Szanujmy wspomnienia

Ewolucja prawa pracy

26 czerwca 1974 r. uchwalono Kodeks pracy – jeden z najważniejszych aktów prawnych, który reguluje stosunki zatrudnienia w Polsce. Niewątpliwie w ciągu 50 lat przeszedł on wiele zmian, dostosowując się do zmieniającego się świata. Rzeczywistość, w której był bowiem tworzony, odbiegała znacząco od dzisiejszej. Z okazji jubileuszu warto sobie przypomnieć początki kształtowania prawa pracy.

Początki prawa pracy sięgają zaledwie XIX w. i wiązały się z gwałtownym postępem technicznym podczas tzw. wielkiej rewolucji przemysłowej. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na siłę roboczą, a co za tym idzie, wzrostem zatrudnienia, zwiększyła się liczba problemów wynikających z realiów, w jakich znajdowali się ówcześni robotnicy. Warunki pracy pod każdym względem były tragiczne, a możliwość ich indywidualnej zmiany przez jednostkę - zerowa. Odpowiedzią na tę sytuację było zrzeszanie się pracowników. Właśnie wtedy powstały pierwsze związki zawodowe. Początkowo nie były one wspierane przez państwo. W Anglii i Francji wydawano nawet ustawy, których celem było zakazywanie ich działalności. Nie odniosły one jednak oczekiwanego skutku, a ruch robotniczy stale rósł w siłę.

W drugiej połowie XIX w. państwa zaczęły rezygnować z bezwzględnej walki ze związkami zawodowymi. Często przyznawano im nawet ograniczone prawo do strajkowania. W końcu na początku XX w. widmo komunizmu spowodowało, że państwa zaczęły sankcjonować ich działalność oraz regulować stosunek między pracownikami a pracodawcami. Celem tych regulacji była poprawa sytuacji pracowników. Wprowadzono np. zakaz pracy dzieci, skrócenie oraz uregulowanie czasu pracy i wprowadzenie procedur ochronnych w przypadku wypadków przy pracy.