Przedawnienie w podatku od spadków i darowizn a obowiązek złożenia zeznania podatkowego - Wyrok NSA z dnia 16 lipca 2024 r., sygn. III FSK 1052/23

Odnowienie obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie powoduje obowiązku złożenia zeznania podatkowego i w konsekwencji nie uzasadnia zastosowania 5-letniego terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Krakowie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 30 listopada 2022 r. sygn. akt I SA/Kr 930/22 w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Krakowie z dnia 30 czerwca 2022 r. nr 1201-IOP1-2.4104.104.2022.5 w przedmiocie podatku od spadków i darowizn oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2022 r., I SA/Kr 930/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Krakowie z dnia 30 czerwca 2022 r. w przedmiocie podatku od spadków i darowizn uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, umorzył postępowanie podatkowe i zasądził od organu na rzecz skarżącej kwotę 173 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wyroku, sąd pierwszej instancji wskazał, że przeprowadzona przez Sąd, kontrola legalności zaskarżonej decyzji wykazała, że skarga jest zasadna albowiem zaskarżona oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji naruszała przepisy prawa materialnego. Dodał, że stan faktyczny kontrolowanej sprawy był pomiędzy stronami bezsporny, natomiast istota sporu w realiach niniejszej sprawy sprowadzała się do rozstrzygnięcia kwestii przedawnienia prawa do wydania przez organ podatkowy I instancji decyzji (decyzja z dnia z 29 marca 2022 r.) ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia przez skarżącą spadku po zmarłej w dniu 6 stycznia 2017 r. Z. K., w sytuacji, gdy skarżąca nie złożyła zeznania podatkowego SD-3 w terminie wynikającym z art.17a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043, tj. ze zm.) dalej: "u.p.s.d.", a następnie z dniem 13 kwietnia 2017 r., uprawomocniło się postanowienie Sądu Rejonowego w N. Wydział [...] Cywilny z 22 marca 2017r., [...], stwierdzające nabycie spadku po zmarłej Z. K.. Organ II instancji uznał w zaskarżonym rozstrzygnięciu, iż decyzja ustalająca powyższe zobowiązanie wydana została zgodnie z brzmieniem art. 68 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, tj. ze zm.) - dalej: "O.p." Uzasadniając swoje stanowisko tym, że obowiązek podatkowy w sprawie - stosownie do treści art. 6 ust. 4 u.p.s.d. - powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku po zmarłej, tj. z dniem 13 kwietnia 2017 r. W ocenie organu z uwagi na fakt, iż skarżąca złożyła zeznanie podatkowe SD-3 dopiero w dniu 21 marca 2022 r., a więc po upływie miesięcznego terminu z art. 17a ust.1 u.p.s.d., zastosowanie znalazła dyspozycja z art. 68 § 2 pkt 1 O.p. Stąd wydanie przez organ I instancji decyzji wymiarowej w dniu 29 marca 2022 r. nastąpiło z zachowaniem wskazanego w tym przepisie pięcioletniego terminu. Skarżąca natomiast uważała, że termin przedawnienia prawa do wydania decyzji wynosił w sprawie 3 lata zgodnie z dyspozycją art. 68 § 1 O.p., w związku z tym, że przepis art. 6 ust. 4 u.p.s.d., w którym przewidziano tzw. odnowienie obowiązku podatkowego, nie nakłada na podatnika obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Rozstrzygając zasadniczy przedmiot sporu w niniejszej sprawie WSA w Krakowie stwierdził, że należało przyznać w całości rację stanowisku prezentowanemu przez skarżącą. Dodał, że stanowisko to pozostawało zgodne z przeważającą i utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych. Podkreślił, że w realiach niniejszej sprawy obowiązek podatkowy odnowił się, stosownie do art. 6 ust. 4 u.p.s.d., z chwilą uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku po Z. K. tj. w dniu 13 kwietnia 2017r., co implikuje stwierdzenie, że skarżąca nie miała obowiązku złożenia zeznania, o którym mowa w art. 17a u.p.s.d. w terminie 1 miesiąca licząc od dnia uprawomocnienia się powyższego postanowienia, a tym samym nie zaistniała sytuacja opisana w art. 68 § 2 O.p. W konsekwencji, w ocenie sądu pierwszej instancji organy podatkowe obu instancji naruszyły przepis art. 68 § 1 i 2 O.p., przyjmując, że decyzja ustalająca skarżącej zobowiązanie w podatku od spadków mogła zostać jej doręczona przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 2 O.p). Powyższe naruszenie powiązane było także z wadliwą wykładnią i wadliwym zastosowaniem art. 6 ust.4 w zw. z art.17a ust.1 u.p.s.d.