Wyrok NSA z dnia 9 kwietnia 2024 r., sygn. III OSK 4036/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak Sędziowie sędzia NSA Piotr Korzeniowski sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy Mikołów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt III SA/GI 373/20 w sprawie ze skargi Prokuratora Okręgowego w Katowicach na uchwałę Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 22 maja 2018 r. nr XLIII/786/2018 w przedmiocie przyjęcia statutu sołectwa Borowa Wieś 1. uchyla punkt pierwszy zaskarżonego wyroku i w tym zakresie skargę oddala, 2. oddala wniosek Rady Miejskiej Mikołowa o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt III SA/Gl 373/20, po rozpoznaniu skargi Prokuratora Okręgowego w Katowicach na uchwałę Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 22 maja 2018 r. nr XLIII/786/2018 w przedmiocie przyjęcia statutu sołectwa Borowa Wieś, stwierdził nieważność § 15 ust. 2 oraz § 19 ust. 1 zaskarżonej uchwały (punkt 1) i umorzył postępowanie w pozostałym zakresie (punkt 2).

W ocenie Sądu pierwszej instancji Prokurator trafnie zarzucił w skardze naruszenie art. 2 i art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, art. 35 ust. 3 w zw. z art. 11b i art. 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1875 z późn. zm.) zwanej dalej u.s.g. poprzez wprowadzenie w § 15 ust. 2 zaskarżonej uchwały możliwości odstąpienia przez zebranie wiejskie od głosowania w trybie jawnym, podczas gdy brak jest podstawy prawnej do wyposażenia zebrania wiejskiego w tego rodzaju kompetencję. Podkreślono, że jawność życia publicznego wynikająca z określonej w art. 2 Konstytucji RP zasady demokratycznego państwa prawnego ma swoje umocowanie w polskim porządku prawnym. Jawność ta jest realizowana również w u.s.g., a jej przejawem są regulacje zawarte w art. 11b i art. 14 u.s.g. Prawdą jest, co zarzuca w odpowiedzi na skargę organ, że przepisy te dotyczą wprost działalności organów gminy, a nie organów jednostek pomocniczych tworzonych przez gminę, do których zalicza się między innymi sołectwa (art. 5 ust. 1 u.s.g.). Nie można jednak zdaniem Sądu przyjąć poglądu, że zasada jawności życia publicznego dotyczy organów gminy, a nie dotyczy tworzonych przez tę gminę organów jednostek pomocniczych, a także, aby możliwość dopuszczenia tajnego głosowania na posiedzeniach rady gminy wymagała szczególnego przepisu rangi ustawowej, podczas gdy dopuszczenie możliwości tajnego głosowania konkretnej sprawy na zebraniu wiejskim było możliwe tylko na podstawie uchwały tegoż zebrania wiejskiego. Dla takiej wykładni trudno znaleźć racjonalne uzasadnienie i nie ma go również w uzasadnieniu stanowiska organu. Treść § 15 ust. 2 uchwały (Statutu) dopuszcza tajne głosowanie w innych sprawach, niż określone w przepisach szczególnych. Stanowi więc określenie niemającego ustawowego umocowania wyjątku od zasady jawności życia publicznego i powszechnego dostępu do informacji publicznej chronionego przepisami art. 61 ust. 1 Konstytucji RP oraz ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.