ZWIĄZEK KOMORÓW

REPUBLIKA MADAGASKARU

REPUBLIKA MAURITIUSU

REPUBLIKA SESZELI

REPUBLIKA ZAMBII

REPUBLIKA ZIMBABWE

zwane dalej „Państwami AWP”

z jednej strony oraz

KRÓLESTWO BELGII,

REPUBLIKA BUŁGARII,

REPUBLIKA CZESKA,

KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC,

REPUBLIKA ESTOŃSKA,

IRLANDIA,

REPUBLIKA GRECKA,

KRÓLESTWO HISZPANII,

REPUBLIKA FRANCUSKA,

REPUBLIKA WŁOSKA,

REPUBLIKA CYPRYJSKA,

REPUBLIKA ŁOTEWSKA,

REPUBLIKA LITEWSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO LUKSEMBURGA,

REPUBLIKA WĘGIERSKA,

MALTA,

KRÓLESTWO NIDERLANDÓW,

REPUBLIKA AUSTRII,

RZECZPOSPOLITA POLSKA,

REPUBLIKA PORTUGALSKA,

RUMUNIA,

REPUBLIKA SŁOWENII,

REPUBLIKA SŁOWACKA,

REPUBLIKA FINLANDII,

KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

oraz

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA,

zwane dalej „Stroną WE” ,

z drugiej strony,

wspólnie zwane dalej „Stronami” ,

PREAMBUŁA

Państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) z regionu Afryki Wschodniej i Południowej (AWP), wchodzące w skład grupy AWP i jej poszczególne państwa członkowskie, z jednej strony, oraz Wspólnota Europejska (WE) i jej państwa członkowskie, z drugiej strony;

UWZGLĘDNIAJĄC Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony, a WE i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w dniu 23 czerwca 2000 r. (zwaną dalej „umową z Kotonu”), Traktat ustanawiający Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej (COMESA) podpisany w dniu 5 listopada 1993 r., Traktat ustanawiający Południowoafrykańską Wspólnotę Rozwoju (SADC) podpisany w dniu 17 sierpnia 1992 r. oraz jego protokół w sprawie handlu, Traktat ustanawiający Wspólnotę Wschodnioafrykańską (EAC) podpisany w dniu 30 listopada 1999 r. oraz Akt założycielski Unii Afrykańskiej przyjęty i podpisany w dniu 11 lipca 2002 r.;

UWZGLĘDNIAJĄC Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską;

MAJĄC RÓWNIEŻ NA UWADZE decyzję ósmego szczytu organu COMESA skupiającego szefów państw lub rządów, który odbył się w Chartumie w Sudanie w dniu 17 marca 2003 r. i dotyczył określenia składu AWP do celów negocjacji umowy o partnerstwie gospodarczym („EPA”) z Unią Europejską (UE);

ZWAŻYWSZY, że Państwa AWP oraz WE i jej państwa członkowskie są zgodne co do tego, że ich współpraca w dziedzinie handlu i gospodarki ma na celu przyczynienie się do płynnej i stopniowej integracji Państw AWP z gospodarką światową, z należytym uwzględnieniem ich wyborów politycznych, poziomów i priorytetów rozwoju, promując w ten sposób ich zrównoważony rozwój oraz przyczyniając się do eliminacji ubóstwa w Państwach AWP;

POTWIERDZAJĄC ich zobowiązanie do wspomagania oraz przyspieszania rozwoju gospodarczego, kulturalnego i społecznego Państw AWP w celu przyczynienia się do pokoju i bezpieczeństwa oraz do promowania stabilnego i demokratycznego otoczenia politycznego, które sprzyja zrównoważonemu krajowemu i regionalnemu rozwojowi;

POTWIERDZAJĄC, że EPA jest zgodna z celami i zasadami umowy z Kotonu, w szczególności z postanowieniami jej części III, tytuł II;

POTWIERDZAJĄC, że EPA jest instrumentem rozwoju promującym zrównoważony wzrost, prowadzącym do zwiększania produkcji w Państwach AWP i ich potencjału w zakresie podaży, wspierającym transformację strukturalną gospodarek AWP oraz ich dywersyfikację i konkurencyjność, a także prowadzącym do rozwoju handlu, inwestycji, technologii i tworzenia miejsc pracy w Państwach AWP;

PRZYPOMINAJĄC o zobowiązaniach wspólnoty międzynarodowej dotyczących osiągnięcia milenijnych celów rozwoju zawartych w deklaracji ONZ z września 2000 r.;

POTWIERDZAJĄC, że postęp w zakresie realizacji agendy rozwoju wymaga prawdziwej współpracy międzynarodowej oraz pełnej realizacji uzgodnionych zobowiązań podjętych na konferencjach w Rio, Pekinie, Kopenhadze, Kairze i Monterrey, a także określonych odpowiednio w programach działania na rzecz krajów najsłabiej rozwiniętych, krajów rozwijających się bez dostępu do morza oraz małych rozwijających się państw wyspiarskich;

MAJĄC NA UWADZE prawa i obowiązki członków Światowej Organizacji Handlu (WTO), znaczenie, jakie przywiązują oni do zasad i przepisów regulujących handel międzynarodowy oraz potrzebę przejrzystego, przewidywalnego, otwartego i uczciwego wielostronnego systemu handlowego;

PRZYPOMINAJĄC potrzebę zapewnienia szczególnego wsparcia dla integracji regionalnej oraz zagwarantowania szczególnego i zróżnicowanego traktowania wszystkich Państw AWP, utrzymania szczególnego traktowania najsłabiej rozwiniętych Państw AWP oraz należytego uwzględnienia wrażliwości małych gospodarek, krajów bez dostępu do morza, państw wyspiarskich, przybrzeżnych i zagrożonych suszami oraz Państw AWP nękanych konfliktami;

ŚWIADOME, że poprawa standardu życia w Państwach AWP wymaga znacznych inwestycji;

POWOŁUJĄC SIĘ na zobowiązania Stron w ramach WTO;

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

ROZDZIAŁ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

Zakres umowy przejściowej

Niniejsza umowa przejściowa ustanawia ramy Umowy o partnerstwie gospodarczym („EPA”).

Artykuł 2

Główne cele EPA

Celami Umowy o partnerstwie gospodarczym są:

a) przyczynianie się do ograniczenia i ostatecznego wyeliminowania ubóstwa poprzez ustanowienie wzmocnionego i strategicznego partnerstwa w dziedzinie handlu i rozwoju spójnego z celem zrównoważonego rozwoju, milenijnymi celami rozwoju i umową z Kotonu;

b) promocja integracji regionalnej, współpracy gospodarczej i dobrych rządów w regionie AWP;

c) wspieranie stopniowej integracji regionu AWP z gospodarką światową, zgodnie z jego wyborami politycznymi i priorytetami rozwoju;

d) wspieranie transformacji strukturalnej gospodarek AWP oraz ich dywersyfikacji, włącznie ze zwiększaniem wartości dodanej;

e) wzmacnianie potencjału regionu AWP w zakresie polityki handlowej i zagadnień związanych z handlem;

f) ustanowienie i wdrożenie skutecznych, przewidywalnych i przejrzystych ram prawnych w zakresie handlu i inwestycji w regionie AWP, i stworzenie w ten sposób warunków dla wzrostu inwestycji i rozwoju sektora prywatnego, a także zwiększenie potencjału w zakresie podaży, konkurencyjności i wzrostu gospodarczego; oraz

g) wzmacnianie istniejących więzi pomiędzy Stronami na zasadzie solidarności i obopólnego interesu. W tym celu, zgodnie ze zobowiązaniami wynikającymi z WTO, umowa przyczynia się do zacieśnienia stosunków handlowych i gospodarczych, wspiera nową dynamikę handlu pomiędzy Stronami poprzez stopniową, asymetryczną liberalizację handlu pomiędzy nimi oraz wzmacnia, rozszerza i pogłębia współpracę we wszystkich obszarach związanych z handlem i inwestycjami.

Artykuł 3

Cele szczególne niniejszej umowy

1. Zgodnie z art. 34 i 35 umowy z Kotonu, celami niniejszej umowy są:

a) sporządzenie umowy zgodnej z art. XXIV Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r. („GATT 1994”);

b) ustanowienie – na podstawie przedłożonych wcześniej wniosków – ram, zakresu i zasad dalszych negocjacji w sprawie handlu towarami, w tym reguł pochodzenia, instrumentów ochrony handlu, współpracy celnej i ułatwiania handlu, środków sanitarnych i fitosanitarnych, technicznych barier w handlu; oraz

c) ustanowienie ram i zakresu potencjalnych negocjacji dotyczących innych kwestii, w tym handlu usługami, spraw związanych z handlem, jak określono w umowie z Kotonu, oraz wszelkich innych zagadnień będących przedmiotem zainteresowania obu Stron.

2. Strony zobowiązują się do zakończenia negocjacji w celu zawarcia pełnej EPA nie później niż dnia 31 grudnia 2008 r., w tym również negocjacji obejmujących kwestie wymienione w ust. 1 lit. b) i c) zgodnie z uzgodnioną wspólną mapą drogową przyjętą przez Strony w dniu 7 lutego 2004 r.

Artykuł 4

Zasady

Zasady niniejszej umowy, na podstawie których prowadzone są dalsze negocjacje między Stronami, zmierzające do sporządzenia pełnej EPA, są następujące:

a) rozwój dorobku umowy z Kotonu;

b) wzmocnienie integracji regionalnej w AWP;

c) asymetria w liberalizacji handlu i w stosowaniu środków związanych z handlem oraz instrumentów ochrony handlu;

d) szczególne i zróżnicowane traktowanie najsłabiej rozwiniętych krajów AWP oraz uwzględnienie wrażliwości krajów małych bez dostępu do morza oraz krajów wyspiarskich, obejmujące poziom i tempo liberalizacji handlu;

e) zapewnienie elastyczności umożliwiającej Państwu AWP, które jest zdolne do takiego działania, rozpoczęcie liberalizacji zgodnie z wcześniejszym terminem i harmonogramem;

f) uwzględnienie stosowania postanowień dotyczących współpracy na rzecz rozwoju, w taki sposób, aby najsłabiej rozwinięte kraje AWP niebędące w stanie przystąpić do oferty taryfowej mogły skorzystać ze wszystkich aspektów niniejszej umowy, zwłaszcza współpracy w dziedzinie gospodarki i rozwoju przewidzianej w umowie przejściowej;

g) umożliwienie najsłabiej rozwiniętym krajom AWP, które nie przedłożyły jeszcze ofert obniżek ceł, podjęcia takich działań po podpisaniu niniejszej umowy przejściowej na takich samych lub elastycznych warunkach oraz pełnego skorzystania z jej postanowień;

h) zezwolenie Państwom AWP na utrzymanie preferencji regionalnych pomiędzy nimi oraz z innymi krajami i regionami afrykańskimi, bez obowiązku rozszerzenia ich na WE.

ROZDZIAŁ II

SYSTEM HANDLU TOWARAMI

TYTUŁ I

Postanowienia ogólne

Artykuł 5

Cele

Celami współpracy w dziedzinie handlu są:

a) zapewnienie towarom pochodzącym z Państw AWP dostępu do rynku Strony WE na zasadzie całkowitego zwolnienia z ceł i kontyngentów, w bezpiecznym, długim i przewidywalnym okresie;

b) promowanie handlu pomiędzy Stronami oraz przyspieszenie wzrostu napędzanego wywozem, aby umożliwić integrację krajów AWP z gospodarką światową;

c) postępująca i stopniowa liberalizacja rynku towarów w AWP na warunkach określonych w niniejszej umowie; oraz

d) utrzymanie i poprawa warunków dostępu do rynku w celu zapewnienia polepszenia sytuacji Państw AWP, a nie jej pogorszenia.

Artykuł 6

Zakres stosowania

1. Wyłącznie Państwa AWP-sygnatariusze wymienione w załączniku II przyjmują zobowiązania w ramach niniejszego rozdziału.

2. Zobowiązania Strony WE w ramach niniejszego rozdziału mają zastosowanie jedynie do towarów pochodzących z Państw AWP-sygnatariuszy wymienionych w załączniku II.

3. Do celów niniejszego rozdziału oraz decyzji przyjętych na mocy niniejszego rozdziału, jakiekolwiek odniesienie do Państw AWP-sygnatariuszy lub do towarów pochodzących z Państw AWP-sygnatariuszy obejmuje wyłącznie Państwa AWP-sygnatariuszy wymienione w załączniku II.

4. Jeżeli Państwo AWP-sygnatariusz niewymienione w załączniku II pragnie przystąpić do postanowień rozdziału II, informuje ono o swoim zamiarze Komitet EPA. Komitet EPA ma uprawnienia do zmiany załącznika II.

5. Komitet EPA może podjąć decyzję w sprawie wszelkich przejściowych środków lub zmian, które mogłyby okazać się konieczne w celu ułatwienia włączenia takich Państw AWP-sygnatariuszy do załącznika II.

TYTUŁ II

Swobodny przepływ towarów

Artykuł 7

Cła

Do celów zniesienia ceł na przywóz, cło obejmuje każde cło lub wszelkiego rodzaju opłatę nałożoną na przywóz lub związaną z przywozem towarów, w tym wszelkiego rodzaju podatki wyrównawcze lub opłaty dodatkowe związane z takim przywozem, lecz nie obejmuje:

a) opłat równoważnych podatkom wewnętrznym, pobieranych od towarów przywożonych i produkowanych lokalnie, zgodnych z postanowieniami art. 18;

b) ceł antydumpingowych lub wyrównawczych stosowanych zgodnie z postanowieniami art. 19 oraz środków ochronnych stosowanych zgodnie z art. 21; oraz

c) opłat lub innych należności pobieranych zgodnie z postanowieniami art. 10.

Artykuł 8

Klasyfikacja towarów

Klasyfikacja towarów w handlu objętym niniejszą umową jest spójna z odpowiednią nomenklaturą taryfową każdej ze Stron, zgodnie ze zharmonizowanym systemem oznaczania i kodowania towarów („HS” ). Państwa AWP-sygantariusze będą stosować nomenklaturę COMESA.

Artykuł 9

Cło podstawowe

Dla każdego produktu podstawową stawką celną, na podstawie której dokonywane mają być kolejne obniżki, jest stawka wskazana w taryfie celnej każdej ze Stron.

Artykuł 10

Opłaty i inne należności

Wysokość opłat i innych należności, o których mowa w art. 7 lit. c), ograniczona jest do zbliżonych kosztów świadczonych usług; opłaty i inne należności nie stanowią pośredniej ochrony produktów krajowych lub opodatkowania przywozu dla celów fiskalnych. Są one ustalane na podstawie stawek specyficznych. Opłaty i należności związane z handlem nie są nakładane w przypadku usług konsularnych.

Artykuł 11

Cła na produkty pochodzące z państw AWP

Produkty pochodzące z Państw AWP są zwolnione z ceł w przywozie do Strony WE, zgodnie z warunkami określonymi w załączniku I.

Artykuł 12

Cła na produkty pochodzące ze Strony WE

1. Cła na przywóz produktów pochodzących ze Strony WE są zmniejszane lub znoszone zgodnie z harmonogramem liberalizacji ceł w załączniku II, który zawiera taryfy celne każdego z Państw AWP-sygnatariuszy lub grupy Państw AWP-sygnatariuszy.

2. Strony mogą dokonać przeglądu harmonogramu liberalizacji ceł w załączniku II w celu jego harmonizacji i uwzględnienia procesów integracji regionalnej.

3. Każdy nowy harmonogram liberalizacji ceł na przywóz produktów pochodzących ze Strony WE, przedłożony po rozpoczęciu procesu ratyfikacji niniejszej umowy, może zostać dołączony do niniejszej umowy w załączniku II na mocy decyzji Komitetu EPA.

Artykuł 13

Reguły pochodzenia

Do celów niniejszego rozdziału „pochodzący” oznacza kwalifikujący się według reguł pochodzenia określonych w protokole 1 do niniejszej umowy. Do celów pełnej EPA i w okresie między wejściem w życie niniejszej umowy a wejściem w życie pełnej EPA, Strony dokonują przeglądu postanowień tego protokołu w celu jego dalszego uproszczenia. W przeglądzie takim Strony uwzględniają potrzeby Państw AWP w zakresie rozwoju, a także rozwój technologii, procesów produkcyjnych oraz wszelkie inne czynniki, w tym aktualnie przeprowadzane reformy reguł pochodzenia, które mogą wymagać zmian postanowień tego protokołu. Wszelkie takie zmiany dokonywane są w drodze decyzji Komitetu EPA.

Artykuł 14

Status quo

Strony zgadzają się, z zastrzeżeniem postanowień art. 12, nie podnosić stosowanych przez siebie ceł na produkty przywożone z terytorium drugiej Strony.

Artykuł 15

Cła i podatki nakładane na wywóz

1. O ile nie postanowiono inaczej w załączniku III oraz podczas obowiązywania niniejszej umowy, Strony nie wprowadzają żadnych nowych ceł ani podatków związanych z wywozem towarów do innej Strony, które przekraczają cła i podatki nałożone na produkty podobne przeznaczone do sprzedaży wewnętrznej.

2. Komitet EPA może zbadać wniosek Państwa AWP-sygnatariusza dotyczący przeglądu towarów wymienionych w załączniku III.

Artykuł 16

Korzystniejsze traktowanie wynikające z porozumień o wolnym handlu

1. W odniesieniu do spraw objętych niniejszym rozdziałem, Strona WE przyznaje państwom AWP-sygnatariuszom wszelkie korzystniejsze traktowanie stosowane w wyniku zawarcia przez Stronę WE umowy o wolnym handlu ze stronami trzecimi po podpisaniu niniejszej umowy.

2. W odniesieniu do spraw objętych niniejszym rozdziałem Państwa AWP-sygnatariusze przyznają Stronie WE wszelkie korzystniejsze traktowanie stosowane w wyniku zawarcia przez Państwa AWP-sygnatariuszy umowy o wolnym handlu z jakąkolwiek znaczącą gospodarką handlową po podpisaniu niniejszej umowy.

3. Postanowień niniejszego rozdziału nie należy interpretować jako zobowiązania Stron do wzajemnego rozszerzenia jakiegokolwiek preferencyjnego traktowania, mającego zastosowanie w wyniku członkostwa jednej ze Stron w umowie o wolnym handlu ze stronami trzecimi w dniu podpisania niniejszej umowy.

4. Postanowień ust. 2 nie stosuje się do porozumień handlowych między Państwami AWP-sygnatariuszami z innymi krajami i regionami afrykańskimi.

5. Do celów niniejszego artykułu „umowa o wolnym handlu” oznacza umowę znacznie liberalizującą handel i znoszącą lub znacznie zmniejszającą dyskryminację między jej Stronami, poprzez zniesienie istniejących środków dyskryminacyjnych lub zakaz wprowadzania nowych środków dyskryminacyjnych lub środków bardziej dyskryminacyjnych, z chwilą wejścia w życie niniejszej umowy albo w rozsądnych ramach czasowych.

6. Do celów niniejszego artykułu „znacząca gospodarka handlowa” oznacza każdy kraj rozwinięty lub jakikolwiek kraj, którego udział w światowym wywozie towarów przekraczał 1 % w roku poprzedzającym wejście w życie umowy o wolnym handlu, o której mowa w ust. 2, lub każdą grupę krajów działających indywidualnie, wspólnie lub w ramach umowy o wolnym handlu, której wspólny udział w światowym wywozie towarów przekraczał 1,5 % w roku poprzedzającym wejście w życie umowy o wolnym handlu, o której mowa w ust. 2 (¹).

TYTUŁ III

Środki pozataryfowe

Artykuł 17

Zakaz ograniczeń ilościowych

O ile nie postanowiono inaczej w załącznikach I i II do niniejszej umowy, z chwilą jej wejścia w życie między Stronami zniesione zostają wszelkie zakazy lub ograniczenia przywozowe, wywozowe lub dotyczące sprzedaży na wywóz inne niż cła, podatki, opłaty i inne należności przewidziane w art. 7, niezależnie od tego, czy wprowadzone są w ramach kontyngentów, pozwoleń na przywóz lub na wywóz lub innych środków. Nie wprowadza się żadnych nowych środków tego rodzaju.

Artykuł 18

Traktowanie narodowe podatków i uregulowań wewnętrznych

1. Przywożone produkty pochodzące z jednej ze Stron nie podlegają, w sposób bezpośredni lub pośredni, podatkom wewnętrznym lub wszelkiego rodzaju innym opłatom wewnętrznym poza tymi, jakie się stosuje, bezpośrednio lub pośrednio, do podobnych produktów krajowych. Ponadto Strony nie stosują w inny sposób podatków wewnętrznych lub innych opłat wewnętrznych dla ochrony produkcji krajowej.

2. Przywożone produkty pochodzące z jednej ze Stron są traktowane w sposób nie mniej uprzywilejowany, niż podobne produkty krajowe w odniesieniu do wszystkich przepisów ustawowych i wykonawczych oraz wymogów mających wpływ na ich sprzedaż wewnętrzną, oferty sprzedaży, zakup, transport, dystrybucję lub wykorzystanie. Postanowienia niniejszego ustępu nie wykluczają stosowania zróżnicowanych wewnętrznych opłat transportowych, których podstawą jest wyłącznie działalność gospodarcza polegająca na używaniu środków transportu, a nie pochodzenie produktu.

3. Żadna ze Stron nie wprowadza i nie utrzymuje wewnętrznych regulacji ilościowych dotyczących mieszania, przetwarzania lub wykorzystywania produktów w ustalonych ilościach lub proporcjach, które wymagają, bezpośrednio lub pośrednio, aby określona ilość lub proporcja produktu będącego przedmiotem regulacji musiała zostać dostarczona ze źródeł krajowych. Ponadto żadna ze Stron nie stosuje w inny sposób wewnętrznych regulacji ilościowych dla ochrony produkcji krajowej.

4. Postanowienia niniejszego artykułu nie wykluczają wypłaty subsydiów wyłącznie producentom krajowym, w tym wypłat dla producentów krajowych, pochodzących z wpływów z wewnętrznych podatków lub opłat stosowanych zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, oraz subsydiów w formie rządowych zakupów produktów krajowych.

5. Postanowień niniejszego artykułu nie stosuje się do przepisów ustawowych i wykonawczych, procedur lub praktyk regulujących zamówienia publiczne.

6. Komitet EPA może podjąć decyzję o zezwoleniu Państwu AWP-sygnatariuszowi na odstępstwo od postanowień niniejszego artykułu, aby promować rozwój produkcji krajowej oraz chronić powstający przemysł. W tym zakresie uwzględnione zostaną potrzeby Państw AWP-sygnatariuszy dotyczące rozwoju oraz, w szczególności, konkretne potrzeby i obawy najsłabiej rozwiniętych krajów AWP.

7. Wykaz tymczasowych odstępstw znajduje się w załączniku III. Takie odstępstwa przyznawane są zainteresowanym Państwom AWP-sygnatariuszom na okresy ustalone w wymienionym załączniku.

TYTUŁ IV

Instrumenty ochrony handlu

Artykuł 19

Środki antydumpingowe i wyrównawcze

1. Z zastrzeżeniem postanowień niniejszego artykułu, żadne z postanowień niniejszej umowy nie stanowi przeszkody dla wprowadzenia przez Stronę WE lub Państwa AWP-sygnatariuszy, indywidualnie lub zbiorowo, środków antydumpingowych lub wyrównawczych zgodnie z odpowiednimi porozumieniami WTO. Do celów niniejszego artykułu pochodzenie produktów ustala się zgodnie z niepreferencyjnymi regułami pochodzenia obowiązującymi na terytorium Stron.

2. Przed nałożeniem na produkty przywożone z Państw AWP-sygnatariuszy ostatecznych ceł antydumpingowych lub wyrównawczych, Strona WE rozważa możliwość wprowadzenia konstruktywnych rozwiązań przewidzianych w odpowiednich porozumieniach WTO.

3. W przypadku gdy środki antydumpingowe lub wyrównawcze zostały nałożone przez władze regionalne w imieniu jednego lub większej liczby Państw AWP-sygnatariuszy, istnieje tylko jedna instytucja kontroli sądowej, właściwa także w sprawach odwoławczych.

4. W przypadku gdy środki antydumpingowe lub wyrównawcze mogą być nałożone na poziomie regionalnym lub subregionalnym oraz na poziomie krajowym, Strony zapewniają, aby takie środki nie były stosowane jednocześnie względem tego samego produktu przez władze regionalne lub subregionalne, z jednej strony, oraz władze krajowe, z drugiej strony.

5. Przed wszczęciem każdego dochodzenia Strona WE powiadamia państwa AWP-sygnatariuszy dokonujące wywozu o otrzymaniu właściwie udokumentowanej skargi.

6. Postanowienia niniejszego artykułu stosuje się do wszystkich dochodzeń wszczętych po wejściu w życie niniejszej umowy.

7. Postanowienia niniejszego artykułu nie podlegają postanowieniom niniejszej umowy dotyczącym rozstrzygania sporów.

Artykuł 20

Wielostronne środki ochronne

1. Z zastrzeżeniem postanowień niniejszego artykułu, żadne z postanowień niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla podjęcia przez Państwa AWP-sygnatariuszy oraz Stronę WE środków zgodnie z art. XIX GATT 1994, Porozumieniem WTO w sprawie środków ochronnych i art. 5 Porozumienia WTO w sprawie rolnictwa. Do celów niniejszego artykułu pochodzenie produktów ustala się zgodnie z niepreferencyjnymi regułami pochodzenia obowiązującymi na terytorium Stron.

2. Niezależnie od ust. 1, w świetle celów ogólnych niniejszej umowy w zakresie rozwoju oraz niewielkiego rozmiaru gospodarek Państw AWP, Strona WE wyklucza przywóz z jakiegokolwiek Państwa AWP ze stosowania jakichkolwiek środków podejmowanych zgodnie z art. XIX GATT 1994, Porozumieniem WTO w sprawie środków ochronnych i art. 5 Porozumienia WTO w sprawie rolnictwa.

3. Postanowienia ust. 2 obowiązują przez okres pięciu lat od daty wejścia w życie niniejszej umowy. Nie później niż 120 dni przed końcem tego okresu Komitet EPA dokonuje przeglądu funkcjonowania tych postanowień w świetle potrzeb Państw AWP w zakresie rozwoju, w celu ustalenia, czy przedłużyć ich stosowanie na kolejny okres.

4. Postanowienia ust. 1 nie podlegają postanowieniom niniejszej umowy dotyczącym rozstrzygania sporów.

Artykuł 21

Dwustronne środki ochronne

1. Po zbadaniu innych możliwych rozwiązań Strona może zastosować środki ochronne o ograniczonym czasie obowiązywania, które stanowią odstępstwo od postanowień art. 11, 12 i 17, na warunkach i zgodnie z procedurami określonymi w niniejszym artykule.

2. Środki ochronne, o których mowa w ust. 1, mogą być wprowadzone w przypadku gdy przywóz produktu pochodzącego z jednej Strony na terytorium drugiej Strony odbywa się w tak zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że powoduje on lub może powodować:

a) poważną szkodę dla krajowego przemysłu produktów podobnych lub bezpośrednio konkurujących na terytorium Strony dokonującej przywozu; lub

b) zakłócenia w sektorze gospodarczym, szczególnie jeżeli zakłócenia te stwarzają poważne problemy społeczne lub trudności, które mogą spowodować znaczne pogorszenie sytuacji gospodarczej Strony dokonującej przywozu; lub

c) zakłócenia na rynkach podobnych lub bezpośrednio konkurujących produktów rolnych (²) albo w mechanizmach regulacji tych rynków.

3. Środki ochronne, o których mowa w niniejszym artykule nie przekraczają poziomu niezbędnego dla naprawienia lub uniknięcia poważnej szkody lub zakłóceń, jak określono w ust. 2 i 5 lit. b). Środki ochronne Strony dokonującej przywozu mogą obejmować wyłącznie jedno lub kilka z następujących działań:

a) zawieszenie dalszego obniżania stawki cła przywozowego dla danego produktu, jak przewidziano w niniejszej umowie;

b) zwiększenie ceł dla danego produktu do poziomu nieprzekraczającego cła stosowanego dla innych członków WTO; oraz

c) wprowadzenie kontyngentów taryfowych na dany produkt.

4. Bez uszczerbku dla postanowień ust. 1, 2 i 3, w przypadku gdy przywóz jakiegokolwiek produktu pochodzącego z przynajmniej jednego Państwa AWP-sygnatariusza lub podgrup odbywa się w tak zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że w przypadku jednego lub kilku najbardziej oddalonych regionów Strony WE powoduje on lub może powodować jedną z sytuacji, o których mowa w ust. 2, Strona WE może wprowadzić środki nadzoru lub środki ochronne ograniczone do danego regionu lub regionów, zgodnie z procedurami określonymi w ust. 6–9.

5. a) Bez uszczerbku dla postanowień ust. 1, 2 i 3, w przypadku gdy przywóz jakiegokolwiek produktu pochodzącego ze Strony WE odbywa się w tak zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że w przypadku jednego Państwa AWP-sygnatariusza powoduje on lub może powodować jedną z sytuacji, o których mowa w ust. 2, dane Państwo AWP-sygnatariusz może wprowadzić środki nadzoru lub środki ochronne ograniczone do jego terytorium, zgodnie z procedurami określonymi w ust. 6–9.

b) Państwo AWP-sygnatariusz może wprowadzić środki ochronne w przypadku gdy przywóz produktu pochodzącego ze Strony WE na jego terytorium odbywa się na skutek obniżenia ceł, w tak zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że powoduje on lub może powodować zakłócenia w funkcjonowaniu powstającego przemysłu produktów podobnych lub bezpośrednio konkurujących. Takie postanowienie ma zastosowanie wyłącznie przez okres dziesięciu lat, w przypadku krajów niebędących najsłabiej rozwiniętymi, lub przez okres piętnastu lat, w przypadku krajów najsłabiej rozwiniętych, od daty wejścia w życie niniejszej umowy. Środki muszą być podjęte zgodnie z procedurami określonymi w ust. 6–9.

6. a) Środki ochronne, o których mowa w niniejszym artykule, utrzymywane są wyłącznie przez okres niezbędny dla uniknięcia lub naprawienia poważnej szkody lub zakłóceń, jak określono w ust. 2, 4 i 5.

b) Środki ochronne, o których mowa w niniejszym artykule, nie są stosowane przez okres dłuższy niż dwa lata. W przypadku gdy nadal występują okoliczności uzasadniające stosowanie środków ochronnych, środki takie mogą zostać przedłużone o kolejny okres nieprzekraczający dwóch lat. W przypadku gdy Państwa AWP-sygnatariusze lub Państwo AWP-sygnatariusz stosują środek ochronny, lub w przypadku gdy Strona WE stosuje środek ograniczony do terytorium jednego lub kilku ze swoich najbardziej oddalonych regionów, środki takie mogą być stosowane przez okres nieprzekraczający czterech lat, a w przypadku gdy nadal występują okoliczności uzasadniające stosowanie środków ochronnych, może on zostać przedłużony o kolejny okres nieprzekraczający czterech lat.

c) Środki ochronne, o których mowa w niniejszym artykule, stosowane przez okres dłuższy niż jeden rok zawierają wyraźne elementy prowadzące do stopniowego ich zniesienia, najpóźniej z końcem wyznaczonego terminu.

d) Żadnych środków ochronnych, o których mowa w niniejszym artykule, nie stosuje się do przywozu produktu, do którego taki środek stosowano wcześniej, przez okres co najmniej roku, licząc od dnia wygaśnięcia jego stosowania.

7. W celu wdrożenia powyższych ustępów stosuje się następujące postanowienia:

a) w przypadku gdy zdaniem Strony występuje jedna z okoliczności określonych w ust. 2, 4 i 5, niezwłocznie przekazuje ona sprawę do rozpatrzenia Komitetowi EPA;

b) Komitet EPA może formułować zalecenia w celu zaradzenia zaistniałym okolicznościom. Jeżeli Komitet EPA nie wydał zaleceń w celu zaradzenia zaistniałej sytuacji lub jeżeli zadowalające rozwiązanie nie zostało znalezione w ciągu 30 dni od powiadomienia tego Komitetu, wówczas Strona dokonująca przywozu może podjąć odpowiednie środki w celu zaradzenia sytuacji, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu;

c) przed podjęciem jakichkolwiek środków przewidzianych w niniejszym artykule lub w przypadkach, do których stosuje się ust. 8 niniejszego artykułu, Strona WE lub zainteresowane Państwo AWP-sygnatariusz dostarcza Komitetowi EPA, możliwie jak najszybciej, wszelkie informacje przydatne do pełnej analizy sytuacji, w celu znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez zainteresowane Strony;

d) w wyborze środków ochronnych zgodnie z niniejszym artykułem pierwszeństwo należy przyznać tym, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej umowy;

e) wszelkie środki ochronne podjęte na podstawie niniejszego artykułu są niezwłocznie zgłaszane Komitetowi EPA i są przedmiotem okresowych konsultacji w ramach tego Komitetu, w szczególności w celu ustalenia harmonogramu ich zniesienia, gdy tylko okoliczności na to pozwalają.

8. W przypadku gdy wyjątkowe okoliczności wymagają podjęcia natychmiastowych działań, zainteresowana Strona dokonująca przywozu, w zależności od przypadku Strona WE lub Państwo AWP-sygnatariusz, może tymczasowo podjąć środki przewidziane w ust. 3, 4 lub 5, nawet jeżeli nie są spełnione wymogi określone w ust. 7. Takie działanie może zostać podjęte na maksymalny okres 180 dni, w przypadku gdy środki są wprowadzane przez Stronę WE oraz na maksymalny okres 200 dni, w przypadku gdy środki są wprowadzane przez Państwa AWP lub Państwo AWP-sygnatariusza lub w przypadku gdy środki Strony WE ograniczone są do jednego lub większej ilości regionów najbardziej oddalonych. Okres stosowania każdego takiego tymczasowego środka liczony jest jako część okresu początkowego i przedłużenia, o którym mowa w ust. 6. Przy wprowadzaniu takich środków tymczasowych należy uwzględnić interesy wszystkich zainteresowanych Stron. Zainteresowana Strona dokonująca przywozu zawiadamia drugą zainteresowaną Stronę i niezwłocznie przekazuje sprawę do rozpatrzenia Komitetowi EPA.

9. Jeżeli Strona dokonująca przywozu stosuje w odniesieniu do przywozu danego produktu procedurę administracyjną mającą na celu szybkie dostarczenie informacji na temat trendów w zakresie przepływów handlowych mogących powodować problemy, o których mowa w niniejszym artykule, niezwłocznie informuje o tym Komitet EPA.

10. Strony nie będą powoływały się na Porozumienie WTO w celu uniemożliwienia wprowadzenia przez jedną ze Stron środków ochronnych zgodnych z postanowieniami niniejszego artykułu.

TYTUŁ V

Postanowienia administracyjne

Artykuł 22

Szczególne postanowienia dotyczące współpracy administracyjnej

1. Strony uzgadniają, że współpraca administracyjna jest niezbędna do wdrażania i kontroli traktowania preferencyjnego przyznanego na mocy niniejszego rozdziału i podkreślają swoje zobowiązanie do zwalczania nieprawidłowości i nadużyć finansowych w sprawach celnych i związanych z cłami.

2. W przypadku gdy Strona stwierdziła na podstawie obiektywnych informacji brak współpracy administracyjnej lub nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, Strona ta może tymczasowo zawiesić odpowiednie traktowanie preferencyjne danego produktu lub produktów zgodnie z niniejszym artykułem.

3. Do celów niniejszego artykułu brak współpracy administracyjnej oznacza między innymi:

a) powtarzające się przypadki niedopełnienia obowiązku weryfikacji statusu pochodzenia danego produktu lub produktów;

b) powtarzające się przypadki odmowy lub nieuzasadnionego opóźnienia w przeprowadzaniu późniejszych weryfikacji dowodów pochodzenia lub przekazywaniu ich wyników;

c) powtarzające się przypadki odmowy lub nieuzasadnionego opóźnienia w wydawaniu zezwolenia na przeprowadzenie misji współpracy administracyjnej w celu weryfikacji autentyczności dokumentów lub dokładności informacji istotnych dla przyznania odnośnego traktowania preferencyjnego.

4. Do celów niniejszego artykułu ustalenie istnienia nieprawidłowości lub nadużyć finansowych może mieć miejsce, między innymi, w przypadku gdy nastąpił gwałtowny, nie w pełni uzasadniony, wzrost wielkości przywozu towarów, przekraczający tradycyjny poziom produkcji i zdolności wywozowych drugiej Strony, związane z posiadaniem obiektywnych informacji dotyczących nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

5. Zastosowanie zawieszenia czasowego podlega następującym warunkom:

a) Strona, która na podstawie obiektywnych informacji stwierdziła brak współpracy administracyjnej lub nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, powiadamia o tym Komitet EPA bez zbędnej zwłoki, przekazując jednocześnie obiektywne informacje, oraz, w celu znalezienia rozwiązania zadowalającego obie Strony, rozpoczyna konsultacje w ramach Komitetu EPA na podstawie wszystkich stosownych informacji i obiektywnych ustaleń;

b) w przypadku gdy Strony rozpoczęły konsultacje, o których mowa powyżej, w ramach Komitetu EPA i nie osiągnęły zadowalającego rozwiązania w ciągu 3 miesięcy od przekazania powiadomienia, Strona zainteresowana może tymczasowo zawiesić odpowiednie traktowanie preferencyjne danego produktu lub produktów. Informację o tymczasowym zawieszeniu podaje się do wiadomości Komitetu EPA bez zbędnej zwłoki;

c) tymczasowe zawieszenia na mocy niniejszego artykułu jest ograniczone do środków niezbędnych do ochrony interesów finansowych zainteresowanej Strony. Nie przekraczają one okresu sześciu miesięcy, który może zostać przedłużony. Informację o tymczasowych zawieszeniach podaje się do wiadomości Komitetu EPA niezwłocznie po ich wprowadzeniu. Stanowią one przedmiot okresowych konsultacji w ramach Komitetu EPA, w szczególności w celu zniesienia tych tymczasowych zawieszeń gdy tylko ustaną warunki, które przyczyniły się do ich zastosowania.

6. Równocześnie z powiadomieniem Komitetu EPA zgodnie z ust. 5 lit. a) niniejszego artykułu, zainteresowana Strona powinna opublikować zawiadomienie dla importerów w swoim dzienniku urzędowym. Zawiadomienie skierowane do importerów powinno zawierać informację, że w odniesieniu do danego produktu, na podstawie obiektywnych informacji stwierdzono brak współpracy administracyjnej lub istnienie nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

Artykuł 23

Usuwanie błędów administracyjnych

W przypadku popełnienia przez właściwe organy błędu we właściwym zarządzaniu systemem preferencyjnym dotyczącym wywozu, a zwłaszcza w stosowaniu postanowień protokołu 1 dotyczącym definicji pojęcia „produkty pochodzące” i metod współpracy administracyjnej, w przypadku gdy błąd ten wywiera skutki w zakresie ceł przywozowych, Strona, której dotyczą takie skutki, może zwrócić się do Komitetu EPA o zbadanie możliwości podjęcia wszelkich możliwych działań w celu rozwiązania takiego problemu.

Artykuł 24

Ustalanie wartości celnej

1. Art. VII GATT 1994 oraz porozumienie w sprawie wykonania artykułu VII GATT 1994 określają zasady dotyczące ustalania wartości celnej stosowane do wymiany handlowej między Stronami.

2. Strony współpracują w celu wypracowania wspólnego stanowiska w sprawach dotyczących ustalania wartości celnej.

ROZDZIAŁ III

RYBOŁÓWSTWO

TYTUŁ I

Postanowienia ogólne

Artykuł 25

1. Strony uznają, że rybołówstwo należy do kluczowych zasobów gospodarczych regionu AWP, jest znaczącym elementem gospodarek Państw AWP-sygnatariuszy i posiada znaczny potencjał z punktu widzenia regionalnego rozwoju gospodarczego oraz zmniejszania ubóstwa. Jest ono także ważnym źródłem żywności oraz obrotów dewizowych.

2. Strony uznają ponadto, że zasoby rybackie są przedmiotem szczególnego zainteresowania zarówno Strony WE, jak i Państw AWP-sygnatariuszy oraz zgadzają się współpracować, w ich obopólnym interesie, na rzecz zrównoważonego rozwoju sektora rybołówstwa i zarządzania nim, uwzględniając skutki gospodarcze, środowiskowe i społeczne.

3. Strony zgadzają się, że właściwa strategia promująca wzrost gospodarczy w sektorze rybołówstwa i zwiększająca jego wkład w gospodarkę AWP, przy uwzględnieniu jej długoterminowej stabilności, polega na podnoszeniu wartości dodanej działań w ramach tego sektora.

Artykuł 26

Cele

Celami współpracy w dziedzinie rybołówstwa są:

a) promocja zrównoważonego rozwoju sektora rybołówstwa i zarządzania nim;

b) promocja i rozwój handlu regionalnego i międzynarodowego przy zastosowaniu najlepszych praktyk;

c) stworzenie dla Państw AWP odpowiedniego otoczenia, łącznie z infrastrukturą i rozwojem potencjału, umożliwiającego im sprostanie rygorystycznym wymogom rynkowym dotyczącym zarówno rybołówstwa przemysłowego, jak i łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego;

d) wspieranie polityk krajowych i regionalnych zmierzających ku podwyższeniu produktywności i konkurencyjności sektora rybołówstwa; oraz

e) tworzenie powiązań między innymi sektorami gospodarki.

Artykuł 27

Zakres

Współpraca w zakresie handlu w sektorze rybołówstwa i rozwoju tego sektora obejmuje rybołówstwo morskie, śródlądowe i akwakulturę.

Artykuł 28

Zasady

1. Zasady współpracy w dziedzinie rybołówstwa obejmują:

a) wsparcie rozwoju i wzmocnienia integracji regionalnej;

b) zachowanie dorobku umowy z Kotonu;

c) zapewnienie szczególnego i zróżnicowanego traktowania;

d) potrzebę uwzględnienia najlepszych dostępnych informacji naukowych przy ocenie zasobów i zarządzaniu nimi;

e) funkcjonowanie systemu monitorującego skutki środowiskowe, gospodarcze i społeczne na terytorium Stron;

f) zgodność z istniejącym prawem krajowym i odpowiednimi instrumentami międzynarodowymi, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), porozumieniami regionalnymi i subregionalnym; oraz

g) ochronę szczególnych potrzeb tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego/rybołówstwa na własne potrzeby i przyznawanie im pierwszeństwa.

2. Wytyczne te powinny przyczyniać się do zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju życia na lądzie, zasobów morskich, akwakultury oraz zoptymalizowania korzyści płynących z tego sektora dla obecnych i przyszłych pokoleń, poprzez zwiększone inwestycje, rozwój potencjału i lepszy dostęp do rynku.

Artykuł 29

Dostęp preferencyjny

Strony współpracują w celu zapewniania, aby wsparcie finansowe i wsparcie innego rodzaju były przeznaczone na poprawę konkurencyjności i potencjału produkcyjnego zakładów przetwórczych, dywersyfikację przemysłu rybnego oraz poprawę infrastruktury portowej.

TYTUŁ II

Rybołówstwo morskie

Artykuł 30

Zakres

W zakres niniejszego tytułu wchodzi wykorzystywanie morskich zasobów rybackich, zachowanie ich i zarządzanie nimi w celu zoptymalizowania korzyści płynących z rybołówstwa dla regionu AWP poprzez rozwój potencjału inwestycyjnego i lepszy dostęp do rynku.

Artykuł 31

Cele

Celami współpracy są:

a) wzmocnienie współpracy w celu zapewnienia zrównoważonej eksploatacji zasobów rybackich i zarządzania nimi jako trwałego fundamentu integracji regionalnej, biorąc pod uwagę gatunki międzystrefowe i migrujące, dzielone między państwa wyspiarskie i przybrzeżne oraz uwzględniając fakt, że żadne z Państw AWP nie jest w stanie samo zapewnić zrównoważonego rozwoju zasobów;

b) zapewnienie bardziej sprawiedliwego podziału korzyści płynących z sektora rybołówstwa;

c) zapewnienie skutecznego monitorowania, kontroli i nadzoru (MCS), niezbędnego dla zwalczania nielegalnej, nieobjętej sprawozdawczością i nieuregulowanej działalności połowowej; oraz

d) promowanie efektywnego wykorzystania i ochrony żywych zasobów morskich oraz zarządzania nimi w wyłącznej strefie ekonomicznej (WSE) i na wodach, gdzie państwa AWP posiadają jurysdykcję opartą na instrumentach międzynarodowych, w tym UNCLOS, mając na uwadze obopólne korzyści społeczne i gospodarcze Państw AWP i Strony WE.

Artykuł 32

Obszary współpracy

1. Aby cele współpracy w dziedzinie rybołówstwa morskiego zostały osiągnięte w ramach opisanych zasad, współpraca będzie obejmowała zarządzanie rybołówstwem i zagadnienia ochrony, zarządzanie statkami i porozumienia dotyczące okresu po połowach, środki finansowe i handlowe, rozwój rybołówstwa i produktów rybołówstwa oraz akwakultury morskiej.

2. Strona WE przyczyni się do zmobilizowania zasobów w celu zacieśniania współpracy w określonych dziedzinach na poziomie krajowym i regionalnym, łącznie ze wspieraniem rozwoju potencjału na poziomie regionalnym. Ponadto Strona WE wnosi wkład w środki opisane w sekcji dotyczącej środków finansowych i handlowych oraz w rozwój specjalnej infrastruktury dla rybołówstwa i akwakultury morskiej.

a) Zarządzanie rybołówstwem i zagadnienia ochrony

1. W celu uniknięcia albo odwrócenia niepożądanych skutków, takich jak nadmierna zdolność połowowa i nadmierna eksploatacja łowisk, a także niepożądanego wpływu na ekosystem i tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne, przy ustalaniu poziomów zrównoważonych połowów, zdolności połowowej i innych strategii zarządzania stosuje się zasadę ostrożności.

2. W celu ochrony swoich wód terytorialnych i zapewnienia zrównoważonego rozwoju tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, każde z Państw AWP może podjąć odpowiednie środki, w tym ograniczenia sezonowe i ograniczenia dotyczące narzędzi połowowych.

3. Strony będą wspierały członkostwo wszystkich zainteresowanych państw w IOTC (Komisja ds. Tuńczyka na Oceanie Indyjskim) i innych odpowiednich organizacjach rybołówstwa. Państwa te powinny koordynować ze Stroną WE działania w celu zapewnienia zarządzania wszystkimi gatunkami ryb i ich ochrony, łącznie z tuńczykiem i zasobami podobnymi do tuńczyka, oraz ułatwiać odpowiednie badania naukowe.

4. W przypadku gdy z punktu widzenia właściwej krajowej instytucji zarządzającej brak jest wystarczających dowodów naukowych do określenia limitów i poziomów docelowych zrównoważonych połowów w wyłącznej strefie ekonomicznej AWP, obie Strony, w porozumieniu z właściwą instytucją krajową i IOTC, a także, w stosownych przypadkach, z innymi regionalnymi organizacjami rybołówstwa, wspierają takie badania naukowe.

5. Strony zgadzają się podjąć właściwe środki w przypadku, gdy wynikiem wzrostu nakładów są poziomy połowów przekraczające zrównoważony poziom docelowy, ustanowiony przez właściwą instytucję krajową.

6. W celu ochrony międzystrefowych i daleko migrujących stad ryb i zarządzania nimi Strona WE oraz Państwa AWP zapewniają przestrzeganie przez statki podnoszące ich banderę odpowiednich krajowych, regionalnych i subregionalnych środków z zakresu zarządzania rybołówstwem oraz odpowiednich krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych.

b) Zarządzanie statkami i porozumienia dotyczące okresu po połowach

1. Porozumienia w zakresie zarządzania stadkami i okresu po połowach wynikające z IOTC i wszelkich innych odpowiednich regionalnych organizacji rybołówstwa zostaną poddane obserwacji. Państwa AWP i Strona WE ustanawiają minimalne zasady i warunki dotyczące monitorowania, kontroli i nadzoru statków rybackich Strony WE pływających po wodach Państw AWP, obejmujące następujące kwestie:

(i) dla wszystkich Państw AWP zostanie wprowadzony system monitorowania statków (VMS); wszystkie państwa AWP będą używały zgodnego VMS. Strona WE udzieli Państwom AWP nieposiadającym VMS wsparcia w jego wprowadzeniu;

(ii) poza obowiązkowym zgodnym systemem VMS wszystkie Państwa AWP w porozumieniu ze Stroną WE opracują mechanizmy zapewniające skuteczne monitorowanie, kontrolę i nadzór (MCS); Strona WE wesprze Państwa AWP w stworzeniu i wdrożeniu takiego uzgodnionego systemu;

(iii) Strony mają prawo umieszczenia obserwatorów na wodach krajowych lub międzynarodowych, w ramach wyraźnie określonych procedur dotyczących umieszczania obserwatorów. Obserwatorzy opłacani są przez rządy krajowe, lecz wszystkie koszty ponoszone na pokładzie mają być pokrywane przez właściciela statku. Strona WE wniesie wkład w koszty szkolenia obserwatorów;

(iv) wspólne systemy sprawozdawczości dotyczącej działalności połowowej zostaną opracowane i będą stosowane w całym regionie zgodnie z minimalnymi warunkami ustanowionymi w zakresie sprawozdawczości;

(v) wyładunek lub przeładunek połowów dokonywany przez wszystkie statki w ramach Państwa AWP następuje w portach lub na obszarze portów zewnętrznych. Przeładunek na morzu jest niedozwolony, z wyjątkiem sytuacji, w których zastosowanie mają specjalne warunki przewidziane przez odpowiednią regionalną organizację zarządzania rybołówstwem (RFMO). Obie Strony współpracują w celu zmodernizowania infrastruktury wyładunku lub przeładunku w portach Państw AWP, w tym możliwości rozwoju produktów rybnych;

(vi) wszystkie statki starają się korzystać z infrastruktury Państw AWP oraz zobowiązują się do korzystania z lokalnych dostaw;

(vii) sprawozdawczość w zakresie odrzutów jest obowiązkowa. Należy unikać odrzutów poprzez stosowanie selektywnych metod połowowych, zgodnie z zasadami IOTC i regułami odpowiednich regionalnych organizacji rybołówstwa. W miarę możliwości przyłowy zostają sprowadzone na brzeg.

2. Strony zgadzają się współpracować na rzecz rozwoju i realizacji krajowych/regionalnych programów szkoleniowych dla obywateli AWP w celu umożliwienia ich efektywnego udziału w przemyśle rybnym. W przypadku wynegocjowania przez Stronę WE dwustronnej umowy dotyczącej rybołówstwa, należy wspierać zatrudnianie obywateli AWP. Do praw marynarzy zaokrętowanych na statkach Wspólnoty stosuje się deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy (MON) w sprawie podstawowych zasad i praw w pracy.

3. Obie Strony podejmują skoordynowane działania zmierzające do poprawy środków zapobiegania, zniechęcania i wyeliminowania nielegalnej, nieuregulowanej i nieobjętej sprawozdawczością działalności połowowej i podejmują w tym celu odpowiednie środki. Statki połowowe prowadzące nielegalną, nieuregulowaną i nieobjętą sprawozdawczością działalność połowową powinny być ścigane i nie powinny mieć możliwości prowadzenia ponownych połowów na wodach AWP, chyba że wcześniejsza zgoda została otrzymana od państwa bandery i zainteresowanych Państw AWP jak i, w stosownych przypadkach, od zainteresowanej RFMO.

c) Środki finansowe i handlowe oraz zagadnienia dotyczące rozwoju

Strony zobowiązują się współpracować w promowaniu tworzenia wspólnych przedsiębiorstw zajmujących się rybołówstwem, przetwórstwem ryb, usługami portowymi, wzmocnieniem potencjału produkcyjnego, poprawą konkurencyjności rybołówstwa i pokrewnych gałęzi przemysłu i usług, dalszym przetwarzaniem, rozwojem i poprawą infrastruktury portowej, dywersyfikacją rybołówstwa w celu objęcia gatunków innych niż tuńczyk, które są niedostatecznie eksploatowane lub nieeksploatowane.

TYTUŁ III

Rybołówstwo śródlądowe i rozwój akwakultury

Artykuł 33

Zakres

Zakresem niniejszego tytułu objęte jest rybołówstwo śródlądowe, rozwój wybrzeża i akwakultury w regionie AWP w odniesieniu do rozwoju potencjału, transferu technologii, standardów sanitarnych i fitosanitarnych (SPS), inwestycji i ich finansowania, ochrony środowiska oraz ram prawnych i regulacyjnych.

Artykuł 34

Cele

Celami współpracy w dziedzinie rybołówstwa śródlądowego i rozwoju akwakultury będzie promocja zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa śródlądowego, wsparcie produkcji w zakresie akwakultury, usunięcie ograniczeń związanych z podażą, poprawa jakości ryb i produktów rybnych w celu spełnienia standardów SPS obowiązujących na rynku WE, poprawa dostępu do rynku WE, zaradzenie wewnątrzregionalnym barierom w handlu, przyciągnięcie kapitału i inwestycji w omawianym sektorze, tworzenie potencjału i wsparcie dostępu do pomocy finansowej dla inwestorów prywatnych w zakresie rybołówstwa śródlądowego i rozwoju akwakultury.

Artykuł 35

Obszary współpracy

1. Obszary współpracy obejmują wkład Strony WE w następujące kwestie:

a) Tworzenie potencjału i rozwój rynku eksportowego poprzez:

(i) tworzenie potencjału produkcji przemysłowej i rzemieślniczej, przetwórstwo i dywersyfikacja produktów przyczyniające się do wzmocnienia konkurencyjności regionalnego rybołówstwa śródlądowego i akwakultury. Można to osiągnąć przykładowo przez utworzenie ośrodków badawczo-rozwojowych, zajmujących się rozwojem akwakultury, mając na uwadze gospodarstwa rybackie prowadzące działalność komercyjną;

(ii) tworzenie potencjału zarządzania siecią rynków eksportowych, łącznie z wprowadzeniem i zarządzaniem systemami certyfikacji dla specjalnych linii produktów oraz promocja rynku, zwiększanie wartości dodanej i redukcja strat w produktach rybnych po zakończeniu połowów;

(iii) wzrost potencjału w regionie, przykładowo – poprzez poprawę funkcjonowania właściwych instytucji, stowarzyszeń przedsiębiorstw handlowych i rybaków, w celu uczestnictwa w handlu w sektorze rybołówstwa ze Stroną WE i programach szkoleniowych dotyczących rozwoju produktu i oznaczania marką.

b) Infrastruktura

(i) rozwój i poprawa infrastruktury w zakresie rybołówstwa śródlądowego i akwakultury;

(ii) poprawa dostępu do finansowania infrastruktury, w tym wszystkich rodzajów wyposażenia.

c) Technologia

(i) przyczynianie się do rozwoju zdolności technicznych, w tym wartości dodanej promocji technologii, na przykład poprzez transfer technologii w zakresie rybołówstwa ze Strony WE do krajów AWP;

(ii) poprawa zdolności zarządzania rybołówstwem w regionie, na przykład poprzez badania i systemy gromadzenia danych oraz poprzez wkład w odpowiednie technologie zarządzania w czasie połowów i po ich zakończeniu.

d) Ramy prawne i regulacyjne

(i) wspieranie rozwoju regulacji z zakresu rybołówstwa śródlądowego i akwakultury oraz systemów monitorowania, kontroli i nadzoru;

(ii) wspieranie Państw AWP w rozwoju odpowiednich instrumentów prawnych i regulacyjnych dotyczących praw własności intelektualnej oraz we wzmacnianiu potencjału odnoszącego się do wdrażania tych instrumentów w handlu międzynarodowym;

(iii) oznakowanie ekologiczne i ochrona własności intelektualnej.

e) Inwestycje i finansowanie

(i) wspieranie wspólnych przedsiębiorstw i innych form wspólnych inwestycji pomiędzy zainteresowanymi stronami w Państwach AWP i Stronie WE, na przykład w celu stworzenia sposobów określania inwestorów w działaniach wspólnych przedsiębiorstw w rybołówstwie śródlądowym i akwakulturze;

(ii) wkład w zapewnianie dostępu do instrumentów kredytowych przeznaczonych na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz rybołówstwa śródlądowego na skalę przemysłową.

f) Działania społeczno-gospodarcze i działania mające na celu zmniejszenie ubóstwa

(i) Strony udzielają wsparcia rybołówstwa na małą i średnią skalę, przetwórcom i przedsiębiorcom handlowym w zakresie rybołówstwa poprzez rozwijanie zdolności Państw AWP do uczestnictwa w handlu ze Stroną WE;

(ii) wspieranie uczestnictwa grup o mniejszym znaczeniu w przemyśle rybnym, na przykład poprzez promocję równego traktowania kobiet i mężczyzn w rybołówstwie oraz wzmacnianie zdolności kobiet prowadzących przedsiębiorstwa handlowe, a także innych grup znajdujących się w niekorzystnym położeniu i dysponujących możliwościami podjęcia działalności w zakresie rybołówstwa, mając na uwadze zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy.

2. Obie Strony wnoszą wkład w działania zapewniające, aby handel rybami wspierał ochronę środowiska, zabezpieczał przed eksploatacją łowisk i zapewniał utrzymanie bioróżnorodności oraz ostrożne wprowadzanie gatunków egzotycznych do akwakultury (wprowadzenie gatunków egzotycznych tylko do zarządzanych/zamkniętych przestrzeni w porozumieniu ze wszystkimi zainteresowanymi krajami sąsiedzkimi).

ROZDZIAŁ IV

WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA I WSPÓŁPRACA NA RZECZ ROZWOJU

TYTUŁ I

Postanowienia ogólne

Artykuł 36

Postanowienia ogólne

1. Strony zgadzają się uwzględnić potrzeby w zakresie rozwoju Państw AWP w celu promowania zrównoważonego rozwoju w regionie AWP, podwyższenia produkcji i potencjału podaży zainteresowanych państw, pobudzenia transformacji strukturalnej oraz konkurencyjności ich gospodarek, a także zwiększenia ich dywersyfikacji i wartości dodanej oraz wzmocnienia integracji regionalnej.

2. Strony zobowiązują się do współpracy w celu ułatwienia wykonania niniejszej umowy i do promowania integracji regionalnej oraz strategii na rzecz rozwoju. Strony zgadzają się, że podstawą współpracy będzie Strategia Współpracy na rzecz Rozwoju AWP oraz wspólnie uzgodniona Struktura Rozwoju. Wskazana struktura znajduje się w załączniku IV do niniejszej umowy. Strategia Współpracy na rzecz Rozwoju AWP i Struktura Rozwoju będą regularnie poddawane przeglądowi zgodnie z postanowieniami rozdziału VI – Unikanie i rozstrzyganie sporów, postanowienia instytucjonalne, ogólne i końcowe. Współpraca ta będzie mierzona za pomocą wspólnie uzgodnionych wskaźników, które zostaną opracowane, przyjęte i załączone do niniejszej umowy. Przyjmie ona formę finansowego i niefinansowego wsparcia na rzecz regionów AWP.

3. W związku z powyższym finansowanie dotyczące współpracy na rzecz rozwoju między regionem AWP a Stroną WE, wspierające wykonanie niniejszej umowy, odbywa się zgodnie z zasadami i odpowiednimi procedurami przewidzianymi w umowie z Kotonu, w szczególności procedurami programowania Europejskiego Funduszu Rozwoju w ramach kolejnych ram finansowania UE w okresie obowiązywania niniejszej umowy, oraz w ramach odpowiednich instrumentów finansowanych z budżetu ogólnego UE. W tym kontekście Strony uzgadniają, mając na uwadze nowe wyzwania wynikające ze wzmocnionej integracji regionalnej i konkurencji na rynkach globalnych, że wspieranie wdrożenia EPA stanowi jeden z priorytetów.

4. Obie Strony współpracują, aby zgromadzić zasoby uzupełniające ramy finansowe UE, pochodzące od państw członkowskich UE i innych donatorów, w szczególności poprzez rozszerzenie zobowiązań dotyczących pomocy na rzecz wymiany handlowej i odnoszące się przede wszystkim do wsparcia EPA i kosztów dostosowania. Proponowane programy/projekty finansowania zostaną wspólnie wypracowane na podstawie struktury rozwoju szczegółowo skalkulowanej pod względem kosztowym.

5. Należy zapewnić wystarczające zasoby w przewidywalnych, terminowych i trwałych ramach, w tym poprzez dotacje i kredyty preferencyjne, na podstawie Struktury Rozwoju. WE przyczyni się do realizacji tych działań zgodnie ze swoimi międzynarodowymi zobowiązaniami dotyczącymi zwiększania oficjalnej pomocy rozwojowej. Strony zgadzają się monitorować i koordynować wykorzystanie tych zasobów.

6. Zgodnie z Deklaracją paryską w sprawie skuteczności pomocy Strony zgadzają się wykorzystać i wspierać, w stosownych przypadkach, dostępne na poziomie krajowym lub regionalnym mechanizmy przekazywania, fundusze lub udogodnienia służące kierowaniu zasobami i koordynowaniu nimi w celu wdrożenia EPA. W tym zakresie Strony wspierają utworzenie funduszu EPA, który będzie ukierunkowywał zasoby związane z EPA. Strony uzgadniają również, że wszelkie formy przekazywania pomocy dotyczącej ich współpracy w ramach niniejszej umowy są zgodne z wytycznymi Deklaracji paryskiej w sprawie skuteczności pomocy.

7. Kwestie związane z handlem, które mają mają być przedmiotem pełnej EPA, są objęte współpracą na rzecz rozwoju zgodnie z niniejszym artykułem, z uwzględnieniem ustaleń Deklaracji paryskiej w sprawie skuteczności pomocy.

8. Strony zgadzają się, że monitorowanie EPA na podstawie uzgodnionych wskaźników będzie musiało objąć wszystkie aspekty EPA, włącznie z rezultatami na poziomie krajowym oraz na poziomie integracji regionalnej i strategii na rzecz rozwoju, a także skuteczności uzgodnień instytucjonalnych i ich wyników w osiąganiu celów skuteczności pomocy, włącznie z zapewnieniem przewidywalności zasobów.

9. Strony zgadzają się, że – bez uszczerbku dla postanowień art. 95 ust. 4 umowy z Kotonu – przewidziany w tej umowie proces przeglądu będzie stanowić okazję dla Stron do oceny osiągnięć, przeszkód i przyszłych działań w zakresie ich strategii współpracy na rzecz rozwoju, jak przewidziano w umowie.

Artykuł 37

Cele

1. Współpraca gospodarcza i na rzecz rozwoju ma na celu zwiększanie konkurencyjności gospodarek AWP, wzmacnianie potencjału podaży oraz ułatwianie Państwom AWP-sygnatariuszom sprawnego wdrażania EPA.

2. Współpraca gospodarcza i na rzecz rozwoju ma na celu strukturalną transformację gospodarek AWP poprzez wprowadzenie trwałej, konkurencyjnej i zdywersyfikowanej podstawy gospodarczej w Państwach AWP za pośrednictwem wzmocnienia produkcji, dystrybucji, transportu, marketingu, potencjału handlowego Państw AWP, zdolności do przyciągania inwestycji oraz polityki i regulacji Państw AWP w dziedzinie handlu i inwestycji oraz pogłębienia integracji regionalnej.

Artykuł 38

Zakres

1. Strony wyznaczają cele rozwoju odnoszące się do EPA, które mają szczególny związek z regionem AWP, i są konieczne dla pomyślnej integracji regionalnej w obszarach i sektorach, o których mowa w niniejszym artykule.

2. Obszary, których dotyczy współpraca, to:

a) integracja i współpraca regionalna zmierzające ku zapewnieniu transregionalnej koordynacji we wszystkich sektorach;

b) polityka i regulacje w dziedzinie handlu mające na celu udzielenie pomocy Państwom AWP w skutecznym uczestnictwie w negocjacjach handlowych, we wdrażaniu między innymi konwencji związanych z handlem międzynarodowym, przepisów prawa dotyczących handlu oraz reform regulacyjnych;

c) rozwój handlu obejmujący zwłaszcza rozwój przedsiębiorstw oraz działań mających na celu poprawę systemów zarządzania informacjami, zacieśnianie partnerstwa i powiązań, tworzenie wspólnych przedsiębiorstw oraz wymianę informacji i doświadczeń, ułatwianie dostępu do kredytów i finansowania inwestycji, promocję handlu i rozwój rynku, wsparcie instytucjonalne, a także promocję handlu usługami, włącznie z usługami finansowymi;

d) infrastruktura związana z handlem, w tym transport, energia i zasoby wodne;

e) tworzenie mocy produkcyjnych w odpowiednich sektorach gospodarki AWP;

f) badania i rozwój, transfer innowacji i technologii;

g) koszty dostosowania związane z handlem, które obejmują koszty restrukturyzacji i społeczne wynikające ze zmniejszenia produkcji przez przedsiębiorstwa w sektorach narażonych na konkurencję z zewnątrz oraz utratę dochodów podatkowych spowodowaną obniżeniem stawek celnych;

h) działania na rzecz równouprawnienia płci;

i) wzmocnienie roli społeczności lokalnych wiążące się z rozwojem społecznym i kulturowym; oraz

j) uwzględnienie kwestii ochrony środowiska w ramach dziedziny handlu i rozwoju.

3. Współpraca obejmuje w szczególności następujące sektory:

a) rozwój sektora prywatnego, w szczególności rozwój przemysłowy, mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa, górnictwo i kopalnictwo oraz turystyka;

b) rozwój infrastruktury, zwłaszcza w zakresie sektorów transportu, energii oraz technologii informacji i komunikacji;

c) zasoby naturalne i środowisko, w tym zasoby wodne, i bioróżnorodność;

d) rolnictwo;

e) rybołówstwo;

f) usługi obejmujące turystykę; oraz

g) kwestie związane z handlem, zwłaszcza inwestycje, konkurencja, prawa własności intelektualnej, normy, ułatwienia w handlu oraz statystyki.

TYTUŁ II

Rozwój sektora prywatnego

Artykuł 39

Zakres i cele

1. Strony uznają znaczenie współpracy w celu rozwoju sektora prywatnego w regionach AWP, jako głównego czynnika przyczyniającego się do dobrobytu, w celu stworzenia odpowiedniego otoczenia sprzyjającego inwestycjom i wzrostowi gospodarczemu. Wspólnotowe wsparcie i współpraca uwzględniają strukturę gospodarczą Państw AWP oraz ich priorytety we wzmacnianiu mocy produkcyjnych i wartości dodanej oraz stosowanie funkcji produkcji, marketingu, dystrybucji i transportu w celu poprawy możliwości w zakresie podaży oraz konkurencyjności.

2. Zakres współpracy dotyczący rozwoju sektora prywatnego obejmie, między innymi wzmocnienie inwestycji, rozwoju przemysłowego i konkurencyjności, rozwój mikroprzedsiębiorstw, a także małych i średnich przedsiębiorstw, rozwój górnictwa, kopalnictwa, turystyki oraz innych produkcyjnych sektorów, które są bezpośrednio i pośrednio objęte niniejszą umową.

Artykuł 40

Inwestycje

1. Strony uznają znaczenie inwestycji. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) tworzenie warunków dla zrównoważonego i sprawiedliwego rozwoju gospodarczego AWP poprzez inwestycje, włącznie z bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi (inwestycje od podstaw lub portfelowe), transfer technologii, rozwijanie zdolności oraz wsparcie instytucjonalne udzielane przez Stronę WE;

b) zacieśnianie współpracy z instytucjami i organizacjami pośredniczącymi zajmującymi się promocją inwestycji w WE, włącznie z Centrum Rozwoju Przedsiębiorczości, i AWP między innymi poprzez nawiązywanie dialogu biznesowego, współpracy i partnerstwa;

c) wspieranie, za pośrednictwem odpowiednich instrumentów, promocja i przyciąganie inwestycji w regionie AWP, włącznie z utworzeniem ram dla finansowania i pomocy na rzecz programów wspierania rozwoju gospodarczego w AWP;

d) wzmacnianie i tworzenie zdolności w zakresie prywatnych instytucji zajmujących się rozwojem, takich jak agencje promocji inwestycji, izby handlowe, stowarzyszenia i organizacje rozwoju lokalnego w poszczególnych Państwach AWP i w całym regionie, aby umożliwić rozwój dynamicznego i prężnego sektora prywatnego; oraz

e) rozwój ram prawnych sprzyjających inwestycjom obu Stron, w celu promowania i ochrony inwestycji, oraz działania na rzecz harmonizacji i uproszczenia procedur i praktyk administracyjnych.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) wspieranie polityk i strategii w zakresie inwestycji, aby sprzyjać tworzeniu i utrzymywaniu przewidywalnego i bezpiecznego klimatu inwestycyjnego;

b) wspieranie i popieranie reform polityki, rozwój zasobów ludzkich, rozwijanie zdolności instytucjonalnych lub innych form wsparcia instytucjonalnego w celu wzmocnienia potencjału sektora prywatnego oraz pośredników niefinansowych, ułatwianie i promowanie inwestycji oraz działania sprzyjające konkurencyjności;

c) sprzyjanie partnerstwu sektora prywatnego i wspólnym przedsiębiorstwom UE-AWP w celu promowania inwestycji, finansowania kapitału venture dotyczącego inwestycji od podstaw i transferu technologii;

d) wspieranie działań Państw AWP w celu zdobywania finansowania, ze szczególnym uwzględnieniem finansowania prywatnego, inwestycji infrastrukturalnych oraz dochodów generujących infrastrukturę o zasadniczym znaczeniu dla sektora prywatnego, włącznie z małymi i średnimi przedsiębiorstwami;

e) wspieranie rozwoju zdolności regulacyjnych;

f) poprawa dostępu instrumentów finansowania inwestycji przedsiębiorstw AWP w UE, takich jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI);

g) ustanowienie instrumentów finansowych dostosowanych do MŚP w regionie AWP;

h) zapewnienie szerszej dostępności i większego wykorzystania ubezpieczenia od ryzyka jako mechanizmu łagodzącego ryzyko i podnoszącego bezpieczeństwo inwestora w Państwach AWP; oraz

i) oferowanie gwarancji i udzielanie pomocy poprzez fundusze gwarancyjne obejmujące ryzyko od uprawnionych inwestycji.

Artykuł 41

Rozwój przemysłowy i konkurencyjność

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie rozwoju przemysłowego i konkurencyjności. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) ułatwienie tworzenia, rozwoju, restrukturyzacji i modernizacji przemysłu Państw AWP-sygnatariuszy przy równoczesnym wzmacnianiu ich konkurencyjności oraz samowystarczalności i zrównoważonego wzrostu, z uwzględnieniem ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju i potencjału gospodarczego; oraz

b) stworzenie otoczenia sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorstw prywatnych w celu stymulowania wzrostu i dywersyfikacji produkcji przemysłowej.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) promocja rozwoju działalności w obszarach przetwarzania, marketingu, dystrybucji i transportu produktów;

b) transfer technologii, wiedzy oraz badania i rozwój;

c) wsparcie instytucji finansowych w Państwach AWP oraz rozwój rynku kapitałowego w celu ułatwienia sektorowi prywatnemu dostępu do kapitału krótko- i długoterminowego;

d) rozwój zdolności w zakresie sektora prywatnego i publicznego;

e) wspieranie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi; oraz

f) promocja i wzmacnianie innowacji, dywersyfikacji, jakości oraz rozwoju produktów przynoszących wartość dodaną.

Artykuł 42

Mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa

1. Strony uznają znaczenie współpracy w sektorze MMŚP. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) promocja otoczenia sprzyjającego rozwojowi MMŚP oraz przyciąganiu inwestycji w tym sektorze; oraz

b) wspieranie MMŚP w celu dostosowania do liberalizacji handlu.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) rozwój zdolności i wsparcie instytucjonalne;

b) transfer i rozwój technologii, innowacje, wymiana informacji oraz sieci i marketing;

c) rozwój baz danych MMŚP;

d) dostęp do finansowania;

e) wspieranie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

f) promocja handlu i inwestycji;

g) wzmacnianie łańcuchów wartości;

h) promocja dywersyfikacji i wartości dodanej.

Artykuł 43

Górnictwo i kopalnictwo

1. Strony uznają znaczenie współpracy na rzecz rozwoju i zarządzania w sektorze górnictwa i kopalnictwa. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) zapewnienie otoczenia sprzyjającego przyciąganiu inwestycji do tego sektora;

b) promocja wartości dodanej i technologii przyjaznych dla środowiska w procesie produkcji górniczej; oraz

c) zapewnienie uczestnictwa wspólnot lokalnych.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) rozwój zdolności i wsparcie instytucjonalne w zakresie poszukiwania, wydobywania i wprowadzania do obrotu minerałów;

b) wymiana informacji;

c) wspieranie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

d) poprawa norm ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w przemyśle górniczym;

e) transfer technologii, wiedzy, innowacji oraz badania i rozwój; oraz

f) podjęcie działań dotyczących problemu uzależnienia od wywozu minerałów.

Artykuł 44

Rozwój turystyki

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie rozwoju turystyki. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) rozwijanie i wzmacnianie konkurencyjnego przemysłu turystycznego przyczyniającego się do wzrostu i potencjału gospodarczego, zatrudnienia oraz obrotów dewizowych;

b) wzmacnianie powiązań między turystyką i innymi sektorami gospodarki; oraz

c) ochrona i promocja atrakcji turystycznych związanych z historią, kulturą i naturą, przy jednoczesnym poszanowaniu integralności i interesów wspólnot lokalnych, w szczególności na obszarach wiejskich.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) nawiązanie strategicznej współpracy łączącej interesy wspólnot publicznych, prywatnych i lokalnych w celu zapewnienia zrównoważonego wzrostu turystyki;

b) promowanie partnerstwa, wymiana know-how i wspólne działania w obszarach takich jak rozwój produktów, rynków i ekoturystyka;

c) rozwijanie zdolności w zakresie zasobów ludzkich, poprawa standardów usług oraz struktur instytucjonalnych; oraz

d) współpraca regionalna w dziedzinie promocji turystyki.

TYTUŁ III

Infrastruktura

Artykuł 45

Zakres i cele

1. Strony uznają znaczenie współpracy na rzecz rozwoju i zarządzania w dziedzinie infrastruktury, jako środka służącego przezwyciężeniu ograniczeń związanych z podażą oraz wzmocnieniu integracji regionalnej.

2. Wspólnotowe wsparcie i współpraca na rzecz rozwoju infrastruktury uwzględniają priorytetowe obszary rozwoju, zgodnie z programami rozwoju regionalnego i krajowego poszczególnych Państw AWP.

3. Zakres współpracy w obszarze infrastruktury obejmie rozwój infrastruktury fizycznej, zwłaszcza w zakresie sektorów transportu, energii, technologii informacji i komunikacji.

Artykuł 46

Transport

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie rozwoju i zarządzania w sektorze transportu. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) zrównoważony rozwój, restrukturyzacja, odnowa i modernizacja systemów transportu regionalnego AWP;

b) poprawa przepływu osób i towarów oraz zapewnienie lepszego dostępu do rynków za pośrednictwem transportu drogowego, lotniczego, morskiego, śródlądowego i kolejowego.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) poprawa zarządzania systemami transportu;

b) poprawa i rozwój stanu infrastruktury na wszystkich poziomach, w tym rozwój sieci infrastruktury intermodalnej;

c) rozwijanie zdolności w zakresie zasobów ludzkich, poprawa standardów usług oraz struktur instytucjonalnych;

d) transfer i rozwój technologii, innowacje, wymiana informacji oraz sieci i marketing;

e) wspieranie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

f) poprawa bezpieczeństwa i niezawodności sektora transportowego, w tym zarządzanie niebezpiecznymi towarami oraz podejmowanie działań w sytuacjach kryzysowych; oraz

g) wsparcie rozwoju polityki transportu regionalnego.

Artykuł 47

Energia

1. Strony uznają znaczenie współpracy w sektorze energetycznym, jako motoru zapewniającego wsparcie dla konkurencyjności gospodarek AWP na poziomie regionalnym i globalnym. W dziedzinie tej wytyczono następujące cele:

a) poprawa dostępu Państw AWP do nowoczesnych, efektywnych, niezawodnych, różnorodnych, zrównoważonych i odnawialnych źródeł czystej energii po konkurencyjnych cenach;

b) wzmocnienie potencjału w zakresie produkcji, dystrybucji i zarządzania energią na poziomie krajowym i regionalnym; oraz

c) promocja współpracy regionalnej w sektorze energetycznym.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) wzmocnienie potencjału produkcji i dystrybucji w zakresie istniejących źródeł energii, w szczególności energii wodnej, naftowej i biomasy;

b) rozszerzenie i dywersyfikacja koszyka energetycznego w celu uwzględnienia innych potencjalnych źródeł energii, które są akceptowane pod względem społecznym i środowiskowym oraz zmniejszają zależność od ropy naftowej;

c) wsparcie rozwoju infrastruktury energetycznej, włącznie na obszarach wiejskich;

d) wsparcie rozwoju odpowiednich reform prawa i polityki w dziedzinie energii, w tym komercjalizacja i prywatyzacja;

e) promocja współpracy i powiązań regionalnych w zakresie produkcji i dystrybucji energii;

f) rozwijanie zdolności w zakresie zasobów ludzkich, poprawa zarządzania, standardów usług oraz struktur instytucjonalnych;

g) działania na rzecz utworzenia otoczenia sprzyjającego przyciąganiu inwestycji do sektora;

h) transfer i rozwój technologii, badania i rozwój, innowacje, wymiana informacji oraz rozwój baz danych i sieci;

i) wspieranie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi.

Artykuł 48

Technologie informacji i komunikacji (TIK)

1. Strony uznają znaczenie współpracy na rzecz rozwoju TIK, będącego kluczowym sektorem dla nowoczesnego społeczeństwa oraz sprzyjającego konkurencyjności i innowacjom, a także dokonaniu sprawnego przejścia w kierunku społeczeństwa informacyjnego. Celem w tej dziedzinie jest rozwój sektora TIK oraz promocja jego wkładu w inne sektory społeczno-gospodarcze.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) ułatwianie kontaktów na poziomie krajowym, regionalnym i globalnym;

b) rozpowszechnianie nowych technologii informacji i komunikacji;

c) wspieranie rozwoju ram prawnych i regulacyjnych w zakresie TIK;

d) transfer, rozwój i zastosowanie technologii, badania i rozwój, innowacje, wymiana informacji oraz sieci i marketing;

e) rozwijanie zdolności w zakresie zasobów ludzkich, poprawa standardów usług oraz struktur instytucjonalnych;

f) wspieranie i ułatwianie partnerstwa AWP-UE oraz powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

g) promowanie i wspieranie rozwoju segmentów rynku dotyczących usług wspomaganych przez TIK.

TYTUŁ IV

Zasoby naturalne i środowisko

Artykuł 49

Zakres i cele

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i ochrony środowiska. Współpraca w tej dziedzinie uwzględnia zróżnicowane potrzeby Państw AWP w kontekście transgranicznym.

2. Zakres współpracy dotyczącej zasobów naturalnych i środowiska będzie obejmował walory przyrodnicze, w tym zasoby wodne, środowisko, łącznie z różnorodnością biologiczną oraz wzmocnienie związków między handlem a środowiskiem. Zakres współpracy obejmie także wsparcie dla wykonania porozumień, konwencji i umów międzynarodowych z dziedziny środowiska naturalnego.

Artykuł 50

Zasoby wodne

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie rozwoju zasobów wodnych (w tym nawadniania, energii wodnej i zaopatrywania w wodę) dla poprawy warunków życia ich mieszkańców. W dziedzinie tej wyznaczono następujące cele:

a) zrównoważony rozwój i zarządzanie zasobami wodnymi w regionie;

b) współpraca regionalna w zakresie zrównoważonego wykorzystywania transgranicznych zasobów wodnych.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) rozwój infrastruktury w zakresie zasobów wodnych w regionie;

b) wspieranie rozwoju ram prawnych i regulacyjnych;

c) promowanie zintegrowanego zarządzania wodą;

d) rozwijanie zdolności w zakresie zasobów ludzkich, poprawa standardów usług, zarządzanie wodą oraz struktury instytucjonalne;

e) wspieranie i ułatwianie partnerstwa UE-AWP, powiązań, regionalnych partnerstw w dziedzinie zasobów wodnych i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

f) rozwój, transfer i zastosowanie technologii, badania i rozwój, innowacje, wymiana informacji oraz tworzenie sieci;

g) kontrola zanieczyszczenia wody, oczyszczanie i konserwacja, oczyszczanie ścieków i usługi sanitarne; oraz

h) promowanie zrównoważonych systemów nawadniania.

Artykuł 51

Środowisko

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego nim zarządzania oraz realizacji polityki w zakresie ochrony środowiska związanej z handlem. W dziedzinie tej wyznaczono następujące cele:

a) ochrona, przywrócenie i zachowanie środowiska i bioróżnorodności: flory, fauny i genetycznych zasobów bakteryjnych, w tych ich ekosystemów;

b) rozwój nowych gałęzi przemysłu w AWP związanych ze środowiskiem; oraz

c) zredukowanie degradacji środowiska, z uwzględnieniem kwestii czystego powietrza i pustynnienia.

Obszary współpracy

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 36, Strony zgadzają się współpracować, w tym poprzez ułatwianie wsparcia, w następujących dziedzinach:

a) wsparcie w zakresie wykonania porozumień, konwencji i traktatów międzynarodowych z dziedziny środowiska;

b) wzmocnienie i promowanie zrównoważonych systemów zarządzania ochroną środowiska;

c) zrównoważone wykorzystywanie bioróżnorodności, zasobów leśnych i dzikiej fauny;

d) wzmocnienie ram instytucjonalnych i prawnych oraz możliwości w zakresie rozwijania, wdrażania i egzekwowania przepisów ustawowych i wykonawczych, standardów i polityki w zakresie środowiska oraz zarządzania nimi;

e) rozwój możliwości w zakresie zasobów ludzkich i struktur instytucjonalnych w celu utrzymania zgodności w wymogami w zakresie środowiska i bioróżnorodności;

f) wspieranie i ułatwianie partnerstw UE-AWP, powiązań i wspólnych przedsiębiorstw między podmiotami gospodarczymi;

g) łagodzenie katastrof naturalnych, zapobieganie katastrofom środowiskowym oraz zmniejszeniu bioróżnorodności;

h) rozwój i dostosowanie, transfer i zastosowanie technologii, badania i rozwój, innowacje;

i) ochrona i zarządzanie zasobami przybrzeżnymi i morskimi oraz krajowymi i rodzimymi dzikimi zasobami biologicznymi;

j) wspieranie rozwoju alternatywnych i przyjaznych środowisku działalności i sposobów zaspokajania podstawowych potrzeb;

k) wspieranie produkcji i ułatwianie handlu towarami i usługami, dla których istotne jest oznakowanie ekologiczne;

l) wymiana informacji dotyczących produktów i związanych z nimi wymogów w odniesieniu do procesu produkcyjnego, transportu, wprowadzania do obrotu i oznakowania oraz tworzenie sieci w tym zakresie;

m) wspieranie rozwoju infrastruktury dotyczącej produktów przyjaznych środowisku;

n) integracja społeczności lokalnych w zarządzanie bioróżnorodnością, zasobami leśnymi i dzikiej fauny;

o) zarządzanie odpadami i likwidacja odpadów przemysłowych i toksycznych; oraz

p) zrównoważone zarządzanie lasami i podobne mechanizmy.

Artykuł 52

Zobowiązania finansowe

1. Strona WE udostępnia AWP pomoc finansową w celu przyczynienia się do realizacji programów i projektów rozwijanych w ramach obszarów współpracy określonych w niniejszej umowie i odpowiednich rozdziałach oraz w ramach szczegółowej Struktury Rozwoju.

2. Strony zgadzają się opracować odpowiednie wspólne porozumienia instytucjonalne w celu skutecznego monitorowania realizacji współpracy na rzecz rozwoju w ramach niniejszej umowy. Takie porozumienia obejmują powołanie wspólnego komitetu ds. rozwoju.

3. Strony zgadzają się, że porozumienia instytucjonalne będą miały charakter elastyczny z uwagi na dopasowanie do pojawiających się potrzeb krajowych i regionalnych.

ROZDZIAŁ V

OBSZARY OBJĘTE PRZYSZŁYMI NEGOCJACJAMI

Artykuł 53

Klauzula rendez-vous

Biorąc za podstawę umowę z Kotonu oraz uwzględniając postępy poczynione w negocjowaniu pełnej EPA, Strony zgadzają się kontynuować negocjacje w następujących obszarach zgodnie z art. 3 w celu zawarcia pełnej i całościowej EPA obejmującej następujące dziedziny:

a) ułatwienia celne i handlowe;

b) pozostałe kwestie związane z handlem i dostępem do rynku, w tym reguły pochodzenia i inne powiązane zagadnienia oraz środki ochrony handlu, włącznie z regionami najbardziej oddalonymi;

c) techniczne bariery w handlu i środki sanitarne i fitosanitarne;

d) handel usługami;

e) zagadnienia związane z handlem:

(i) polityka konkurencji;

(ii) inwestycje i rozwój sektora prywatnego;

(iii) handel, środowisko i zrównoważony rozwój;

(iv) prawa własności intelektualnej;

(v) przejrzystość zamówień publicznych;

f) rolnictwo;

g) płatności bieżące i przepływ kapitału;

h) zagadnienia dotyczące rozwoju;

i) współpraca i dialog dotyczące dobrego zarządzania w dziedzinie podatków i sądownictwa;

j) rozbudowany system rozstrzygania sporów i porozumienia instytucjonalne; oraz

k) wszystkie pozostałe dziedziny, jakie Strony uznają za niezbędne, w tym konsultacje w ramach art. 12 umowy z Kotonu.

ROZDZIAŁ VI

UNIKANIE I ROZSTRZYGANIE SPORÓW, POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

TYTUŁ I

Unikanie i rozstrzyganie sporów

Artykuł 54

Konsultacje

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby rozwiązać wszelkie spory dotyczące wykładni i stosowania niniejszej umowy, poprzez podejmowanie konsultacji prowadzonych w dobrej wierze, zmierzających do osiągnięcia uzgodnionych rozwiązań.

2. Strona występuje o przeprowadzenie konsultacji w drodze pisemnego wniosku przesłanego drugiej Stronie, z określeniem danego środka oraz postanowień umowy, z którymi, w opinii Strony, środek ten jest sprzeczny.

3. Konsultacje przeprowadza się w ciągu 40 dni od daty złożenia wniosku. Konsultacje uznaje się za zakończone w terminie 60 dni od daty złożenia wniosku, chyba że obie Strony postanawiają je kontynuować. Konsultacje są poufne.

4. Konsultacje dotyczące nagłych przypadków, w tym tych dotyczących towarów nietrwałych lub sezonowych, przeprowadza się w terminie 15 dni od daty złożenia wniosku i uznaje się za zakończone w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku.

Artykuł 55

Rozstrzyganie sporów

1. Jeżeli konsultacje nie doprowadzą do rozstrzygnięcia sporu w terminie 60 lub 30 dni, o których mowa w art. 54, każda ze Stron może wystąpić z żądaniem rozstrzygnięcia sporu w drodze arbitrażu. W tym celu każda ze Stron wyznacza arbitra w terminie 30 dni od złożenia wniosku o arbitraż poprzez złożenie zawiadomienia drugiej Stronie i Komitetowi EPA. We wniosku o arbitraż wskazuje się dany środek i postanowienia umowy, z którym, w opinii Strony skarżącej, środek ten jest sprzeczny. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku każda ze Stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Stałego Trybunału Arbitrażowego o wyznaczenie drugiego arbitra.

2. W ciągu 30 dni tych dwoje arbitrów wyznacza trzeciego arbitra. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku każda ze Stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Stałego Trybunału Arbitrażowego o wyznaczenie trzeciego arbitra.

3. Jeżeli arbitrzy nie postanowią inaczej, stosowana jest procedura ustanowiona w regulaminie arbitrażu dobrowolnego Stałego Trybunału Arbitrażowego dla organizacji międzynarodowych i państw. Arbitrzy podejmują decyzję większością głosów w terminie 90 dni, a w sprawach pilnych starają się podjąć decyzję w terminie 60 dni.

4. Każda ze Stron sporu zobowiązana jest podjąć środki konieczne dla wykonania decyzji arbitrów.

5. Niezależnie od postanowień ust. 1, procedura określona w art. 98 umowy z Kotonu ma zastosowanie w przypadku sporów dotyczących współpracy finansowej na rzecz rozwoju przewidzianej w umowie z Kotonu.

TYTUŁ II

Wyjątki ogólne

Artykuł 56

Ogólna klauzula wyjątkowa

Pod warunkiem, że środki takie nie są stosowane w sposób stanowiący arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację pomiędzy Stronami, w których panują podobne warunki, lub ukrytego ograniczenia handlu międzynarodowego, żadne z postanowień niniejszej umowy nie jest interpretowane jako przeszkoda utrudniająca przyjęcie lub egzekwowanie przez Stronę WE, Państwa AWP lub Państwo AWP-sygnatariusza środków:

a) niezbędnych dla ochrony moralności publicznej lub utrzymania porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego;

b) niezbędnych dla ochrony życia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin;

c) niezbędnych dla zapewnienia przestrzegania ustaw lub przepisów wykonawczych, które nie są sprzeczne z postanowieniami niniejszej umowy, łącznie z tymi dotyczącymi:

(i) zapobiegania działaniom o charakterze oszukańczym i podstępnym lub postępowania ze skutkami niewykonania umów;

(ii) ochrony życia prywatnego osób w zakresie przetwarzania i rozpowszechniania danych osobowych oraz ochrony poufności ich osobistych akt i rachunków;

(iii) bezpieczeństwa;

(iv) egzekwowania prawa celnego; lub

(v) ochrony praw własności intelektualnej;

d) dotyczących przywozu lub wywozu złota lub srebra;

e) niezbędnych dla ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej;

f) dotyczących zachowania ograniczonych zasobów naturalnych, o ile środki te wprowadzane są w powiązaniu z ograniczeniami dotyczącymi krajowej produkcji lub konsumpcji towarów, krajowych dostaw lub konsumpcji usług oraz inwestorów krajowych;

g) odnoszących się do produktów pracy więźniów; lub

h) istotnych z punktu widzenia nabywania lub dystrybucji produktów w przypadku ogólnego lub lokalnego braku dostaw, pod warunkiem że wszelkie takie środki są zgodne z zasadą, iż wszystkie strony są uprawnione do równego podziału dostaw międzynarodowych takich produktów oraz że wszelkie takie środki, które są niezgodne z innymi postanowieniami niniejszej umowy zostaną uchylone z momentem ustania okoliczności będących podstawą ich stosowania.

Artykuł 57

Wyjątki ze względów bezpieczeństwa

1. Żadne z postanowień niniejszej umowy nie jest interpretowane jako:

a) wymagające od Strony WE lub Państwa AWP-sygnatariusza dostarczenia wszelkich informacji, których ujawnienie uważa się za sprzeczne z podstawowymi interesami bezpieczeństwa;

b) uniemożliwiające Stronie WE lub Państwu AWP-sygnatariuszowi przeprowadzenie jakiegokolwiek działania uznanego za niezbędne dla ochrony jego podstawowych interesów bezpieczeństwa:

(i) odnoszącego się do materiałów rozszczepialnych i materiałów do syntezy jądrowej lub materiałów służących do ich uzyskania;

(ii) odnoszącego się do działalności gospodarczej prowadzonej bezpośrednio lub pośrednio dla celów dostaw dla sił zbrojnych lub ich zaopatrzenia;

(iii) związanego z produkcją broni, amunicji i materiałów wojskowych lub handlem nimi;

(iv) odnoszącego się do zamówień rządowych niezbędnych dla bezpieczeństwa narodowego lub dla celów obronności kraju; lub

(v) podjętego w czasie wojny lub w obliczu innego zagrożenia w stosunkach międzynarodowych;

c) uniemożliwiające Stronie WE lub Państwu AWP-sygnatariuszowi podjęcie jakiegokolwiek działania w celu wywiązania się z obowiązków, jakie na siebie przyjęło, aby zapewnić utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

2. Strony informują się, w możliwie najszerszym zakresie, o środkach stosowanych na mocy ust. 1 lit. b) i c) oraz o ich wygaśnięciu.

Artykuł 58

Opodatkowanie

1. Żadne z postanowień niniejszej umowy lub innych uzgodnień przyjętych na mocy niniejszej Umowy nie jest interpretowane jako przeszkoda utrudniająca Stronie WE lub Państwu AWP-sygnatariuszowi, przy stosowaniu odpowiednich przepisów własnego ustawodawstwa podatkowego, zróżnicowane traktowanie podatników znajdujących się w odmiennej sytuacji, w szczególności pod względem ich miejsca zamieszkania lub miejsca, gdzie inwestują swój kapitał.

2. Żadne z postanowień niniejszej umowy lub innych uzgodnień przyjętych na mocy niniejszej umowy, nie jest interpretowane jako przeszkoda utrudniająca wprowadzenie lub egzekwowanie przez Strony jakiegokolwiek środka mającego na celu zapobieganie unikaniu lub uchylaniu się od płacenia podatków wynikających z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowywania lub innych porozumień podatkowych, lub krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3. Żadne z postanowień niniejszej umowy nie ma wpływu na prawa i obowiązki Strony WE lub Państwa AWP-sygnatariusza wynikające z jakiejkolwiek konwencji podatkowej. W przypadku niezgodności pomiędzy niniejszą umową a taką konwencją pierwszeństwo w zakresie dotyczącym niezgodności mają postanowienia konwencji.

TYTUŁ III

Postanowienia instytucjonalne, ogólne i końcowe

Artykuł 59

Stosunek pomiędzy niniejszą umową a pełną EPA

W przypadku braku spójności między pełną EPA a niniejszą umową przejściową pierwszeństwo ma pełna EPA w zakresie, w jakim występuje taka niespójność.

Artykuł 60

Najbardziej oddalone regiony Wspólnoty Europejskiej

1. Uwzględniając bliskość geograficzną najbardziej oddalonych regionów Wspólnoty Europejskiej i Państw AWP oraz w celu wzmocnienia gospodarczych i społecznych powiązań pomiędzy tymi regionami a Państwami AWP, Strony dokładają wszelkich starań, by ułatwić współpracę we wszystkich obszarach objętych niniejszą umową oraz by ułatwić handel towarami i usługami, promować inwestycje i wspierać połączenia transportowe i komunikacyjne pomiędzy najbardziej oddalonymi regionami i Państwami AWP.

2. Do osiągnięcia celów wymienionych w ust. 1 dąży się również, jeżeli jest to możliwe, poprzez wspieranie wspólnego uczestnictwa AWP i najbardziej oddalonych regionów w programach ramowych i szczególnych WE w obszarach objętych niniejszą umową.

3. Strona WE dokłada wszelkich starań, aby zapewnić koordynację pomiędzy różnymi instrumentami finansowymi polityki spójności i rozwoju Wspólnoty Europejskiej w celu wspierania współpracy pomiędzy Państwami AWP i najbardziej oddalonymi regionami WE w obszarach objętych niniejszą umową.

4. Żadne z postanowień niniejszej umowy nie uniemożliwia Stronie WE stosowania istniejących środków związanych z sytuacją gospodarczą i społeczną najbardziej oddalonego regionu zgodnie z art. 299 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł 61

Określenie Stron i wypełnienie zobowiązań

1. Stronami umawiającymi się niniejszej umowy są Związek Komorów, Republika Madagaskaru, Republika Mauritiusu, Republika Seszeli, Republika Zambii i Republika Zimbabwe, zwane dalej „ Państwami AWP”, z jednej strony, oraz WE lub jej państwa członkowskie albo WE i jej państwa członkowskie w ich właściwych obszarach kompetencji określonych w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, zwane dalej „Stroną WE”, z drugiej strony, w odniesieniu do których niniejsza umowa weszła w życie lub jest stosowana tymczasowo.

2. Do celów niniejszej umowy, jeżeli wyraźnie nie postanowiono inaczej, państwa partnerskie AWP zgadzają się działać wspólnie. Określenie „Państwo AWP-sygnatariusz” stosowane jest w przypadkach, gdy przewiduje się indywidualne działanie lub wymaga się go do korzystania z praw bądź wypełniania zobowiązań w ramach niniejszej umowy.

3. Strony lub Państwo AWP-sygnatariusz/Państwa AWP-sygnatariusze, w zależności od przypadku, przyjmują wszelkie ogólne lub szczególne środki wymagane w celu wypełnienia ich zobowiązań w ramach niniejszej umowy oraz zapewniają zgodność z celami określonymi w niniejszej umowie.

4. Państwo AWP-sygnatariusz, które nie podlega prawom i obowiązkom określonym w rozdziale II, podlega jednak prawom i obowiązkom wynikającym z innych rozdziałów niniejszej umowy.

Artykuł 62

Wejście w życie, wypowiedzenie i okres obowiązywania

1. Niniejsza umowa zostaje podpisana, ratyfikowana lub zatwierdzana zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami konstytucyjnymi lub wewnętrznymi oraz procedurami odpowiednich Stron.

2. Niniejsza umowa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia lub zatwierdzenia.

3. Zawiadomienie o ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu jest przesyłane do Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej oraz do Sekretariatu Generalnego Wspólnego Rynku Afryki Wschodniej i Południowej, będących depozytariuszami niniejszej umowy.

4. Do czasu wejścia w życie niniejszej umowy Strona WE i Państwa AWP-sygnatariusze zgadzają się stosować postanowienia niniejszej umowy, które wchodzą w zakres ich odpowiednich kompetencji („ stosowanie tymczasowe”). Może to nastąpić przez tymczasowe stosowanie, tam, gdzie jest to możliwe, albo przez ratyfikację umowy.

5. Depozytariusz jest powiadamiany o tymczasowym stosowaniu umowy. Niniejszą umowę stosuje się tymczasowo przez dziesięć dni po otrzymaniu ostatniego powiadomienia o tymczasowym stosowaniu od Wspólnoty Europejskiej lub powiadomienia o ratyfikowaniu lub tymczasowym stosowaniu od wszystkich Państw AWP-sygnatariuszy, wymienionych w załączniku II.

6. Niezależnie od postanowień ust. 2 i 4, Strona WE i Państwa AWP-sygnatariusze mogą jednostronnie podjąć kroki w celu stosowania umowy, przed jej tymczasowym stosowaniem, w zakresie, w jakim jest to wykonalne.

7. Strona WE lub Państwo AWP-sygnatariusz/Państwa AWP-sygnatariusze mogą powiadomić na piśmie drugą Stronę o zamiarze wypowiedzenia niniejszej umowy.

8. Wypowiedzenie staje się skuteczne po upływie jednego miesiąca od daty powiadomienia złożonego drugiej Stronie.

9. Niniejsza umowa pozostaje w mocy do czasu wejścia w życie pełnej EPA.

Artykuł 63

Terytorialny zakres stosowania

Niniejsza umowa ma zastosowanie, z jednej strony, do terytoriów, na których stosuje się Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską i zgodnie z warunkami określonymi w tym Traktacie oraz, z drugiej strony, do terytoriów Państw AWP-sygnatariuszy. Odniesienie w niniejszej umowie do „terytorium” jest rozumiane w ten sposób.

Artykuł 64

Komitet EPA

1. Niniejszym ustanawia się Komitet EPA.

2. Komitet EPA jest odpowiedzialny za zarządzanie wszystkimi sprawami objętymi niniejszą umową, w tym za rozwój współpracy, jak postanowiono w art. 36, oraz za wykonanie wszystkich zadań, o których mowa w niniejszej umowie.

3. Komitet EPA składa się z przedstawicieli Stron. Każda ze Stron ustala organizację swoich przedstawicieli.

4. Komitet EPA przyjmuje swój regulamin w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie umowy przejściowej.

Artykuł 65

Stosunek do innych umów

1. Żadne z postanowień niniejszej umowy nie jest interpretowane w sposób uniemożliwiający podjęcie środków uznanych za właściwe, jak przewiduje art. 11b, 96 i 97 umowy z Kotonu i zgodnie z procedurami określonymi w tych artykułach.

2. Z wyjątkiem postanowień dotyczących współpracy na rzecz rozwoju, w przypadku wszelkich niezgodności pomiędzy postanowieniami niniejszej umowy a postanowieniami tytułu II części 3 umowy z Kotonu, pierwszeństwo mają postanowienia niniejszej umowy.

3. Strony są świadome faktu, że niektóre z Państw AWP-sygnatariuszy nie są członkami WTO. W związku z tym odesłania w niniejszej umowie do umów WTO (w tym do zawartych w nich definicji) oraz organów WTO lub komitetów nie są interpretowane jako nakładające na Państwo AWP-sygnatariusza, niebędące członkiem WTO, jakiekolwiek obowiązki wynikające z porozumień WTO lub decyzji takich organów lub komitetów, z wyjątkiem obowiązków wyraźnie przyjętych przez takie Państwo AWP-sygnatariusza w ramach niniejszej umowy. Dlatego w przypadku niezgodności pomiędzy postanowieniami porozumień WTO lub decyzjami organów WTO lub komitetów z postanowieniami niniejszej umowy, w przypadku Państw AWP-sygnatariuszy, niebędących członkami WTO, pierwszeństwo mają zawsze postanowienia niniejszej umowy.

4. Strony zgadzają się, że żadne z postanowień niniejszej umowy nie wymaga od nich lub Państw AWP-sygnatariuszy działania w sposób niezgodny z ich zobowiązaniami wobec WTO.

Artykuł 66

Przystąpienie

1. Każde z następujących Państw AWP, a mianowicie Republika Dżibuti, Państwo Erytrea, Federalna Demokratyczna Republika Etiopii, Republika Malawi, Republika Sudanu, może przystąpić do niniejszej umowy za porozumieniem Stron. W odniesieniu do państwa przystępującego niniejsza umowa wchodzi w życie zgodnie z obowiązującymi procedurami Strony WE, Państw AWP oraz kraju przystępującego. Strona WE dokłada wszelkich starań, aby niniejsza umowa miała zastosowanie do kraju przystępującego tak szybko, jak to możliwe.

2. Każdy wniosek dotyczący przystąpienia do niniejszej umowy złożony przez państwo z regionu AWP niewymienione w ust. 1 zostaje przedstawiony Komitetowi EPA do rozpatrzenia.

3. Komitet EPA może ustanowić warunki i specjalne postanowienia dotyczące przystąpienia państwa, o którym mowa w ust. 2.

4. Niniejsza umowa wchodzi w życie w odniesieniu do państwa przystępującego w dniu złożenia jego dokumentu przystąpienia.

Artykuł 67

Przystąpienie nowych państw członkowskich do Unii Europejskiej

1. Komitet EPA jest informowany o każdym wniosku złożonym przez państwo trzecie chcące zostać członkiem UE. Podczas negocjacji UE z państwem ubiegającym się o członkostwo Strona WE przekazuje państwom partnerskim AWP wszelkie istotne informacje, natomiast państwa partnerskie EAC przedstawiają Stronie WE swoje uwagi, tak aby ta mogła je w pełni uwzględnić. Państwa AWP są powiadamiane przez Stronę WE o każdym przystąpieniu nowego państwa do UE.

2. Każde nowe państwo członkowskie UE staje się stroną niniejszej umowy z dniem przystąpienia do UE, w drodze klauzuli zawartej w Akcie Przystąpienia. Jeśli Akt Przystąpienia do UE nie przewiduje takiego automatycznego przystąpienia państwa członkowskiego do niniejszej umowy, zainteresowane państwo członkowskie UE przystępuje do niej, składając Akt Przystąpienia u dwóch sygnatariuszy, którzy przesyłają jego uwierzytelniony odpis państwom partnerskim AWP.

3. Strony dokonują przeglądu skutków przystąpienia nowych państw członkowskich UE w odniesieniu do niniejszej umowy. Komitet EPA może zdecydować o podjęciu wszelkich środków przejściowych lub środków wprowadzających zmiany, które mogą okazać się konieczne.

Artykuł 68

Zmiany

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy są przyjmowane przez Komitet EPA i wchodzą w życie po ich ratyfikacji.

2. Komitet EPA wprowadza wszelkie środki przejściowe, które mogą być konieczne dla zmienionych postanowień do czasu wejścia ich w życie.

Artykuł 69

Teksty autentyczne

Niniejszą umowę sporządzono w dwóch egzemplarzach w każdym z następujących języków: angielskim, bułgarskim, chorwackim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, rumuńskim, węgierskim i włoskim, przy czym każdy z tych tekstów jest tak samo autentyczny.

Artykuł 70

Załączniki

Załączniki i protokoły do niniejszej umowy stanowią jej integralną część i mogą być poddane przeglądowi oraz zmieniane przez Komitet EPA.

С ъставено в Г ранд Бей на д вадесет и де вети август две хиляди и девета годи на.

Hecho en Grand Baie a veintinueve de agosto de dos mil nueve.

V Grand Baie dne dvacátého deváté ho srpna dva tisíce devět.

Udfærdiget i Grand Baie, den niogtyvende august to tusinde og ni.

Geschehen zu Grand Baie am neunundzwanzigsten August zweitausendneun.

Sõlmitud Grand Baies, kahe tuhande üheksanda aasta augusti kahekümne üheksandal päeval.

Έγινε στην Grand Baie, στις είκοσι εννέα Αυγούστ ου δύο χιλιάδε ς εννιά.

Done at Grand Baie on the twenty-ninth day of August in the year two thousand and nine.

Fait à Grand Baie, le vingt-neuf août deux mille neuf.

Fatto a Grand Baie, addì ventinove agosto duemilanove.

Grand Baie, divi tūkstoši devītā gada divdesmit devītajā augustā.

Priimta Grand Baie du tūkstančiai devintų metų rugpjūčio dvidešimt devintą dieną.

Kelt Grand Baie-ben, a 2009. év augusztus hónapjának huszonkilencedik napján.

Magħmul fi Grand Baie fid-disgħa u għ oxrin jum ta' Awwissu fis-sena elfejn u disgħa.

Gedaan te Grand Baie, op de negenentwintigste dag van augustus in het jaar tweeduizend negen.

Sporządzono w Grand Baie dnia dwudziestego dziewiątego sierpnia dwa tysiące dziewiątego roku.

Feito em Grand Baie aos vinte e nove de Agosto de dois mil e nove.

Încheiat la Grand Baie, la douăzeci și nouă august două mii nouă.

V Grand Baie dvadsiateho deviateho augusta dvetisícdeväť.

V Grand Baieju, devetinvajsetega avgusta dvatisočdevet.

Tehty Grand Baiessa kahdentenakymmenentenä yhdeksäntenä päivänä elokuuta vuonna kaksituhattayhdeksä n.

Som skedde i Grand Baie den tjugonionde augusti år tjugohundranio.

PROTOKÓŁ 1

DEFINICJA POJĘCIA „PRODUKTY POCHODZĄCE” ORAZ METODY WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ [1]

Dokument w formacie PDF