Wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2023 r., sygn. I SA/Wa 859/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj Sędziowie sędzia WSA Łukasz Trochym asesor WSA Nina Beczek (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 30 sierpnia 2023 r. sprawy ze skargi J. G. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] marca 2023 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania oddala skargę.

Uzasadnienie

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z [...] marca 2023 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania J. G., utrzymał w mocy decyzję Wojewody Małopolskiego z 17 listopada 2021 r. nr [...] umarzającą z dniem 16 września 2021 r. postępowanie administracyjne w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] z 5 października 1956 r. nr [...] o przejęciu na własność Państwa nieruchomości ziemskich położonych we wsi [...] w części dotyczącej nieruchomości stanowiących w dacie przejęcia własność P. S. (część b, poz. 85 orzeczenia).

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy podał, że postępowanie administracyjne zostało umorzone z mocy prawa na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego. Minister wyjaśnił, że w kontrolowanym orzeczeniu z 5 października 1956 r. wskazano, że będzie ono ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...]. Taki sposób ogłaszania orzeczeń przewidywały przepisy rozporządzenia Ministrów Skarbu oraz Rolnictwa i Reform Rolnych wydanego w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 15 lipca 1948 r. w sprawie trybu orzekania o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do Z.S.R.R. (Dz. U. Nr 37, poz. 271) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 16 września 1950 r. w sprawie sposobu określenia przejmowanych na własność Państwa nieruchomości ziemskich w razie, gdy ich granice zostały zatarte, oraz trybu postępowania w przypadku, gdy właściciel nieruchomości jest nieznany (Dz. U. Nr 45, poz. 416). W toku postępowania nie udało się odnaleźć dokumentów potwierdzających w sposób bezpośredni, że ogłoszenie orzeczenia nastąpiło. Nie ma jednak podstaw do negowania faktu ogłoszenia tego orzeczenia i że weszło do obrotu prawnego. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] wydało bowiem 10 listopada 1960 r. orzeczenie nr [...], mocą którego uchylone zostało kwestionowane orzeczenie z 5 października 1956 r., w części dotyczącej przejęcia nieruchomości od kilkunastu właścicieli, którzy byli przesiedleni na Ziemie Zachodnie, jednak powrócili na teren wsi [...] i objęli przed dniem 5 kwietnia 1958 r. wcześniej użytkowane grunty. Z tego wynika, że orzeczenie z 5 października 1956 r. musiało zostać ogłoszone, ponieważ przepis art. 100 rozporządzenia z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz. U. Nr 36, poz. 341 z późn. zm.), który stanowił podstawę prawną wydania orzeczenia z 10 listopada 1960 r. przewidywał możliwość uchylania jedynie decyzji prawomocnych, a więc takich, które zostały doręczone/ogłoszone i nie zostały zaskarżone w trybie odwoławczym oraz do sądu administracyjnego (art. 73 powyższego rozporządzenia). Osoby, które powróciły do wsi [...] wiedziały ponadto, że nie są już właścicielami posiadanych gruntów i podejmowały działania, aby grunty te odzyskać. Potwierdzają to wydawane do początku kwietnia 1958 r. decyzje tymczasowe, na podstawie których osoby te objęły w posiadanie częściowo własne grunty i zagrody, częściowo zaś grunty PFZ, które nie stanowiły ich własności (informacje zawarte w orzeczeniu z 10 listopada 1960 r.). Okoliczności te wskazują, że doręczenie (ogłoszenie) orzeczenia z 5 października 1956 r. musiało nastąpić przed zakończeniem wydawania decyzji tymczasowych (o których mowa wyżej), a więc przed dniem 5 kwietnia 1958 r. Ponadto orzeczenie z 5 października 1956 r. zostało wykonane. Stanowiło ono bowiem podstawę ujawnienia prawa własności Skarbu Państwa - Państwowego Funduszu Ziemi do tejże nieruchomości w księdze wieczystej nr [...]. Wpis ten został dokonany w dniu 14 sierpnia 1965 r. Okoliczność ta pośrednio wskazuje, że orzeczenie zostało ogłoszone, gdyż wpisanie prawa własności do ksiąg wieczystych mogło nastąpić jedynie w oparciu o orzeczenie ostateczne, które zostało prawidłowo wprowadzone do obrotu prawnego na skutek doręczenia lub ogłoszenia. Ustalając datę wszczęcia niniejszego postępowania, Minister przyjął natomiast, że wniosek o stwierdzenie nieważności kontrolowanego orzeczenia wpłynął do Wojewody 5 czerwca 2019 r., co wynika z daty prezentaty wpływu na wniosku, i ten dzień należy uznać za dzień wszczęcia postępowania. Na tej podstawie Minister uznał, że przedmiotowe postępowanie zostało niewątpliwie wszczęte po 30 latach od doręczenia orzeczenia z 5 października 1956 r.