Warszawy zatwierdzonym przez Ministerstwo Robót Publicznych w dniu 1 sierpnia 1931 r., obowiązującym w dacie wejścia w życie dekretu, jej teren położony był w strefach IV i V. Dla strefy IV określono sposób zabudowy zwarty, maksymalna ilość kondygnacji 4, powierzchnia zabudowy do 70% powierzchni nieruchomości. Dla strefy V określono sposób zabudowy zwarty, maksymalna ilość kondygnacji 5, powierzchnia zabudowy do 70% powierzchni nieruchomości), to jednak ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że nie spełniono drugiej przesłanki z art. 215 ust. 2 u.g.n., tj. pozbawienia faktycznej możliwości władania nieruchomością po 5 kwietnia 1958 r. Prezydent powołał się w tej kwestii na: pismo z 16 grudnia 1949 r., w którym H. W. zwraca się do Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy z prośbą o wydanie zaświadczenia, że nieruchomość przydzielona została Zarządowi; protokół objęcia w posiadanie budynków znajdujących się na nieruchomości z 7 kwietnia 1950 r. w wykonaniu orzeczenia administracyjnego Prezydenta m.st. Warszawy z 25 lutego 1950 r.; pismo Prezydium Rady Narodowej, Wydział Inspekcji Budowlanej Dzielnicy Śródmieście z 2 listopada 1953 r. skierowane do Wydziału Inspekcji Budowlanej którym wystąpiono, w związku ze stwierdzeniem stanu doraźnego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego m.in. na ww. nieruchomości, o zlecenie Pogotowiu Budowlanemu robót polegających na rozbiórce zagrażających i oszpecających widok ulicy murów pozostałych po zburzonych w czasie wojny budynkach; decyzję Prezydium Rady Narodowej - Wydziału Inspekcji Budowlanej z 16 grudnia 1953 r., z której wynika, że budynek położony na przedmiotowej nieruchomości został uznany za zniszczony i przekazano go do rozbiórki bez zgody właścicieli ze względu na nieprzystąpienie przez nich do robót rozbiórkowych; protokół oględzin nieruchomości dokonanych w dniu 15 maja 1954 r. na skutek sprawdzenia robót rozbiórkowych prowadzonych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Rozbiórkowe Porządkowych w Warszawie, z którego wynika, że ww. przedsiębiorstwo w kwietniu 1954 r. przystąpiło do rozbiórki na nieruchomości, natomiast roboty zostały przerwane po dwóch dniach ze względu za zbyt mały odzysk cegły. Opierając się na powyższych dokumentach Prezydent uznał, że dawny właściciel utracił możliwość faktycznego władania gruntem przed 5 kwietnia 1958 r. Świadczy o tym przede wszystkim ww. protokół objęcia z 7 kwietnia 1950 r., co należy rozumieć jako konkretne działanie prawne podmiotu publicznego w stosunku do nieruchomości. Ponadto fakt, że Przedsiębiorstwo Robót Rozbiórkowe Porządkowych w Warszawie prowadziło na gruncie roboty rozbiórkowe przed 5 kwietnia 1958 r., świadczy o podejmowaniu przez podmiot publiczny konkretnych działań faktycznych. Prezydent zwrócił również uwagę, że ww. nieruchomość została częściowo zajęta w związku z realizacją Trasy [...] budowanej w latach 1947-1949. Zagospodarowanie części tej nieruchomości potwierdza pozyskana na zlecenie organu opina fotogrametryczna zdjęcia lotniczego z 1955 r. wykonana w dniu 22 października 2021 r. W opinii tej wskazano, że obszar określony jako litera C o przybliżonej pow. 190 m2 od północy ograniczony jest krawędzią drogi gruntowej, a od południa krawężnikiem chodnika Al. [...]. Obszar ten można zidentyfikować jako obszar urządzonej zieleni. Obszar opisany jako litera D o przybliżonej pow. 25 m2 obejmuje fragment chodnika stanowiącego cześć Al. [...].