Wyrok NSA z dnia 11 czerwca 2024 r., sygn. III FSK 1020/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Bogusław Woźniak, Sędzia NSA Paweł Borszowski, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Białymstoku od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 13 lipca 2022 r. sygn. akt I SA/Bk 171/22 w sprawie ze skargi E.L. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Białymstoku z dnia 12 kwietnia 2022 r. nr 2001-IOA.604.1.2022 w przedmiocie podatku od spadków i darowizn oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 13 lipca 2022 r. sygn. I SA/Bk 171/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w sprawie ze skargi E.L. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Białymstoku z dnia 12 kwietnia 2022 r. w przedmiocie uchylenia, w wyniku wznowienia postępowania, decyzji ostatecznej ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn i ustalenia wysokości tego zobowiązania w nowej wysokości uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Białymstoku z dnia 31 stycznia 2022 r., nr 2001-IOV.604.2.2021, umorzył postępowania administracyjne, a także zasądził od organu na rzecz skarżącej kwotę 697 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wyroku, sąd pierwszej instancji wskazał, że skarga okazała się zasadna, albowiem trafny okazał się najdalej idący zarzut skargi, tj. nastąpiło przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe. Podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w związku z nabyciem własności rzeczy i praw majątkowych tytułem dziedziczenia przez skarżącą po ojcu - E.R.J., zmarłym. 13 stycznia 2015 r. Postanowieniem z 12 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy w Łomży stwierdził nabycie spadku po nim m.in. przez skarżącą. Postanowienie to uprawomocniło się 4 lipca 2015 r. Nabycie nie zostało wcześniej zgłoszone do opodatkowania, zatem z tą datą należy wiązać moment powstania obowiązku podatkowego. Od końca 2015 r. należało zatem liczyć okres, w którym organ mógł wydać i doręczyć decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego. W dalszej kolejności WSA w Białymstoku dodał, że złożenie przez skarżącą zgłoszenia w dniu 15 września 2021 r. nie spowodowało powstania obowiązku podatkowego, ponieważ ukształtował się on wcześniej, w momencie uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Zdaniem tego sądu, w sprawie należało przyjąć 3 letni okres przedawnienia, o którym mowa w art. 68 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 tj. ze zm.) – dalej jako: "O.p.". Zauważył, że aktualnie orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego stoi na stanowisku, że obowiązek podatkowy powstaje w momencie uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Sąd pierwszej instancji stanął na stanowisku, że organ miał trzy lata, licząc od końca 2015 r. na wydanie i doręczenie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. Okres ten upłynął z końcem 2018 r. Przyznał również rację skarżącej, że zgłoszenie przez nią nowych, niezgłoszonych wcześniej, składników majątku we wrześniu 2022 r. nie spowodowało odnowienia obowiązku podatkowego. WSA w Białymstoku za całkowicie nieuprawnione uznał przyjęcie przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, że w związku ze złożeniem przez skarżącą zgłoszenia kolejnych składników majątku na formularzu SD-Z2, czyli de facto zgłoszenia składników majątku niezgłoszonych wcześniej, w dniu 15 września 2021 r. doszło do odnowienia się powstania obowiązku podatkowego, co miałoby dawać podstawę do dalszego prowadzenia postępowania, w tym również w trybie wznowienia. Prawidłowe rozumienie przepisów art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r., poz. 86 ze zm.) - dalej: "u.p.s.d." oraz art. 68 § 1 O.p. zdaniem sądu pierwszej instancji jest takie, że w sprawie moment powstania obowiązku podatkowego należy wiązać z uprawomocnieniem się postanowienia Sądu Rejonowego o stwierdzeniu nabycia spadku. Termin, do kiedy możliwe było wydanie przez organ decyzji ustalającej upłynął z końcem 2018 r. Po tej dacie prawo organu do wydania takiej decyzji uległo przedawnieniu. Wyrok ten w całości dostępny jest w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej w skrócie CBOSA).