Na podstawie art. 17 ust. 1 lit. a) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1286/2014 z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) (Dz. U. UE L 352 z 09.12.2014 r., str. 1 z późn. zm.), zwanego dalej „Rozporządzeniem PRIIP”, w związku z art. 3b ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 2059, z późn. zm.) oraz art. 2 ust. 2 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2016/1904 z dnia 14 lipca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 w odniesieniu do interwencji produktowej (Dz. U. UE L 295 z 29.10.2016 r., str. 11), zwanego dalej „Rozporządzeniem delegowanym 2016/1904”, w związku z art. 366 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1130), zwanej dalej „ustawą o działalności ubezpieczeniowej”,

Komisja Nadzoru Finansowego

wprowadza

zakazy w przedmiocie wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych - umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym,
- określone w części I rozstrzygnięcia,
w zakresie stosowania określonym w części II rozstrzygnięcia.

I. Zakazy w przedmiocie wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych - umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Ilekroć w dalszej części niniejszej decyzji jest mowa o:

1) ankiecie potrzeb - rozumie się przez to ankietę, o której mowa w art. 21 ust.1 oraz ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej;

2) BION - rozumie się przez to roczne Badanie i Ocenę Nadzorczą zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, w ramach którego dokonywana jest w szczególności identyfikacja i ocena aktualnych i przyszłych ryzyk, na które zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji są lub mogą być narażone. Celem tego procesu jest również m.in. identyfikacja nieprawidłowości w prowadzonej przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji działalności. Sposób przeprowadzania procesu Badania i Oceny Nadzorczej zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, zakresu badania i oceny nadzorczej oraz zasad nadawania ocen zawarty jest w dokumencie „Metodyka Rocznego Badania i Oceny Nadzorczej (BION) zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji” dostępnym na stronie internetowej Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (www.knf.gov.pl);

3) Dyrektywie UCITS - rozumie się przez to dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), (Dz. U. UE L 302 z 17.11.2009 r., str. 32 z późn. zm.);

4) Dyrektywie Wypłacalność II - rozumie się przez to Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II), (Dz. U. UE L 335 z 17.12.2009 r., str.1, z późn. zm.);

5) Dyrektywie IDD - rozumie się przez to Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. UE L 26 z 02.02.2016 r., str. 19, z późn. zm.);

6) EIOPA - rozumie się przez to Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych, o którym mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1094/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/79/WE (Dz. U. UE L 331 z 15.12.2010 r., str. 48, z późn. zm.);

7) instrumentach contingent convertibles lub CoCos - rozumie się przez to obligacje kapitałowe, pożyczki podporządkowane lub inne instrumenty i umowy, w przypadku których, w razie wystąpienia określonego w warunkach emisji lub umowie zdarzenia inicjującego, emitent lub dłużnik dokonuje ich umorzenia, w formie odpisu trwałego albo odpisu tymczasowego obniżającego wartość nominalną instrumentu lub zobowiązania w całości lub w części, lub zamiany ich na akcje, lub też dokonuje umorzenia odsetek w całości lub części za dany okres odsetkowy lub wstrzymania ich wypłaty na czas nieoznaczony, jeżeli te obligacje kapitałowe, pożyczki podporządkowane, instrumenty lub umowy są emitowane lub zawierane przez dłużnika w celu ich zakwalifikowania lub już zostały zakwalifikowane do:

a) składników funduszy własnych zgodnie z przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. U. UE L 176 z 27.06.2013 r., str. 1, z późn. zm.) lub

b) środków własnych zgodnie z przepisami Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. U. UE L 12 z 17.1.2015 r., str. 1, z późn. zm.)

8) funduszu inwestycyjnym zamkniętym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny zamknięty tworzony i funkcjonujący zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

9) grupie kapitałowej - rozumie się przez to podmiot dominujący wraz z podmiotami od niego zależnymi;

10) instrumentach pochodnych - rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena rynkowa zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości papierów wartościowych, o których mowa w pkt 17, oraz inne prawa majątkowe, których cena rynkowa bezpośrednio lub pośrednio zależy od kształtowania się ceny rynkowej walut obcych lub od zmiany wysokości stóp procentowych;

11) instytucji kredytowej - rozumie się przez to instytucję kredytową, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe;

12) KID - rozumie się przez to dokument zawierający kluczowe informacje, o którym mowa w Rozporządzeniu PRIIP;

13) kliencie lub inwestorze - rozumie się przez to odpowiednio ubezpieczającego, ubezpieczonego, uprawnionego z umowy ubezpieczenia z UFK lub osobę zainteresowaną zawarciem umowy ubezpieczenia z UFK;

14) kryterium - rozumie się przez to zakaz, o którym mowa odpowiednio w pkt I.1 lub I.2 niniejszej decyzji;

15) organie nadzoru lub Komisji Nadzoru Finansowego lub KNF - rozumie się przez to Komisję Nadzoru Finansowego, o której mowa w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t. j. Dz. U. z 2020 r., poz. 2059, z późn. zm.);

16) państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo, które jest członkiem Unii Europejskiej;

17) papierach wartościowych - rozumie się przez to:

a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,

b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne), z wyłączeniem instrumentów pochodnych;

18) PRIIP - rozumie się przez to produkt określony w art. 4 pkt 3 Rozporządzenia PRIIP;

19) regulaminie funduszu - rozumie się przez to regulamin lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, a w przypadku ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego oferowanego przez zagraniczny zakład ubezpieczeń dokument, który zobowiązuje zagraniczny zakład ubezpieczeń do określonego sposobu lokowania środków tego ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego;

20) rynku regulowanym - rozumie się przez to rynek, o którym mowa w art. 14 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi;

21) Rozporządzeniu delegowanym 2017/653 - rozumie się przez to Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/653 z dnia 8 marca 2017 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) przez ustanowienie regulacyjnych standardów technicznych w zakresie prezentacji, treści, przeglądu i zmiany dokumentów zawierających kluczowe informacje oraz warunków spełnienia wymogu przekazania takich dokumentów (Dz. U. UE L 100 z 12.04.2017 r., str. 1);

22) Rozporządzeniu delegowanym 2017/2358 - rozumie się przez to Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/2358 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów w zakresie nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń (Dz. U. UE L 341 z 20.12.2017 r., str. 1 z późn. zm.);

23) Rozporządzeniu delegowanym 2017/2359 - rozumie się przez to Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/2359 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów informacyjnych i zasad prowadzenia działalności mających zastosowanie do dystrybucji ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (Dz.U.UE.L341 z 20.12.2017 r. str. 8 z późn. zm.).

24) strukturze terminowej stopy wolnej od ryzyka - rozumie się odpowiednią strukturę terminową stopy procentowej wolnej od ryzyka, opracowywaną i publikowaną przez EIOPA (tzw. Risk Free Rate, dalej jako: „RFR”), obliczonej zgodnie z art. 77e ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Wypłacalność II;

25) średnim zwrocie - rozumie się wewnętrzną stopę zwrotu r, dla ciągu wartości oczekiwanych płatności, która to wielkość jest rozwiązaniem następującego równania:

Użyte w powyższym wzorze wielkości oznaczają:

● S_k - kwota rocznej składki na początek k-tego roku. W przypadku płatności składek częściej niż raz w roku, przyjmuje się sumę składek płatnych w ciągu k-tego roku;

● N - okres podany w latach. Dla umów ubezpieczenia zawartych na okres krótszy niż 10 lat, N równe jest okresowi na jaki została zawarta umowa. W przeciwnym przypadku, przyjmuje się, iż N = 10 oraz N = zalecany okres utrzymywania produktu, jeśli okres ten jest dłuższy niż 10 lat;

● _k-1p_x, q_x - w standardowej notacji aktuarialnej, prawdopodobieństwa przeżycia oraz zgonu osoby w wieku x, zgodne z założeniami przyjętymi do ustalania rezerw najlepszego oszacowania na potrzeby wypłacalności. Prawdopodobieństwa te nie uwzględniają wcześniejszego zakończenia umów;

● SU_k - skumulowana na koniec roku N, z zastosowaniem odpowiednich stóp RFR dla okresu (k+1, N), kwota świadczenia z tytułu śmierci jaka miałaby zostać wypłacona na koniec roku śmierci k = 1, … , N;

● WP_N - wartość umowy na koniec roku N. Wartość umowy na koniec roku N obejmuje wartość świadczenia z tytułu gwarancji, wartość wykupu lub wartość świadczenia z tytułu dożycia, jeśli którakolwiek z tych wielkości występuje na koniec roku N.

Dodatkowo, dla umów ubezpieczenia z UFK, w których kwoty składek inwestycyjnych / kapitałowych są jednoznacznie określone w ramach umowy, dopuszcza się uproszczenie równania określającego średni zwrot w każdym roku, poprzez przyjęcie, iż q_x+k = 0, dla wszystkich k = 1, … , N, oraz przyjęcie, iż kwoty rocznych składek Sk odpowiadają składkom inwestycyjnym / kapitałowym w odpowiednich okresach.

Przy ustalaniu kwoty wartości wykupu ubezpieczenia na koniec roku N, jako stopy zwrotu „spot” z aktywów bazowych ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego w każdym roku projekcji, przyjmuje się wartość większą z 2,5% oraz bieżącej stopy RFR „spot”, powiększoną o jeden punkt procentowy¹. Wartość aktywów bazowych oznacza wartość aktywów przed pobraniem wszelkiego typu opłat, w tym także opłat za zarządzanie pobranych przez zewnętrzne w stosunku do zakładu ubezpieczeń podmioty zarządzające aktywami;

26) TFI - rozumie się przez to towarzystwo funduszy inwestycyjnych, o którym mowa w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

27) UCITS - rozumie się przez to przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, o których mowa w Dyrektywie UCITS;

28) UFK - rozumie się przez to ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 50 ustawy o działalności ubezpieczeniowej;

29) UKNF - rozumie się przez to Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, o którym mowa w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 2059 z późn. zm.);

30) umowie ubezpieczenia z UFK - rozumie się przez to umowę ubezpieczenia na życie, jeżeli jest związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;

31) ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - rozumie się przez to ustawę z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 605 z późn. zm.);

32) ustawie o ofercie publicznej - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2080 z późn. zm.);

33) ustawie o obrocie instrumentami finansowymi - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 328 z późn. zm.);

34) zalecanym okresie utrzymywania produktu - rozumie się przez to okres jaki jest określany przez zakład ubezpieczeń zgodnie z wymogami Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/653 z dnia 8 marca 2017 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) przez ustanowienie regulacyjnych standardów technicznych w zakresie prezentacji, treści, przeglądu i zmiany dokumentów zawierających kluczowe informacje oraz warunków spełnienia wymogu przekazania takich dokumentów (Dz. U. UE L. z 2017 r. poz. 100, str. 1 ze zm.; dalej jako „Rozporządzenie delegowane 2017/653”);

I.1 Wprowadza się zakaz w przedmiocie wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych - umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, dla których średni zwrot jest niższy niż 50% stopy procentowej dla okresu N według odpowiedniej struktury terminowej stopy wolnej od ryzyka.

I.2 Wprowadza się zakaz w przedmiocie wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych - umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, w przypadku których, określone w regulaminie funduszu zasady i ograniczenia inwestycyjne nie zapewniają, aby środki ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego nie były lokowane w instrumenty contingent convertibles.

II. Zakres stosowania zakazów w przedmiocie wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży inwestycyjnych produktów ubezpieczeniowych - umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

II.1 Zakazy przewidziane w niniejszej decyzji mają zastosowanie do umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, zawieranych począwszy od dnia 1 stycznia 2022 r.

II.2 Zakaz przewidziany w pkt I.2 niniejszej decyzji nie ma zastosowania do umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym utworzonym przed dniem 1 stycznia 2022 r., a sposób lokowania środków tego funduszu zapewnia, że nie są one lokowane w instrumenty contingent convertibles.

II.3 Niniejsza decyzja nie ma zastosowania do Pracowniczych Planów Kapitałowych², Pracowniczych Programów Emerytalnych³, Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego⁴, Indywidualnych Kont Emerytalnych⁵.

II.4 Przystąpienie ubezpieczonych do grupowej umowy ubezpieczenia na życie, jeżeli jest związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, zawartej przed dniem 1 stycznia 2022 r., nie jest w rozumieniu niniejszej decyzji zawarciem nowej umowy ubezpieczenia.

II.5 Indywidualne kontynuacje grupowych umów ubezpieczenia na życie z UFK nie są objęte zakresem przedmiotowym niniejszej decyzji.

Treść uzasadnienia w formie PDF do pobrania tutaj

Pouczenie

Niniejsza decyzja jest ostateczna.

Prawo do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na niniejszą decyzję na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.), zwanej dalej „Ppsa”, przysługuje każdemu, kto ma w tym interes prawny (art. 50 § 1 Ppsa).

Skargę do sądu administracyjnego, zgodnie z art. 53 § 2 w związku z art. 54 § 1 Ppsa, wnosi się za pośrednictwem Komisji Nadzoru Finansowego w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu niniejszej decyzji. Zgodnie z art. 61 § 1 Ppsa wniesienie skargi do sądu administracyjnego nie wstrzymuje wykonania decyzji Komisji Nadzoru Finansowego.

Wpis stały od skargi wynosi 200 zł (§ 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi; t.j. Dz. U. 2021 poz. 535). Istnieje możliwość ubiegania się przez wnoszącego skargę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy w trybie i na zasadach określonych w art. 243-263 Ppsa oraz na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz. U. poz. 1257, z późn. zm.).