Jak ustalić wartość transakcji finansowych pomiędzy podmiotami powiązanymi

Określenie, czy dana transakcja podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu, nie zawsze jest proste i przejrzyste. Liczne wątpliwości dotyczą w szczególności pożyczek oraz cash poolingu. Przedstawiamy najważniejsze wnioski płynące z wyjaśnień fiskusa poświęconych tego typu umowom

W myśl art. 11k ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) oraz art. 23w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) podmioty powiązane są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok podatkowy dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza w danym roku próg dokumentacyjny określony ustawą. Dla transakcji finansowych wynosi on 10 mln zł. Wartość transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym należy określić na podstawie umów lub innych dokumentów oraz konkretnej wielkości, zróżnicowanej z uwagi na przedmiot współpracy powiązanych kontrahentów. Zgodnie z art. 11l ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 23x ust. 1 ustawy o PIT wartość transakcji kontrolowanej odpowiada:

• wartości kapitału - w przypadku pożyczki, kredytu lub depozytu,
• wartości nominalnej - w przypadku emisji obligacji,
• sumie gwarancyjnej - w przypadku poręczenia lub gwarancji,
• wartości właściwej dla danej transakcji kontrolowanej - w przypadku pozostałych transakcji finansowych.

Brak umowy pisemnej

Nie każda relacja gospodarcza dokumentowana jest w formie umowy pisemnej. Ustawodawca nie doprecyzował, jakiego innego rodzaju dokumenty, oprócz umowy, mają stanowić źródło informacji o wartości transakcji finansowej, pozostawiając tę kwestię niejako otwartą. Dokumentem tego rodzaju mógłby teoretycznie być harmonogram spłat pożyczki albo wyciąg z rachunków bankowych, które Ministerstwo Finansów zdaje się traktować na równi z umową. W tym względzie pojawia się jednak pytanie o relację tego rodzaju dokumentów do faktur (not) dotyczących danego roku podatkowego oraz płatności otrzymanych lub przekazanych w tym roku. Faktury, o ile zostały wystawione lub otrzymane, będą stanowić w założeniu potwierdzenie dla wynagrodzenia naliczonego z tytułu transakcji finansowej (odsetki, prowizje), a to - co wynika wprost z ustawy - nie powinno być uwzględniane w wartości transakcji finansowej. Podobnie wartość transakcji finansowej, określona na podstawie otrzymanych lub przekazanych płatności, wymagałaby pominięcia przepływów dotyczących ewentualnych należności odsetkowych, co oczywiście w kontekście literalnej wykładni przepisu (art. 11l ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT oraz art. 23x ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT), w którym wskazano na otrzymane lub przekazane płatność bez ich zawężania do konkretnych tytułów, może być dyskusyjne.