Wyrok SN z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. V CSK 654/15

Art. 64 k.c. nie stanowi samoistnej podstawy kreowania obowiązku złożenia oznaczonego oświadczenia woli, lecz jest prawną podstawą przymusowej realizacji tego obowiązku wynikającego z innych źródeł i określa skutki prawne wynikające ze stwierdzenia istnienia takiego obowiązku.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Irena Gromska-Szuster

SSN Kazimierz Zawada

Protokolant Piotr Malczewski

w sprawie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej "S." przeciwko Powszechnej Kasie Oszczędności Bank Polski Spółce Akcyjnej przy udziale interwenienta ubocznego A. K. o nakazanie ewentualnie ustalenie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 czerwca 2016 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 23 kwietnia 2015 r.,

1. oddala skargę kasacyjną

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego koszty postępowania kasacyjnego w kwocie 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych.

Uzasadnienie

Powód - Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa "S." w pozwie skierowanym przeciwko Powszechnej Kasie Oszczędności Bankowi Polskiemu S.A. wniosła o ukształtowanie stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytowej z dnia 25 listopada 1991 r. i nakazanie zgłoszenia lokali o nr 6/4, 6/1, 4a/5, 4a/3, 4a/1, 2a/6, 2/6, 2/8, 6/5 położonych przy ul. Ś. w W., do pomocy państwa w spłacie kredytu mieszkaniowego, w tym do przejściowego wykupu odsetek ze środków budżetu państwa z tytułu spłaty kredytu mieszkaniowego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2003 r., Nr 119, poz. 1115), ewentualnie o ustalenie, że opisane lokale powinny zostać objęte pomocą państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych zgodnie z przepisami przytoczonej ustawy.

Wyrokiem z dnia 12 września 2014r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo ustalając, że w dniu 25 listopada 1991 r. strony zawarły umowę, na mocy której pozwany udzielił powodowi kredytu na sfinansowanie kosztów budowy budynku mieszkalnego przy ul. Ś. nr 2-6. N astępnie strony zawierały kolejne aneksy do umowy przewidujące zwiększenie sumy kredytu oraz przedłużenie terminu zakończenia realizacji inwestycji. Z zakresu działania umowy i kredytowania wyłączono w 1994 roku 9 lokali przeznaczonych od początku na cele usługowe; w pozostałym zakresie pozwany Bank nie kwestionował sposobu wykorzystania kredytu. Spłata kredytu przez powoda została objęta pomocą państwa przewidzianą w ustawie z dnia 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2003 r., Nr 119, poz. 1115) dalej jako ustawa o pomocy państwa oraz przepisach rozporządzeń wykonawczych Rady Ministrów, polegającą między innymi na przejściowym wykupie przez Skarb Państwa ze środków budżetowych odsetek od tego kredytu. W 1996 roku w wyniku przeprowadzenia kontroli przydziałów na lokale spółdzielcze oraz dokumentacji dotyczącej spłaty kredytu i prawidłowości rozliczenia, pozwany Bank stwierdził m.in. brak analitycznej ewidencji zadłużenia w rozbiciu na poszczególnych członków spółdzielni i posiadaczy lokali; zwrócił się do powoda o jej prawidłowe założenie i prowadzenie, a także o przeprowadzenie kontroli sposobu użytkowania lokali mieszkalnych. Spółdzielnia powoływała się na trudności z wyprowadzeniem prawidłowej analitycznej ewidencji zadłużenia związane najpierw z katastrofalną powodzią w 1997 roku, następnie z toczącym się w 1998 roku postępowaniem karnym przeciwko członkom poprzedniego zarządu spółdzielni podejrzanym o niegospodarność na szkodę spółdzielni, a następnie z faktem włamania do siedziby powoda. W dniach 9 października 1998 r. - 19 października 1999 r. Urząd Kontroli Skarbowej przeprowadził kontrolę prawidłowości rozliczeń z tytułu przejściowego wykupienia przez budżet państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych oraz prawidłowości dokonania umorzeń, między innymi w odniesieniu do inwestycji przy ul. Ś. nr 2-6. W toku kontroli Urząd Skarbowy stwierdził, że w badanym okresie powodowa Spółdzielnia wykazywała w analitycznej ewidencji zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego lokale mieszkalne, w których była prowadzona działalność gospodarcza (m.in. lokale położone w W. przy ul. Ś. 2a/6, 2/6, 2/8,4a/3, 4a/5, 6/1, 6/4, 6/5 4a/1). Nie spłacone odsetki od kredytu mieszkaniowego przypadające na te lokale podlegały przejściowemu wykupieniu ze środków budżetu państwa. UKS uznał, że przeznaczenie lokali mieszkalnych na inne cele niż zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych stanowi zmianę funkcji tych lokali, w związku z czym nie mają do nich zastosowania przepisy o pomocy państwa w spłacie kredytu mieszkaniowego. Notą sygnalizacyjną z dnia 22 listopada 1999 r. Urząd Kontroli Skarbowej powiadomił pozwany Bank o stwierdzonych nieprawidłowościach rozliczeń z tytułu wykupienia przez budżet państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych oraz dokonania umorzeń tych odsetek, przekazując jednocześnie pozwanemu wyciągi dokumentacji z przeprowadzonej kontroli.