ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 20 października 2015 r.
w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać system zapewnienia jakości w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji oraz w banku komórek rozrodczych i zarodków2)
Na podstawie art. 52 ust. 4 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności (Dz. U. poz. 1087) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa wymagania, jakie powinien spełniać system zapewnienia jakości w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji oraz w banku komórek rozrodczych i zarodków, zwany dalej „systemem”, w tym sposób i częstotliwość przeprowadzania audytu, oraz zakres informacji zawartych w dokumentach, o których mowa w art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności, zwanej dalej „ustawą”.
§ 2.[Standardowe procedury operacyjne ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji] Standardowe procedury operacyjne ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji są ustanawiane dla:
1) procesów i czynności dotyczących postępowania wobec dawcy komórek rozrodczych, dawców zarodka i biorczyni związanych z:
a) uzyskaniem oświadczeń i zgód,
b) kwalifikacją i doborem dawcy komórek rozrodczych lub dawców zarodka;
2) procesów i czynności dotyczących postępowania z komórkami rozrodczymi i zarodkami związanych z:
a) sposobem pobierania, testowania i kwarantanny komórek rozrodczych,
b) sposobem tworzenia i testowania zarodków,
c) znakowaniem komórek rozrodczych i zarodków w sposób umożliwiający ich identyfikację i identyfikację ich dawcy lub dawców za pomocą niepowtarzalnego oznakowania,
d) przetwarzaniem i monitorowaniem komórek rozrodczych i zarodków,
e) stosowaniem komórek rozrodczych i zarodków,
f) odbiorem komórek rozrodczych lub zarodków z banku komórek rozrodczych i zarodków,
g) odbiorem męskich komórek rozrodczych pobranych poza ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji,
h) dystrybucją komórek rozrodczych lub zarodków,
i) transportem komórek rozrodczych lub zarodków;
3) wyrobów medycznych i materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
4) monitorowania stanu komórek rozrodczych lub zarodków w drodze między dawcą komórek rozrodczych albo dawcami zarodka a biorczynią.
§ 3.[Standardowe procedury operacyjne banku komórek rozrodczych i zarodków] Standardowe procedury operacyjne banku komórek rozrodczych i zarodków są ustanawiane dla:
1) procesów i czynności dotyczących postępowania wobec dawcy komórek rozrodczych i dawców zarodka związanych z uzyskaniem oświadczeń i zgód;
2) procesów i czynności związanych z:
a) odbiorem komórek rozrodczych lub zarodków przez bank komórek rozrodczych i zarodków,
b) przechowywaniem komórek rozrodczych lub zarodków po przetworzeniu,
c) dystrybucją komórek rozrodczych lub zarodków,
d) transportem komórek rozrodczych lub zarodków do podmiotu odbierającego;
3) monitorowania stanu komórek rozrodczych lub zarodków w drodze między dawcą komórek rozrodczych albo dawcami zarodka a biorczynią;
4) wyrobów medycznych i materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami.
§ 4.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie uzyskania zgód i oświadczeń] Standardowe procedury operacyjne w zakresie uzyskania zgód i oświadczeń określają kwestie dotyczące:
1) sposobu przekazywania informacji na temat świadczeń zdrowotnych związanych z leczeniem niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego i zakresu tej informacji, w szczególności o rodzaju zabiegu, jego celu i charakterze, przeprowadzonych dla jego wykonania badaniach laboratoryjnych, oraz prawie do uzyskania wyników tych badań, sposobie gromadzenia i ochrony danych osobowych dawcy i biorczyni, tajemnicy lekarskiej, ryzyku związanym z zabiegiem odpowiednio pobrania, zastosowania komórek rozrodczych lub zastosowania zarodków utworzonych z tych komórek rozrodczych, dających się przewidzieć w przyszłości następstwach tych zabiegów dla stanu zdrowia dawcy i biorczyni;
2) sposobu i zakresu przekazywania informacji na temat sposobu postępowania z komórkami rozrodczymi i zarodkami w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji oraz sposobu ich przechowywania;
3) sposobu przekazywania dawcy komórek rozrodczych oraz biorczyni informacji o zakresie i skutkach prawnych stosowania pobranych od dawcy komórek rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie albo zarodków utworzonych z tych komórek rozrodczych wynikających z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583, z późn. zm.3)), w tym sytuacji prawnej dziecka urodzonego w wyniku zastosowania procedury medycznie wspomaganej prokreacji;
4) środków bezpieczeństwa prowadzących do ochrony danych dawcy komórek rozrodczych i dawców zarodka;
5) sposobu postepowania w celu zapewnienia możliwości zadawania pytań w zakresie spraw, o których mowa w pkt 1–4, i uzyskania wyczerpujących odpowiedzi;
6) sposobu dokumentowania oświadczeń i zgód.
§ 5.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie kwalifikacji i doboru dawcy komórek rozrodczych lub dawców zarodka] Standardowe procedury operacyjne w zakresie kwalifikacji i doboru dawcy komórek rozrodczych lub dawców zarodka określają kwestie dotyczące:
1) sporządzania dokumentacji medycznej dawcy komórek rozrodczych, dawców zarodka i biorczyni;
2) zakresu wywiadu medycznego, badania przedmiotowego i innych badań lekarskich oraz laboratoryjnych w celu wykrycia wszelkich okoliczności, pozwalających na ustalenie braku przeciwwskazań do oddania komórek rozrodczych lub utworzonych z nich zarodków albo braku przeciwwskazań do zastosowania u biorczyni komórek rozrodczych lub zarodków, w tym:
a) czasu i przebiegu dotychczasowego leczenia niepłodności,
b) problemów zdrowotnych współistniejących z niepłodnością, w tym chorób o nieznanej etiologii w wywiadzie,
c) wad wrodzonych i chorób genetycznych występujących w rodzinie,
d) czynnej choroby nowotworowej lub choroby nowotworowej w wywiadzie,
e) dodatniego wywiadu w kierunku i cechach klinicznych lub wynikach badań laboratoryjnych świadczących o zakażeniu wirusem HIV, ostrym lub przewlekłym zapaleniu wątroby wywołanym przez wirusa HBV, zapaleniu wątroby wywołanym przez wirusa HCV, kile, chlamydii i zakażeniu wirusem HTLV I/II,
f) ryzyka przeniesienia lub obecności czynników ryzyka związanych z zakażeniem patogenami lub chorobami, o których mowa w lit. e,
g) przewlekłej lub stwierdzonej w wywiadzie uogólnionej choroby autoimmunologicznej,
h) leczenia środkami immunosupresyjnymi,
i) stwierdzonych w wywiadzie czynników ryzyka związanych z chorobami zakaźnymi, wynikającymi z oceny ryzyka, z uwzględnieniem odbywania przez dawcę komórek rozrodczych lub dawców zarodka podróży, gdzie istnieje możliwość narażenia dawcy na kontakt z chorobami zakaźnymi oraz możliwość narażenia dawcy na kontakt z chorobami zakaźnymi występującymi regionalnie;
3) sposobu i zakresu ustalania danych fenotypowych dawców komórek rozrodczych lub dawców zarodka;
4) sposobu doboru dawców komórek rozrodczych lub dawców zarodka pod względem danych fenotypowych.
§ 6.[Standardowe procedury operacyjne związane ze sposobem pobierania, testowania i kwarantanny komórek rozrodczych] Standardowe procedury operacyjne związane ze sposobem pobierania, testowania i kwarantanny komórek rozrodczych określają kwestie dotyczące:
1) sposobu potwierdzania tożsamości dawcy komórek rozrodczych przed ich pobraniem lub przy ich dostarczeniu oraz potwierdzania złożenia zgód i oświadczeń wymaganych do pobrania komórek rozrodczych;
2) sposobu potwierdzania właściwego przygotowania dawcy przed dokonaniem czynności pobrania komórek rozrodczych;
3) sposobu pobierania komórek rozrodczych;
4) sposobu znakowania i przygotowania komórek rozrodczych do dalszego postępowania z nimi w sposób zabezpieczający je przed zniszczeniem, błędnym oznakowaniem lub pomyleniem prawidłowo oznakowanych komórek rozrodczych;
5) sposobu przygotowania i sprawdzenia stanowiska pracy przed przystąpieniem do testowania komórek rozrodczych, w szczególności kontroli, czy zakończono postępowanie z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami oraz całkowicie uprzątnięto stanowisko pracy, w tym usunięto wszystkie jednorazowe sprzęty i materiały, które służyły do postępowania z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
6) warunków testowania komórek rozrodczych, w tym:
a) krytycznych momentów testowania określających kliniczną skuteczność lub szkodliwość dla testowanych komórek rozrodczych,
b) powtarzalności stosowanych procesów i czynności testowania,
c) stałej oceny procesów i czynności testowania w celu zapewnienia bezpieczeństwa i jakości testowanych komórek rozrodczych,
d) sposobu zatwierdzania i dokumentowania zmian w procesie testowania,
e) sposobu i procedury usuwania lub wycofywania zakażonych komórek rozrodczych zapobiegającego zakażeniu innych przetwarzanych i testowanych komórek rozrodczych lub zarodków, produktów przetwarzania i testowania, otoczenia lub personelu;
7) sposobu przeprowadzania kwarantanny i zwalniania komórek rozrodczych z kwarantanny do dystrybucji, w tym:
a) ustalania warunków kwarantanny dla komórek rozrodczych,
b) systemu inwentaryzacji komórek rozrodczych w trakcie kwarantanny,
c) ustalania warunków, po spełnieniu których komórki rozrodcze mogą być zwolnione z kwarantanny.
§ 7.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie sposobu tworzenia i testowania zarodka] Standardowe procedury operacyjne w zakresie sposobu tworzenia i testowania zarodka określają kwestie dotyczące:
1) sposobu przygotowania i sprawdzenia stanowiska pracy przed przystąpieniem do tworzenia i testowania zarodka, w szczególności kontroli, czy zakończono postępowanie z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami oraz całkowicie uprzątnięto stanowisko pracy, w tym usunięto wszystkie jednorazowe sprzęty i materiały, które służyły do postępowania z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
2) warunków tworzenia i testowania zarodka, w tym:
a) krytycznych momentów tworzenia i testowania określających kliniczną skuteczność lub szkodliwość dla komórek rozrodczych i zarodka,
b) powtarzalności stosowanych procesów i czynności tworzenia i testowania zarodka, stałej oceny procesów i czynności tworzenia i testowania zarodka w celu zapewnienia bezpieczeństwa i jakości komórek rozrodczych i zarodka,
c) sposobu zatwierdzania i dokumentowania zmian w procesie tworzenia i testowania zarodka,
d) sposobu i procedury wycofywania zarodków niezdolnych do prawidłowego rozwoju.
§ 8.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie znakowania komórek rozrodczych i zarodków w sposób umożliwiający ich identyfikację] Standardowe procedury operacyjne w zakresie znakowania komórek rozrodczych i zarodków w sposób umożliwiający ich identyfikację i identyfikację ich dawcy lub dawców za pomocą niepowtarzalnego oznakowania określają:
1) rodzaj informacji nanoszonych na opakowania, w których są umieszczane komórki rozrodcze i zarodki;
2) procedury i sposób nanoszenia informacji na opakowania, w których są umieszczane komórki rozrodcze i zarodki;
3) system identyfikacji komórek rozrodczych lub zarodków na każdym etapie postępowania z komórkami rozrodczymi i zarodkami przed rozpoczęciem każdego kolejnego etapu tego postępowania;
4) oznakowanie w procesie postępowania z komórkami rozrodczymi i zarodkami każdego rodzaju opakowania pobranych, przetwarzanych, testowanych i stosowanych komórek rozrodczych lub utworzonych, przetwarzanych, testowanych i stosowanych zarodków.
§ 9.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie przetwarzania i monitorowania komórek rozrodczych lub zarodków] Standardowe procedury operacyjne w zakresie przetwarzania i monitorowania komórek rozrodczych lub zarodków określają kwestie dotyczące:
1) przygotowania i sprawdzenia stanowiska pracy przed przystąpieniem do przetwarzania komórek rozrodczych i zarodków, w szczególności kontroli, czy zakończono postępowanie z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami oraz całkowicie uprzątnięto stanowisko pracy, w tym usunięto wszystkie jednorazowe sprzęty i materiały, które służyły do postępowania z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
2) warunków przetwarzania komórek rozrodczych lub zarodków, w tym:
a) krytycznych momentów przetwarzania określających kliniczną skuteczność lub szkodliwość dla przetwarzanych komórek rozrodczych lub zarodków,
b) powtarzalności stosowanych procesów i czynności przetwarzania,
c) stałej oceny procesów i czynności przetwarzania w celu zapewnienia bezpieczeństwa i jakości przetwarzanych komórek rozrodczych lub zarodków,
d) sposobu zatwierdzania i dokumentowania zmian w procesie przetwarzania,
e) systemu monitorowania komórek rozrodczych lub zarodków na każdym etapie przetwarzania i przed rozpoczęciem każdego kolejnego etapu przetwarzania.
§ 10.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie stosowania komórek rozrodczych i zarodków] Standardowe procedury operacyjne w zakresie stosowania komórek rozrodczych i zarodków określają kwestie dotyczące:
1) doboru dawców komórek rozrodczych w przypadku dawstwa innego niż partnerskie;
2) doboru dawców zarodków w przypadku dawstwa zarodków;
3) identyfikowania oraz przygotowania do stosowania komórek rozrodczych i zarodków;
4) koordynacji działań w trakcie stosowania komórek rozrodczych i zarodków;
5) sposobu przygotowania i sprawdzenia stanowiska pracy przed przystąpieniem do stosowania komórek rozrodczych i zarodków, w szczególności kontroli, czy zakończono postępowanie z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami oraz całkowicie uprzątnięto stanowisko pracy, w tym usunięto wszystkie jednorazowe sprzęty i materiały, które służyły do postępowania z innymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
6) warunków stosowania komórek rozrodczych i zarodków, w tym:
a) krytycznych momentów stosowania komórek rozrodczych i zarodków,
b) powtarzalności stosowanych procesów i czynności stosowania komórek rozrodczych i zarodków,
c) stałej oceny procesów i czynności stosowania komórek rozrodczych i zarodków w celu zapewnienia bezpieczeństwa i jakości komórek rozrodczych i zarodka,
d) sposobu zatwierdzania i dokumentowania zmian w procesie stosowania komórek rozrodczych i zarodków.
§ 11.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie odbioru komórek rozrodczych lub zarodków odpowiednio z banku komórek rozrodczych] Standardowe procedury operacyjne w zakresie odbioru komórek rozrodczych lub zarodków odpowiednio z banku komórek rozrodczych i zarodków lub przez bank komórek rozrodczych i zarodków określają kwestie dotyczące:
1) sposobu odbioru komórek rozrodczych lub zarodków, przy uwzględnieniu:
a) potwierdzania właściwego zapakowania i oznaczenia komórek rozrodczych i zarodków oraz zgodności oznaczenia,
b) udokumentowanych warunków dystrybucji, transportu, opakowania i oznakowania,
c) oceny jakości odbieranych komórek rozrodczych lub zarodków,
d) udokumentowania sposobu monitorowania komórek rozrodczych lub zarodków;
2) sposobu postępowania z przesyłkami komórek rozrodczych lub zarodków niezgodnymi ze specyfikacją, z niekompletnymi wynikami badań, o nieakceptowalnej jakości lub uszkodzonymi;
3) przebiegu kwarantanny do momentu ich wydania do przetwarzania lub ich wycofania;
4) sposobu przekazania podmiotowi odbierającemu komórki rozrodcze lub zarodki dokumentacji, łącznie z pobranymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami, która powinna:
a) zapewnić pełną zdolność monitorowania pobranych komórek rozrodczych lub zarodków,
b) być chroniona przed wprowadzeniem zmian przez osoby nieupoważnione,
c) być łatwa do odzyskania przez cały okres przechowywania i zgodna z przepisami o ochronie danych osobowych.
§ 12.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie odbioru męskich komórek rozrodczych pobranych poza ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji] Standardowe procedury operacyjne w zakresie odbioru męskich komórek rozrodczych pobranych poza ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji określają kwestie dotyczące:
1) potwierdzania tożsamości dawcy komórek rozrodczych;
2) potwierdzania przeprowadzenia kwalifikacji i badań dawcy komórek rozrodczych;
3) celu, w jakim mają być wykorzystane pobrane komórki rozrodcze;
4) oceny jakości odbieranych komórek rozrodczych.
§ 13.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie przechowywania komórek rozrodczych lub zarodków po przetworzeniu] Standardowe procedury operacyjne w zakresie przechowywania komórek rozrodczych lub zarodków po przetworzeniu określają kwestie dotyczące:
1) warunków przechowywania komórek rozrodczych i zarodków z określeniem momentów krytycznych;
2) maksymalnego czasu przechowywania;
3) systemu inwentaryzacji komórek rozrodczych lub zarodków w czasie ich przechowywania;
4) szczegółowego opisu sposobu dopuszczenia przechowywanych komórek rozrodczych lub zarodków do dystrybucji, w szczególności określenia elementów podlegających analizie w związku z podjęciem decyzji w tym zakresie i osób podejmujących oraz weryfikujących tę decyzję.
§ 14.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie dystrybucji komórek rozrodczych lub zarodków] Standardowe procedury operacyjne w zakresie dystrybucji komórek rozrodczych lub zarodków określają kwestie dotyczące:
1) oznakowania przeznaczonych do dystrybucji komórek rozrodczych lub zarodków;
2) sposobu dystrybucji określającego:
a) krytyczne momenty transportu,
b) zabezpieczenia zapewniające utrzymanie komórek rozrodczych lub zarodków w ściśle określonych warunkach,
c) obowiązki i działania osoby dokonującej dystrybucji lub wycofania komórek rozrodczych lub zarodków,
d) sposób udostępniania komórek rozrodczych lub zarodków,
e) sposób postępowania ze zwróconymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami;
3) sposobu oznakowania pojemników mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi i zarodkami oraz pojemników transportowych zawierających pojemniki mające bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami, zwanych dalej „pojemnikami transportowymi”, obejmującego informacje, o których mowa odpowiednio w § 15 pkt 5 lit. e i pkt 6.
§ 15.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie transportu komórek rozrodczych lub zarodków do odbiorcy] Standardowe procedury operacyjne w zakresie transportu komórek rozrodczych lub zarodków do odbiorcy określają kwestie dotyczące:
1) sposobu oznakowania pojemnika transportowego;
2) warunków transportu dla każdego rodzaju komórek rozrodczych lub zarodków;
3) sporządzania specyfikacji dotyczącej warunków transportu i przechowywania w czasie transportu komórek rozrodczych lub zarodków;
4) sposobu postępowania z przesyłkami komórek rozrodczych lub zarodków niezgodnymi z transportową dokumentacją, z niekompletnymi wynikami badań, o nieakceptowalnej jakości lub uszkodzonymi, w szczególności sposobu przeprowadzania czynności wyjaśniających w tym zakresie;
5) sposobu identyfikacji i zabezpieczenia komórek rozrodczych lub zarodków w czasie transportu uwzględniających:
a) pakowanie komórek rozrodczych lub zarodków w sposób minimalizujący ryzyko zakażenia i przechowywanie w temperaturze zachowującej ich wymagane właściwości i funkcje biologiczne,
b) rodzaj opakowania zapobiegający zakażeniu pracowników odpowiedzialnych za pakowanie i transport komórek rozrodczych lub zarodków,
c) transportowanie zapakowanych komórek rozrodczych lub zarodków w pojemniku przeznaczonym do transportu materiałów biologicznych oraz zapewniającym bezpieczeństwo i jakość znajdujących się w nim komórek rozrodczych i zarodków,
d) oznakowanie opakowania z pobranymi komórkami rozrodczymi lub zarodkami w sposób niepowtarzalny,
e) oznaczenie pojemnika pozostającego w bezpośrednim kontakcie z komórkami rozrodczymi lub zarodkami, z uwzględnieniem:
– rodzaju pobranych komórek rozrodczych lub wskazania, że w pojemniku znajdują się zarodki,
– niepowtarzalnego oznakowania komórek rozrodczych i zarodków,
– danych dotyczących zastosowanych odczynników lub roztworów,
– ostrzeżenia o zagrożeniach, jakie mogą wystąpić,
– oznaczenia zawierającego dane osobowe biorczyni, w przypadku komórek rozrodczych lub zarodków odpowiednio pobranych lub utworzonych w celu dawstwa partnerskiego,
f) umieszczenie na oddzielnym dokumencie dołączonym do pojemnika oznaczeń, w przypadku gdy na pojemniku pozostającym w bezpośrednim kontakcie z komórkami rozrodczymi lub zarodkami oznaczenie, o którym mowa w lit. e tiret piąte, nie może być umieszczone;
6) oznakowania pojemnika transportowego, które powinno zawierać następujące informacje:
a) oznaczenie „KOMÓRKI ROZRODCZE I ZARODKI” oraz „OSTROŻNIE”,
b) numer rejestru, nazwę, numer telefonu i adres podmiotu, z którego pojemnik ma być wysłany,
c) dane osoby kontaktowej, adres i numer telefonu na wypadek zaistnienia istotnych zdarzeń niepożądanych,
d) numer rejestru, nazwę, adres i numer telefonu docelowego podmiotu odbierającego oraz dane osoby, z którą należy skontaktować się w celu przekazania pojemnika,
e) datę i godzinę rozpoczęcia transportu,
f) określenie warunków, w jakich ma odbywać się transport, z uwzględnieniem zapewnienia jakości i bezpieczeństwa komórek rozrodczych lub zarodków,
g) ostrzeżenie „NIE NAPROMIENIOWYWAĆ I NIE ZAMRAŻAĆ”,
h) jeżeli komórki rozrodcze lub zarodki mają wynik pozytywny w badaniu na obecność markera choroby zakaźnej, ostrzeżenie „ZAGROŻENIE BIOLOGICZNE”;
7) warunków transportu i przechowywania w czasie transportu.
§ 16.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie monitorowania stanu komórek rozrodczych lub zarodków w drodze między dawcą komórek rozrodczych lub dawcami zarodka a biorczynią] Standardowe procedury operacyjne w zakresie monitorowania stanu komórek rozrodczych lub zarodków w drodze między dawcą komórek rozrodczych lub dawcami zarodka a biorczynią określają kwestie dotyczące:
1) sposobu nadania niepowtarzalnego oznakowania komórkom rozrodczym lub zarodkom;
2) sposobu rejestracji istotnych zdarzeń niepożądanych i istotnych niepożądanych reakcji związanych z pobieraniem, testowaniem, przetwarzaniem, przechowywaniem, dystrybucją i zastosowaniem komórek rozrodczych lub zarodków;
3) sposobu zgłaszania zaistnienia lub podejrzenia zaistnienia istotnych zdarzeń niepożądanych i istotnych niepożądanych reakcji związanych z pobieraniem, testowaniem, przetwarzaniem, przechowywaniem, dystrybucją i zastosowaniem komórek rozrodczych lub zarodków;
4) sposobu eliminacji przyczyn występowania istotnych zdarzeń niepożądanych i istotnych niepożądanych reakcji związanych z pobieraniem, testowaniem, przetwarzaniem, przechowywaniem, dystrybucją i zastosowaniem komórek rozrodczych lub zarodków;
5) oznakowania pobranych komórek rozrodczych lub zarodków oraz informacji o rodzaju pobranych komórek.
§ 17.[Standardowe procedury operacyjne w zakresie wyrobów medycznych i materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami] Standardowe procedury operacyjne w zakresie wyrobów medycznych i materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami określają kwestie dotyczące:
1) wpływu wyrobów medycznych i materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami na jakość i bezpieczeństwo komórek rozrodczych lub zarodków oraz na bezpieczeństwo dawcy komórek rozrodczych, dawców zarodka i biorczyni;
2) dostawców wyrobów medycznych oraz materiałów mających bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami, w tym materiałów opakowaniowych;
3) wykonywania i planowania kontroli serwisowych, kwalifikacji, walidacji i kalibracji użytkowanego sprzętu wysokospecjalistycznego oraz kwalifikacji i walidacji odczynników i wyrobów medycznych;
4) analizy przyczyn wystąpienia istotnej niepożądanej reakcji lub istotnego zdarzenia niepożądanego związanego z wyrobami medycznymi i materiałami mającymi bezpośredni kontakt z komórkami rozrodczymi lub zarodkami.
§ 18.[Zakres wytycznych] Wytyczne, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 2 ustawy, obejmują:
1) wykaz krajowych aktów prawnych i aktów prawnych Unii Europejskiej dotyczących pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji komórek rozrodczych lub zarodków;
2) standardy i kodeksy praktyki opracowywane przez krajowe i międzynarodowe organizacje zaangażowane w pobieranie, przetwarzanie, konserwowanie, przechowywanie i dystrybucję komórek rozrodczych lub zarodków.
§ 19.[Instrukcje postępowania] Instrukcje postępowania, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 3 ustawy, określają:
1) obowiązującą dokumentację, w tym rodzaje dokumentów i sposób ich prowadzenia oraz obiegu w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków;
2) sposób prowadzenia dokumentacji poszczególnych czynności wykonywanych w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków;
3) sposób zapewnienia poufności danych zawartych w dokumentacji ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków;
4) sposób przyjmowania do ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków materiałów, odczynników, sprzętu nowego i po naprawach;
5) sposób postępowania ze stosowanymi preparatami dezynfekcyjnymi;
6) sposób postępowania z ciekłym azotem;
7) sposób dezynfekcji, czyszczenia i konserwacji pomieszczeń ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków;
8) sposób organizacji pracy personelu podczas przygotowania i testowania komórek rozrodczych lub zarodków;
9) sposób kontroli dostępu do pomieszczeń ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji albo banku komórek rozrodczych i zarodków;
10) sposób usuwania produktów, które nie mogą być wykorzystane, i odpadów;
11) sposób otwierania pojemnika transportowego lub przesyłki z komórkami rozrodczymi lub zarodkami.
§ 20.[Formularze sprawozdawcze] Formularze sprawozdawcze, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 4 ustawy, określają:
1) sposób zgłaszania istotnych zdarzeń niepożądanych i istotnych niepożądanych reakcji przez podmioty pobierające, przetwarzające, testujące, stosujące, przechowujące i dystrybuujące komórki rozrodcze lub zarodki, który powinien określać:
a) szybkie powiadamianie o podejrzeniu wystąpienia istotnych niepożądanych reakcji,
b) wnioski z badania istotnych niepożądanych reakcji,
c) szybkie powiadamianie o podejrzeniu wystąpienia istotnych zdarzeń niepożądanych,
d) wnioski z badań istotnych zdarzeń niepożądanych,
e) roczne powiadamianie o istotnych niepożądanych reakcjach,
f) roczne powiadamianie o istotnych zdarzeniach niepożądanych;
2) zakres zgłaszanych danych, w tym w odniesieniu do:
a) szybkiego powiadamiania o podejrzeniu wystąpienia istotnych niepożądanych reakcji:
– nazwę, dane identyfikacyjne podmiotu dokonującego powiadomienia,
– datę powiadomienia,
– niepowtarzalne oznakowanie umożliwiające identyfikację dawcy komórek rozrodczych i zarodków, których dotyczy istotna niepożądana reakcja, datę i miejsce pobrania albo utworzenia lub zastosowania komórek rozrodczych i zarodków,
– datę wystąpienia istotnej niepożądanej reakcji,
– rodzaj komórek rozrodczych, których dotyczy wystąpienie istotnej niepożądanej reakcji, lub wskazania, że dotyczy ono zarodków,
– niepowtarzalne oznakowanie komórek rozrodczych i zarodków, których dotyczy wystąpienie istotnej niepożądanej reakcji lub istotnego zdarzenia niepożądanego,
b) wniosków z badania istotnych niepożądanych reakcji:
– nazwę, dane identyfikacyjne podmiotu dokonującego powiadomienia,
– datę powiadomienia,
– wskazanie, czy potwierdzono zaistnienie istotnej niepożądanej reakcji, oraz datę potwierdzenia,
– datę wstąpienia istotnej niepożądanej reakcji,
– wskazanie, czy nastąpiła zmiana rodzaju istotnej niepożądanej reakcji, a jeżeli tak, określenie stwierdzonego rodzaju istotnej niepożądanej reakcji,
– niepowtarzalne oznakowanie komórek rozrodczych i zarodków, których dotyczy wystąpienie istotnej niepożądanej reakcji lub istotnego zdarzenia niepożądanego,
– przyczyny i analizę źródłową wystąpienia istotnej niepożądanej reakcji,
– wyniki kliniczne badań osoby, u której wystąpiła istotna niepożądana reakcja, jeżeli są znane,
– podjęte działania naprawcze i zapobiegające,
– wnioski z podjętych działań naprawczych i zapobiegających,
c) szybkiego powiadamiania o podejrzeniu wystąpienia istotnych zdarzeń niepożądanych:
– nazwę, dane identyfikacyjne podmiotu dokonującego powiadomienia,
– datę powiadomienia,
– niepowtarzalne oznakowanie umożliwiające identyfikację dawcy komórek rozrodczych i zarodków, których dotyczy istotne zdarzenie niepożądane,
– datę i miejsce pobrania albo utworzenia lub zastosowania komórek rozrodczych lub zarodków,
– datę wystąpienia istotnego zdarzenia niepożądanego,
– rodzaj komórek rozrodczych, których dotyczy wystąpienie istotnego zdarzenia niepożądanego, lub wskazanie, że dotyczy ono zarodków,
– niepowtarzalne oznakowanie komórek rozrodczych lub zarodków, których dotyczy wystąpienie istotnego zdarzenia niepożądanego,
– rodzaj czynności, których dotyczą nieprawidłowości, z powodu których doszło do wystąpienia istotnego zdarzenia niepożądanego,
– rodzaj nieprawidłowości, z powodu których doszło do wystąpienia istotnego zdarzenia niepożądanego,
d) wniosków z badań istotnych zdarzeń niepożądanych:
– nazwę, dane identyfikacyjne podmiotu dokonującego powiadomienia,
– datę powiadomienia,
– wskazanie, czy potwierdzono zaistnienie istotnego zdarzenia niepożądanego, oraz datę potwierdzenia,
– datę wstąpienia istotnego zdarzenia niepożądanego,
– rodzaj istotnego zdarzenia niepożądanego,
– przyczyny i analizę źródłową wystąpienia istotnego zdarzenia niepożądanego,
– podjęte działania naprawcze i zapobiegające,
– wnioski z podjętych działań naprawczych i zapobiegających.
§ 21.[Karta dawcy komórek rozrodczych] 1. Karty dawców, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 5 ustawy, obejmują:
1) kartę dawcy komórek rozrodczych;
2) kartę dawców zarodka.
2. Karta dawcy komórek rozrodczych obejmuje:
1) niepowtarzalne oznakowanie identyfikujące dawcę komórek rozrodczych;
2) tożsamość dawcy:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) numer PESEL, a w przypadku osoby, która nie ma nadanego numeru PESEL – imię, nazwisko, serię i numer dowodu osobistego, paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
d) wiek,
e) płeć;
3) historię choroby lub historię zdrowia lub choroby, jeżeli jest dostępna;
4) wywiad medyczny;
5) wynik badania przedmiotowego;
6) wyniki badań lekarskich i laboratoryjnych;
7) dane fenotypowe:
a) wzrost,
b) wagę,
c) kolor oczu,
d) kolor włosów,
e) strukturę włosa (proste, kręcone, falowane),
f) budowę ciała,
g) rasę,
h) pochodzenie etniczne;
8) dokumentację pobrania komórek rozrodczych;
9) informacje o materiałach i podłożach użytych do pobrania komórek rozrodczych, mających z nimi bezpośredni kontakt wraz ze wskazaniem producenta i oznaczenia partii wykorzystanego materiału i numeru porządkowego wykazu wszystkich wyrobów medycznych i materiałów zgromadzonych w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji lub banku komórek rozrodczych i zarodków przeznaczonych do bezpośredniego kontaktu z komórkami rozrodczymi i zarodkami;
10) złożone przez dawcę w formie pisemnej oświadczenia i zgody.
3. Karta dawców zarodka obejmuje:
1) niepowtarzalne oznakowanie identyfikujące dawców zarodka;
2) tożsamość dawców:
a) imiona i nazwiska,
b) daty urodzenia,
c) numery PESEL, a w przypadku osoby, która nie ma nadanego numeru PESEL – imię, nazwisko, serię i numer dowodu osobistego, paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
d) wiek,
e) płeć;
3) historie choroby lub historie zdrowia lub choroby, jeżeli są dostępne;
4) wywiady medyczne;
5) wyniki badań przedmiotowych;
6) wyniki badań lekarskich i laboratoryjnych;
7) dane fenotypowe dawców:
a) wzrost,
b) wagę,
c) kolor oczu,
d) kolor włosów,
e) strukturę włosa (proste, kręcone, falowane),
f) budowę ciała,
g) rasę,
h) pochodzenie etniczne;
8) dokumentację pobrania komórek rozrodczych;
9) dokumentację zastosowania komórek rozrodczych;
10) informacje o materiałach i podłożach użytych do pobrania komórek rozrodczych i utworzenia zarodka mających z nimi bezpośredni kontakt wraz ze wskazaniem producenta i oznaczenia partii wykorzystanego materiału i numeru porządkowego wykazu wszystkich wyrobów medycznych i materiałów zgromadzonych w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji lub banku komórek rozrodczych i zarodków przeznaczonych do bezpośredniego kontaktu z komórkami rozrodczymi i zarodkami;
11) złożone przez dawców w formie pisemnej oświadczenia i zgody.
§ 22.[Informacja o miejscu przeznaczenia komórek rozrodczych lub zarodków] Informacje o miejscu przeznaczenia komórek rozrodczych lub zarodków, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 6 ustawy, są zawarte w:
1) kartach dystrybuowanych i transportowanych komórek rozrodczych lub zarodków;
2) protokołach dokumentujących wykonane czynności i procesy związane z pobieraniem, testowaniem, przetwarzaniem, konserwowaniem, przechowywaniem i dystrybucją komórek rozrodczych lub zarodków;
3) raportach w sprawie miejsca przeznaczenia komórek rozrodczych lub zarodków dokumentujących wykonane czynności i procesy związane z pobieraniem, testowaniem, przetwarzaniem, konserwowaniem, przechowywaniem i dystrybucją komórek rozrodczych lub zarodków.
§ 23.[Ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji] 1. Ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji i bank komórek rozrodczych i zarodków zapewniają przekazanie pracownikom w celu stosowania, odpowiednio do zakresu obowiązków, standardowych procedur operacyjnych, wytycznych, instrukcji postępowania, wzorów formularzy sprawozdawczych i kart dawców.
2. Ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji i bank komórek rozrodczych i zarodków nie rzadziej niż raz w roku dokonują przeglądu i ewentualnej aktualizacji standardowych procedur operacyjnych, wytycznych, instrukcji postępowania, wzorów formularzy sprawozdawczych i kart dawców.
§ 24.[Sprawozdanie z przeprowadzonego audytu] 1. W ośrodkach medycznie wspomaganej prokreacji i bankach komórek rozrodczych i zarodków audyt systemu zapewnienia jakości przeprowadza się nie rzadziej niż raz na dwa lata oraz w terminie trzech miesięcy po przeprowadzeniu istotnych zmian w systemie zapewnienia jakości, w szczególności w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa postępowania z komórkami rozrodczymi i zarodkami, ich monitorowania i znakowania.
2. Audyt przeprowadza się zgodnie z zaakceptowanym przez osobę kierującą ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji albo bankiem komórek rozrodczych i zarodków planem audytu.
3. Sprawozdanie z przeprowadzonego audytu jest przekazywane osobie kierującej ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji albo bankiem komórek rozrodczych i zarodków.
4. Osoba kierująca ośrodkiem medycznie wspomaganej prokreacji albo bankiem komórek rozrodczych i zarodków może w każdej chwili zlecić przeprowadzenie audytu poza planem, o którym mowa w ust. 2, wskazując na zakres i cel jego przeprowadzenia.
§ 25.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 listopada 2015 r.
Minister Zdrowia: M. Zembala
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 1268).
2) Niniejsze rozporządzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia:
1) dyrektywy 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobierania, testowania przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 102 z 07.04.2004, str. 48; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 8, str. 291);
2) dyrektywy Komisji 2006/17/WE z dnia 8 lutego 2006 r. wprowadzającej w życie dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do niektórych wymagań technicznych dotyczących dawstwa, pobierania i badania tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 38 z 09.02.2006, str. 40, z późn. zm.);
3) dyrektywy Komisji 2006/86/WE z dnia 24 października 2006 r. wykonującej dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymagań dotyczących możliwości śledzenia, powiadamiania o poważnych i niepożądanych reakcjach i zdarzeniach oraz niektórych wymagań technicznych dotyczących kodowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 294 z 25.10.2006, str. 32, z późn. zm.).
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 1062, 1087, 1199 i 1274.
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00