Okoliczności wykluczające ustalenie stosunku pracy dla ratowników medycznych - Wyrok SN z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. I PSKP 46/23

W sytuacji, gdy strony dokonują wyboru formy współpracy poprzez zawarcie umowy zlecenia, która uwzględnia cechy kontraktu cywilnoprawnego, wyraźna wola stron i charakter świadczonych usług mogą uniemożliwić późniejsze przekwalifikowanie tej umowy na stosunek pracy, nawet w przypadku braku faktycznego wykonywania zleconych czynności.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Romualda Spyt (przewodniczący)

SSN Maciej Pacuda

‎SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa R. L. ‎przeciwko Wojewódzkiemu Pogotowiu Ratunkowemu w K. ‎o ustalenie istnienia stosunku pracy, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń ‎Społecznych w dniu 4 czerwca 2024 r., ‎skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy ‎i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach ‎z dnia 2 marca 2023 r., sygn. akt XI Pa 18/23,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. przyznaje od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Katowicach na rzecz radcy prawnego M. B. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) zł, powiększoną o stawkę należnego podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

UZASADNIENIE

W wyroku z dnia 2 marca 2023 r., sygn. akt XI Pa 18/23, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach – w sprawie z powództwa R. L. przeciwko Wojewódzkiemu Pogotowiu Ratunkowemu w K. – oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Katowice-Zachód w Katowicach z dnia 7 października 2022 r., sygn. akt VII P 763/21, w którym Sąd Rejonowy oddalił powództwo R. L. o ustalenie istnienia stosunku pracy u strony pozwanej.

Sąd drugiej instancji podzielił i przyjął za własne ustalenia podstawy faktycznej wyroku Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którymi powód posiada uprawnienia do wykonywania zawodu ratownika medycznego. Z dniem 1 czerwca 2020 r. powód zarejestrował i rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej pod firmą R., której przedmiotem była działalność pogotowia ratunkowego. Pozwany zatrudnia ratowników medycznych na podstawie umów o pracę, od wielu lat korzysta także z ich usług również na postawie umów cywilnoprawnych. Gdy u pozwanego kończą się dotychczasowe umowy zawarte z ratownikami bądź zwiększa się zapotrzebowanie na ich pracę, zostaje ogłoszony konkurs ofert. Przygotowywane są jego szczegółowe warunki, propozycja umowy, z którymi potencjalni oferenci mogą się zapoznać na stronie internetowej pozwanego lub w jego siedzibie. Otwarcie złożonych ofert odbywa się jawnie, oferenci mogą być przy nim obecni. Oferty są badane pod względem spełnienia warunków formalnych, następnie merytorycznie. Pozwany prowadzi swoją działalność na bardzo dużym obszarze, dlatego oferenci mogą wskazywać, gdzie chcieliby świadczyć usługi. Z wybranymi oferentami pozwany zawiera umowy o świadczenie usług. Miejsce świadczenia usług jest ustalane na etapie zawierania umowy, choć informacja o tym nie musi być do umowy wpisana. Umowy o świadczenie usług z ratownikami były co do zasady zawierane na czas trwania umowy kontraktowej z Narodowym Funduszem Zdrowia. W związku z wykonywaniem zawartej umowy pozwany zapewnia wyposażenie służące do ratowania zdrowia, leki i środki medyczne. Pozwany nadzoruje też wypełnianie dokumentacji medycznej przez ratowników, gdyż do tego zobowiązuje go Narodowy Fundusz Zdrowia. Monitorowany jest także czas świadczenia usług, czyli to, czy dana osoba stawiła się na dyżurze o określonej godzinie, kiedy zakończyła dyżur i czy znajduje to pokrycie w dokumentacji oraz wystawionych przez nią rachunkach. Zespoły ratownictwa medycznego są dwu- lub trzyosobowe. Zespół podstawowy jest dwuosobowy, w jego skład wchodzą osoby z wykształceniem medycznym: ratownik medyczny jako kierownik zespołu oraz osoba pełniąca funkcję kierowcy. W zespołach specjalistycznych - trzyosobowych był dodatkowo lekarz jako kierownik zespołu.