Zasady rozliczeń umowy kredytowej a klauzule abuzywne - Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2024 r., sygn. II CSKP 150/24

Postanowienia umowy kredytu, które pozwalają bankowi na jednostronne ustalanie kursów waluty, stanowią niedozwolone klauzule umowne. Ich eliminacja powoduje nieważność umowy, jeżeli nie można utrzymać jej w pozostałym zakresie zgodnie z interesami konsumenta.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Paweł Grzegorczyk (przewodniczący)

SSN Władysław Pawlak

‎SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)

oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Powód Bank S.A. w W. (dalej: „Bank”) domagał się zasądzenia od pozwanego J. Ż. kwoty 429 087,11 zł z bliżej opisanymi odsetkami z tytułu zwrotu kredytu udzielonego pozwanemu jako konsumentowi na podstawie umowy z 7 marca 2008 r. rozwiązanej przez powoda wskutek wypowiedzenia z powodu zaniechania spłacania przez pozwanego wymagalnych rat kredytowych.

Wyrokiem z 16 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu, po ponownym rozpoznaniu sprawy wskutek uchylenia poprzedniego wyroku tego Sądu przez Sąd drugiej instancji, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 423 338,81 zł z bliżej określonymi odsetkami od kwot cząstkowych wymienionych w punkcie 1, oddalił powództwo w pozostałej części (punkt 2) oraz orzekł o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że strony zawarły 7 marca 2008 r. umowę kredytu hipotecznego indeksowanego (waloryzowanego) kursem franka szwajcarskiego (CHF), na podstawie której Bank wypłacił pozwanemu kwotę 213 535,65 zł; kwota ta została przeliczona według kursu kupna CHF ustalonego w Tabeli kursów walut obcych Banku na kwotę 98 358,20 CHF i stała się następnie podstawą ustalenia wysokości 360 rat kapitałowo- odsetkowych wyrażonych we franku szwajcarskim, które pozwany zobowiązał się spłacać w złotych po przeliczeniu danej raty na złote według kursu sprzedaży franka ustalonego w Tabeli kursów walut obcych kredytodawcy w dniu wymagalności każdej raty. Oprocentowanie kredytu było zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 4,42 % w skali roku; miało ulegać zmianie w przypadku zmiany indeksu […] na zasadach określonych w umowie, ale nie mogło być większe niż odsetki maksymalne. Pozwany złożył oświadczenie, iż jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko. W § 2 umowy wskazano, że kredyt został udzielony w celu pokrycia zobowiązań pozwanego z wcześniej zaciągniętych kredytów oraz w celu sfinansowania kosztów budowy domu (20 000 zł). Umowa była zmieniana bliżej opisanymi trzema aneksami. W związku ze wzrostem kursu CHF powodującego zwiększenie się zadłużenia pozwanego oraz złą sytuacją majątkową, pozwany przestał od 2014 roku spłacać raty kredytu. Pismem z 20 lutego 2015 r., doręczonym pozwanemu 2 marca 2015 r., Bank wypowiedział pozwanemu z tej przyczyny przedmiotową umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia, a następnie pismem z 14 maja 2015 r. wezwał pozwanego do zapłaty zadłużenia, obejmującego kapitał w kwocie 401 713,27 zł, odsetki umowne w kwocie 880,28 zł, odsetki za opóźnienie w kwocie 1038,44 zł, opłaty w kwocie 166 zł oraz koszty ubezpieczenia w kwocie 147 zł. W dniu 29 grudnia 2015 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg Banku, stwierdzający istnienie wymagalnego zadłużenia J. Ż. w kwocie 429.087,11 zł obejmującego należność główną w kwocie 403.678,33 zł, odsetki umowne w kwocie 880,28 zł, odsetki za opóźnienie w kwocie 19.181,20 zł oraz opłaty w kwocie 166 zł. Pozwany nie spłacił wymagalnej wierzytelności. Sąd ustalił także, że pozwany ma aktualnie 57 lat, nie pracuje, na utrzymaniu posiada żonę i troje dzieci, z których dwoje jest pełnoletnich. W 2014 r. pozwany przeszedł na rentę ze względu na stan zdrowia, otrzymuje z tego tytułu świadczenie w kwocie 1.020 zł, posiada także orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Pozwany podjął dodatkową pracę jako pracownik ochrony za wynagrodzeniem w kwocie 1.470 zł.