Jak zmienią się przepisy o związkach zawodowych od 1 stycznia 2019 r.

Od 1 stycznia 2019 r. zmienią się przepisy regulujące zasady tworzenia i wstępowania do związków zawodowych. Wszystkie osoby zarobkujące, a nie tylko zatrudnieni na podstawie umów o pracę, będą mogły zrzeszać się w związkach zawodowych. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej będą przysługiwały organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących pracownikami lub innymi niż pracownicy osobami wykonującymi pracę zarobkową. Ponadto układy zbiorowe będą mogły być zawierane dla innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową.

1 stycznia 2019 r. wejdzie w życie ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca). Podstawowym jej celem jest rozszerzenie zakresu podmiotowego prawa do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w celu wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 r. (K 1/13). Zmiany zmierzają do objęcia pełnym prawem koalicji związkowej, tj. prawem tworzenia i wstępowania do organizacji związkowych wszystkich osób świadczących pracę za wynagrodzeniem, bez względu na podstawę zatrudnienia. W tym kontekście pracownikiem jest każdy, kto wykonuje określoną pracę zarobkową na rzecz innego podmiotu w ramach łączącego go z tym podmiotem stosunku prawnego. Nowelizacja ma na celu umożliwienie tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w szczególności:

• osobom wykonującym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, czy umowy o dzieło, oraz
• osobom prowadzącym jednoosobowo działalność gospodarczą (tzw. osobom samozatrudnionym) wykonującym pracę na rzecz danego podmiotu na podstawie umowy.

Ponadto w ramach definicji osoby wykonującej pracę zarobkową zakłada się rozszerzenie uprawnienia do tworzenia związków zawodowych na osoby wykonujące pracę nakładczą, które dotychczas posiadały jedynie uprawnienie do wstępowania do związków zawodowych działających już w zakładzie pracy. Pełne prawo koalicji związkowej będzie przysługiwało zatem wszystkim osobom wykonującym pracę zarobkową.