W trosce o bezpieczeństwo naszej Ojczyzny, kierując się konstytucyjnym obowiązkiem Jej obrony nałożonym na każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz pragnąc zagwarantować wszystkim, którzy realizują ten obowiązek, jak najlepsze warunki, w szczególności żołnierzom, którzy pełnią służbę wojskową dla dobra Rzeczypospolitej Polskiej, a od których służba ta wymaga zdyscyplinowania, lojalności i poświęcenia, stanowi się, co następuje:

Art. 2. [Definicje] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) cyberprzestrzeni – należy przez to rozumieć cyberprzestrzeń, o której mowa w art. 2 ust. 1b ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2091);

2) czasie wojny – należy przez to rozumieć czas działań wojennych prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których początek i koniec jest określany w trybie postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydanego na wniosek Rady Ministrów;

3) decyzji – należy przez to rozumieć decyzję wydawaną przez właściwy organ wojskowy oraz rozkaz personalny;

4) dowódcy jednostki wojskowej – należy przez to rozumieć osobę kierującą lub dowodzącą jednostką wojskową, w której żołnierz zajmuje stanowisko służbowe lub do której został skierowany w ramach pełnienia zawodowej służby wojskowej w dyspozycji;

5) drodze do miejsca i z miejsca wykonywania czynności, drodze z miejsca zamieszkania do jednostki wojskowej i z powrotem albo drodze na urlop lub przepustkę i z powrotem – należy przez to rozumieć najkrótszy czas dojazdu lądowym środkiem publicznego transportu zbiorowego, łącznie z przesiadkami, licząc od stacji (przystanku) najbliższej miejsca pełnienia służby do stacji (przystanku) najbliższej miejsca zamieszkania, bez uwzględnienia czasu dojazdu do i od stacji (przystanku) w obrębie miejscowości, z której żołnierz dojeżdża, oraz miejscowości, w której wykonuje obowiązki służbowe;

6) drodze służbowej – należy przez to rozumieć wnoszenie wystąpień (wniosków, skarg, próśb, zażaleń i pytań) za pośrednictwem kolejnych przełożonych, aż do właściwego do rozpatrzenia sprawy, który sprawę ostatecznie rozpatrzy;

7) dzieciach pozostających na utrzymaniu żołnierza zawodowego – należy przez to rozumieć dzieci własne żołnierza zawodowego, dzieci jego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci przyjęte na wychowanie, do czasu zawarcia przez nie związku małżeńskiego, które:

a) nie przekroczyły 18 roku życia, a w przypadku uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów w szkole wyższej 25 roku życia, albo

b) stały się całkowicie niezdolne do pracy lub niezdolne do samodzielnej egzystencji przed osiągnięciem wieku określonego w lit. a;

8) etacie – należy przez to rozumieć dokument określający cechy i charakterystykę jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej lub komórki organizacyjnej urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej, jej wewnętrzną strukturę organizacyjną, liczbę, rodzaje i rangę wszystkich stanowisk służbowych ujętych w tym dokumencie oraz liczbę i rodzaje uzbrojenia, sprzętu wojskowego, środków transportu i innego wyposażenia należnego jednostce (komórce) organizacyjnej;

9) interesie bezpieczeństwa i obronności – należy przez to rozumieć całokształt potrzeb państwa mających na celu zapewnienie ochrony podstawowych wartości, takich jak: suwerenność, niepodległość, nienaruszalność terytorium, pozycja międzynarodowa oraz ład i porządek konstytucyjny;

10) jednostce organizacyjnej – należy przez to rozumieć jednostkę podległą Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowaną, z wyłączeniem urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej;

11) jednostce przewidzianej do militaryzacji – należy przez to rozumieć podmiot lub przedsiębiorcę, na które nałożono zadania na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwa oraz umieszczono w wykazie jednostek przewidzianych do militaryzacji prowadzonym przez Ministra Obrony Narodowej;

12) jednostce wojskowej – należy przez to rozumieć jednostkę organizacyjną Sił Zbrojnych oraz komórkę organizacyjną, funkcjonujące na podstawie nadanego przez Ministra Obrony Narodowej etatu, posługujące się pieczęcią urzędową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej i nazwą (numerem) jednostki wojskowej;

13) komórce organizacyjnej – należy przez to rozumieć komórki organizacyjne tworzące urząd obsługujący Ministra Obrony Narodowej;

14) kwalifikacji wojskowej – należy przez to rozumieć proces ukierunkowany na określenie zdolności do pełnienia służby wojskowej;

15) militaryzacji – należy przez to rozumieć narzędzie wspomagające organy państwa w realizacji nałożonych na nie zadań obronnych będące specyficzną formą zadań obronnych stanowiącą środek realizacji przedsięwzięć określonych w planach operacyjnych organów administracji rządowej w wymiarze organizacyjnym i osobowym;

16) mobilizacji – należy przez to rozumieć proces przygotowania państwa, w tym Sił Zbrojnych, do osiągnięcia gotowości do przeciwdziałania bezpośredniemu zewnętrznemu zagrożeniu bezpieczeństwa państwa, uruchamiany zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;

17) mocach produkcyjnych, naprawczych lub usługowych – należy przez to rozumieć składniki materialne i niematerialne przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę i niezbędne do realizacji przez niego zadań na rzecz obronności państwa w zakresie zabezpieczenia potrzeb Sił Zbrojnych;

18) objęciu stanowiska służbowego – należy przez to rozumieć określony w rozkazie dziennym dowódcy jednostki wojskowej dzień przystąpienia żołnierza zawodowego do wykonywania obowiązków służbowych na stanowisku służbowym, na które żołnierz ten został wyznaczony decyzją uprawnionego organu;

18a) operacji wojskowej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju – należy przez to rozumieć:

a) zorganizowane działanie Sił Zbrojnych prowadzone w celu zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa, niebędące szkoleniem lub ćwiczeniem,

b) działanie wojsk obcych w ramach wzmocnienia wojskowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub wojsk Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego, o którym mowa w art. 3a ust. 1 ustawy z dnia 23 września 1999 r. o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasadach udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 807 oraz z 2024 r. poz. 1248)

– podejmowane, jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego działania, w szczególności w sytuacjach zagrożenia granicy państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, bezpieczeństwa ludzi lub mienia w znacznych rozmiarach, w tym w przypadku gdy siły i środki służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych mogą okazać się nieadekwatne ze względu na charakter zagrożenia;

19) organie wojskowym – należy przez to rozumieć podmiot resortu obrony narodowej realizujący zgodnie ze swoją właściwością zadania z zakresu obronności państwa określone w ustawie;

20) organizacji proobronnej – należy przez to rozumieć organizację pozarządową, z którą Minister Obrony Narodowej zawarł partnerską umowę proobronną;

21) planach operacyjnych – należy przez to rozumieć dokumenty planistyczne wykonywane w ramach planowania polegającego na ustalaniu czynności dotyczących przygotowania i działania organów administracji rządowej, organów samorządu terytorialnego i przedsiębiorców oraz innych podmiotów, w tym podmiotów niebędących przedsiębiorcami, w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

22) potrzebach Sił Zbrojnych – należy przez to rozumieć celowość:

a) powołania do służby wojskowej,

b) wyznaczenia na stanowisko służbowe,

c) zwolnienia ze stanowiska służbowego,

d) przeniesienia do dyspozycji albo do innego korpusu osobowego,

e) zwolnienia ze służby wojskowej,

f) realizacji zadań służbowych przez żołnierzy,

g) realizacji innych zadań zabezpieczających interes bezpieczeństwa państwa;

23) pracowniczym przydziale mobilizacyjnym – należy przez to rozumieć imienne wyznaczenie pracownika resortu obrony narodowej albo pracownika zatrudnionego u innego pracodawcy na stanowisko określone etatem czasu wojennego;

24) pracowniku resortu obrony narodowej – należy przez to rozumieć pracownika albo członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego w jednostce wojskowej, jednostce organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej oraz członka korpusu służby cywilnej albo pracownika zatrudnionego w urzędzie obsługującym Ministra Obrony Narodowej;

25) programach obronnych – należy przez to rozumieć dokumenty planistyczne wykonywane w ramach programowania polegającego na ustalaniu zadań obronnych realizowanych w czasie pokoju w celu utrzymania i rozwoju potencjału obronnego państwa oraz przygotowania Sił Zbrojnych, organów administracji rządowej, organów samorządu terytorialnego i przedsiębiorców oraz innych podmiotów do działania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, a także sposób projektowania środków budżetowych przeznaczonych na ten cel;

26) prokuratorach do spraw wojskowych – należy przez to rozumieć prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury pełniących czynności w Departamencie do Spraw Wojskowych w Prokuraturze Krajowej, w wydziałach do spraw wojskowych prokuratur okręgowych i w działach do spraw wojskowych prokuratur rejonowych;

27) przedsiębiorcy – należy przez to rozumieć przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641, 803, 1414 i 2029), z wyłączeniem osoby zagranicznej oraz przedsiębiorcy zagranicznego;

28) przedsiębiorcy zagranicznym – należy przez to rozumieć osobę, o której mowa w art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 470);

29) przydziale mobilizacyjnym – należy przez to rozumieć imienne wyznaczenie żołnierza zawodowego, osoby będącej w rezerwie, na stanowisko służbowe określone etatem czasu wojennego, zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi oraz predyspozycjami określonymi dla tego stanowiska;

30) resorcie obrony narodowej – należy przez to rozumieć urząd obsługujący Ministra Obrony Narodowej, jednostki wojskowe oraz jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowane;

31) rezerwach strategicznych – należy przez to rozumieć zgłoszone przez Ministra Obrony Narodowej, w ramach rezerw strategicznych, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o rezerwach strategicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 294), surowce i materiały niezbędne do zabezpieczenia realizacji zadań przez przedsiębiorców, określonych w Planie zabezpieczenia potrzeb Sił Zbrojnych realizowanych przez przedsiębiorców, w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

32) równorzędnym stanowisku służbowym – należy przez to rozumieć stanowisko służbowe, którego stopień etatowy jest równy stopniowi etatowemu stanowiska służbowego zajmowanego poprzednio przez żołnierza, a w przypadku oficerów młodszych stopniowi wojskowemu posiadanemu przez oficera;

33) sędziach sądów wojskowych – należy przez to rozumieć żołnierzy zawodowych pełniących zawodową służbę wojskową na stanowiskach sędziów w sądach wojskowych;

34) stanowisku służbowym – należy przez to rozumieć usytuowanie żołnierza oraz pracownika w hierarchii służbowej jednostki organizacyjnej;

35) stopniu etatowym – należy przez to rozumieć stopień lub stopnie wojskowe określone dla danego stanowiska służbowego;

36) uregulowanym stosunku do służby wojskowej – należy przez to rozumieć:

a) nadanie danej osobie kategorii zdolności do służby wojskowej i przeniesienie jej do rezerwy,

b) odbycie obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej i przeniesienie do rezerwy osoby, która ją odbyła,

ba) odbycie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej i przeniesienie do rezerwy osoby, która ją odbyła,

c) odbycie służby zastępczej i przeniesienie do rezerwy osoby, która ją odbyła,

d) pełnienie zawodowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej przez okres co najmniej 3 lat oraz służby w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Policji, Straży Granicznej, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej lub Państwowej Straży Pożarnej;

37) wyższym stanowisku służbowym – należy przez to rozumieć stanowisko służbowe, którego stopień etatowy jest wyższy od stopnia etatowego poprzednio zajmowanego przez żołnierza stanowiska służbowego;

38) związku organizacyjnym – należy przez to rozumieć jednostki wojskowe zorganizowane przez Ministra Obrony Narodowej w określoną strukturę, w szczególności w korpus, dywizję lub brygadę, funkcjonującą samodzielnie albo w składzie rodzaju Sił Zbrojnych, na podstawie nadanych etatów;

39) żołnierzu – należy przez to rozumieć osobę pełniącą czynną służbę wojskową;

40) żołnierzu zawodowym – należy przez to rozumieć żołnierza pełniącego zawodową służbę wojskową.

Art. 4. [Pełnienie służby wojskowej] 1. Podstawowym sposobem spełniania obowiązku obrony Ojczyzny jest pełnienie służby wojskowej.

2. Spełnianie obowiązku służby wojskowej może nastąpić również przez odbywanie służby zastępczej.

3. Spełnianie obowiązku służby wojskowej ma pierwszeństwo przed innymi rodzajami obowiązku obrony Ojczyzny.

Art. 5. [Obowiązek pełnienia służby wojskowej] 1. Obowiązkowi pełnienia służby wojskowej, w zakresie określonym w niniejszej ustawie, podlegają obywatele polscy, począwszy od dnia, w którym kończą 18 lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 60 lat życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – 63 lat życia.

2. Obowiązkowi służby wojskowej nie podlegają osoby wymienione w ust. 1, które zostały uznane ze względu na stan zdrowia za trwale niezdolne do tej służby.

3. Obowiązkowi służby wojskowej nie podlegają kobiety w ciąży oraz w okresie 6 miesięcy po porodzie, a także osoby:

1) sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 8;

2) sprawujące opiekę nad:

a) dziećmi od lat 8 do 18,

b) osobami obłożnie chorymi,

c) osobami, wobec których orzeczono trwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208, 337, 641 i 1429),

d) osobami, wobec których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672),

e) osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44)

– jeżeli osoby te wspólnie z nimi zamieszkują i opieki tej nie można powierzyć innym osobom.

Art. 6. [Osobiste stawiennictwo na wezwanie] 1. Osoby podlegające obowiązkowi obrony są obowiązane do osobistego stawienia się na wezwanie właściwych organów w sprawach dotyczących tego obowiązku.

2. Pracownikom oraz osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej, wezwanym do osobistego stawienia się przed właściwy organ w sprawach dotyczących obowiązku obrony, którzy nie otrzymali wynagrodzenia za czas opuszczony z powodu wezwania, przysługuje, na ich żądanie, zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki. Rekompensata przysługuje za każdy dzień w wysokości 1/30 minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 oraz z 2023 r. poz. 1667). Rekompensatę wypłaca organ wzywający na podstawie zaświadczeń wydanych przez pracodawców.

3. Osobom wezwanym przez właściwy organ do osobistego stawienia się w sprawach dotyczących obowiązku obrony przysługuje, na ich żądanie, zwrot kosztów przejazdu do miejsca stawienia się i powrotu do miejsca pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące. Koszty te organ wzywający zwraca na podstawie udokumentowanego oświadczenia osoby wezwanej, według zasad określonych w przepisach tytułu III działu 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1144, 1532 i 1860).

4. Jeżeli wezwanie do stawienia się następuje wskutek niespełnienia lub nienależytego spełnienia, z winy osoby wezwanej, obowiązków określonych w ustawie, przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się.

Art. 7. [Realizacja zadań z zakresu obronności państwa] Realizacja zadań z zakresu obronności państwa należy do wszystkich organów władzy i administracji rządowej oraz innych organów i instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i innych podmiotów, a także do każdego obywatela, w zakresie określonym w ustawach.

Art. 8. [Sposób wykonywania zadań w ramach obowiązku obrony] Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykonywania zadań w ramach obowiązku obrony przez ministrów, wojewodów, marszałków województw, starostów i wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) oraz przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także organizacje pozarządowe, biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia odpowiedniego poziomu obronności państwa.

Art. 9. [Niezbędna pomoc od instytucji państwowych] Organy wojskowe w toku wykonywania zadań w zakresie obronności państwa mogą żądać niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, przedsiębiorców oraz innych podmiotów. Wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy oraz podmioty są obowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielania tej pomocy.

Art. 10. [Przetwarzanie informacji] 1. Organy wojskowe w zakresie swojej właściwości przetwarzają informacje, w tym dane osobowe, uzyskane ze zbiorów danych prowadzonych przez inne służby, instytucje państwowe oraz organy władzy publicznej. Przetwarzanie informacji, w tym danych osobowych, przez organy wojskowe może mieć charakter niejawny, odbywać się bez zgody i wiedzy osoby, której dane dotyczą. Służby, instytucje państwowe oraz organy władzy publicznej są obowiązane do nieodpłatnego udostępnienia organom wojskowym informacji, w tym danych osobowych. W szczególności organy wojskowe są uprawnione do uzyskiwania informacji, w tym danych osobowych gromadzonych w administrowanych przez te służby, instytucje państwowe oraz organy władzy publicznej zbiorach danych lub rejestrach.

2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, mogą wyrazić pisemną zgodę na udostępnianie danych zgromadzonych w zbiorach danych organom wojskowym w drodze teletransmisji, bez konieczności składania wniosku w postaci papierowej lub elektronicznej, jeżeli organy te spełniają łącznie następujące warunki:

1) posiadają urządzenia umożliwiające odnotowanie w systemie, kto, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane uzyskał;

2) posiadają zabezpieczenia techniczne i organizacyjne zapewniające poufność, integralność, dostępność i autentyczność zgromadzonych danych;

3) jest to uzasadnione specyfiką lub zakresem wykonywanych zadań albo prowadzonej działalności.

3. Do danych, o których mowa w ust. 1, ma zastosowanie przepis art. 2 ust. 2 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „RODO”.

4. Komórki organizacyjne i jednostki organizacyjne, które na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej realizują zadania w zakresie nieobjętym bezpieczeństwem państwa i obronnością na rzecz Ministra Obrony Narodowej oraz innych jednostek resortu obrony narodowej, posiadają przy przetwarzaniu danych osobowych dla realizacji takich zadań status administratora w rozumieniu art. 4 pkt 7 RODO.

Art. 12. [Przysięga wojskowa] 1. Żołnierz Sił Zbrojnych składa przysięgę wojskową według następującej roty:

„Ja, żołnierz Wojska Polskiego, przysięgam służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, bronić jej niepodległości i granic. Stać na straży Konstytucji, strzec honoru żołnierza polskiego, sztandaru wojskowego bronić. Za sprawę mojej Ojczyzny w potrzebie krwi własnej ani życia nie szczędzić. Tak mi dopomóż Bóg.”.

2. Żołnierz składający przysięgę wojskową, o której mowa w ust. 1, może w zależności od własnego uznania odstąpić od wypowiedzenia ostatniego zdania roty.

3. Złożenie przysięgi wojskowej następuje w formie uroczystej, ustalonej w ceremoniale wojskowym.

Art. 13. [Święto Wojska Polskiego] Dzień 15 sierpnia ustanawia się Świętem Wojska Polskiego.

Art. 14. [Inne święta wojskowe] 1. W rodzajach Sił Zbrojnych, wojsk i służb, w jednostkach wojskowych i ich związkach organizacyjnych mogą być obchodzone również inne święta wojskowe, ustanowione dla nich przez Ministra Obrony Narodowej.

2. Obchody Święta Wojska Polskiego i innych świąt wojskowych organizuje się w formie uroczystej, ustalonej w ceremoniale wojskowym.

3. Sposób obchodzenia w Siłach Zbrojnych Święta Wojska Polskiego oraz innych świąt wojskowych określa Minister Obrony Narodowej.

Art. 15. [Skład Sił Zbrojnych] 1. W skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje:

1) Wojska Lądowe;

2) Siły Powietrzne;

3) Marynarka Wojenna;

4) Wojska Specjalne;

5) Wojska Obrony Terytorialnej.

2. Siły Zbrojne składają się z jednostek wojskowych i związków organizacyjnych.

3. Dowódcami rodzajów Sił Zbrojnych są Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych, zwany dalej „Dowódcą Generalnym”, Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych, zwany dalej „Dowódcą Operacyjnym”, i Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej.

4. W skład Sił Zbrojnych wchodzą również:

1) Żandarmeria Wojskowa jako ich wyodrębniona i wyspecjalizowana służba;

2) Wojska Obrony Cyberprzestrzeni jako specjalistyczny komponent Sił Zbrojnych są właściwe do realizacji pełnego spektrum działań w cyberprzestrzeni, w szczególności w zakresie proaktywnej ochrony oraz aktywnej obrony elementów i zasobów cyberprzestrzeni kluczowych z punktu widzenia Sił Zbrojnych.

5. W przypadku ogłoszenia powszechnej lub częściowej mobilizacji oraz w czasie wojny Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego stają się z mocy prawa częścią Sił Zbrojnych.

6. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia niepodlegającego ogłoszeniu, tryb i sposób przygotowania Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego do włączenia w skład Sił Zbrojnych, w przypadku, o którym mowa w ust. 5, mając na uwadze zapewnienie sprawnego włączenia tych służb w skład Sił Zbrojnych, w tym przebiegu operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych oraz koniecznych rezerw osobowych dla tych służb.

Art. 16. [Jednostki wojskowe i związki organizacyjne] 1. Jednostki wojskowe i ich związki organizacyjne są rozmieszczone w garnizonach.

2. Minister Obrony Narodowej powierza pełnienie funkcji dowódcy garnizonu żołnierzowi zawodowemu zajmującemu stanowisko służbowe w tym garnizonie, a także zwalnia z tej funkcji.

3. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia, tworzy, przekształca i znosi garnizony, określa zadania ich dowódców oraz ich siedziby i właściwość terytorialną, z uwzględnieniem podziału terytorialnego państwa.

Art. 17. [Nadzorowanie i koordynowanie całokształtu zagadnień] 1. Nadzorowanie i koordynowanie całokształtu zagadnień związanych z:

1) rozwojem, organizacją, funkcjonowaniem oraz rozbudową i modernizacją systemu telekomunikacyjnego zapewniającego wykonywanie działalności telekomunikacyjnej na potrzeby:

a) komórek organizacyjnych i jednostek organizacyjnych, w tym również jednostek wojskowych w czasie ich użycia lub pobytu poza granicami państwa,

b) jednostek organizacyjnych sił zbrojnych państw obcych i jednostek organizacyjnych innych zagranicznych organów państwowych, przebywających czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów, których Rzeczpospolita Polska jest stroną – w przypadku posiadania możliwości technicznych,

2) wykorzystywaniem sieci telekomunikacyjnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych – na potrzeby tego systemu, zwanego dalej „wojskowym systemem telekomunikacyjnym”

– należy do organizatora wojskowego systemu telekomunikacyjnego.

2. Organizatora wojskowego systemu telekomunikacyjnego wskazuje Minister Obrony Narodowej.

3. Wykonywanie działalności telekomunikacyjnej w wojskowym systemie telekomunikacyjnym polega na eksploatacji urządzeń i linii telekomunikacyjnych, a także udostępnianiu w wojskowym systemie telekomunikacyjnym usług telekomunikacyjnych dostarczanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Wykonywanie działalności telekomunikacyjnej w wojskowym systemie telekomunikacyjnym nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podejmowaniu, wykonywaniu i zakończeniu takiej działalności.

4. Wojskowy system telekomunikacyjny nie stanowi elementu publicznej sieci telekomunikacyjnej.

5. Organizator wojskowego systemu telekomunikacyjnego współpracuje z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi oraz użytkownikami rządowymi prowadzącymi działalność telekomunikacyjną na potrzeby własne, z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej – na podstawie umów i porozumień.

6. Wojskowy system telekomunikacyjny, w przypadku posiadania możliwości technicznych, może być wykorzystywany przez:

1) organizacje społeczne i kombatanckie, współpracujące z komórkami organizacyjnymi i jednostkami organizacyjnymi w zakresie obronności państwa,

2) organy administracji publicznej w celu umożliwienia współpracy w zakresie obronności lub bezpieczeństwa państwa, w sytuacjach szczególnych zagrożeń, w tym wojny, kryzysów oraz zwalczania klęsk żywiołowych

– na wniosek tych podmiotów.

7. Organizator wojskowego systemu telekomunikacyjnego w celu zapewnienia ciągłości działalności wojskowego systemu telekomunikacyjnego występuje do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o przekazanie danych dotyczących infrastruktury telekomunikacyjnej eksploatowanej lub używanej przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, niezbędnej do przygotowania systemów łączności na potrzeby obronne państwa, w tym systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w celu przeprowadzenia analizy potrzeb, warunków i sposobów udostępniania usług telekomunikacyjnych na rzecz obronności państwa, w tym realizacji zadań wynikających z obowiązku państwa-gospodarza (Host-Nation Support – HNS).

8. Podczas używania urządzeń radiowych komórki organizacyjne i jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne sił zbrojnych państw obcych i jednostki organizacyjne innych zagranicznych organów państwowych, o których mowa w ust. 1:

1) wykorzystują częstotliwości lub zakresy częstotliwości uzgodnione i przydzielone przez jednostkę organizacyjną właściwą w sprawach zarządzania częstotliwościami;

2) stosują się do wymagań eksploatacyjnych urządzeń lub systemu, w którym działają urządzenia.

9. Organizator wojskowego systemu telekomunikacyjnego, na podstawie wymagań technicznych i organizacyjnych Służby Kontrwywiadu Wojskowego, może zapewniać techniczne i organizacyjne warunki:

1) realizacji przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego czynności określonych w art. 31 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2023 r. poz. 81, 1834 i 1860);

2) kontroli i utrwalania treści rozmów, o których mowa w art. 237 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37).

10. Organizator wojskowego systemu telekomunikacyjnego zapewnia warunki, o których mowa w ust. 1, przez przygotowanie, uruchomienie i eksploatację systemów technicznych.

11. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób działania wojskowego systemu telekomunikacyjnego, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowej realizacji zadań przez organizatora wojskowego systemu telekomunikacyjnego.

Art. 18. [Stanowiska służbowe dla żołnierzy i pracowników resortu obrony narodowej] W jednostce wojskowej tworzy się stanowiska służbowe dla żołnierzy i pracowników resortu obrony narodowej.

Art. 19. [Przeniesienie do innej jednostki wojskowej] 1. Pracownika resortu obrony narodowej można przenieść do innej jednostki wojskowej, jednostki organizacyjnej albo do urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej.

2. Przeniesienie, o którym mowa w ust. 1, następuje na wniosek pracownika albo za jego pisemną zgodą, w drodze porozumienia między pracodawcami.

3. Pracownik przeniesiony w trybie, o którym mowa w ust. 1, do urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej staje się członkiem korpusu służby cywilnej. W przypadku gdy pracownik ten był zatrudniony u dotychczasowego pracodawcy na czas nieokreślony, nie stosuje się do niego przepisu art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1691 oraz z 2023 r. poz. 1195 i 1598).

4. Do okresu zatrudnienia pracownika, o którym mowa w ust. 1, od którego są uzależnione uprawnienia u nowego pracodawcy, wlicza się staż pracy u dotychczasowego pracodawcy.

5. Pracownik resortu obrony narodowej, który był zatrudniony w resorcie obrony narodowej przez co najmniej 5 lat, korzysta z pierwszeństwa w zatrudnieniu w administracji publicznej na stanowiskach związanych z obronnością kraju.

Art. 20. [Dowódca Generalny] 1. Dowódca Generalny jest właściwy w zakresie dowodzenia jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi Sił Zbrojnych, z wyłączeniem jednostek wojskowych lub związków organizacyjnych Sił Zbrojnych:

1) bezpośrednio podległych Ministrowi Obrony Narodowej;

2) bezpośrednio podporządkowanych Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego;

3) podporządkowanych Dowódcy Operacyjnemu;

4) podporządkowanych Dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej;

5) podporządkowanych Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni;

6) podporządkowanych innym organom lub podmiotom.

2. Do zakresu działania Dowódcy Generalnego należy w szczególności:

1) realizacja programu rozwoju Sił Zbrojnych;

2) planowanie, organizowanie i prowadzenie szkolenia podległych jednostek wojskowych i związków organizacyjnych;

3) organizowanie mobilizacyjnego rozwinięcia wojsk;

4) szkolenie rezerw osobowych na potrzeby użycia w sytuacji kryzysowej lub w czasie wojny oraz utrzymywanie ich w gotowości do tego użycia;

5) realizacja zadań dotyczących logistyki wojskowej w jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych;

6) współpraca z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa;

7) zarządzanie i przeprowadzanie kontroli w podległych jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 224).

3. Dowódca Generalny wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, zwanego dalej „Dowództwem Generalnym”.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia niepodlegającego ogłoszeniu, szczegółowy zakres działania, siedzibę i strukturę organizacyjną Dowództwa Generalnego.

Art. 21. [Dowódca Operacyjny] 1. Dowódca Operacyjny jest właściwy w zakresie dowodzenia operacyjnego częścią Sił Zbrojnych podporządkowaną mu na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej.

2. Do zakresu działania Dowódcy Operacyjnego należy w szczególności:

1) wykonywanie zadań Ministra Obrony Narodowej w zakresie ochrony granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju, w sytuacji kryzysowej lub w czasie wojny;

2) planowanie, organizowanie i prowadzenie szkolenia organów dowodzenia Sił Zbrojnych, zgodnie z wojennym systemem dowodzenia, a także zapewnienie ich współdziałania z dowództwami jednostek wojskowych i związków organizacyjnych, które mają zostać podporządkowane tym organom;

3) określanie wymagań dla Sił Zbrojnych w zakresie planowania operacyjnego oraz programowania rozwoju Sił Zbrojnych;

4) przygotowanie stanowiska dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych;

5) zarządzanie i przeprowadzanie kontroli w podległych jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej;

6) przewodniczenie Radzie SAR, o której mowa w art. 121 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1666 i 2005).

3. Dowódca Operacyjny wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, zwanego dalej „Dowództwem Operacyjnym”.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia niepodlegającego ogłoszeniu, szczegółowy zakres działania, siedzibę i strukturę organizacyjną Dowództwa Operacyjnego.

Art. 22. [Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej] 1. Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej jest właściwy w zakresie dowodzenia jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi jemu podległymi.

2. Do zakresu działania Dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej należy w szczególności:

1) realizacja programu rozwoju Sił Zbrojnych;

2) planowanie, organizowanie i prowadzenie szkolenia podległych jednostek wojskowych i związków organizacyjnych;

3) planowanie oraz organizowanie mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinięcia oraz użycia Wojsk Obrony Terytorialnej;

4) szkolenie rezerw osobowych na potrzeby użycia w sytuacji kryzysowej lub w czasie wojny oraz utrzymywania ich w gotowości do tego użycia;

5) przygotowanie sił i środków Wojsk Obrony Terytorialnej do działań bojowych;

6) planowanie, koordynacja i wykonywanie zadań związanych z udziałem oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, działań w zakresie ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz akcjach ratowania lub ochrony zdrowia i życia ludzkiego, a także udziału w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego;

7) współpraca z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa;

8) zarządzanie i przeprowadzanie kontroli w podległych jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej.

3. Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia niepodlegającego ogłoszeniu, szczegółowy zakres działania, siedzibę i strukturę organizacyjną Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej.

Art. 23. [Dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni] 1. Dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni jest właściwy w zakresie dowodzenia jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni i podlega:

1) Ministrowi Obrony Narodowej do czasu mianowania Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych;

2) Naczelnemu Dowódcy Sił Zbrojnych z chwilą jego mianowania i przejęcia przez niego dowodzenia Siłami Zbrojnymi.

2. Do zakresu działania Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni należy w szczególności:

1) realizacja programu rozwoju Sił Zbrojnych;

2) programowanie, planowanie, organizowanie, prowadzenie oraz nadzorowanie prowadzenia szkoleń będących we właściwości Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni na rzecz podległych jednostek wojskowych i związków organizacyjnych, komórek organizacyjnych i jednostek organizacyjnych, a także instytucji, organów i podmiotów, na podstawie zawartych porozumień;

3) planowanie oraz organizowanie mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinięcia oraz użycia Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni;

4) budowa, utrzymanie oraz ochrona infrastruktury, a także ochrona informacji w cyberprzestrzeni;

5) prowadzenie działań i operacji w cyberprzestrzeni;

6) zapewnienie wsparcia operacji militarnych prowadzonych przez Siły Zbrojne oraz operacji w układzie sojuszniczym i koalicyjnym;

7) współpraca z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa;

8) zarządzanie i przeprowadzanie kontroli podległych jednostek wojskowych i związków organizacyjnych na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej.

3. Dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia niepodlegającego ogłoszeniu, szczegółowy zakres działania, siedzibę i strukturę organizacyjną Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni oraz jednostek bezpośrednio podporządkowanych.

Art. 25. [Sprawowanie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi] 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, sprawując zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi, w szczególności:

1) określa, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych oraz ich przygotowań do obrony państwa;

2) zatwierdza, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, w drodze postanowienia:

a) narodowe plany użycia Sił Zbrojnych do obrony państwa,

b) organizację i zasady funkcjonowania wojennego systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi,

c) sojusznicze plany obronne;

3) wskazuje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, osobę przewidzianą do mianowania na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych;

4) może uczestniczyć w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych.

2. Organem pomocniczym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w procesie kierowania obroną państwa jest Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

3. Prowadzenie operacji wojskowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju następuje na podstawie postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydanego na wniosek Rady Ministrów.

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, zawiera:

1) określenie składu Sił Zbrojnych, które mają być użyte w operacji, ich zadań i liczebności;

2) określenie obszaru, na jakim Siły Zbrojne będą wykonywały zadania, i czas ich wykonywania;

3) projekt wytycznych Ministra Obrony Narodowej, o których mowa w art. 11a ust. 14;

4) uzasadnienie określające w szczególności przyczyny prowadzenia tej operacji oraz cel użycia Sił Zbrojnych w jej ramach.

5. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 3, określa się:

1) skład Sił Zbrojnych, które mają być użyte w operacji, oraz ich zadania i liczebność;

2) obszar, na jakim Siły Zbrojne będą wykonywały zadania, oraz czas prowadzenia operacji wojskowej nie dłuższy niż 60 dni.

6. Przedłużenie czasu prowadzenia operacji wojskowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju może nastąpić wielokrotnie, za zgodą Sejmu, na czas każdorazowo nie dłuższy niż 60 dni. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów określający przyczyny konieczności przedłużenia czasu prowadzenia operacji wojskowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju, wydaje postanowienie w sprawie przedłużenia czasu prowadzenia tej operacji, po uzyskaniu zgody Sejmu.

7. O postanowieniu, o którym mowa w ust. 3, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie informuje Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu.

Art. 26. [Zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności] 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

2. Do pracowników Biura Bezpieczeństwa Narodowego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1917). Przewidziane w tych przepisach uprawnienia właściwych organów przysługują odpowiednio Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Biurem Bezpieczeństwa Narodowego kieruje sekretarz stanu wyznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Działalność Biura Bezpieczeństwa Narodowego jest finansowana ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta.

5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określa organizację oraz zakres działania Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

6. Prezes Rady Ministrów, przedstawiając wnioski, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, przekazuje Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, informacje dotyczące zakresu zadań jednostki wojskowej, systemu kierowania i dowodzenia jednostką wojskową oraz jej podporządkowania w okresie wykonywania zadań, uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz tras i czasu przemieszczania się jednostek wojskowych, w przypadku tranzytu.

Art. 27. [Zapewnianie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa] 1. Zapewnianie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa oraz sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju przez Radę Ministrów polega na:

1) opracowywaniu projektów strategii bezpieczeństwa narodowego;

2) planowaniu i realizacji przygotowań obronnych państwa zapewniających jego funkcjonowanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w tym planowaniu przedsięwzięć gospodarczo-obronnych oraz zadań wykonywanych na rzecz Sił Zbrojnych i wojsk sojuszniczych;

3) przygotowywaniu systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa, i warunków funkcjonowania organów władzy publicznej na stanowiskach kierowania;

4) utrzymywaniu stałej gotowości obronnej państwa, wnioskowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o jej podwyższanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny oraz o jej obniżanie stosownie do zmniejszania stopnia zagrożenia;

5) określaniu obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz przygotowywaniu i prowadzeniu ich szczególnej ochrony;

6) przygotowaniu na potrzeby obronne państwa i utrzymywaniu w stałej gotowości jednolitych systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania;

7) przygotowaniu systemu stałych dyżurów na czas zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny;

8) określaniu zasad wykorzystania zasobów systemu ochrony zdrowia i infrastruktury technicznej państwa na potrzeby obronne, w tym sposobu zabezpieczania przestrzeni powietrznej i wód terytorialnych w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny;

9) zapewnianiu funkcjonowania systemu szkolenia obronnego w państwie;

10) prowadzeniu kontroli stanu przygotowań obronnych w państwie.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) warunki i tryb planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa realizowanych przez organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego i przedsiębiorców, sposób ich nakładania oraz właściwość organów w tych sprawach, w tym ujętych w planowaniu operacyjnym i programach obronnych,

2) organizację i tryb przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa, sposób realizacji zadań przez organy władzy publicznej w tych sprawach oraz ich funkcjonowanie na stanowiskach kierowania,

3) stany gotowości obronnej państwa, warunki i tryb ich wprowadzania, czynności służące utrzymywaniu stałej gotowości obronnej państwa, a także realizowane po podwyższeniu stanu gotowości obronnej państwa, organizację systemu stałych dyżurów na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa i czynności podejmowane przez poszczególne organy w zakresie tworzenia systemu stałych dyżurów na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa,

4) organizację i warunki przygotowania oraz sposób funkcjonowania systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz właściwość organów w tych sprawach,

5) warunki i sposób przygotowania i wykorzystania transportu morskiego, kolejowego, samochodowego, lotniczego, żeglugi śródlądowej oraz infrastruktury drogowej i kolejowej na potrzeby obronne państwa, a także ich ochrony w czasie wojny oraz właściwość organów w tych sprawach,

6) warunki i sposób przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa oraz właściwość organów w tych sprawach,

7) warunki i sposób przygotowania i wykorzystania podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej na potrzeby obronne państwa oraz właściwość organów w tych sprawach,

8) organizację szkolenia obronnego w państwie, podmioty objęte tym szkoleniem, zadania w zakresie planowania i realizacji szkolenia obronnego oraz właściwość organów w tych sprawach,

9) zakres i sposób prowadzenia przez organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego kontroli realizacji zadań obronnych wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne i przedsiębiorców

– kierując się potrzebą zapewnienia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa i sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności.

3. Do zadań Rady Ministrów wykonywanych w ramach zapewniania zewnętrznego bezpieczeństwa państwa i sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju należy również zapewnienie wsparcia przez państwo-gospodarza, polegającego na udzielaniu cywilnej i wojskowej pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym, które przebywają, wykonują zadania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczają się przez to terytorium, w ramach wypełniania zobowiązań międzynarodowych, na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

4. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, w uzgodnieniu z Ministrem Obrony Narodowej, nakłada na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zadanie polegające na zapewnieniu usług telekomunikacyjnych na potrzeby systemu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, przy wykorzystaniu sieci telekomunikacyjnej tego przedsiębiorcy na zasadach preferencyjnych.

5. Zadanie, o którym mowa w ust. 4, jest nakładane na wniosek właściwego organu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie ust. 2 pkt 2, na rzecz którego ma być wykorzystana sieć przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, w drodze decyzji administracyjnej.

Art. 28. [Minister Obrony Narodowej] 1. Minister Obrony Narodowej kieruje działem administracji rządowej obrona narodowa oraz jest organem, za którego pośrednictwem Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje w czasie pokoju zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi.

2. Minister Obrony Narodowej, realizując politykę Rady Ministrów w zakresie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju i zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa, kieruje obronnością kraju.

3. Minister Obrony Narodowej przekazuje Marszałkowi Sejmu i Marszałkowi Senatu informację o przebiegu operacji wojskowej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju, w terminie 14 dni od dnia jej zakończenia.

Art. 29. [Przygotowania do realizacji zadań wynikających z kompetencji Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych] 1. Osoba, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 3, przygotowuje się do realizacji zadań wynikających z kompetencji Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, do czasu mianowania Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych lub wskazania przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej innej osoby przewidzianej do mianowania na to stanowisko.

2. Przygotowania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności udział w strategicznych grach i ćwiczeniach obronnych, planowaniu użycia Sił Zbrojnych do obrony państwa oraz w przygotowywaniu wojennego systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi.

Art. 30. [Kierowanie sprawami obronności w województwie] 1. Kierowanie sprawami obronności w województwie należy do wojewody.

2. Wojewoda w ramach kierowania, o którym mowa w ust. 1, wykonuje zadania w zakresie i na zasadach określonych w ustawach, a w szczególności:

1) określa szczegółowe kierunki działania dla kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, organów administracji niezespolonej oraz jednostek samorządu terytorialnego w zakresie realizacji zadań obronnych;

2) kieruje realizacją przedsięwzięć związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa wykonywanych przez marszałków województw, starostów, wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), przedsiębiorców oraz inne jednostki organizacyjne i organizacje społeczne mające swoją siedzibę na terenie województwa;

3) koordynuje przedsięwzięcia niezbędne dla zabezpieczenia mobilizacji jednostek wojskowych i wykonywania świadczeń na rzecz obrony;

4) kieruje realizacją przedsięwzięć związanych z przygotowaniem stanowisk kierowania dla organów terenowych;

5) organizuje wykorzystanie miejscowych sił i środków na potrzeby obronności państwa i obszaru województwa, w tym ochrony ludności oraz dóbr materialnych i kultury przed środkami rażenia, jak również niesienia pomocy poszkodowanym;

6) kontroluje i ocenia wykonywanie zadań obronnych przez organy, podmioty, przedsiębiorców, jednostki organizacyjne i organizacje, o których mowa w pkt 1 i 2;

7) organizuje edukację społeczeństwa dotyczącą przygotowania obronnego oraz prowadzi szkolenia i ćwiczenia obronne.

Art. 31. [Terenowe organy wykonawcze] 1. Terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej w sprawach rekrutacji, operacyjno-obronnych i administracji niezespolonej są Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji oraz szefowie wojskowych centrów rekrutacji.

2. W imieniu Ministra Obrony Narodowej czynności nadzoru w sprawach operacyjno-obronnych realizuje Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

3. Minister Obrony Narodowej może upoważnić, w formie pisemnej, kierownika jednostki organizacyjnej albo kierownika komórki organizacyjnej do wykonywania w jego imieniu czynności nadzoru w sprawach operacyjno-obronnych, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień, zaświadczeń, a także do poświadczania za zgodność z oryginałem odpisów dokumentów przedstawionych przez stronę na potrzeby prowadzonych postępowań.

Art. 32. [Zadania szefów wojskowych centrów rekrutacji] 1. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji wykonują w szczególności zadania z zakresu:

1) zapewniania operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych;

2) zapewniania uzupełnienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych oraz innych jednostek wykonujących zadania na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwa;

3) koordynacji przedsięwzięć prowadzonych w ramach pomocy w zakresie aktywizacji zawodowej żołnierzy i osób zwolnionych z czynnej służby wojskowej oraz członków ich rodzin (rekonwersji);

4) organizowania szkoleń lub kursów dla żołnierzy rezerwy w celu nabywania przez nich kwalifikacji przydatnych w Siłach Zbrojnych, w tym wykorzystując również współpracę z pracodawcami zatrudniającymi tych żołnierzy;

5) planowania wykorzystania sił układu pozamilitarnego na potrzeby obronne;

6) administracji rezerw osobowych i świadczeń na rzecz obrony;

7) współpracy z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa;

8) rekrutacji i naboru ochotników do czynnej służby wojskowej i aktywnej rezerwy;

9) organizacji badań psychologicznych kandydatów do służby wojskowej;

10) psychologii służby i pracy oraz pomocy psychologicznej na rzecz osób uprawnionych do jej uzyskania na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2112);

11) realizacji czynności w ramach gromadzenia zasobów osobowych na potrzeby uzupełnienia mobilizacyjnego Sił Zbrojnych i w czasie wojny;

12) promocji obronności i służby wojskowej.

2. Szef wojskowego centrum rekrutacji wydaje zaświadczenia dotyczące uregulowania stosunku obywateli Rzeczypospolitej Polskiej do służby wojskowej.

Art. 33. [Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji] 1. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji podlegają Szefowi Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

2. Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji podlega bezpośrednio Ministrowi Obrony Narodowej.

Art. 34. [Zadania Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji] 1. Do zakresu zadań Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji należy w szczególności:

1) organizowanie i koordynowanie rekrutacji do służby wojskowej;

2) organizowanie i koordynowanie zadań w zakresie psychologii służby i pracy oraz pomocy psychologicznej na rzecz osób uprawnionych do jej uzyskania na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa;

3) planowanie i administrowanie zasobami rezerw osobowych i rzeczowych oraz planowanie uzupełnień pokojowych, kryzysowych, mobilizacyjnych i wojennych, a także świadczeń na rzecz obrony;

4) koordynowanie szkolenia rezerw osobowych Sił Zbrojnych;

5) przygotowywanie projektów aktów prawnych dotyczących rekrutacji do służby wojskowej i uzupełniania zasobów rezerw osobowych i rzeczowych, w tym zasad nakładania świadczeń na rzecz obrony;

6) realizacja przedsięwzięć związanych z promocją Sił Zbrojnych;

7) koordynowanie kwalifikacji wojskowej w czasie pokoju oraz jej prowadzenie w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

8) zapewnienie operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych;

9) koordynowanie uzupełniania potrzeb osobowych jednostek wojskowych oraz innych jednostek wykonujących zadania na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwa;

10) koordynowanie czynności realizowanych w ramach gromadzenia zasobów osobowych na potrzeby uzupełnienia mobilizacyjnego Sił Zbrojnych i w czasie wojny;

11) udział w planowaniu przestrzennego zagospodarowania, ze względu na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa.

2. Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji jest organem wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 i 803) w stosunku do szefów wojskowych centrów rekrutacji.

Art. 35. [Ośrodki zamiejscowe] 1. Poza siedzibami Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji oraz wojskowego centrum rekrutacji mogą być tworzone ośrodki zamiejscowe.

2. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia:

1) tworzy, przekształca i znosi wojskowe centra rekrutacji oraz określa ich siedziby i terytorialny zasięg działania, uwzględniając podział terytorialny państwa i konieczność zapewnienia sprawności funkcjonowania wojskowych centrów rekrutacji;

2) określa siedzibę i terytorialny zasięg działania Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności funkcjonowania Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji;

3) może tworzyć, przekształcać i znosić ośrodki zamiejscowe wojskowych centrów rekrutacji lub Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji oraz określać ich siedziby i terytorialny zasięg działania, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności funkcjonowania wojskowych centrów rekrutacji oraz Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

Art. 37. [Program] 1. Minister Obrony Narodowej na podstawie szczegółowych kierunków przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych, o których mowa w art. 36, oraz stosownie do zasad planowania obronnego w Organizacji Traktatu Północno-atlantyckiego wprowadza, w drodze zarządzenia, program rozwoju Sił Zbrojnych, zwany dalej „programem”, po zasięgnięciu opinii komisji sejmowej właściwej w sprawach obrony państwa.

2. Program określa w szczególności:

1) zadania dotyczące modernizacji wyposażenia Sił Zbrojnych;

2) zamierzenia w zakresie:

a) systemów obronnych Sił Zbrojnych,

b) zobowiązań wynikających z umów lub porozumień międzynarodowych,

c) gromadzenia i utrzymywania zapasów środków bojowych i materiałowych dla Sił Zbrojnych,

d) szkolenia Sił Zbrojnych,

e) dyslokacji jednostek wojskowych,

f) rozwoju infrastruktury wojskowej,

g) polityki kadrowej, rekonwersyjnej, kształcenia kadr w systemie szkolnictwa wojskowego;

3) liczebność oraz skład bojowy poszczególnych elementów Sił Zbrojnych.

Art. 38. [Realizacja programu] 1. Realizację programu powierza się Ministrowi Obrony Narodowej.

2. W celu realizacji programu:

1) mogą być zawierane umowy wieloletnie, do których nie stosuje się przepisu art. 46 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.) i art. 435 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 i 1720);

2) nie stosuje się przepisu art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w zakresie konieczności uzgadniania z ministrem właściwym do spraw aktywów państwowych decyzji o przeznaczeniu mienia likwidowanych jednostek budżetowych, w przypadku gdy mienie to jest przekazywane między jednostkami budżetowymi Ministerstwa Obrony Narodowej.

3. Minister Obrony Narodowej, po upływie każdego roku realizacji programu, przedstawia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informację z realizacji decyzji o przeznaczeniu mienia likwidowanych jednostek budżetowych Ministerstwa Obrony Narodowej.

4. Rada Ministrów sprawuje nadzór nad realizacją programu, składając Sejmowi corocznie stosowną informację o wykonaniu programu, razem ze szczegółowymi kierunkami przebudowy i modernizacji Sił Zbrojnych na kolejny okres planistyczny, o których mowa w art. 36.

Art. 39. [Źródła finansowania] Źródłami finansowania programu są:

1) budżet państwa;

2) środki Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, o którym mowa w art. 41;

3) przychody ze zbycia akcji lub udziałów spółek przemysłowego potencjału obronnego, o których mowa w art. 47.

Art. 40. [Finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej] 1. Na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej przeznacza się corocznie wydatki z budżetu państwa w wysokości nie niższej niż:

1) 2,2% Produktu Krajowego Brutto – w roku 2022;

2) co najmniej 3% Produktu Krajowego Brutto – w roku 2023 i latach kolejnych.

2. Wartość Produktu Krajowego Brutto ustala się w oparciu o wartość określoną w założeniach projektu budżetu państwa na dany rok i dotyczy tego samego roku, na który są planowane wydatki, o których mowa w ust. 1.

3. Wydatki, o których mowa w ust. 1, obejmują wydatki budżetowe w części budżetu państwa „obrona narodowa” oraz wydatki budżetowe w dziale „obrona narodowa” w innych częściach budżetu państwa.

4. Udział wydatków majątkowych w wydatkach, o których mowa w ust. 1, wynosi co najmniej 20%.

5. Minister Obrony Narodowej, planując wydatki na modernizację techniczną Sił Zbrojnych, uwzględnia polski przemysłowy potencjał obronny oraz wydatki na badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie obronności państwa.

6. Kryteria określone w ust. 1–5 są uwzględniane przez Radę Ministrów w projektach ustaw budżetowych albo projektach ustaw o prowizorium budżetowym.

7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na zgodne wnioski Ministra Obrony Narodowej oraz właściwego dysponenta części budżetowej, może dokonywać przeniesień wydatków zaplanowanych w dziale „obrona narodowa” między częściami budżetu państwa.

8. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, może dokonywać przeniesień wydatków zaplanowanych w części budżetu państwa „obrona narodowa” pomiędzy działami klasyfikacji wydatków budżetu państwa.

Art. 41. [Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych] 1. W Banku Gospodarstwa Krajowego tworzy się Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych, zwany dalej „Funduszem”.

2. Środki Funduszu przeznacza się na realizację celów określonych w programie.

3. Środki Funduszu przeznacza się również na:

1) wykup obligacji i zapłatę odsetek od obligacji, o których mowa w art. 45 ust. 1, pokrycie kosztów emisji tych obligacji oraz innych kosztów bezpośrednio związanych z tymi obligacjami;

2) zwrot Bankowi Gospodarstwa Krajowego środków, o których mowa w ust. 8, wraz z wynagrodzeniem określonym w umowie, o której mowa w ust. 5;

3) spłatę zobowiązań wynikających z wykonania przez Skarb Państwa gwarancji, o której mowa w art. 45 ust. 2 oraz art. 45b ust. 1;

4) spłatę kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 45 ust. 1, wraz z odsetkami i innymi kosztami bezpośrednio związanymi z tymi kredytami i pożyczkami;

5) spłatę zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 45a ust. 1, wraz z odsetkami i innymi kosztami bezpośrednio związanymi z tymi zobowiązaniami;

6) spłatę zobowiązań wynikających z transakcji zabezpieczających, o których mowa w art. 45c.

4. Środki Funduszu pochodzą z:

1) wpływów z tytułu:

a) wsparcia udzielonego wojskom obcym oraz udostępniania im poligonów,

b) specjalistycznych usług wojskowych;

2) przychodów, o których mowa w art. 30 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o Agencji Mienia Wojskowego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2061 oraz z 2023 r. poz. 1463 i 1872);

3) wpływów uzyskanych ze sprzedaży mienia, o którym mowa w art. 93 ustawy wymienionej w pkt 2;

4) przychodów, o których mowa w art. 61 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 2;

5) przychodów uzyskanych na podstawie art. 98 ust. 3 i art. 99 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 2;

6) (uchylony)

7) odszkodowań lub kar umownych oraz zwróconych zaliczek wypłaconych w poprzednich latach budżetowych, wpływów ze zrealizowanych gwarancji, zabezpieczeń oraz innych środków otrzymanych w toku realizacji umów zawartych przez jednostki budżetowe resortu obrony narodowej, niezależnie od źródła finansowania tych umów, dotyczących:

a) zakupu sprzętu wojskowego,

b) usług związanych z modernizacją, modyfikacją, naprawą lub remontem sprzętu wojskowego,

c) badań naukowych i prac rozwojowych w zakresie sprzętu wojskowego,

d) usług i robót budowlanych związanych z rozwojem infrastruktury wojskowej;

8) wpływów ze skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 43;

9) kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji, o których mowa w art. 45 ust. 1, oraz zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 45a ust. 1;

10) wpływów z wpłat lub darowizn, o których mowa w art. 50;

11) środków z budżetu państwa przekazywanych przez Ministra Obrony Narodowej;

12) darowizn, spadków i zapisów;

13) wpłat wnoszonych przez inne państwa członkowskie Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w ramach refundacji wydatków poniesionych przez Rzeczpospolitą Polską na zadania realizowane w ramach Programu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa (NSIP), zwanego dalej „Programem NSIP”;

14) zwrotu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego otrzymanych przez organy wojskowe z tytułu realizacji zadań na rzecz sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz z tytułu udzielonego wsparcia pozostałym wojskom obcym;

14a) środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;

15) wpływów z innych tytułów.

5. Minister Obrony Narodowej zawiera z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę dotyczącą obsługi Funduszu, w której określa się co najmniej zasady:

1) dokonywania wypłat ze środków Funduszu, o których mowa w ust. 6;

2) opracowania i aktualizacji planu finansowego Funduszu, o którym mowa w art. 42 ust. 1;

3) opracowania i aktualizacji prognozy przychodów i wydatków Funduszu dla potrzeb opracowania programu;

4) udzielania finansowania, o którym mowa w ust. 8;

5) zakresu i terminów sporządzania sprawozdania z realizacji planu finansowego Funduszu.

6. Wypłaty ze środków Funduszu są realizowane na podstawie wniosków o wypłatę ze środków Funduszu składanych do Banku Gospodarstwa Krajowego przez Ministra Obrony Narodowej.

7. Ze środków Funduszu dokonuje się wypłaty wynagrodzenia prowizyjnego przysługującego Bankowi Gospodarstwa Krajowego z tytułu obsługi Funduszu. Wysokość wynagrodzenia jest ustalana w umowie, o której mowa w ust. 5.

8. W przypadku niedoboru na rachunku Funduszu środków niezbędnych do terminowej obsługi zadań, o których mowa w ust. 2 i 3 pkt 1, 4 i 5, finansowanie ich realizacji może odbywać się, po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, ze środków Banku Gospodarstwa Krajowego.

Art. 42. [Plan finansowy Funduszu] 1. Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza plan finansowy Funduszu, który określa w szczególności:

1) przeznaczenie środków Funduszu zgodnie z art. 41 ust. 2 i 3;

2) kwotę planowanych do pozyskania środków finansowych z tytułu kredytów, pożyczek oraz obligacji, o których mowa w art. 45 ust. 1, oraz zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 45a ust. 1;

3) roczną strategię w zakresie zarządzania środkami Funduszu, uwzględniającą planowane na dany rok transakcje zabezpieczające, o których mowa w art. 45c, i strukturę takich transakcji.

2. Bank Gospodarstwa Krajowego, nie później niż do dnia 15 czerwca roku poprzedzającego rok, w którym plan finansowy Funduszu ma obowiązywać, przedstawia projekt tego planu do:

1) uzgodnienia – ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych;

2) zatwierdzenia – Ministrowi Obrony Narodowej.

3. Minister Obrony Narodowej może zatwierdzić plan finansowy Funduszu po jego uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz uzyskaniu opinii komisji sejmowej właściwej w sprawach obrony państwa.

4. Minister Obrony Narodowej przedkłada plan finansowy Funduszu komisji sejmowej właściwej w sprawach obrony państwa najpóźniej do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok, w którym plan finansowy Funduszu ma obowiązywać.

5. Zatwierdzony plan finansowy Funduszu stanowi podstawę dokonywania wypłat ze środków Funduszu oraz podstawę do zaciągnięcia kredytów i pożyczek oraz wyemitowania obligacji, o których mowa w art. 45 ust. 1, oraz zaciągnięcia zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 45a ust. 1.

6. Zmiany planu finansowego zatwierdzonego w trybie, o którym mowa w ust. 3, zatwierdza Minister Obrony Narodowej po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych i po uzyskaniu przez Ministra Obrony Narodowej opinii komisji sejmowej właściwej w sprawach obrony państwa.

6a. Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje Ministrowi Obrony Narodowej oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w terminach określonych w przepisach dotyczących sprawozdawczości budżetowej państwowych funduszy celowych, sprawozdanie miesięczne z realizacji planu finansowego Funduszu, narastająco za kolejne miesiące roku budżetowego, w szczegółowości nie mniejszej niż wynikająca z tego planu.

7. Bank Gospodarstwa Krajowego:

1) sporządza dla Funduszu odrębny bilans oraz rachunek zysków i strat, stanowiące załącznik do sprawozdania finansowego tego banku;

2) (uchylony)

8. Minister Obrony Narodowej przedkłada komisji sejmowej właściwej w sprawach obrony państwa sprawozdanie z realizacji planu finansowego Funduszu, w terminie do dnia 31 maja roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie. Komisja sejmowa właściwa w sprawach obrony państwa wyraża opinię do przedłożonego sprawozdania.

9. Okresowo wolne środki Funduszu Bank Gospodarstwa Krajowego może lokować w formie depozytu, o którym mowa w art. 78b ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

10. Dla potrzeb opracowania programu Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza prognozę przychodów i wydatków Funduszu.

Art. 43. [Skarbowe papiery wartościowe] 1. Minister właściwy do spraw budżetu, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, może przekazywać na rzecz Funduszu skarbowe papiery wartościowe.

2. Minister właściwy do spraw budżetu określi, przez wydanie listu emisyjnego, warunki emisji skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w ust. 1, oraz sposób realizacji świadczeń z nich wynikających.

3. List emisyjny zawiera w szczególności:

1) datę emisji;

2) powołanie podstawy prawnej emisji;

3) jednostkową wartość nominalną w złotych;

4) cenę lub sposób jej ustalenia;

5) stopę procentową lub sposób jej obliczania;

6) określenie sposobu i terminów wypłaty należności głównej oraz ewentualnych należności ubocznych;

7) termin wykupu oraz zastrzeżenia w przedmiocie możliwości wcześniejszego wykupu.

4. Emisja skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w ust. 1, następuje z dniem zarejestrowania skarbowych papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych oraz w kwocie równej wartości nominalnej wyemitowanych skarbowych papierów wartościowych.

Art. 44. [Emisja skarbowych papierów wartościowych] Do emisji skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 43 ust. 1, przepisów art. 98 i art. 102 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz przepisów wydanych na podstawie art. 97 tej ustawy nie stosuje się.

Art. 45. [Emitowanie obligacji na rzecz Funduszu] 1. Bank Gospodarstwa Krajowego może zaciągać na rzecz Funduszu kredyty i pożyczki lub emitować obligacje na rynku krajowym i na rynkach zagranicznych.

2. Zobowiązania Banku Gospodarstwa Krajowego z tytułu kredytów, pożyczek i obligacji są objęte gwarancją Skarbu Państwa reprezentowanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

3. Do gwarancji, o której mowa w ust. 2, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2023 r. poz. 926 i 1114), z wyjątkiem stosowanych odpowiednio art. 43b, art. 44, art. 45 i art. 46 tej ustawy.

4. Gwarancja, o której mowa w ust. 2, jest udzielana do wysokości 100% pozostających do spłaty świadczeń pieniężnych wynikających z kredytu, pożyczki lub wyemitowanych obligacji wraz ze 100% należnych odsetek od tej kwoty i innych kosztów bezpośrednio związanych z kredytem, pożyczką lub obligacjami.

5. Gwarancja, o której mowa w ust. 2, jest wolna od opłaty prowizyjnej.

6. Jeżeli odzyskanie wierzytelności Skarbu Państwa, powstałych z tytułu udzielonej gwarancji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe, Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych, może umorzyć wierzytelność w całości albo części.

7. Bank Gospodarstwa Krajowego jest zwolniony z obowiązku ustanowienia zabezpieczenia do gwarancji, o których mowa w ust. 2.

8. Do emisji obligacji, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 39p–39w ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2483 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 760, 1193 i 1688).

9. Minister właściwy do spraw finansów publicznych składa oświadczenie potwierdzające objęcie gwarancją, o której mowa w ust. 2, zobowiązań z tytułu kredytu, pożyczki lub obligacji.

10. Bank Gospodarstwa Krajowego jest obowiązany na każde żądanie ministra właściwego do spraw finansów publicznych niezwłocznie przekazywać dokumenty i informacje niezbędne do oszacowania ryzyka dokonania przez Skarb Państwa zapłaty z tytułu udzielonej gwarancji, o której mowa w ust. 2.

11. Warunki finansowe obejmujące parametry ekonomiczne kredytów lub pożyczek wymagają uprzedniej akceptacji ministra właściwego do spraw budżetu.

Art. 45a. [Zaciąganie na rzecz Funduszu innych zobowiązań finansowych dotyczących pozyskania zwrotnych środków finansowych] 1. Bank Gospodarstwa Krajowego może, za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych, zaciągać na rzecz Funduszu inne niż wymienione w art. 45 ust. 1 zobowiązania finansowe dotyczące pozyskania zwrotnych środków finansowych.

2. Do zobowiązań finansowych, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 45 ust. 2–7 i 9–11.

Art. 45b. [Gwarancja Skarbu Państwa] 1. W przypadku objęcia zobowiązań Banku Gospodarstwa Krajowego, o których mowa w art. 45 ust. 1 lub art. 45a ust. 1, gwarancją podmiotu innego niż Skarb Państwa zobowiązania wynikające z tej gwarancji są objęte gwarancją Skarbu Państwa reprezentowanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, jeżeli z oświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego złożonego ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych wynika, że gwarancja Skarbu Państwa jest warunkiem zaciągnięcia przez Bank Gospodarstwa Krajowego zobowiązań, o których mowa w art. 45 ust. 1 lub art. 45a ust. 1.

2. Gwarancja Skarbu Państwa, o której mowa w ust. 1, jest udzielana do wysokości 100% zobowiązania wynikającego z gwarancji podmiotu innego niż Skarb Państwa, o której mowa w ust. 1, 100% odsetek od wypłaconego zobowiązania z tytułu tej gwarancji oraz 100% kosztów bezpośrednio związanych z tą gwarancją.

3. Do gwarancji Skarbu Państwa, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 45 ust. 3, 5–7, 9 i 10.

Art. 45c. [Możliwość zawierania transakcji zabezpieczających ryzyko] Bank Gospodarstwa Krajowego może zawierać transakcje zabezpieczające ryzyko walutowe oraz ryzyko stopy procentowej dotyczące zaciąganych zobowiązań finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 1 i art. 45a ust. 1.

Art. 46. [Specjalistyczne usługi wojskowe] 1. Specjalistyczne usługi wojskowe, o których mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 lit. b, mogą być świadczone przez jednostki wojskowe wyłącznie zgodnie z ich przygotowaniem specjalistycznym, w szczególności w zakresie inżynierii wojskowej, szkolenia oraz napraw sprzętu wojskowego.

2. Specjalistyczne usługi wojskowe mogą być świadczone na uzasadniony wniosek:

1) jednostek sektora finansów publicznych;

2) podmiotów innych niż jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, w tym podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli świadczenie specjalistycznych usług wojskowych jest uzasadnione interesem publicznym lub interesem Sił Zbrojnych.

3. Specjalistyczne usługi wojskowe mogą być oferowane i świadczone wojskom obcym lub organizacjom międzynarodowym, jeżeli jest to uzasadnione interesem Sił Zbrojnych.

4. Specjalistyczne usługi wojskowe są świadczone na podstawie umowy za pełną odpłatnością obejmującą koszty bezpośrednie i pośrednie.

5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach specjalistyczne usługi wojskowe mogą być świadczone za częściową odpłatnością obejmującą tylko koszty bezpośrednie.

6. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb składania i rozpatrywania wniosków oraz zawierania umów o świadczenie specjalistycznych usług wojskowych, uwzględniając potrzebę ujednolicenia sposobu postępowania podmiotów właściwych w tym zakresie oraz potrzebę zapewnienia sprawności zawierania tych umów.

Art. 47. [Finansowanie programu] Na finansowanie programu, niezależnie od wysokości określonych w art. 40 ust. 1, przeznacza się co najmniej 35% kwoty przychodów uzyskiwanych w zamian za zbycie akcji lub udziałów spółek przemysłowego potencjału obronnego.

Art. 48. [Dotacja na zadania publiczne] 1. Na zadania publiczne związane z realizacją na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zadań inwestycyjnych określonych w Programie NSIP może być przyznawana z budżetu państwa dotacja:

1) celowa:

a) na finansowanie zadań w zakresie inwestycji obronnych wynikających z udziału Rzeczypospolitej Polskiej w Programie NSIP oraz na przejściowe finansowanie zadań w części pozostającej do opłacenia przez organy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego,

b) na realizację inwestycji krajowych jako zadań okołopakietowych, których wykonanie jest niezbędne w związku z realizowanymi projektami,

c) na płatności wnoszone w ramach składki do wspólnego budżetu inwestycyjnego Organizacji Traktatu Północno-atlantyckiego,

d) na finansowanie utrzymania inwestycji do czasu przekazania ich użytkownikom;

2) podmiotowa na finansowanie krajowych wydatków administracyjnych wynikających z łącznego udziału Rzeczypospolitej Polskiej w wartości zatwierdzonych projektów na realizację inwestycji w ramach Programu NSIP i wartości zatwierdzonych projektów inwestycyjnych realizowanych w ramach zadań okołopakietowych finansowanych ze środków krajowych.

2. Dotacje, o których mowa w ust. 1, przyznaje się instytucji gospodarki budżetowej, dla której Minister Obrony Narodowej jest organem założycielskim, powołanej w celu realizacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zadań inwestycyjnych określonych w Programie NSIP.

3. Instytucji gospodarki budżetowej, o której mowa w ust. 2, może być przyznawana z budżetu państwa dotacja celowa na finansowanie zadań w zakresie krajowych inwestycji obronnych, innych niż zadania wymienione w ust. 1 pkt 1 lit. b.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb przyznawania i rozliczania dotacji, o których mowa w ust. 1 i 3, uwzględniając konieczność zapewnienia podziału dotacji na celowe i podmiotowe oraz prawidłowości postępowania w tych sprawach pod względem finansowym.

Art. 49. [Zaliczka] 1. Na poczet wykonania zamówień, których przedmiotem jest newralgiczny sprzęt, newralgiczne usługi, newralgiczne roboty budowlane, sprzęt wojskowy oraz roboty budowlane, dostawy i usługi związane ze sprzętem wojskowym, roboty budowlane, dostawy i usługi związane z zabezpieczeniem obiektów będących w dyspozycji podmiotów realizujących zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa lub przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych, do których nie stosuje się ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, zamawiający może udzielać zaliczek, jeżeli taka możliwość została przewidziana w dokumentacji dotyczącej zamówienia lub jeżeli wykonawca został wybrany w postępowaniu, w którym zamawiający negocjował warunki umowy z wybranymi przez siebie wykonawcami lub wykonawcą.

2. Wysokość jednorazowej zaliczki nie może przekraczać 33% wartości wynagrodzenia wykonawcy za dane zamówienie.

3. Zaliczki udziela się po wniesieniu przez wykonawcę zabezpieczenia.

4. Zabezpieczenie zaliczki może być wnoszone według wyboru wykonawcy w jednej lub w kilku następujących formach:

1) pieniądzu;

2) poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym;

3) gwarancjach bankowych;

4) gwarancjach ubezpieczeniowych;

5) wekslach z poręczeniem wekslowym banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej;

6) przez ustanowienie zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego;

7) przez ustanowienie zastawu rejestrowego.

5. Zaliczka może być wypłacona przez rachunek powierniczy. W takim przypadku nie jest wymagane zabezpieczenie zaliczki.

6. Zabezpieczenie zaliczki ustala się w wysokości do pełnej kwoty udzielonej zaliczki.

7. Zamawiający może udzielić kolejnych zaliczek, pod warunkiem że wykonawca w ramach realizacji zamówienia:

1) rozliczy środki w zakresie wartości poprzednio udzielanych zaliczek lub

2) wykaże, że zaangażował całość środków w zakresie wartości poprzednio udzielanych zaliczek.

8. Formę lub formy zabezpieczenia zaliczki, sposób jego wniesienia i zwrotu określa się w umowie. Umowa może przewidywać możliwość zmiany formy zabezpieczenia zaliczki w trakcie realizacji tej umowy.

9. Przepisów ust. 2–8 nie stosuje się do zamówień podlegających szczególnej procedurze na podstawie umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub porozumienia zawieranego na szczeblu ministerialnym lub zamówień, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Art. 50. [Wpłaty lub darowizny na rzecz Funduszu] 1. Podmioty, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, mogą, niezależnie od swoich celów ustawowych lub statutowych, dokonywać wpłat lub darowizn na Fundusz.

2. Przedmiotem darowizn, o których mowa w ust. 1, mogą być również skarbowe papiery wartościowe oraz obligacje poręczane lub gwarantowane przez Skarb Państwa.

Art. 51. [Nabywanie sprzętu wojskowego] 1. Spółki przemysłowego potencjału obronnego, Agencja Rozwoju Przemysłu Spółka Akcyjna, Polski Fundusz Rozwoju Spółka Akcyjna, agencje wykonawcze oraz inne państwowe osoby prawne mogą nabywać sprzęt wojskowy w celu przekazania w leasing Siłom Zbrojnym.

2. Raty za leasing, o którym mowa w ust. 1, są pokrywane z budżetu państwa lub Funduszu.

3. Minister Obrony Narodowej wydaje zgodę na nabycie sprzętu w tym wysokość i terminy spłat rat leasingu w przypadku ich finansowania z budżetu państwa.

4. W celu realizacji zadania, o którym mowa w ust. 1, podmioty, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, niezależnie od swoich celów ustawowych lub statutowych, mogą:

1) obejmować akcje lub udziały w spółkach, o których mowa w ust. 1;

2) dokonywać wpłat lub darowizn na agencje wykonawcze oraz inne osoby prawne, o których mowa w ust. 1.

5. Przedmiotem darowizn, o których mowa w ust. 4 pkt 2, mogą być również skarbowe papiery wartościowe oraz obligacje poręczane lub gwarantowane przez Skarb Państwa.

Art. 52. [Pozyskiwanie sprzętu wojskowego w ramach realizacji umowy międzynarodowej] 1. Pozyskiwanie sprzętu wojskowego w ramach realizacji umowy międzynarodowej może mieć formę leasingu.

2. W przypadku pozyskania sprzętu wojskowego w formie leasingu przyjmuje się, na potrzeby wszelkich procedur lub postępowań niezbędnych do prawidłowego użytkowania tego sprzętu, że sprzęt ten jest własnością Sił Zbrojnych.

Art. 54. [Objęcie rejestracją innych osób] 1. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny rejestracją mogą zostać objęte również inne osoby niż wymienione w art. 53.

2. Osoby podlegające rejestracji mogą zostać obowiązane do zgłoszenia się do rejestracji w określonym terminie i miejscu.

3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, Rada Ministrów, w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także w przypadku dużej migracji ludności, wystąpienia zakłóceń w przekazywaniu na potrzeby rejestracji danych z ewidencji ludności prowadzonej przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) lub w przypadku potrzeby rozszerzenia zakresu osób objętych obowiązkiem zgłoszenia się do kwalifikacji wojskowej, wskazując jednocześnie grupy osób objęte rejestracją oraz obowiązkiem zgłoszenia się do rejestracji, uwzględniając konieczność zapewnienia właściwej realizacji procesu rejestracji w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

4. Do prowadzenia rejestracji stosuje się odpowiednio przepisy art. 53.

5. Obowiązkowi zgłoszenia się do rejestracji nie podlegają osoby:

1) w stosunku do których orzeczono trwałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

2) całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

3) zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

– jeżeli przedstawią wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) dokument stwierdzający tę niezdolność lub niepełnosprawność.

6. Osobę podlegającą obowiązkowi rejestracji wzywa do rejestracji wójt (burmistrz, prezydent miasta).

7. Osoby podlegające obowiązkowi zgłoszenia się do rejestracji, które nie zgłosiły się do tej rejestracji w określonym terminie i miejscu, są obowiązane to uczynić niezwłocznie po ustaniu przeszkody.

8. W przypadku niezgłoszenia się bez uzasadnionej przyczyny do rejestracji osoby podlegającej temu obowiązkowi wójt (burmistrz, prezydent miasta) nakłada na tę osobę grzywnę w celu przymuszenia albo zarządza przymusowe doprowadzenie przez Policję do urzędu gminy, w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Art. 55. [Tryb prowadzenia rejestracji] Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb prowadzenia rejestracji,

2) wzory dokumentów prowadzonych w ramach rejestracji,

3) szczegółowy zakres danych ujmowanych w poszczególnych dokumentach,

4) organy, którym mogą być udostępniane dokumenty związane z rejestracją,

5) tryb i sposób wzywania na rejestrację

– kierując się potrzebą zapewnienia realizacji celu prowadzenia rejestracji oraz uwzględniając pisemny lub elektroniczny sposób prowadzenia dokumentów w ramach rejestracji.

Art. 57. [Nadzór nad przeprowadzaniem kwalifikacji wojskowej] 1. Zwierzchni nadzór nad przeprowadzaniem kwalifikacji wojskowej sprawuje Minister Obrony Narodowej.

2. Bieżący nadzór nad przygotowaniem i przebiegiem kwalifikacji wojskowej sprawują wojewodowie.

3. Kontrolę prowadzenia kwalifikacji wojskowej przez wojewódzkie i powiatowe komisje lekarskie oraz szefów wojskowych centrów rekrutacji wykonuje Minister Obrony Narodowej, a przez organy samorządowe – Prezes Rady Ministrów i wojewodowie.

4. Za przeprowadzenie kwalifikacji wojskowej na terenie powiatu (miasta na prawach powiatu) odpowiada starosta (prezydent miasta).

5. Kwalifikację wojskową przeprowadza się corocznie.

6. W uzasadnionych przypadkach kwalifikacja wojskowa może być przeprowadzana w kilku okresach danego roku kalendarzowego.

7. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, termin lub terminy ogłoszenia kwalifikacji wojskowej i czas jej lub ich trwania na terytorium państwa oraz roczniki i grupy osób podlegających obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej, uwzględniając, aby termin lub terminy ogłoszenia kwalifikacji wojskowej wyprzedzały, co najmniej o 14 dni, dzień jej lub ich rozpoczęcia.

8. Zadania, o których mowa w art. 56 ust. 1, są realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.

9. Wydatki budżetowe na zadania określone w art. 56 ust. 1 są pokrywane w ramach finansowania potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 58. [Czynności wykonywane w ramach kwalifikacji wojskowej] 1. W ramach kwalifikacji wojskowej wykonuje się następujące czynności:

1) sprawdzenie tożsamości osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej;

2) określenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby wojskowej osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej;

3) wstępne przeznaczenie osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do poszczególnych form obowiązku obrony oraz przyjęcie wniosków o przeznaczenie do służby zastępczej;

4) wprowadzenie danych do ewidencji lub aktualizacja ewidencji wojskowej i przetwarzanie danych gromadzonych w tej ewidencji;

5) przekazywanie informacji i promowanie służby wojskowej;

6) wydanie zaświadczenia o stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, uregulowanym stosunku do służby wojskowej oraz o orzeczonej zdolności do służby wojskowej;

7) nadanie stopnia wojskowego szeregowego i przeniesienie osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do pasywnej rezerwy.

2. Czynności, o których mowa w ust. 1, wymienione w:

1) pkt 1 – należą do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo upoważnionego pracownika urzędu gminy (miasta);

2) pkt 2 – należą do powiatowej komisji lekarskiej;

3) pkt 3–7 – należą do szefa wojskowego centrum rekrutacji albo jego upoważnionego przedstawiciela.

3. W ramach kwalifikacji wojskowej szef wojskowego centrum rekrutacji albo jego upoważniony przedstawiciel może również przeprowadzać czynności związane z rekrutacją do ochotniczych rodzajów służby wojskowej.

4. Przepisu ust. 1 pkt 7 w zakresie przeniesienia osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do pasywnej rezerwy nie stosuje się w przypadku wprowadzenia obowiązku pełnienia zasadniczej służby wojskowej.

5. Przepisy ust. 1 pkt 3, 4 i 6 nie ograniczają uprawnień szefa wojskowego centrum rekrutacji związanych z wykonywaniem czynności określonych w tych przepisach, niezależnie od trwania kwalifikacji wojskowej oraz związanych z nią uprawnień osób podlegających kwalifikacji wojskowej oraz tych, którzy się do niej stawili.

6. Ustala się następujące kategorie zdolności do czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej:

1) kategoria A – zdolny do służby wojskowej, co oznacza zdolność do odbywania lub pełnienia określonego rodzaju służby wojskowej, o której mowa w art. 129, a także zdolność do odbywania służby zastępczej;

2) kategoria B – czasowo niezdolny do służby wojskowej, co oznacza przemijające upośledzenie ogólnego stanu zdrowia albo ostre lub przewlekłe stany chorobowe, które w okresie do 24 miesięcy od dnia badania rokują odzyskanie zdolności do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju;

3) kategoria D – niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej;

4) kategoria E – trwale i całkowicie niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

Art. 59. [Obowiązek stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej] 1. Do kwalifikacji wojskowej są obowiązani stawić się, w określonym terminie i miejscu, mężczyźni, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 19 lat życia.

1a. Osoby:

1) w stosunku do których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

2) całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

3) zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

– można zwolnić z obowiązku osobistego stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej w przypadku skutecznego doręczenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) orzeczenia albo wypisu z treści orzeczenia stwierdzającego tę niezdolność lub niepełnosprawność, na podstawie którego można określić zdolność tych osób do czynnej służby wojskowej, oraz poinformowania szefa wojskowego centrum rekrutacji na piśmie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną o tym doręczeniu.

2. Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które nie dopełniły tego obowiązku w określonym terminie i miejscu, są obowiązane to uczynić niezwłocznie po ustaniu przeszkody.

3. Osoby, wobec których kwalifikacja wojskowa nie została przeprowadzona w roku kalendarzowym, w którym ukończyły 19 lat życia, podlegają obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej przeprowadzanej w następnym roku kalendarzowym.

4. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1–3, trwa do końca roku kalendarzowego, w którym osoba objęta tym obowiązkiem kończy 60 lat życia.

5. Do kwalifikacji wojskowej mogą się zgłosić również ochotnicy, w tym kobiety, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 60 lat życia, niezależnie od posiadanych kwalifikacji i wykształcenia, jeżeli ukończyli co najmniej 18 lat życia. Zgłoszenia można dokonać również z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344).

6. Do stawienia się do kwalifikacji wojskowej w przypadku, o którym mowa w ust. 1, wzywa wójt (burmistrz, prezydent miasta), zapewniając planowe stawiennictwo osób do tej kwalifikacji.

7. W czasie kwalifikacji wojskowej wójt (burmistrz, prezydent miasta):

1) prowadzi listę stawiennictwa osób do kwalifikacji wojskowej, uwzględniając następujące dane osobowe tych osób:

a) nazwisko,

b) imię lub imiona,

c) nazwisko rodowe,

d) numer PESEL,

e) miejsce urodzenia,

f) serię i numer dowodu osobistego,

g) miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące,

h) adres do korespondencji;

2) wypłaca świadczenia, o których mowa w art. 6 ust. 2 i 3.

8. W przypadku niestawienia się do kwalifikacji wojskowej bez uzasadnionej przyczyny właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) z urzędu albo na wniosek przewodniczącego powiatowej komisji lekarskiej lub szefa wojskowego centrum rekrutacji nakłada na osobę podlegającą kwalifikacji wojskowej grzywnę w celu przymuszenia albo zarządza przymusowe doprowadzenie przez Policję do kwalifikacji wojskowej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

9. W okresie trwania obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej w ramach kwalifikacji wojskowej szef wojskowego centrum rekrutacji może również wykonywać czynności związane z udzieleniem odroczeń czynnej służby wojskowej.

10. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa albo w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej osób, które w danym roku kalendarzowym kończą co najmniej 18 lat życia, trwający do końca roku kalendarzowego, w którym te osoby kończą 60 lat życia, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych, zagrożenie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz wskazując granice wieku osób, których ten obowiązek dotyczy.

Art. 60. [Stawiennictwo kobiet do kwalifikacji wojskowej] 1. Kobiety posiadające kwalifikacje przydatne do służby wojskowej oraz kobiety pobierające naukę w celu uzyskania tych kwalifikacji, które w danym roku szkolnym lub akademickim kończą naukę, albo będące studentkami lub absolwentkami szkół wyższych, mogą być poddane obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej, poczynając od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w którym kończą 19 lat życia.

2. Za kwalifikacje, o których mowa w ust. 1, uznaje się wykształcenie lub kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodów medycznych, weterynaryjnych, morskich oraz lotniczych, a także zawodów: psychologów, rehabilitantów, radiologów, diagnostów laboratoryjnych, informatyków, teleinformatyków, nawigatorów oraz tłumaczy.

3. W przypadku wprowadzenia obowiązku stawienia się do kwalifikacji wojskowej kobiet:

1) rektorzy albo dyrektorzy szkół, o których mowa w ust. 1, przesyłają szefowi wojskowego centrum rekrutacji, właściwemu ze względu na siedzibę szkoły, imienny wykaz kobiet, które kończą naukę w danym roku kalendarzowym;

2) szef wojskowego centrum rekrutacji, właściwy ze względu na siedzibę szkoły, o której mowa w ust. 1, przesyła szefowi wojskowego centrum rekrutacji, właściwemu ze względu na miejsce pobytu stałego kobiet lub miejsce ich czasowego pobytu trwającego ponad 3 miesiące, imienne wykazy kobiet podlegających obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej;

3) szefowie wojskowych centrów rekrutacji po otrzymaniu wykazów, o których mowa w pkt 2, przesyłają je wójtom (burmistrzom, prezydentom miast) w celu wezwania kobiet do kwalifikacji wojskowej. Wykazy te uzupełniają dodatkowym zestawieniem kobiet, o których mowa w ust. 5.

4. W imiennych wykazach kobiet, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, w zakresie danych osobowych osób objętych tymi wykazami zamieszcza się następujące dane:

1) nazwisko;

2) imię lub imiona;

3) nazwisko rodowe;

4) numer PESEL;

5) miejsce urodzenia;

6) serię i numer dowodu osobistego;

7) miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące;

8) adres do korespondencji;

9) rok i kierunek nauki oraz nazwę i siedzibę szkoły;

10) kwalifikacje przydatne do służby wojskowej, których posiadanie skutkuje obowiązkiem stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

5. Do kwalifikacji wojskowej mogą również stawać w terminie określonym w ust. 1 kobiety, które ochotniczo zgłosiły się do pełnienia służby wojskowej.

6. Kobiety, które stawiły się do kwalifikacji wojskowej, podlegają obowiązkowi służby wojskowej na zasadach ogólnych.

7. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, grupy kobiet, których dotyczy obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej, wskazując grupy kobiet poddane temu obowiązkowi, oraz stanowiska służbowe lub funkcje, na które przeznacza się kobiety do służby wojskowej, uwzględniając wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży lub kobiet karmiących dziecko piersią, warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz potrzeby Sił Zbrojnych.

Art. 61. [Brak skierowania na badania lekarskie oraz psychologiczne] 1. W przypadku gdy osoba, której nadano kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej w ramach kwalifikacji wojskowej, zgłosi w terminie 3 lat od dnia nadania tej kategorii chęć pełnienia czynnej służby wojskowej, nie kieruje się jej na badania lekarskie oraz psychologiczne.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osób, które ubiegają się o powołanie do zawodowej służby wojskowej lub do służby na stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji, a także do osób, których stan zdrowia uległ zmianie albo istnieją uzasadnione wątpliwości co do ich aktualnego stanu zdrowia.

Art. 62. [Określenie zdolności do służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej] 1. Określenie zdolności do służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej należy do powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich, które mogą orzekać w składzie jednoosobowym.

2. W ramach określenia zdolności do służby wojskowej osoby stawiające się do kwalifikacji wojskowej poddaje się obowiązkowym badaniom lekarskim oraz psychologicznym, a także, stosownie do potrzeb i według decyzji przewodniczącego komisji lekarskiej, badaniom specjalistycznym oraz obserwacji szpitalnej.

2a. Badania psychologiczne polegają na przeprowadzeniu wywiadu psychologicznego i kończą się wydaniem zaświadczenia o braku lub istnieniu przeciwwskazań do pełnienia służby wojskowej.

3. Osoba stawiająca się do kwalifikacji wojskowej jest obowiązana przedstawić komisji lekarskiej posiadaną dokumentację medyczną, w tym wyniki badań specjalistycznych przeprowadzonych w okresie 12 miesięcy przed dniem stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

4. W przypadku osób, o których mowa w art. 59 ust. 1a, komisja lekarska, jeżeli jest to możliwe, wydaje orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do czynnej służby wojskowej na podstawie orzeczenia albo wypisu z treści orzeczenia stwierdzającego niezdolność lub niepełnosprawność.

4a. W przypadku gdy nie można określić zdolności do służby wojskowej na podstawie orzeczenia albo wypisu z treści orzeczenia stwierdzającego niezdolność lub niepełnosprawność, wójt (burmistrz, prezydent miasta) wzywa osobę do osobistego stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej.

5. Do prowadzenia badań lekarskich oraz wydawania orzeczeń w tych sprawach przez komisje lekarskie, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy wydane na podstawie art. 87 ust. 3.

6. Powiatowe i wojewódzkie komisje lekarskie powołują wojewodowie w porozumieniu z szefami wojskowych centrów rekrutacji.

7. Wojewódzka komisja lekarska sprawuje nadzór nad działalnością powiatowych komisji lekarskich.

8. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, skład, tryb powoływania i postępowania oraz terminy urzędowania powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich oraz sposób współdziałania komisji z wojewodami oraz wójtami (burmistrzami, prezydentami miast) lub starostami i innymi organami samorządu terytorialnego, kierując się potrzebą zapewnienia sprawnego przebiegu procesu orzekania o zdolności do służby wojskowej.

Art. 63. [Udział w pracach komisji w godzinach pracy zawodowej] 1. Pracodawcy udzielają zwolnienia od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, lekarzom i psychologom wchodzącym w skład powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich oraz pielęgniarkom lub ratownikom medycznym, wyznaczonym do powiatowych komisji lekarskich w przypadku konieczności ich udziału w pracach komisji w godzinach pracy zawodowej.

2. Osobom wchodzącym w skład komisji lekarskich orzekających o zdolności do służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej oraz pielęgniarkom lub ratownikom medycznym przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za pracę związaną z określeniem zdolności tych osób do służby wojskowej, wykonywaną poza godzinami pracy zawodowej, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia zgodnie z ust. 1.

3. Wysokość wynagrodzenia za każdy dzień pracy nie może przekraczać 15% przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za kwartał poprzedzający wypłatę wynagrodzenia.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania dodatkowego wynagrodzenia osób wchodzących w skład komisji lekarskich orzekających o stopniu zdolności do służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej oraz pielęgniarek lub ratowników medycznych, wyznaczonych do powiatowych komisji lekarskich, mając na względzie maksymalną wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 3.

5. Wojewodowie zlecają podmiotom leczniczym przeprowadzanie na potrzeby powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich badań specjalistycznych, psychologicznych oraz obserwacji szpitalnej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej.

6. W przypadku niemożności zlecenia przeprowadzania badań specjalistycznych lub badań psychologicznych podmiotom leczniczym wojewodowie mogą zawierać umowy o przeprowadzanie takich badań przez lekarzy prowadzących indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie lub grupowe praktyki lekarskie oraz przez psychologów.

7. Przy powoływaniu powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich oraz do zamówień na realizację świadczeń, o których mowa w ust. 5 i 6 oraz art. 62 ust. 2, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

8. Koszty wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz badań specjalistycznych i obserwacji szpitalnej, o których mowa w ust. 5, pokrywa się z budżetu państwa, z części 85, którą dysponują wojewodowie.

9. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania zamówień na badania specjalistyczne, psychologiczne oraz obserwacji szpitalnej, kierując się koniecznością zapewnienia równego traktowania podmiotów leczniczych oraz przejrzystości i sprawności postępowania w zakresie udzielania tych zamówień.

Art. 64. [Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej] 1. Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej doręcza się osobie stawiającej się do kwalifikacji wojskowej i szefowi wojskowego centrum rekrutacji na piśmie wraz z uzasadnieniem albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

2. Od orzeczenia powiatowej komisji lekarskiej przysługuje osobie stawiającej się do kwalifikacji wojskowej i szefowi wojskowego centrum rekrutacji odwołanie do wojewódzkiej komisji lekarskiej w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Orzeczenie to może być zmienione przez wojewódzką komisję lekarską również z urzędu, jeżeli zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa.

3. Członkom powiatowej komisji lekarskiej przysługuje prawo wnoszenia do wojewódzkiej komisji lekarskiej sprzeciwów od orzeczeń powiatowej komisji lekarskiej w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia.

4. Ostateczne orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej ustalające czasową niezdolność do służby wojskowej osób, które w okresie do 24 miesięcy od dnia badania rokują odzyskanie zdolności do służby wojskowej w czasie pokoju, może być zmienione przez powiatową komisję lekarską z urzędu albo na pisemny wniosek osoby stawiającej się do kwalifikacji wojskowej lub szefa wojskowego centrum rekrutacji, jeżeli stan zdrowia tej osoby uległ istotnej zmianie.

5. O wszczęciu z urzędu postępowania, o którym mowa w ust. 4, zawiadamia się szefa wojskowego centrum rekrutacji oraz osobę stawiającą się do kwalifikacji wojskowej.

6. Wniosek o zmianę kategorii zdolności do służby wojskowej składa się za pośrednictwem szefa wojskowego centrum rekrutacji. Do wniosku osoba stawiająca się do kwalifikacji wojskowej dołącza zaświadczenie lekarskie stwierdzające zmiany w jej stanie zdrowia, jakie nastąpiły od dnia ostatniego orzeczenia ustalającego kategorię zdolności do służby wojskowej.

7. Do powiatowej komisji lekarskiej nie kieruje się osób, wobec których wydano ostateczne orzeczenie ustalające kategorię zdolności do służby wojskowej D lub E.

8. Wobec osób, dla których ustalono kategorię zdolności do służby wojskowej D lub E, przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej wszczyna z urzędu postępowanie w sprawie zmiany kategorii zdolności do służby wojskowej, jeżeli ostateczne orzeczenie o stopniu zdolności tych osób do służby wojskowej zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa. O wszczęciu tego postępowania powiadamia się szefa wojskowego centrum rekrutacji oraz osobę, wobec której została orzeczona kategoria zdolności do służby wojskowej D lub E.

9. Ostateczne orzeczenia komisji lekarskich są wiążące dla szefów wojskowych centrów rekrutacji.

Art. 65. [Obowiązki starosty] 1. Starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) na potrzeby przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej:

1) zapewnia lokal dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), powiatowej komisji lekarskiej i szefa wojskowego centrum rekrutacji wraz z wyposażeniem oraz przedmioty niezbędne do pracy tych organów, a także pomieszczenia wraz z wyposażeniem, niezbędne przy wprowadzaniu danych do ewidencji wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej;

2) może zawrzeć umowę o pracę na czas określony lub umowę zlecenia, nie więcej niż z 4 osobami do prac związanych z wprowadzaniem danych do ewidencji wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej i wydawaniem zaświadczeń o stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, uregulowanym stosunku do służby wojskowej oraz o orzeczonej zdolności do służby wojskowej.

2. Osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 2, przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż wynagrodzenie referentów z wykształceniem średnim lub średnim branżowym, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 530).

Art. 66. [Obowiązki wojewody] Wojewoda zapewnia lokal dla wojewódzkiej komisji lekarskiej wraz z wyposażeniem oraz przedmioty niezbędne do pracy tej komisji.

Art. 67. [Zmiana miejsca pobytu] 1. Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które w okresie od dnia ogłoszenia kwalifikacji wojskowej do dnia jej rozpoczęcia zmieniły miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, zgłaszają się do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na ich nowe miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wyznacza im miejsce i termin stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

2. Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które po rozpoczęciu kwalifikacji wojskowej na danym terenie zamierzają zmienić miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, stawiają się do kwalifikacji wojskowej przed opuszczeniem miejsca dotychczasowego pobytu. W pozostałych przypadkach właściwość miejscową ustala się według przepisów art. 21 § 1 pkt 3 i § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do ochotników.

Art. 68. [Sposób wzywania do kwalifikacji wojskowej] Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej i ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób wzywania do kwalifikacji wojskowej oraz treść obwieszczeń i wzór tego wezwania, sposób organizacji i przebieg kwalifikacji wojskowej, uwzględniając konieczność zapewnienia efektywnej współpracy organów wykonujących zadania w czasie kwalifikacji wojskowej oraz zapewnienia odpowiednich warunków organizacyjnych do przeprowadzenia tej kwalifikacji.

Art. 70. [Prowadzenie ewidencji wojskowej w postaci elektronicznej] 1. Ewidencję wojskową prowadzi w postaci elektronicznej w systemie teleinformatycznym lub w postaci papierowej Minister Obrony Narodowej. W ramach ewidencji wojskowej prowadzi się następujące dokumenty ewidencyjne:

1) teczkę akt personalnych;

2) dokumentację dyscyplinarną;

3) kartę ewidencyjną lub indywidualny zbiór ewidencyjny;

4) wtórnik karty ewidencyjnej;

5) księgę ewidencji;

6) książkę ewidencyjną;

7) zeszyt ewidencji przebiegu szkolenia wojskowego;

8) kartę poszukiwania.

2. W ewidencji wojskowej dopuszcza się również prowadzenie innych dokumentów, w tym rejestry osób podlegających kwalifikacji wojskowej powołanych do odbycia zasadniczej służby wojskowej w jednostce wojskowej, plan realizacji zadań w zakresie pokojowego uzupełnienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych, zapotrzebowanie na uzupełnienie potrzeb mobilizacyjnych jednostki wojskowej w zakresie oficerów, podoficerów i szeregowych rezerwy, wykaz imienny żołnierzy rezerwy przewidzianych do powołania na kursy przeszkolenia kadr rezerwy, powiadomienie o możliwości nadania przydziału mobilizacyjnego żołnierzowi, wobec którego wydano ostateczną decyzję o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej.

3. Minister Obrony Narodowej prowadzi ewidencję wojskową przy pomocy:

1) Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji,

1a) Dyrektora Generalnego urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej,

2) szefa wojskowego centrum rekrutacji właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące,

3) kierownika komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr,

4) dowódcy jednostki wojskowej, szefa (kierownika, dyrektora) jednostki organizacyjnej

– w zakresie realizacji ustawowych zadań.

4. Dane zawarte w ewidencji wojskowej, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, przetwarzają:

1) Minister Obrony Narodowej;

1a) Dyrektor Generalny urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej;

1b) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw pracowników zatrudnionych w urzędzie obsługującym Ministra Obrony Narodowej;

2) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr;

3) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw zdrowia;

4) szef komórki organizacyjnej właściwej do spraw zarządzania zasobami osobowymi;

5) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw pracowniczych;

6) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw dyscypliny wojskowej;

7) przełożony dyscyplinarny;

8) organ właściwy do wyznaczania na stanowiska służbowe;

9) dowódca jednostki wojskowej, szef (kierownik, dyrektor) jednostki organizacyjnej i ich przełożeni;

10) Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji;

11) szef wojskowego centrum rekrutacji;

12) Wojskowy Inspektor Sanitarny;

13) Wojskowy Inspektor Farmaceutyczny;

14) podmioty lecznicze utworzone lub nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej;

15) osoby upoważnione przez Ministra Obrony Narodowej.

5. Dane zawarte w ewidencji wojskowej przetwarzają również osoby upoważnione przez podmioty, o których mowa w ust. 4 pkt 2–14.

6. Ewidencję wojskową aktualizuje się na bieżąco.

7. Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji oraz szefowie wojskowych centrów rekrutacji współpracują z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

Art. 71. [Przetwarzanie i gromadzenie danych w ewidencji wojskowej] 1. W ewidencji wojskowej gromadzi się i przetwarza dane:

1) osób podlegających rejestracji, kwalifikacji wojskowej, obowiązkowi służby wojskowej oraz osób dobrowolnie zgłaszających się do służby wojskowej, a także podlegających innemu rodzajowi obowiązku obrony albo spełniających ten obowiązek oraz kandydatów do zawodowej służby wojskowej ubiegających się o przyjęcie na uczelnię wojskową lub uczelnię inną niż uczelnia wojskowa oraz kształcących się na tych uczelniach, którzy nie ukończyli 18. roku życia;

2) żołnierzy w czynnej służbie wojskowej oraz osób będących w rezerwie;

3) pracowników resortu obrony narodowej.

2. W ewidencji wojskowej gromadzi i przetwarza się następujące dane:

1) osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1:

a) imię lub imiona oraz nazwisko, w tym nazwisko RODOwe, oraz imiona i nazwiska poprzednie,

b) data oraz miejsce i kraj urodzenia,

c) numer PESEL,

d) imiona i nazwiska RODOwe rodziców oraz ich numery PESEL, jeżeli zostały im nadane,

e) stan cywilny i rodzinny, w tym imiona i nazwisko, nazwisko RODOwe oraz data urodzenia małżonka i dzieci,

f) obywatelstwo,

g) płeć,

h) wizerunek,

i) seria, numer i data ważności ostatniego wydanego dowodu osobistego oraz oznaczenie organu wydającego dokument,

j) miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące oraz adres do korespondencji i dane kontaktowe, a także adres najbliższej rodziny,

k) dane kontaktowe obejmujące numer telefonu i adres elektroniczny tej osoby oraz wskazanej przez nią osoby obejmujące nazwisko, imiona, adres zameldowania lub adres zamieszkania, numer telefonu i adres elektroniczny,

l) dotyczące wykształcenia i zawodu wyuczonego,

m) dotyczące nauki, w tym miejsce jej pobierania, oraz posiadane kwalifikacje zawodowe, w tym uprawnienia do wykonywania zawodów lub czynności,

n) dotyczące zatrudnienia lub prowadzonej działalności gospodarczej, w tym ich miejsce, rodzaj i okres oraz zajmowane stanowisko,

o) dotyczące zdolności do służby wojskowej,

p) dotyczące szkodliwego używania alkoholu lub używania środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków,

q) dotyczące orzeczeń psychologicznych,

r) stopień wojskowy, specjalność wojskowa, korpus osobowy i grupa osobowa,

s) dotyczące przeznaczenia do służby wojskowej lub jej form równorzędnych oraz służby zastępczej lub innych form obowiązku obrony,

t) dotyczące przydziału mobilizacyjnego, pracowniczego przydziału mobilizacyjnego lub przydziału organizacyjno-mobilizacyjnego albo dotyczące wyłączenia od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny,

u) dotyczące przebiegu czynnej służby wojskowej lub jej form równorzędnych albo zastępczych, w tym postępowań dyscyplinarnych i wyróżnień,

v) dotyczące karty mobilizacyjnej lub karty przydziału organizacyjno-mobilizacyjnego oraz karty i tabliczki tożsamości,

w) dotyczące prawomocnych orzeczeń w sprawach karnych oraz w sprawach o wykroczenia,

x) o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, o osadzeniu w zakładzie karnym lub areszcie śledczym lub o umieszczeniu w zakładzie poprawczym oraz o zwolnieniu z tych zakładów lub aresztu,

y) informacje o osobie z Krajowego Rejestru Karnego,

z) data zgonu albo data znalezienia zwłok, numer aktu zgonu oraz oznaczenie urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt zgonu;

2) osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3:

a) dane, o których mowa w pkt 1,

b) stopień wojskowy, specjalność wojskowa, klasa kwalifikacyjna, korpus osobowy i grupa osobowa,

c) dotyczące przebiegu czynnej służby wojskowej i pracy, a w przypadku żołnierzy zawodowych – dodatkowo dotyczące przebiegu pracy zarobkowej,

d) dotyczące prawomocnych orzeczeń w sprawach karnych, w sprawach o wykroczenia oraz w postępowaniu administracyjnym lub dyscyplinarnym, a także odpowiedzialności zawodowej,

e) dotyczące zdrowia,

f) dotyczące szczepień,

g) dotyczące postępowań dyscyplinarnych i wyróżnień,

h) dotyczące uposażeń lub wynagrodzeń i wyróżnień,

i) fotografię.

3. Przetwarzanie danych osobowych zgromadzonych w ewidencji wojskowej może się odbywać bez zgody i wiedzy osoby, której dotyczą te dane. Do przetwarzania tych danych ma zastosowanie przepis art. 2 ust. 2 lit. a RODO.

4. Osoby podlegające ewidencji wojskowej są obowiązane do udzielania informacji organom prowadzącym tę ewidencję w zakresie danych ich dotyczących i przetwarzanych w ewidencji wojskowej.

5. Podstawę prowadzenia ewidencji wojskowej stanowią dokumenty potwierdzające dane, o których mowa w ust. 2. Żołnierz, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, informuje niezwłocznie dowódcę jednostki wojskowej, w której pełni służbę, o zmianach danych gromadzonych i przetwarzanych w ewidencji wojskowej i przedstawia dokumenty potwierdzające te zmiany.

6. Podstawą wprowadzenia danych do ewidencji wojskowej są również rozstrzygnięcia, decyzje, rozkazy personalne oraz inne dokumenty dotyczące przebiegu czynnej służby wojskowej.

7. Pracownik resortu obrony narodowej informuje niezwłocznie szefa (kierownika, dyrektora) jednostki, w której jest zatrudniony, o zmianach danych gromadzonych i przetwarzanych w ewidencji wojskowej i przedstawia dokumenty potwierdzające te zmiany.

8. W odniesieniu do żołnierzy i osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, ewidencję wojskową prowadzi się do dnia podlegania obowiązkowi pełnienia służby wojskowej, o którym mowa w art. 5 ust. 1, albo do dnia:

1) zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, jeżeli dzień ten wypada później niż dzień podlegania obowiązkowi pełnienia służby wojskowej;

2) uprawomocnienia się orzeczenia o trwałej i całkowitej niezdolności do służby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

3) zrzeczenia się obywatelstwa polskiego;

4) zgonu.

9. W odniesieniu do pracowników resortu obrony narodowej ewidencję wojskową prowadzi się do dnia rozwiązania albo wygaśnięcia stosunku pracy.

10. Dane żołnierzy i osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, gromadzone i przetwarzane w ewidencji wojskowej przechowuje się do dnia, w którym upływa okres 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym osoby te kończą 60 lat życia, a w przypadku żołnierzy posiadających stopień podoficerski albo oficerski – 63 lata życia, albo od dnia zwolnienia żołnierza z zawodowej służby wojskowej, jeżeli został on zwolniony w roku kalendarzowym, w którym kończył więcej niż 60 lat życia, a w przypadku żołnierza posiadającego stopień podoficerski albo oficerski – więcej niż 63 lata życia.

11. Dane osób, o których mowa w ust. 1 pkt 3, gromadzone i przetwarzane w ewidencji wojskowej przechowuje się przez okres 10 lat od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia stosunku pracy.

Art. 72. [Bezpłatne udostępnianie danych osobowych] 1. Organy administracji publicznej są obowiązane do bezpłatnego udostępniania danych osobowych w celu ich przetwarzania w ewidencji wojskowej.

2. W ramach udostępniania danych, o których mowa w ust. 1, do ewidencji wojskowej przekazywane są następujące dane:

1) z rejestru PESEL – określone w art. 8 pkt 1–7, 9–12, 14, 17–22 i 26 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności;

2) z centralnej ewidencji kierowców – określone w art. 100aa ust. 1 pkt 1–3 i ust. 4 pkt 1–16 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1047, z późn. zm.);

3) z Krajowego Rejestru Karnego – określone w art. 20 ust. 1 pkt 1 (obejmujące nazwisko, imiona i numer PESEL) i pkt 2 (obejmujące stwierdzenie, czy dana osoba figuruje lub nie figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym) ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1068 i 1705).

3. Dane, o których mowa w ust. 2, przekazuje się do ewidencji wojskowej w drodze teletransmisji danych lub na informatycznym nośniku danych.

4. Do pozyskiwania danych, o których mowa w ust. 2, nie wymaga się odrębnego żądania, zapytania lub wniosku w tej sprawie, a ich przekazywanie następuje bezpłatnie w sposób ustalony w porozumieniu zawartym między Ministrem Obrony Narodowej, w zakresie:

1) rejestru PESEL – z ministrem właściwym do spraw informatyzacji;

2) centralnej ewidencji kierowców – z ministrem właściwym do spraw informatyzacji;

3) Krajowego Rejestru Karnego – z Ministrem Sprawiedliwości.

Art. 73. [Podmioty uprawnione do udostępniania informacji] 1. Dane osobowe zgromadzone w ewidencji wojskowej mogą być udostępniane:

1) dowódcom jednostek wojskowych oraz ich przełożonym – jeżeli wymagają tego ich zadania;

2) sądom wojskowym, powszechnym jednostkom organizacyjnym prokuratury, w których utworzono komórki organizacyjne do spraw wojskowych, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego i Żandarmerii Wojskowej – jeżeli wymagają tego ich zadania;

3) sądom powszechnym, powszechnym jednostkom organizacyjnym prokuratury, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu i Służbie Ochrony Państwa – jeżeli wymagają tego ich zadania i jest to niezbędne do prowadzonego przez nie postępowania;

4) pracodawcom – w zakresie stosunku zatrudnianych przez nich pracowników do obowiązku obrony oraz rodzaju i terminu wykonania tego obowiązku;

5) osobom, których dotyczą dane osobowe zgromadzone w ewidencji wojskowej;

6) innym podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.

2. Udostępnianie danych osobowych zgromadzonych w ewidencji wojskowej podmiotom wymienionym w ust. 1 następuje nieodpłatnie.

3. Organy prowadzące ewidencję wojskową są obowiązane do wzajemnego przekazywania danych zgromadzonych w tej ewidencji.

Art. 74. [Odtwarzanie ewidencji wojskowej] 1. W przypadku zniszczenia danych lub dokumentów zawartych w ewidencji wojskowej, a także wystąpienia zdarzeń, które uniemożliwiają korzystanie z tej ewidencji, następuje jej odtwarzanie.

2. Odtworzenie ewidencji wojskowej zarządza szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

3. Odtwarzanie ewidencji wojskowej obejmuje dane przetwarzane w ewidencji wojskowej.

Art. 75. [Sposób prowadzenia ewidencji wojskowej] Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia ewidencji wojskowej, w tym wzory dokumentów, o których mowa w art. 70 ust. 1 pkt 1 i 3–8, dokumenty będące podstawą wprowadzenia danych do tej ewidencji, sposób odtwarzania ewidencji wojskowej, uwzględniając kategorie osób objętych ewidencją wojskową, formy spełniania obowiązku obrony, a także przypadki, w których następuje potrzeba odtworzenia ewidencji wojskowej.

Art. 76. [Zawiadomienia] 1. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji oraz kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr, a w przypadku wprowadzenia obowiązku zgłoszenia się określonych osób do rejestracji również organy przeprowadzające tę rejestrację, są zawiadamiani przez:

1) sądy – o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec osób podlegających obowiązkowi służby wojskowej i o prawomocnym skazaniu tych osób;

2) zakłady karne i poprawcze oraz areszty śledcze – o osadzeniu w zakładzie karnym lub areszcie śledczym osób podlegających obowiązkowi służby wojskowej lub o umieszczeniu takich osób w zakładzie poprawczym oraz o zwolnieniu z tych zakładów lub aresztu.

2. Minister Sprawiedliwości, Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw administracji publicznej określą, w drodze rozporządzenia, zakres zawiadomień, o których mowa w ust. 1, oraz sposób i terminy przesyłania tych zawiadomień, uwzględniając pisemną lub elektroniczną postać zawiadomienia.

3. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje co najmniej stopień wojskowy, imię, nazwisko, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL, adres zamieszkania oraz:

1) w przypadku prawomocnego skazania datę i treść orzeczenia sądu;

2) w przypadku tymczasowego aresztowania informacje o postanowieniu sądu;

3) w przypadku umieszczenia w zakładzie poprawczym informacje o orzeczeniu sądu oraz nazwę zakładu poprawczego oraz dacie umieszczenia w zakładzie poprawczym;

4) w przypadku zwolnienia z zakładu poprawczego informacje o dacie i powodzie zwolnienia oraz nazwę zakładu poprawczego;

5) w przypadku osadzenia w zakładzie karnym, areszcie śledczym informacje o orzeczeniu sądu, nazwie zakładu karnego lub aresztu śledczego, określenie kary lub środka stanowiącego podstawę osadzenia oraz datę osadzenia;

6) w przypadku zwolnienia z zakładu karnego, aresztu śledczego informacje o powodzie zwolnienia, nazwie zakładu karnego lub aresztu śledczego oraz dacie zwolnienia.

Art. 77. [Książeczki wojskowe] 1. W przypadkach określonych w ustawie wydaje się książeczki wojskowe.

2. W książeczce wojskowej zamieszcza się:

1) imię i nazwisko;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) numer PESEL;

4) stopień wojskowy;

5) informacje dotyczące określenia zdolności do służby wojskowej;

6) informacje dotyczące pełnionej służby wojskowej;

7) informacje o przeznaczeniu żołnierza rezerwy;

8) nazwę organu wystawiającego;

9) serię i numer;

10) wskazówki dla posiadacza książeczki wojskowej;

11) adnotacje służbowe;

12) elementy zabezpieczające.

3. Osoba, której wydano książeczkę wojskową, w przypadku utraty lub zniszczenia tej książeczki, jest obowiązana powiadomić szefa wojskowego centrum rekrutacji, a będąca żołnierzem w czynnej służbie wojskowej dowódcę jednostki wojskowej, o jej utracie lub zniszczeniu.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, wzór książeczki wojskowej, sposób jej wydawania i ewidencjonowania oraz zwrotu, tryb postępowania w przypadku jej utraty albo zniszczenia, uwzględniając przeznaczenie do służby wojskowej oraz sprawność postępowania w zakresie wydawania książeczki wojskowej.

Art. 78. [Karty i tabliczki tożsamości] 1. Organy wojskowe wyposażają żołnierzy w czynnej służbie wojskowej oraz osoby pełniące służbę w jednostkach zmilitaryzowanych przydzielonych do Sił Zbrojnych, pracowników resortu obrony narodowej, cywilny personel medyczno-sanitarny Sił Zbrojnych, osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym, personel organizacji „Polski Czerwony Krzyż” i innych ochotniczych organizacji pomocy, osoby cywilne wykonujące czynności duszpasterskie oraz inne osoby określone prawem międzynarodowym w karty i tabliczki tożsamości.

2. Karty tożsamości wydawane żołnierzom w czynnej służbie wojskowej wyjeżdżającym w celach służbowych za granicę stanowią również dowód tożsamości, o którym mowa w art. III ust. 2 lit. a Umowy między Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącej statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (Dz. U. z 2000 r. poz. 257 oraz z 2008 r. poz. 1052).

3. Żołnierzom, o których mowa w ust. 2, wydaje się również indywidualny lub zbiorowy rozkaz wyjazdu.

4. W kartach tożsamości zamieszcza się:

1) nazwisko i imię (imiona) posiadacza karty;

2) datę urodzenia posiadacza karty;

3) stopień wojskowy i oznaczenie książeczki wojskowej albo legitymacji służbowej posiadacza karty;

4) numer PESEL posiadacza karty;

5) wskazanie rodzaju Sił Zbrojnych lub nazwę instytucji (organizacji);

6) grupę krwi posiadacza karty;

7) fotografię i podpis posiadacza karty;

8) suchy odcisk pieczęci urzędowej organu wydającego kartę (wyłącznie na papierowych kartach tożsamości);

9) nazwę państwa wystawiającego kartę;

10) serię i numer karty;

11) elementy zabezpieczające kartę;

12) numer tabliczki tożsamości;

13) datę ważności lub wystawienia karty.

5. Na tabliczce tożsamości zamieszcza się:

1) numer seryjny;

1a) oznaczenie „SIŁY ZBROJNE RP”;

2) imię i nazwisko;

3) numer PESEL;

4) oznaczenie grupy krwi.

5a. Na tabliczce tożsamości wydawanej w czasie mobilizacji i w czasie wojny umieszcza się wyłącznie dane, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 1a.

6. Na tabliczce tożsamości można dodatkowo zamieścić informacje dotyczące religii albo wyznania.

7. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:

1) rodzaje oraz wzory kart i tabliczek tożsamości, sposób i tryb wnioskowania o wydanie karty i tabliczki tożsamości, wzór wniosku o wydanie karty i tabliczki tożsamości oraz organy właściwe do wnioskowania o ich wydanie,

2) sposób dokonywania wpisów w karcie i na tabliczce tożsamości oraz tryb i organy właściwe do ich deponowania, wydawania i ewidencjonowania,

3) tryb i przypadki wydawania kart i tabliczek tożsamości, a także przyczyny i tryb ich wymiany, zwrotu, unieważniania oraz postępowania w przypadku ich zniszczenia lub utraty,

4) wzór rozkazu wyjazdu

– uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności i jednolitości postępowania w sprawie wydawania kart i tabliczek, ich ewidencjonowania, wymiany i zwrotu, a także rodzaj karty i tabliczki tożsamości w zależności od przypadku ich wydania, a także konieczność zapewnienia jednolitego stosowania wzoru rozkazu wyjazdu.

Art. 80. [Informacje zawarte we wniosku do powołania do służby wojskowej] 1. We wniosku o powołanie do służby wojskowej wskazuje się rodzaj służby wojskowej, którego pełnieniem jest zainteresowana osoba ubiegająca się o powołanie do tej służby.

2. We wniosku o powołanie do służby wojskowej wskazuje się co najmniej:

1) preferowane miejsce odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej;

2) uczelnię wojskową, na której osoba ubiegająca się o powołanie do służby wojskowej chce podjąć kształcenie;

3) chęć odbycia kursu oficerskiego – w przypadku absolwentów uczelni wyższych innych niż wojskowe na kierunku zapewniającym nabycie kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych;

4) uprawnienia lub kwalifikacje, których nabyciem jest zainteresowana osoba zgłaszająca się do odbycia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, spośród uprawnień i kwalifikacji określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4.

3. W przypadku wskazania we wniosku o powołanie do służby wojskowej uprawnień lub kwalifikacji, o których mowa w ust. 2 pkt 4, szef wojskowego centrum rekrutacji podpisuje z osobą ubiegającą się o powołanie do służby wojskowej umowę określającą w szczególności:

1) rodzaj uprawnień lub kwalifikacji nabywanych przed powołaniem do tej służby lub w trakcie jej pełnienia;

2) sposób nabycia uprawnień lub kwalifikacji i czas ich nabywania;

3) sposób i wysokość pokrywania kosztów nabycia uprawnień lub kwalifikacji, w tym kosztów egzaminów;

4) wysokość i sposób zwrotu kosztów nabycia uprawnień lub kwalifikacji w przypadku rezygnacji tej osoby z ubiegania się o powołanie do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej lub zakończenia służby przed upływem okresu, na jaki nastąpiło powołanie do tej służby.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz uprawnień i kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych:

a) które można nabyć w ramach pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej,

b) których nabycie na uczelni wyższej innej niż uczelnia wojskowa może spowodować skierowanie absolwenta tej uczelni na kurs oficerski,

2) tryb postępowania w sprawach zgłaszania się do odbycia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej,

3) (uchylony)

4) wzór wniosku o powołanie do służby wojskowej

– uwzględniając potrzeby uzupełnieniowe Sił Zbrojnych oraz konieczność zapewnienia efektywności przebiegu tej służby.

Art. 81. [Postępowanie rekrutacyjne] 1. Postępowanie rekrutacyjne mające na celu powołanie do służby wojskowej prowadzi szef wojskowego centrum rekrutacji.

2. Postępowanie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje w szczególności:

1) wpisanie do ewidencji wojskowej, w przypadku braku takiego wpisu;

2) przeprowadzenie badania lekarskiego i psychologicznego, a w uzasadnionych przypadkach skierowanie na dodatkowe badania lekarskie lub specjalistyczne, z zastrzeżeniem art. 61;

3) skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej osób ubiegających się o powołanie do zawodowej służby wojskowej lub dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w trakcie kształcenia, o której mowa w art. 95 ust. 4;

4) skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej osób ubiegających się o powołanie do służby wojskowej, wobec której wydano ostateczne orzeczenie ustalające kategorię zdolności do służby wojskowej D w celu zmiany tej kategorii, jeżeli w ocenie tej osoby nastąpiła poprawa stanu jej zdrowia;

5) wydanie orzeczenia o zdolności do służby wojskowej, z zastrzeżeniem art. 190 ust. 1;

6) określenie kategorii zdolności do służby wojskowej, w przypadku osób, które jej nie posiadają;

7) nadanie stopnia wojskowego szeregowego, w przypadku jego nieposiadania;

8) powołanie do służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej oraz dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w przypadkach, o których mowa w art. 95 ust. 4.

3. Szef wojskowego centrum rekrutacji na potrzeby prowadzenia postępowania, o którym mowa w ust. 1, może zatrudnić, na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy zlecenia, lekarza do orzekania o zdolności do służby wojskowej. Przepisy art. 63 ust. 1–3 oraz przepisy wydane na podstawie art. 63 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 82. [Maksymalny czas trwania postępowania rekrutacyjnego] 1. Postępowanie rekrutacyjne wobec osoby ubiegającej się o powołanie do służby wojskowej trwa nie dłużej niż 2 dni.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku powołania do zawodowej służby wojskowej lub dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w trakcie kształcenia, o której mowa w art. 95 ust. 4, oraz gdy jest niezbędne skierowanie osoby ubiegającej się o powołanie do służby wojskowej do wojskowej komisji lekarskiej w celu wykonania dodatkowych badań.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, osobę ubiegającą się o powołanie do służby wojskowej kieruje się do dowolnie wybranej przez tę osobę wojskowej komisji lekarskiej, a w przypadku określania zdolności do służby w poszczególnych rodzajach Sił Zbrojnych oraz rodzajach wojsk – do właściwej rzeczowo wojskowej komisji lekarskiej.

4. W przypadku prowadzenia czynności, o których mowa w ust. 1, orzeczenie o zdolności do służby wojskowej wydaje lekarz rejonowej wojskowej komisji lekarskiej albo inny lekarz, z którym szef wojskowego centrum rekrutacji zawarł umowę w zakresie orzekania o zdolności do służby wojskowej.

5. Do prowadzenia badań lekarskich oraz wydawania orzeczeń w tych sprawach stosuje się odpowiednio przepisy wydane na podstawie art. 87 ust. 3.

6. Orzeczenie, o którym mowa w ust. 4, jest decyzją, od której osobie ubiegającej się o powołanie do służby wojskowej przysługuje odwołanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej właściwej terytorialnie dla danego wojskowego centrum rekrutacji, w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia.

7. W przypadku uznania osoby ubiegającej się o powołanie do służby wojskowej za zdolną do służby wojskowej szef wojskowego centrum rekrutacji powołuje tę osobę do służby wojskowej, wskazując termin i miejsce stawienia się do tej służby, z zastrzeżeniem art. 186.

8. Rekrutacja może być prowadzona w siedzibie szefa wojskowego centrum rekrutacji lub w obiektach jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej lub w innych obiektach umożliwiających prawidłowe jej przeprowadzenie.

9. Obiekty, o których mowa w ust. 8, wyposaża się w sprzęt i środki niezbędne do orzekania o zdolności do pełnienia czynnej służby wojskowej, działalności administracyjnej oraz promocyjno-informacyjnej.

10. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji właściwi w zakresie prowadzenia ewidencji wojskowej przesyłają szefowi wojskowego centrum rekrutacji prowadzącemu rekrutację ewidencję wojskową osób ubiegających się o powołanie do służby wojskowej.

11. Szef wojskowego centrum rekrutacji przeprowadzający rekrutację wzywa kandydatów do stawienia się w określonym miejscu i czasie w celu przeprowadzenia tej rekrutacji.

12. Osobom, które stawiły się na wezwanie, o którym mowa w ust. 11, na złożony przez nie wniosek, zapewnia się zakwaterowanie i wyżywienie przez czas prowadzenia czynności związanych z przeprowadzeniem rekrutacji, w przypadku gdy okres rekrutacji trwa dłużej niż 1 dzień.

Art. 83. [Warunki przyjęcia do służby wojskowej] 1. Do służby wojskowej może być powołana osoba, która spełnia następujące warunki:

1) posiada obywatelstwo polskie,

2) posiada nieposzlakowaną opinię,

3) posiada zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia służby wojskowej,

4) posiada wiek co najmniej 18 lat,

5) nie była karana za przestępstwo umyślne,

6) nie jest przeznaczona do służby zastępczej,

7) nie jest wyłączona od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny,

8) nie posiada nadanego przydziału organizacyjno-mobilizacyjnego do służby w jednostce zmilitaryzowanej,

9) posiada wykształcenie:

a) co najmniej wyższe – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie oficerów,

b) co najmniej średnie lub średnie branżowe – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie podoficerów,

c) co najmniej podstawowe – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie szeregowych

– jeżeli występują potrzeby uzupełnieniowe Sił Zbrojnych.

2. Powołanie do służby wojskowej może być również uzależnione od:

1) posiadania przez kandydata na żołnierza kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska służbowego;

2) posiadania orzeczenia o braku przeciwwskazań do pełnienia służby na stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych;

3) złożenia ankiety bezpieczeństwa osobowego.

Art. 84. [Orzeczenie komisji lekarskiej] 1. W przypadku, o którym mowa w art. 82 ust. 2, szef wojskowego centrum rekrutacji kieruje osobę ubiegającą się o powołanie do służby wojskowej do wojskowej komisji lekarskiej w celu wydania stosownego orzeczenia.

1a. W przypadku żołnierzy odbywających dobrowolną zasadniczą służbę wojskową, którzy złożyli wniosek o powołanie do zawodowej służby wojskowej, do wojskowej komisji lekarskiej kieruje dowódca jednostki wojskowej.

2. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie, które jest decyzją.

3. Wojskowa komisja lekarska może orzekać jednoosobowo, z wyjątkiem przypadku określonego w art. 82 ust. 2.

4. Niezależnie od orzekania o zdolności do czynnej służby wojskowej, wojskowe komisje lekarskie orzekają również w innych sprawach określonych w ustawie.

4a. Członek składu orzekającego wojskowej komisji lekarskiej może zgłosić na piśmie sprzeciw wobec projektu orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

5. Badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne na potrzeby orzekania przez wojskowe komisje lekarskie realizują podmioty lecznicze, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej.

6. Do realizacji świadczeń, o których mowa w ust. 5, finansowanych z części budżetu państwa, której dysponentem jest Minister Obrony Narodowej, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.), w zakresie ustalania kolejności dostępu do świadczeń.

7. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej doręcza się na piśmie wraz z uzasadnieniem, utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej, osobie skierowanej do wojskowej komisji lekarskiej oraz organowi, który skierował tę osobę do wojskowej komisji lekarskiej.

8. Od orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej osobie skierowanej oraz organowi, który skierował tę osobę do wojskowej komisji lekarskiej, przysługuje odwołanie do wojskowej komisji lekarskiej będącej organem wyższego stopnia, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

9. Ostateczne orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej jest wiążące dla szefów wojskowych centrów rekrutacji i dowódców jednostek wojskowych.

10. Minister Obrony Narodowej i wojskowa komisja lekarska będąca organem wyższego stopnia może w trybie nadzoru uchylić każde orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej sprzeczne z prawem lub wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.

11. Uchylając orzeczenie, odpowiednio Minister Obrony Narodowej albo wojskowa komisja lekarska będąca organem wyższego stopnia wskazuje okoliczności wymagające wyjaśnienia w toku dalszego postępowania w sprawie.

12. W przypadku uchylenia orzeczenia sprawę rozpatruje ponownie w pierwszej instancji wojskowa komisja lekarska wyznaczona odpowiednio przez Ministra Obrony Narodowej albo wojskową komisję lekarską będącą organem wyższego stopnia, która wydaje orzeczenie zgodnie z zaleceniami, o których mowa w ust. 11.

13. Do postępowań, o których mowa w ust. 10, przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego nie stosuje się.

Art. 85. [Zamówienia na realizację świadczeń] Do zamówień na realizację świadczeń, o których mowa w art. 84 ust. 5, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Art. 86. [Wojskowe komisje lekarskie] 1. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia:

1) tworzy, przekształca i znosi wojskowe komisje lekarskie, określa ich siedziby, zasięg działania oraz właściwość,

2) może tworzyć, przekształcać i znosić filie wojskowych komisji lekarskich oraz określać ich siedziby

– kierując się koniecznością zapewnienia sprawności funkcjonowania wojskowych komisji lekarskich oraz postępowania orzeczniczego.

2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania zamówień na badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne na potrzeby orzekania przez wojskowe komisje lekarskie, kierując się koniecznością zapewnienia równego traktowania podmiotów leczniczych oraz przejrzystości i sprawności postępowania w zakresie udzielania tych zamówień.

Art. 87. [Orzeczenie o zdolności do służby wojskowej] 1. Wojskowe komisje lekarskie wydają orzeczenie o zdolności danej osoby do służby wojskowej na podstawie badania lekarskiego fizycznej i psychicznej zdolności tej osoby do odpowiedniego rodzaju służby wojskowej, z uwzględnieniem wyników badań specjalistycznych, a w przypadku potrzeby również obserwacji szpitalnej. Przepis art. 58 ust. 6 stosuje się.

2. Do wojskowej komisji lekarskiej nie kieruje się w celu określenia zdolności do zawodowej służby wojskowej osób, wobec których wydano ostateczne orzeczenie ustalające trwałą i całkowitą niezdolność do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

3. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej oraz do służby poza granicami państwa,

2) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do pełnienia służby w rodzajach wojsk i służb oraz na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych wymagających szczególnych predyspozycji zdrowotnych,

3) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o ograniczonej zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej w poszczególnych rodzajach Sił Zbrojnych i rodzajach wojsk oraz na określonych stanowiskach służbowych wraz ze wskazaniem kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej,

4) zakres badań wykonywanych w ramach orzekania o zdolności do poszczególnych rodzajów służby wojskowej,

5) warunki orzekania o zdolności do służby wojskowej przez wojskowe komisje lekarskie,

6) szczegółowe warunki orzekania o zdolności do służby wojskowej poza granicami państwa,

7) tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich, w tym tryb zgłaszania sprzeciwu wobec projektu orzeczenia komisji lekarskiej,

8) sposób ustalania związku chorób oraz śmierci ze służbą wojskową przez te komisje,

9) sposób orzekania o potrzebie udzielenia żołnierzowi urlopu zdrowotnego

– kierując się koniecznością: prawidłowego oznaczenia kategorii zdolności do służby orzekanych w odniesieniu do stwierdzonych chorób i ułomności, zapewnienia ochrony danych osobowych w procesie orzeczniczym, zapewnienia zakresu diagnostyki osób stawających przed wojskowymi komisjami lekarskimi adekwatnego do rodzaju służby wojskowej, zapewnienia pełnej i specjalistycznej oceny zdolności do służby wojskowej oraz profesjonalnego i sprawnego postępowania orzeczniczego.

Art. 88. [Badania psychologiczne] 1. Osobę powoływaną na jej wniosek do czynnej służby wojskowej poddaje się badaniom psychologicznym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań do pełnienia czynnej służby wojskowej.

2. Badania psychologiczne obejmują ocenę sprawności intelektualnej, cech osobowości, sprawności psychomotorycznej oraz poziomu dojrzałości emocjonalnej i społecznej oraz ocenę sprawności funkcjonowania w sytuacjach trudnych i stresowych, a także ocenę sposobu działania i podejmowania decyzji w sytuacjach zagrożenia.

3. Orzeczenie psychologiczne wydaje psycholog uprawniony do przeprowadzenia badań psychologicznych.

4. Orzeczenie psychologiczne doręcza się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej badanemu i szefowi wojskowego centrum rekrutacji albo dowódcy jednostki wojskowej.

5. Od orzeczenia psychologicznego przysługuje odwołanie do Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

6. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb odwoływania się od orzeczeń psychologicznych,

2) zakres badań psychologicznych wykonywanych w procesie wydawania orzeczeń psychologicznych,

3) tryb kontroli wykonywania i dokumentowania badań psychologicznych oraz wydawania orzeczeń psychologicznych,

4) sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami psychologicznymi,

5) wzór orzeczenia psychologicznego, z wyjątkiem wzoru orzeczenia dotyczącego badań kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz wykonujących pracę na stanowisku kierowcy

– uwzględniając potrzebę zapewnienia jednolitej procedury kontroli i jednolitości wydawanych orzeczeń oraz konieczność zapewnienia należytej ochrony dokumentacji związanej z prowadzeniem badań psychologicznych.

Art. 89. [Informowanie pracodawcy osoby powołanej do służby wojskowej] Szef wojskowego centrum rekrutacji informuje pracodawcę osoby powoływanej do służby wojskowej o jej powołaniu do czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem powołania do zawodowej służby wojskowej oraz powołania w trybie natychmiastowego stawiennictwa.

Art. 90. [Czynna służba wojskowa] Powołani do czynnej służby wojskowej stają się żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z chwilą stawienia się do tej służby w określonym terminie i miejscu.

Art. 92. [Pierwszeństwo przyjęcia do szkół podoficerskich] 1. Pierwszeństwo przyjęcia do szkół podoficerskich mają szeregowi, którzy pełnili zawodową służbę wojskową przez co najmniej 3 lata oraz posiadają co najmniej bardzo dobrą ogólną ocenę w ostatniej opinii służbowej.

2. Dowódca jednostki wojskowej, w której szeregowy pełni zawodową służbę wojskową, kieruje go do szkoły podoficerskiej, na jego wniosek, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych oraz limity przyjęć do szkół podoficerskich.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do przyjęcia na kurs oficerski podoficerów pełniących zawodową służbę wojskową.

Art. 93. [Formy szkolenia i doskonalenia zawodowego] 1. Żołnierz zawodowy może być kierowany na studia lub naukę oraz na staż, kurs lub specjalizację i inne formy szkolenia i doskonalenia zawodowego w kraju lub za granicą.

2. W wojskowych szkoleniach specjalistycznych organizowanych dla żołnierzy w resorcie obrony narodowej może uczestniczyć również pracownik resortu obrony narodowej, na jego wniosek lub za jego zgodą.

Art. 94. [Kształcenie kandydatów] 1. Kandydatów na oficerów i podoficerów aktywnej rezerwy i pasywnej rezerwy kształci się w szkołach Legii Akademickiej.

2. Kandydatów na oficerów obrony terytorialnej oraz żołnierzy obrony terytorialnej, zwanych dalej „żołnierzami OT”, kształci się w uczelniach wojskowych, centrach szkolenia oraz jednostkach wojskowych Wojsk Obrony Terytorialnej. Do kształcenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 108 i art. 109 oraz przepisy wydane na podstawie art. 110 i art. 111.

3. Do kandydatów, o których mowa w ust. 1 i 2, w okresie kształcenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w zakresie uprawnień, obowiązków oraz należności finansowych, do czasu powołania do aktywnej rezerwy, pasywnej rezerwy albo terytorialnej służby wojskowej.