Art. 1a. [Zasady ubezpieczenia zdrowotnego] Ubezpieczenie zdrowotne jest oparte w szczególności na zasadach:

1) solidarności społecznej,

2) samorządności,

3) samofinansowania,

4) prawa wolnego wyboru świadczeniodawcy i kasy chorych,

5) zapewnienia równego dostępu do świadczeń,

6) działalności kas chorych nie dla zysku,

7) gospodarności i celowości działania,

8) gwarancji państwa.

Art. 2. [Zakres podmiotowy] 1. Ubezpieczonymi na podstawie przepisów ustawy są osoby posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcy przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy pobytowej z prawem do pracy, karty stałego pobytu lub karty czasowego pobytu, jeżeli:

1) podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego,

2) ubezpieczają się dobrowolnie.

2. Ubezpieczonymi na podstawie przepisów ustawy są także:

1) zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej członkowie rodzin osób, o których mowa w ust. 1,

2) osoby posiadające obywatelstwo polskie, niezamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459 i Nr 72, poz. 748),

3) cudzoziemcy - studenci i słuchacze studiów doktoranckich, którzy studiują w Rzeczypospolitej Polskiej,

4) cudzoziemcy - członkowie zakonów oraz alumni wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulanci, nowicjusze i junioryści zakonów i ich odpowiedniki przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy pobytowej oraz posiadający kartę stałego pobytu lub kartę czasowego pobytu.

Art. 3. [Zakres świadczeń] Ubezpieczonym przysługują świadczenia określone w przepisach ustawy, służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, udzielane w przypadku choroby, urazu, ciąży, porodu i połogu oraz w celu zapobiegania chorobom i promocji zdrowia.

Art. 4. [Kasy chorych] 1. Ubezpieczenie zdrowotne realizowane jest przez instytucje ubezpieczenia zdrowotnego, zwane w ustawie „kasami chorych”.

2. Kasa chorych w celu zapewnienia ubezpieczonym świadczeń określonych ustawą gromadzi środki finansowe, zarządza nimi oraz zawiera umowy ze świadczeniodawcami, o których mowa w art. 7 pkt 23.

3. Świadczenia zdrowotne są udzielane ubezpieczonym w ramach środków finansowych posiadanych przez kasę chorych i powinny odpowiadać aktualnej wiedzy i praktyce medycznej.

4. Ubezpieczeni, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2, wnoszą do kasy chorych składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

5. Ubezpieczeni współuczestniczą w kosztach udzielanych im świadczeń wnosząc opłaty (udział własny) na zasadach określonych ustawą.

6. Kasa chorych, realizując swoje zadania, współdziała z innymi instytucjami działającymi na rzecz ochrony zdrowia, instytucjami ubezpieczeń społecznych, organami jednostek samorządu terytorialnego, administracji rządowej, samorządami zawodów medycznych oraz organizacji specjalności medycznych i organizacjami świadczeniodawców, a także ze stowarzyszeniami i grupami samopomocowymi tworzonymi w celu udzielania pomocy osobom chorym lub promocji zdrowia.

7. Kasa chorych nie może prowadzić działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej.

8. Kasa chorych nie może prowadzić zakładów opieki zdrowotnej, nie może być ich właścicielem ani nie może posiadać w jakiejkolwiek formie praw własności w stosunku do podmiotów prawnych prowadzących zakłady opieki zdrowotnej i apteki, w szczególności nie może być akcjonariuszem lub udziałowcem spółek prowadzących zakłady opieki zdrowotnej, akcjonariuszem lub udziałowcem spółek prowadzących obrót lekami.

9. Kasa chorych może realizować zlecone i finansowane przez ministra właściwego do spraw zdrowia zadania z zakresu ochrony zdrowia.

10. Zakres i zasady finansowania oraz tryb realizowania zadań, o których mowa w ust. 9, określa umowa pomiędzy ministrem właściwym do spraw zdrowia i kasę chorych.

Art. 4a. [Inne instytucje ubezpieczeniowe] Realizację powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego przez inne niż kasy chorych instytucje ubezpieczeniowe ureguluje odrębna ustawa.

Art. 5. (skreślony).

Art. 6. (skreślony).

Art. 7. [Definicje] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) artykułach sanitarnych - rozumie się przez to materiały i preparaty opatrunkowe przeznaczone dla celów medycznych oraz środki ich mocowania,

2) bezrobotnym - rozumie się przez to bezrobotnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128),

2a) osobie bezdomnej wychodzącej z bezdomności - rozumie się przez to osobę realizującą indywidualny program wychodzenia z bezdomności w rozumieniu ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238 oraz z 2001 r. Nr 72, poz. 748),

3) kombatancie - rozumie się przez to osobę, o której mowa w art. 1-4 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 i Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 29, poz. 133, Nr 129, poz. 602 i Nr 134, poz. 645, z 1994 r. Nr 99, poz. 482, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681 oraz z 1997 r. Nr 15, poz. 83),

3a) inwalidzie wojennym - rozumie się przez to osobę, o której mowa w art. 6-8 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10, poz. 37, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681, z 1996 r. Nr 136, poz. 636, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 2001 r. Nr 81, poz. 877),

4) lecznictwie uzdrowiskowym - rozumie się przez to lecznictwo określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (Dz. U. Nr 23, poz. 150, z 1987 r. Nr 33, poz. 180, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1998 r. Nr 162, poz. 1116 i z 2000 r. Nr 120, poz. 1268),

5) leku recepturowym - rozumie się przez to leki sporządzone w aptece na podstawie recepty,

6) leku uzupełniającym - rozumie się przez to produkt leczniczy, w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381), wspomagający lub uzupełniający działanie leków podstawowych, a także produkt leczniczy najnowszej generacji o zbliżonych właściwościach terapeutycznych, a wysokiej cenie,

7) leku podstawowym - rozumie się przez to produkt leczniczy ratujący życie lub niezbędny w terapii dla podtrzymania zdrowia, najbardziej uzasadniony w danej grupie produktów leczniczych,

8) lekarzu - rozumie się przez to również lekarza stomatologa,

9) lekarzu ubezpieczenia zdrowotnego - rozumie się przez to lekarza zakładu opieki zdrowotnej lub lekarza wykonującego zawód poza zakładem opieki zdrowotnej, z którym to zakładem bądź lekarzem zawarto umowę o udzielanie ubezpieczonym świadczeń z zakresu podstawowej lub specjalistycznej opieki zdrowotnej,

9a) felczerze ubezpieczenia zdrowotnego - rozumie się przez to felczera lub starszego felczera udzielającego świadczeń zdrowotnych, w zakresie ustalonym ustawą z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera (Dz. U. Nr 36, poz. 336, z 1954 r. Nr 57, poz. 284 i z 1998 r. Nr 143,poz. 916), w zakładzie opieki zdrowotnej, który zawarł z kasą chorych umowę o udzielanie ubezpieczonym świadczeń zdrowotnych,

9b) lekarzu wykonującym zawód poza zakładem opieki zdrowotnej - rozumie się przez to lekarza wykonującego indywidualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub grupową praktykę lekarską,

10) materiałach medycznych, które zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 126, poz. 1380) mogą być przedmiotem obrotu w hurtowniach farmaceutycznych i aptekach,

11) nazwie handlowej leku - rozumie się przez to nazwę zastrzeżoną przez producenta,

12) nazwie międzynarodowej leku - rozumie się przez to nazwę leku ustaloną przez Światową Organizację Zdrowia,

13) najniższym wynagrodzeniu - rozumie się przez to najniższe wynagrodzenie pracowników, ogłoszone przez ministra właściwego do spraw pracy w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie Kodeksu pracy,

14) osobie pobierającej emeryturę lub rentę - rozumie się przez to osobę objętą zaopatrzeniem emerytalno-rentowym lub pobierającą rentę strukturalną, na podstawie odrębnych przepisów,

15) przeciętnym wynagrodzeniu - rozumie się przez to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,

16) świadczeniu zdrowotnym - rozumie się przez to świadczenie określone w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682 oraz z 1996 r. Nr 24, poz. 110),

17) ubezpieczeniu społecznym rolników - rozumie się przez to ubezpieczenie określone w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1993 r. Nr 71, poz. 342, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 oraz z 1996 r. Nr 124, poz. 585, Nr 136, poz. 636 i Nr 155, poz. 771),

18) działalności pozarolniczej - rozumie się przez to działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1118),

19) ubezpieczeniu społecznym - rozumie się przez to ubezpieczenia emerytalne i rentowe określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

20) zawodzie medycznym - rozumie się przez to zawód, który na podstawie odrębnych przepisów uprawnia do udzielania świadczeń zdrowotnych,

21) członku rodziny - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 21a, następujące osoby, niepodlegające ubezpieczeniu z innego tytułu:

a) dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione oraz wnuka i dziecko obce przyjęte na wychowanie, również w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli jest niepełnosprawne w znacznym stopniu - bez ograniczenia wieku,

b) małżonka,

c) krewnych wstępnych pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym,

21a) za członka rodziny uważa się także dzieci uprawnione do renty rodzinnej,

22) kasie chorych bez bliższego oznaczenia - rozumie się przez to każdą kasę chorych,

23) świadczeniodawcy - rozumie się przez to zakład opieki zdrowotnej wykonujący zadania określone w jego statucie oraz grupową praktykę lekarską, grupową praktykę pielęgniarek, położnych, osobę wykonującą zawód medyczny w ramach indywidualnej lub specjalistycznej praktyki albo osobę, która uzyskała fachowe kwalifikacje do udzielania świadczeń zdrowotnych i udziela ich w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,

24) Pełnomocniku - rozumie się przez to Pełnomocnika Rządu do Spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego, o którym mowa w art. 167,

25) Urzędzie Nadzoru - rozumie się przez to Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, o którym mowa w art. 151-151f,

26) świadczeniach pielęgniarskich - rozumie się przez to świadczenia zdrowotne określone w art. 4 i 5 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 91, poz. 410 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668),

27) poziomie referencyjnym szpitali i oddziałów - rozumie się przez to ich podział w zależności od zakresu, rodzaju i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych,

28) aptece - rozumie się przez to aptekę ogólnodostępną, a także punkt apteczny,

29) szpitalu - rozumie się przez to również szpital kliniczny,

30) ambulatoryjnej opiece zdrowotnej - rozumie się przez to udzielanie świadczeń zdrowotnych pacjentom nie wymagającym hospitalizacji (leczenia szpitalnego) przez przychodnie, poradnie i ośrodki zdrowia oraz udzielanie tych świadczeń w ramach praktyki zawodów medycznych.

Art. 8a. [Członkostwo w kasie chorych] 1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony po zgłoszeniu osoby podlegającej temu obowiązkowi w kasie chorych, zgodnie z przepisami art. 16, i opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych ustawą.

2. Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego po zgłoszeniu w kasie chorych:

1) staje się członkiem kasy chorych,

2) uzyskuje wraz z członkami rodziny prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, z zastrzeżeniem art. 51.

3. Członkostwo w kasie chorych osoby, o której mowa w ust. 2, kończy się z dniem wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia, chyba że osoba ta ubezpiecza się nadal dobrowolnie.

3a. Członkostwo w kasie chorych osoby, o której mowa w ust. 2, nie wygasa w okresie pobierania przez tę osobę zasiłków, przyznanych na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym lub wypadkowym, których nie zalicza się do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

4. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego osoby, o której mowa w ust. 2, i członków jej rodziny ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia jej członkostwa w kasie chorych, chyba że osoba ta stała się w tym czasie członkiem innej kasy chorych.

5. W odniesieniu do osób ubiegających się o przyznanie emerytury lub renty członkostwo w kasie chorych nie wygasa w okresie trwania postępowania o przyznanie tych świadczeń.

6. (skreślony).

7. Jednocześnie można być członkiem tylko jednej kasy chorych.

8. Członek rodziny, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, może być zgłoszony tylko w jednej kasie chorych.

9. W przypadku zgłoszenia członka rodziny, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, w więcej niż jednej kasie chorych ważne jest zgłoszenie dokonane jako ostatnie. Przepis art. 16 ust. 13 stosuje się odpowiednio.

Art. 9. [Ubezpieczenie dobrowolne] 1. Osoba nie wymieniona w art. 8 może ubezpieczać się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w kasie chorych.

2. Podstawę wymiaru składki opłacanej przez:

1) osobę, o której mowa w ust. 1, stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu,

2) osobę, o której mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3 i 4, stanowi kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej.

3. Osoba, o której mowa w ust. 1, zostaje objęta ubezpieczeniem zdrowotnym z dniem określonym w umowie zawartej przez tę osobę z kasą chorych, a przestaje być nim objęta z dniem rozwiązania umowy lub po upływie 30 dni nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek, chyba że zaległość nie przekracza równowartości miesięcznej kwoty składki.

4. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym osoby, o której mowa w ust. 1, oznacza równoczesne ubezpieczenie członków jej rodziny.

5. Osoba, o której mowa w ust. 1, w okresie objęcia jej ubezpieczeniem zdrowotnym jest członkiem kasy chorych, z którą zawarła umowę.

6. Prawo do świadczeń zdrowotnych osoby, o której mowa w ust. 1, i członków jej rodziny rozpoczyna się w dniu objęcia ubezpieczeniem i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania członkostwa w kasie chorych.

7. Kasa chorych może uzależnić objęcie ubezpieczeniem osoby, o której mowa w ust. 1, od wpłacenia przez nią kwoty odpowiadającej wielokrotności miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, naliczanej na zasadach określonych w ust. 2, jeśli nie była ona dotąd członkiem kasy chorych lub przerwa w jej ubezpieczeniu zdrowotnym w kasie chorych trwała dłużej niż 3 miesiące.

8. Szczegółowe zasady ustalania wysokości i pobierania kwoty, o której mowa w ust. 7, określa statut kasy chorych, z tym że nie może być ona wyższa niż dwukrotność przeciętnego wynagrodzenia.

9. Kasa chorych zawiadamia Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym osoby ubezpieczającej się na własny wniosek.

Art. 10. [Wyłączenia podmiotowe] W kasach chorych nie mogą ubezpieczać się cudzoziemcy przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym cudzoziemcy zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub międzynarodowych instytucjach, chyba że umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską stanowią inaczej, z zastrzeżeniem art. 2.

Art. 11. [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia] 1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób, o których mowa w art. 8 pkt 1, powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym lub ubezpieczeniu społecznym rolników, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Jeżeli pracownik korzysta z urlopu bezpłatnego, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego wygasa po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu.

3. Po upływie terminu, o którym mowa w ust. 2, pracownik może ubezpieczyć się na zasadach określonych w art. 9.

Art. 12. [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia] Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób wymienionych w art. 8 pkt 2-7 powstaje z dniem nawiązania stosunku służbowego, a wygasa z dniem jego ustania.

Art. 13. [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia] Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób wymienionych w art. 8 pkt 8 i 9 powstaje z dniem przyznania im uposażenia, a wygasa z dniem utraty prawa do pobierania uposażenia.

Art. 14. [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia] 1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego emerytów i rencistów powstaje od dnia, od którego przysługuje wypłata emerytury lub renty, a wygasa z dniem zaprzestania pobierania świadczenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób w stanie spoczynku pobierających uposażenie lub pobierających uposażenie rodzinne oraz osób pobierających uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze.

Art. 15. [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia] Obowiązek ubezpieczenia:

1) uczniów i słuchaczy, wymienionych w art. 8 pkt 11 - powstaje z dniem przyjęcia do szkoły lub zakładu kształcenia nauczycieli, a wygasa z dniem ukończenia szkoły lub zakładu kształcenia nauczycieli albo skreślenia z listy uczniów lub słuchaczy,

2) dzieci, uczniów i słuchaczy, wymienionych w art. 8 pkt 11, przebywających w placówce pełniącej funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze, opiekuńcze lub lecznicze lub w domu pomocy społecznej - powstaje z dniem przyjęcia do placówki albo domu, a wygasa z końcem pobytu w placówce bądź domu,

2a) dzieci, o których mowa w art. 8 pkt 11a - powstaje z dniem uznania przez ośrodek pomocy społecznej konieczności i zasadności objęcia ubezpieczeniem, a wygasa z dniem uznania, że ustała konieczność i zasadność objęcia ubezpieczeniem, nie później jednak niż z dniem, w którym dziecko rozpoczyna realizację obowiązku szkolnego; ośrodek pomocy społecznej może odmówić uznania konieczności i zasadności objęcia ubezpieczeniem lub uznać, że ustała konieczność i zasadność objęcia ubezpieczeniem dziecka spełniającego przesłanki określone w art. 8 pkt 11a, wyłącznie jeżeli na podstawie wywiadu rodzinnego (środowiskowego) stwierdzi, iż warunki materialne opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka umożliwiają jego ubezpieczenie w trybie art. 9,

3) osób wymienionych w art. 8 pkt 12 i 13 - powstaje z dniem immatrykulacji i złożenia ślubowania lub przyjęcia na studia doktoranckie, a wygasa z dniem uzyskania statusu absolwenta lub ukończenia studiów doktoranckich albo skreślenia z listy studentów lub skreślenia z listy uczestników studiów doktoranckich,

3a) osób wymienionych w art. 8 pkt 12a - powstaje z dniem przyjęcia do wyższego seminarium duchownego albo teologicznego lub do postulatu albo jego odpowiedników, a wygasa z dniem ukończenia 25 roku życia albo wystąpienia z wyższego seminarium duchownego albo teologicznego lub zakonu albo jego odpowiedników,

4) osób wymienionych w art. 8 pkt 14 - powstaje z dniem przyznania stypendium, a wygasa z dniem utraty prawa do jego pobierania,

5) bezrobotnych - powstaje z dniem uzyskania statusu bezrobotnego, a wygasa z dniem utraty tego statusu,

6) osób pobierających zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne z urzędu pracy - obejmuje okres od dnia przyznania prawa do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego do dnia utraty prawa do ich pobierania, a w przypadku osób niepobierających zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn, o których mowa w art. 8 pkt 16 - obejmuje okres od dnia zarejestrowania się w urzędzie pracy do dnia przyznania prawa do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,

7) osób pobierających rentę socjalną, zasiłek stały, zasiłek stały wyrównawczy lub gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej - obejmuje okres od dnia przyznania renty lub zasiłku do dnia utraty prawa do ich pobierania,

7a) osób bezdomnych wychodzących z bezdomności - powstaje po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności, a wygasa z dniem zakończenia realizacji programu lub zaprzestania realizacji programu w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,

8) osób korzystających z urlopu wychowawczego - powstaje z dniem rozpoczęcia urlopu, a wygasa z dniem zakończenia urlopu,

8a) osób, o których mowa w art. 8 pkt 19a - powstaje z dniem zawarcia ugody sądowej lub zasądzenia świadczenia alimentacyjnego, a wygasa w dniu, w którym należności z tytułu alimentów przestaną być wymagalne,

9) rolników, o których mowa w art. 8 pkt 20 - powstaje z dniem zaistnienia określonych w tym przepisie warunków, a wygasa z dniem ich ustania,

10) (skreślony).

Art. 16. [Podmioty dokonujące zgłoszenia] 1. Do ubezpieczenia zdrowotnego osób objętych ubezpieczeniem społecznym oraz wymienionych w ust. 3-10 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zasad, trybu i terminu zgłaszania do ubezpieczenia społecznego lub do ubezpieczenia społecznego rolników, z zastrzeżeniem ust. 11 i art. 25 ust. 5 i 6.

2. Do ubezpieczenia zdrowotnego osób wymienionych w art. 8 pkt 2-9 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zasad, trybu i terminu zgłaszania do ubezpieczenia społecznego, z zastrzeżeniem ust. 11.

3. Osoby pobierające emeryturę lub rentę zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, inna właściwa instytucja emerytalno-rentowa lub bank dokonujący wypłaty emerytury lub renty z zagranicy. Osoby pobierające uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne, a także osoby pobierające uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze zgłasza do ubezpieczenia wypłacający uposażenie lub świadczenie.

4. Osoby wymienione w art. 8 pkt 11 i 12 zgłaszają do ubezpieczenia zdrowotnego szkoły, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły wyższe, jednostki prowadzące studia doktoranckie, placówki pełniące funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze, opiekuńcze lub lecznicze i domy pomocy społecznej.

4a. Dzieci, o których mowa w art. 8 pkt 11a, zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego ośrodek pomocy społecznej, z własnej inicjatywy, na wniosek opiekuna prawnego lub faktycznego dziecka lub na wniosek innej osoby.

4b. Osoby wymienione w art. 8 pkt 12a zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego odpowiednio wyższe seminarium duchowne albo teologiczne lub zakon albo jego odpowiednik.

5. Osoby wymienione w art. 8 pkt 13 zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.

6. Osoby wymienione w art. 8 pkt 14 zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego podmiot wypłacający stypendium.

7. Bezrobotnych oraz osoby, o których mowa w art. 8 pkt 16, zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego urząd pracy.

7a. Osoby korzystające z urlopu wychowawczego zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego, w imiennym raporcie miesięcznym kierowanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, pracodawca albo rolnicza spółdzielnia produkcyjna, z zastrzeżeniem ust. 7b.

7b. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego osoby korzystające z urlopu wychowawczego, którym wypłaca zasiłek wychowawczy.

8. Osoby pobierające rentę socjalną, zasiłek stały, zasiłek stały wyrównawczy lub gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego ośrodek pomocy społecznej.

8a. Osoby wymienione w art. 8 pkt 17a zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego ośrodek pomocy społecznej realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności.

8b. Kombatantów, o których mowa w art. 8 pkt 18, zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

9. Osoby wymienione w art. 8 pkt 20 zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Osoby te zobowiązane są zgłosić się w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w celu ich zarejestrowania.

10. Osoby nie wymienione w ust. 1-9 zgłaszają się do ubezpieczenia zdrowotnego same.

11. Zgłoszenia, o których mowa w ust. 1-7 i 8-10, kierowane są do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Zgłoszenie powinno zawierać: wskazanie kasy chorych, nazwisko, pierwsze i drugie imię, nazwisko rodowe, płeć, adres zamieszkania, numer PESEL, datę urodzenia oraz numer NIP w przypadku osób, którym nadano ten numer. Gdy osoba zgłaszana do ubezpieczenia zdrowotnego nie ma nadanego numeru PESEL i numeru NIP, zgłoszenie powinno zawierać rodzaj i numer dowodu tożsamości. Zgłoszenie powinno zawierać również następujące dane dotyczące członków rodziny objętej ubezpieczeniem: nazwisko, pierwsze i drugie imię, nazwisko rodowe, płeć, stopień pokrewieństwa, datę urodzenia, adres zamieszkania, stopień niepełnosprawności, numer PESEL oraz numer NIP w przypadku osób, którym nadano ten numer.

12. Osoby, o których mowa w ust. 1-9, składają wniosek o ubezpieczenie w innej kasie chorych za pośrednictwem płatnika ich składki. Płatnik przekazuje wniosek do 15 dnia następnego miesiąca do wskazanej kasy chorych.

13. Kasa chorych, do której skierowany został wniosek, ubezpiecza wnioskodawcę od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wniosek został przekazany, i w terminie 7 dni od dnia objęcia ubezpieczeniem zawiadamia o tym:

1) ubezpieczonego,

2) płatnika, który przekazał wniosek,

3) Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

4) kasę chorych, której członkiem był wnioskodawca.

14. Osoby, o których mowa w ust. 10, składają wniosek o ubezpieczenie w innej kasie chorych do tej kasy chorych. Przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio.

15. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o ubezpieczenie w innej kasie chorych, z uwzględnieniem informacji kasy chorych, w której wnioskodawca jest ubezpieczony, o wnioskodawcy oraz o członkach rodziny wnioskodawcy objętych ubezpieczeniem, a także wzór zawiadomienia o objęciu ubezpieczeniem.

Art. 17. (skreślony).

Art. 18. [Dowód objęcia ubezpieczeniem] 1. Dowodem objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym jest dokument, zwany dalej „kartą ubezpieczenia”.

2. Kartę ubezpieczenia stosuje się także do potwierdzania wykonania świadczeń zdrowotnych poprzez nadanie każdemu jednostkowemu świadczeniu niepowtarzalnego numeru uzyskanego z karty ubezpieczenia, zwanego „numerem autoryzacji”.

3. Karta ubezpieczenia zawiera nazwę kasy chorych oraz następujące dane osobowe ubezpieczonego:

1) imię (imiona) i nazwisko,

2) numer PESEL,

3) datę urodzenia.

4. Karta ubezpieczenia może zawierać także:

1) adres zamieszkania,

2) numer karty ubezpieczenia,

3) zdjęcie ubezpieczonego,

4) datę objęcia ubezpieczeniem,

5) rodzaj uprawnień dodatkowych, o których mowa w art. 141a ust. 2 pkt 9.

5. W karcie ubezpieczenia, za zgodą ubezpieczonego, mogą być umieszczane dodatkowo informacje dotyczące jego stanu zdrowia.

6. Kartę ubezpieczenia otrzymuje osoba ubezpieczona po zgłoszeniu jej w kasie chorych, zgodnie z art. 16.

6a. Minister właściwy do spraw zdrowia tworzy centralną bazę osób ubezpieczonych, w szczególności w celu:

1) potwierdzenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego,

2) kontroli wydanych kart ubezpieczenia,

3) ustalenia danych o osobach ubezpieczonych w każdej kasie chorych niezbędnych do określenia wyrównania finansowego.

6b. W centralnej bazie osób ubezpieczonych przetwarzane są dane, o których mowa w ust. 3 i 4 pkt 1, 2, 4 i 5.

7. Minister właściwy do sprawy zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, formy i wzory oraz sposób zgłaszania wydanych kart ubezpieczenia do centralnej bazy ubezpieczonych, a także tryb jej wydawania i unieważniania.

Art. 20. [Składka na ubezpieczenie rolnika] 1. Składka na ubezpieczenie zdrowotne rolnika podlegającego ubezpieczeniu społecznemu rolników jest równa kwocie odpowiadającej cenie połowy kwintala żyta z każdego hektara przeliczeniowego użytków rolnych w prowadzonym gospodarstwie rolnym, ustalonej dla celów wymiaru podatku rolnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Podstawą wymiaru składki dla rolnika prowadzącego działy specjalnie produkcji rolnej jest ponadto deklarowana kwota odpowiadająca dochodowi ustalonemu dla opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

3. Podstawą wymiaru składki dla rolnika, o którym mowa w art. 8 pkt 20, jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej.

4. Podstawą wymiaru składki dla domownika pracującego z rolnikiem w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej.

5. Składka rolnika na ubezpieczenie zdrowotne obejmuje członków jego rodziny, jeżeli nie są oni domownikami w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

6. Składka rolnika nie może przekroczyć wysokości kwoty składki naliczanej z 50 hektarów przeliczeniowych prowadzonego gospodarstwa rolnego.

Art. 21. [Ustalanie podstawy wymiaru składki] 1. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 8 pkt 1 lit. a), c)-h), stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 2b, 2c i 3a.

2. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 8 pkt 2-7, objętych ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 2b, 2c, 2d i 3a.

2a. Podstawę wymiaru składek dla osób, o których mowa w art. 8 pkt 2-7, nie objętych ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, stanowi kwota odpowiadająca uposażeniu tych osób.

2b. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887).

2c. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

2d. Podstawę wymiaru składek dla funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej pełniących służbę kandydacką stanowi kwota odpowiadająca wysokości najniższego wynagrodzenia.

3. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla:

1) osób wymienionych w art. 8 pkt 8 i 9 - jest kwota odpowiadająca wysokości ich uposażenia pomniejszona o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych,

2) osób wymienionych w art. 8 pkt 10 - jest kwota emerytury, renty, z wyłączeniem dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych i ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego albo kwota uposażenia pobieranego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, kwota uposażenia pobieranego po zwolnieniu ze służby lub świadczenia pieniężnego o takim samym charakterze,

3) osób wymienionych w art. 8 pkt 11-12 - jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej,

3a) osób wymienionych w art. 8 pkt 13 - jest kwota odpowiadająca wysokości pobieranego stypendium pomniejszona o kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, potrąconych przez płatnika ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych,

4) osób wymienionych w art. 8 pkt 14 - jest kwota odpowiadająca wysokości pobieranego stypendium,

5) osób wymienionych w art. 8 pkt 15 - jest kwota odpowiadająca wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, a w przypadku niepobierania przez bezrobotnego zasiłku lub stypendium - kwota odpowiadająca wysokości 40% zasiłku stałego z pomocy społecznej,

6) osób wymienionych w art. 8 pkt 16 - jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku przed-emerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a w przypadku niepobierania zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego - kwota odpowiadająca wysokości 40% zasiłku stałego z pomocy społecznej,

7) osób wymienionych w art. 8 pkt 17 - jest kwota odpowiadająca wysokości renty socjalnej, zasiłku stałego, zasiłku stałego wyrównawczego lub gwarantowanego zasiłku okresowego z pomocy społecznej,

8) osób wymienionych w art. 8 pkt 17a i 18 - jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej,

9) osób wymienionych w art. 8 pkt 19 - jest kwota odpowiadająca wysokości pobieranego zasiłku wychowawczego, a w przypadku niepobierania zasiłku - kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej,

10) osób wymienionych w art. 8 pkt 19a - jest kwota odpowiadająca kwocie alimentów,

3a. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób wymienionych w art. 8 pkt 1 lit. f) oraz pkt 12a, z wyłączeniem osób duchownych będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych lub zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych, jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej.

4. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne rolników, ich domowników oraz osób pobierających emeryturę lub rentę rolniczą, a także terminy i tryb ich opłacania, z uwzględnieniem okresu opłacania składek ustalonego w art. 25 ust. 5.

Art. 22. [Składka przy uzyskiwaniu przychodów z kilku źródeł] 1. Jeżeli spełnione są przesłanki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8, z więcej niż jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie, z zastrzeżeniem ust. 3-7.

2. Jeżeli ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego źródła w ramach takiego samego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego ze źródeł przychodów.

3. W przypadku zbiegu tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8, składka finansowana z budżetu państwa jest opłacana tylko wtedy, gdy nie ma innej podstawy do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia. W przypadku zbiegu tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, gdy w każdym z tych tytułów składka jest finansowana z budżetu państwa, składka jest opłacana wyłącznie z pierwszego zgłoszonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia.

4. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana od dodatkowych przychodów z działalności pozarolniczej przez osoby, których świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty najniższego wynagrodzenia, w przypadku gdy osoby te:

1) uzyskują dodatkowe przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury,

2) opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, od dodatkowych przychodów z prowadzonej przez te osoby działalności pozarolniczej, jeżeli osoby te:

1) uzyskują przychody z tej działalności, w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury,

2) opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

6. Jeżeli działalność pozarolnicza stanowi jedyne źródło przychodu osób, o których mowa w ust. 5, składka opłacana jest w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

7. Osoba duchowna, która nie jest podatnikiem podatku ryczałtowego, a jedynym jej źródłem przychodu jest zatrudnienie, opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne wyłącznie z tytułu zatrudnienia.

Art. 22a. [Obliczanie składki] 1. W przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 24 ust. 1-8, zgodnie z przepisami art. 19-22, jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy, o której mowa w art. 30 ust. 1, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.

2. Jeżeli podstawę obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi:

1) przychód ubezpieczonego wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1, od którego płatnik nie oblicza zaliczki na ten podatek,

2) przychód ubezpieczonego wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 33 ustawy, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1, od którego płatnik nie oblicza zaliczki na ten podatek, w stosunku do ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 pkt 1,

3) kwota stanowiąca równowartość ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, przysługująca na podstawie odrębnych przepisów osobom, o których mowa w art. 18 ust. 12 ustawy wymienionej w art. 7 pkt 18, składkę na ubezpieczenie zdrowotne płatnik oblicza zgodnie z przepisami art. 19-22; w tym przypadku przepis ust. 1 nie ma zastosowania.

3. Płatnik składek przekazuje, w terminie, o którym mowa w art. 26 ust. 1, do właściwej kasy chorych zestawienie składek na ubezpieczenie zdrowotne pobranych z uwzględnieniem obniżenia określonego w ust. 1, zawierające informację o wysokości tych składek, jeżeli były ustalane zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału.

4. Zestawienie, o którym mowa w ust. 3, powinno zawierać ponadto: imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL oraz numer NIP ubezpieczonego, a w przypadku braku tych numerów - rodzaj i numer dowodu tożsamości, a także nazwę, adres siedziby, numer NIP oraz numer REGON płatnika składek.

Art. 23. [Opłacanie składki przez ubezpieczonego] Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, z zastrzeżeniem art. 24 i 25.

Art. 24. [Wskazanie płatnika] 1. Za osobę pozostającą w stosunku pracy lub w stosunku służbowym składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca, a w razie wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o którym mowa w ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 123, poz. 776 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) - podmiot zobowiązany do wypłaty tych świadczeń.

1a. Za funkcjonariuszy, o których mowa w art. 21 ust. 2d, składkę oblicza, finansuje ze środków własnych i odprowadza szkoła Państwowej Straży Pożarnej.

2. Za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej oraz za osobę z nią współpracującą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza zleceniodawca.

2a. Za osobę pobierającą świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu lub zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia składkę, jako płatnik, oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza jednostka wypłacająca świadczenie lub zasiłek.

3. Za bezrobotnego pobierającego zasiłek lub stypendium, osobę pobierającą zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza właściwy urząd pracy.

4. Za członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz członków ich rodzin składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza spółdzielnia.

5. Za osobę pobierającą uposażenie posła lub senatora składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza Kancelaria Sejmu lub Kancelaria Senatu.

6. Za osobę pobierającą emeryturę lub rentę składkę jako płatnik oblicza, pobiera z kwoty emerytury, renty, o której mowa w art. 21 ust. 3 pkt 2, i odprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, inna instytucja emerytalno-rentowa wypłacająca emeryturę lub rentę albo bank dokonujący wypłaty emerytury lub renty z zagranicy.

6a. Za osobę pobierającą uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne, uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza wypłacający to uposażenie lub świadczenie.

7. Za osobę, o której mowa w art. 8 pkt 13, składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.

8. Za osobę, o której mowa w art. 8 pkt 14, składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza podmiot wypłacający stypendium.

9. Za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność składkę oblicza, odprowadza i finansuje ze środków własnych osoba prowadząca działalność.

10. Za osoby korzystające z urlopu wychowawczego składki na ubezpieczenie zdrowotne oblicza pracodawca, rolnicza spółdzielnia produkcyjna albo Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli wypłaca zasiłek wychowawczy.

Art. 25. [Podmioty opłacające składkę za ubezpieczonego] 1. Składki na ubezpieczenie zdrowotne:

1) rolników, o których mowa w art. 8 pkt 1 lit. b) i pkt 20, oraz domowników, z wyjątkiem rolników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, opłaca Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6 oraz art. 16 ust. 9,

2) bezrobotnych nieposiadających prawa do zasiłku oraz osób niepobierających zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn, o których mowa w art. 8 pkt 16, jeżeli nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, opłaca właściwy urząd pracy,

3) osób korzystających z urlopu wychowawczego opłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych,

4) osób pobierających rentę socjalną, zasiłek stały, zasiłek stały wyrównawczy lub gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej opłaca jednostka pomocy społecznej przyznająca rentę lub zasiłek,

4a) osób, o których mowa w art. 8 pkt 17a, opłaca ośrodek pomocy społecznej realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności,

5) dzieci, uczniów i słuchaczy, o których mowa w art. 8 pkt 11, przebywających w placówce pełniącej funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze, opiekuńcze lub lecznicze lub w domu pomocy społecznej opłaca placówka lub dom, a uczniów i słuchaczy nie przebywających w takiej placówce, jeżeli nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, opłaca szkoła lub zakład kształcenia nauczycieli, do którego uczeń lub słuchacz uczęszcza,

5a) dzieci, o których mowa w art. 8 pkt 11a, opłaca ośrodek pomocy społecznej,

5b) (skreślony),

6) studentów i uczestników studiów doktoranckich, o których mowa w art. 8 pkt 12, opłaca szkoła wyższa lub jednostka organizacyjna prowadząca studia doktoranckie, w której osoby te odbywają studia, jeżeli nie podlegają one obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,

6a) osób, o których mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3, jeżeli zostały uznane za osoby pochodzenia polskiego w rozumieniu przepisów o repatriacji, opłaca szkoła wyższa lub jednostka organizacyjna prowadząca studia doktoranckie, w której osoby te odbywają studia, jeżeli nie podlegają one obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,

7) kombatantów, o których mowa w art. 8 pkt 18, opłaca Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

2. Składki na ubezpieczenie zdrowotne osób wymienionych w ust. 1, a także osób, którym przyznano renty na podstawie przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz członków ich rodzin, jak również osób, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w latach 1939-1945 lub eksplozji niewypałów i niewybuchów pozostałych po tej wojnie, otrzymujących dochody z tytułu emerytury lub renty, zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie odrębnych przepisów, są finansowane z budżetu państwa.

2a. Środki z budżetu państwa na składki wymienione w ust. 1 pkt 2 i 5 otrzymują jednostki samorządu terytorialnego jako dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej.

3. Składki na ubezpieczenie zdrowotne duchownych oraz alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantów, nowicjuszy i juniorystów i ich odpowiedników, z wyłączeniem osób duchownych będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych lub zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych, są finansowane z Funduszu Kościelnego.

4. Na opłacenie składek, o których mowa w ust. 3, Fundusz Kościelny otrzymuje dotacje z budżetu państwa.

5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 8 pkt 1 lit. b), opłacana jest od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono zgłoszenie do ubezpieczenia w trybie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, do ostatniego dnia miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu.

6. Nieopłacenie składki ze względu na brak zgłoszenia uważa się za nieopłacenie składki przez obowiązanego ubezpieczonego w rozumieniu art. 51 ust. 2. W razie późniejszego opłacenia zaległych składek wraz z odsetkami przez ubezpieczonego z własnych środków, w wysokości ustalonej na jego wniosek przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, ubezpieczony może ubiegać się o zwrot kosztów świadczeń zdrowotnych w trybie określonym w art. 51 ust. 4.

Art. 25a. [Wynagrodzenie płatnika] 1. Płatnik, o którym mowa w art. 24 i art. 25 ust. 1, za terminowe naliczenie i odprowadzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz przekazanie związanych z tym informacji ma prawo do wynagrodzenia w wysokości 0,1% odprowadzonej kwoty składek.

2. Kwota należnego wynagrodzenia potrącana jest przez płatnika z kwoty pobranych składek.

Art. 26. [Terminy opłacania składek] 1. Osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 23-25, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie, na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym - w terminie do 15 dnia następnego miesiąca.

2. Od nie opłaconych w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne pobiera się odsetki za zwłokę na zasadzie i w wysokości określonych przepisami wydanymi na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668).

3. Składki na ubezpieczenie zdrowotne:

1) osób wymienionych w art. 8 pkt 1 lit. a) i c)-h), w pkt 2-19 i 21 oraz w art. 9 są opłacane i ewidencjonowane w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,

2) osób wymienionych w art. 8 pkt 1 lit. b) i pkt 10, w stosunku do osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, oraz w art. 8 pkt 20 i w art. 20 są opłacane i ewidencjonowane w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

3) osób wymienionych w art. 8 w pkt 1 lit. a) i e) oraz w pkt 2-7 i 10 mogą być opłacane i ewidencjonowane bezpośrednio w branżowej kasie chorych.

4. Niezwłocznie, nie później niż w ciągu trzech dni roboczych od dnia wpływu składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz dokumentów umożliwiających rozdzielenie składek na poszczególne kasy chorych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przekazuje pobrane składki na ubezpieczenie zdrowotne wraz z pobranymi odsetkami za zwłokę do właściwej kasy chorych, z zastrzeżeniem art. 169c.

4a. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje do kas chorych pobrane składki na ubezpieczenie zdrowotne i należności pochodne od składek niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia ich wpływu na rachunek, o którym mowa w ust. 1a.

4b. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje do kas chorych i ministra właściwego do spraw zdrowia informacje o ubezpieczonych, o których mowa w art. 141a ust. 2 pkt 1-6, i przekazanych za nich składkach na ubezpieczenie zdrowotne i odsetkach za zwłokę, nie później niż w ciągu 15 dni roboczych od dnia wpływu składek i odsetek oraz dokumentów umożliwiających rozdzielenie składek na poszczególnych ubezpieczonych.

4c. Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, zakres oraz sposób przekazywania kasom chorych, przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, danych dotyczących osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym i płatników składek.

5. Kasa chorych jest uprawniona do nieodpłatnego dostępu do informacji o ubezpieczonym i opłacanej przez niego składce, w zakresie niezbędnym do realizacji ubezpieczenia zdrowotnego, znajdujących się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

5a. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje kasom chorych i ministrowi właściwemu do spraw zdrowia informacje, o których mowa w art. 141a ust. 2 pkt 1-6, po przeprowadzeniu ich weryfikacji, polegającej na stwierdzeniu ich zgodności z danymi objętymi ewidencją PESEL oraz na naniesieniu niezbędnych korekt w przypadku ich niezgodności.

5b. Rada Ministrów, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, określi, w drodze rozporządzenia, terminy, zakres i tryb weryfikacji informacji o ubezpieczonych, o której mowa w ust. 5a, oraz sposób postępowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w razie stwierdzenia ich niezgodności.

6. (skreślony).

Art. 26a. [Potrącanie przez ZUS i KRUS kosztów poboru i ewidencjonowania składek] Koszty poboru i ewidencjonowania składek na ubezpieczenie zdrowotne potrącane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 0,25% oraz przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w wysokości 0,2% kwoty tej części składek przekazanych do kas chorych, które przypisane są do konkretnego ubezpieczonego.

Art. 26b. [Delegacja] Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, odrębny tryb określania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, sposób zgłaszania do ubezpieczenia zdrowotnego oraz opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, ze względu na zasady obronności lub bezpieczeństwa państwa, zgodnie z art. 24 ust. 1.

Art. 27. [Odsetki za zwłokę] Od kwoty nie przekazanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z należnymi odsetkami Kasa Chorych pobiera odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych przepisami wydanymi na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa.

Art. 28. [Przedawnienie] 1. Składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz należności z tytułu odsetek za zwłokę, nie opłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

2. Należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne ulegają przedawnieniu z upływem 5 lat, licząc od dnia, w którym składka stała się wymagalna.

3. Bieg przedawnienia przerywa odroczenie terminu płatności, rozłożenie spłaty należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik. Należności z tytułu składek nie można jednak dochodzić, jeżeli od terminu ich wymagalności upłynęło 10 lat.

Art. 29. [Nadpłata składki] 1. Zwrot nadpłaconej składki następuje na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

2. Zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne nie można dochodzić, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło 5 lat.

Art. 30. [Odliczanie składki] 1. Kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru podlega odliczeniu:

1) od podatku dochodowego od osób fizycznych - na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324 oraz z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764 i Nr 74, poz. 784),

2) od zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu dochodów osiąganych przez osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz przez osoby duchowne - na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z 2000 r. Nr 104, poz. 1104 i Nr 122, poz. 1324 oraz z 2001 r. Nr 74, poz. 784).

2. (skreślony).

3. Odliczenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą spowodować zmniejszenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego.

Art. 31a. [Świadczenia nie przysługujące ubezpieczonemu] 1. Ubezpieczonemu w kasie chorych nie przysługują:

1) świadczenia, których sposób finansowania określają odrębne przepisy, w tym świadczenia służby medycyny pracy,

2) orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie ubezpieczonego, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, w tym w placówkach, o których mowa w art. 8 pkt 11, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego,

3) świadczenia zdrowotne w szpitalach uzdrowiskowych i sanatoriach uzdrowiskowych, nie związane z bezpośrednią przyczyną skierowania ubezpieczonego na leczenie uzdrowiskowe,

4) świadczenia zdrowotne z zakresu stomatologii, inne niż określone w art. 31e,

5) szczepienia ochronne inne niż wynikające z odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem ust. 1a,

6) świadczenia ponadstandardowe, których wykaz określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii, Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych; świadczenia te ubezpieczony finansuje ze środków własnych,

7) świadczenia zdrowotne, leki i lecznicze środki techniczne finansowane z budżetu państwa.

1a. Szczepionki stosowane przy wykonywaniu szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 1 pkt 5, finansowane są z budżetu państwa. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób nabywania szczepionek w celu wykonywania szczepień ochronnych, z zachowaniem zasad celowości i gospodarności.

2. Kasy chorych nie finansują kosztów leczenia ubezpieczonego poza granicami kraju, chyba że umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską stanowią inaczej. Minister właściwy do spraw zdrowia może skierować ubezpieczonego do przeprowadzenia za granicą leczenia lub badań diagnostycznych, których nie przeprowadza się w kraju. Koszty tych świadczeń oraz koszty transportu ubezpieczonego za granicę i transportu do kraju są finansowane z budżetu państwa.

3. Ubezpieczony skierowany do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego ponosi odpłatność za pobyt i wyżywienie, ustaloną na podstawie odrębnych przepisów.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb kierowania ubezpieczonych na leczenie lub badania diagnostyczne poza granicami kraju, a także sposób pokrywania kosztów tych świadczeń oraz kosztów transportu ubezpieczonego za granicę i transportu do kraju.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz świadczeń zdrowotnych, leków i leczniczych środków technicznych, o których mowa w ust. 1 pkt 7, uwzględniając:

a) szczególnie wysokie koszty,

b) wymagania dotyczące szczególnych kwalifikacji personelu,

c) konieczność użycia specjalistycznej aparatury lub technologii medycznej,

2) tryb nabywania oraz przekazywania świadczeniodawcom leków i leczniczych środków technicznych w drodze ich zamówienia wspólnego oraz tryb przekazywania środków publicznych na zakup leków i leczniczych środków technicznych.

Art. 31b. [Sposób realizacji uprawnień ubezpieczonego] 1. Kasa chorych realizuje uprawnienia ubezpieczonego do świadczeń na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób poprzez:

1) propagowanie zachowań prozdrowotnych, zachęcanie do indywidualnej odpowiedzialności za własne zdrowie,

2) zapewnienie ubezpieczonym profilaktycznych badań lekarskich w celu wczesnego rozpoznania chorób układu krążenia, chorób nowotworowych oraz innych chorób,

3) prowadzenie badań profilaktycznych, w tym promocji zdrowia oraz profilaktyki stomatologicznej dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia,

4) prowadzenie badań profilaktycznych, w tym profilaktyki stomatologicznej u kobiet w ciąży,

5) wykonywanie szczepień ochronnych,

6) wykonywanie badań z zakresu medycyny sportowej u dzieci i młodzieży do ukończenia 21 roku życia, uprawiających sport amatorski.

2. Kasa chorych realizuje świadczenia, o których mowa w ust. 1, w ramach profilaktycznych programów zdrowotnych lub programów polityki zdrowotnej:

1) zlecanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia i finansowanych z budżetu państwa,

2) podejmowanych i finansowanych przez kasy chorych ze środków własnych,

3) finansowanych z innych źródeł.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, uwzględniając szczególną rolę profilaktyki, w tym promocji zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do świadczeń, o których mowa w ust. 1, zakres świadczeń zdrowotnych, w szczególności badań przesiewowych wraz z okresami, w których te badania są przeprowadzane.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw sportu określi, w drodze rozporządzenia, zasady kwalifikacji do poszczególnych dyscyplin sportu, zakres koniecznych badań lekarskich oraz ich częstotliwość w stosunku do dzieci i młodzieży, o których mowa w ust. 1 pkt 6.

Art. 31c. [Prawo do leczenia szpitalnego] 1. Ubezpieczony ma prawo do leczenia szpitalnego na podstawie skierowania lekarza lub felczera, jeżeli cel leczenia nie może być osiągnięty przez leczenie ambulatoryjne, z zastrzeżeniem art. 58 ust. 3.

2. Ubezpieczony ma prawo do wyboru szpitala spośród szpitali, które zawarły umowę z kasą chorych.

3. (skreślony).

4. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, krajową sieć szpitali i oddziałów ustalając ich poziom referencyjny w zależności od rodzaju udzielanych przez te szpitale świadczeń zdrowotnych.

Art. 31d. [Prawo do świadczeń rehabilitacji leczniczej] 1. Ubezpieczony ma prawo do świadczeń rehabilitacji leczniczej w celu zapobieżenia niepełnosprawności, jej usunięcia, ograniczenia lub złagodzenia jej skutków.

2. Kasa Chorych zapewnia ubezpieczonemu niezbędne świadczenia rehabilitacyjne w zakładzie rehabilitacji leczniczej, na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładzie rehabilitacji leczniczej pokrywane są na zasadach określonych dla zakładów opiekuńczo-leczniczych w odrębnych przepisach.

Art. 31e. [Prawo do bezpłatnych podstawowych świadczeń stomatologicznych] 1. Ubezpieczony ma prawo do bezpłatnych podstawowych świadczeń zdrowotnych lekarza stomatologa oraz podstawowych materiałów stomatologicznych stosowanych przy udzielaniu tych świadczeń, z zastrzeżeniem ust. 1a.

1a. Dzieci i młodzież do ukończenia 18 roku życia oraz kobiety w ciąży i w okresie połogu mają prawo do bezpłatnych dodatkowych świadczeń zdrowotnych lekarza stomatologa oraz materiałów stosowanych przy udzielaniu tych świadczeń.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia, nie rzadziej niż raz na dwa lata, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi wykaz podstawowych świadczeń lekarza stomatologa oraz podstawowych materiałów stomatologicznych.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz dodatkowych świadczeń stomatologicznych i materiałów stomatologicznych oraz rodzaj dokumentu potwierdzającego uprawnienia do tych świadczeń, uwzględniając szczególne potrzeby zdrowotne osób, o których mowa w ust. 1a.

Art. 31f. [Prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych] 1. Ubezpieczony ma prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych, w tym analityki medycznej, wykonywanych na podstawie skierowania lekarza lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz badań diagnostycznych niezbędnych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w działalności podstawowej oraz przy udzielaniu specjalistycznych świadczeń zdrowotnych.

Art. 31g. [Delegacja] Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zakres świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego udzielanych mieszkańcom domów pomocy społecznej oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych na terenie tych domów i placówek, a także warunki dostępu do tych świadczeń.

Art. 32. (skreślony).

Art. 33. (skreślony).

Art. 34. (skreślony).

Art. 35. [Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne] 1. Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne przysługuje ubezpieczonemu na podstawie recepty wystawionej przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

2. Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne przysługuje ubezpieczonemu także na podstawie recepty wystawionej przez lekarza nie będącego lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli posiada uprawnienia do wykonywania zawodu oraz zawarł z Kasą Chorych umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do felczera ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera.

Art. 36. [Bezpłatne wydawanie leków i materiałów medycznych] Leki i materiały medyczne niezbędne do udzielania świadczeń zdrowotnych wydaje się bezpłatnie ubezpieczonym przyjętym do szpitali i innych zakładów opieki zdrowotnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, przeznaczonych dla osób potrzebujących całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, oraz przy wykonywaniu zabiegów leczniczych, diagnostycznych i rehabilitacyjnych przez podmioty uprawnione do udzielania świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego, a także przy udzielaniu przez te podmioty pomocy doraźnej.

Art. 37. [Wydawanie leków podstawowych, uzupełniających i recepturowych] 1. Leki podstawowe, leki uzupełniające i leki recepturowe są wydawane ubezpieczonym na podstawie recepty w aptekach ogólnodostępnych lub aptekach zakładowych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych:

1) po wniesieniu opłaty ryczałtowej - za leki podstawowe i recepturowe,

2) za odpłatnością w wysokości 30% albo 50% ceny leku - za leki uzupełniające.

2. Jeżeli cena leku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, jest niższa od opłaty ryczałtowej, opłata ta równa jest cenie leku.

3. Opłata ryczałtowa oraz częściowa odpłatność dotyczą jednostkowego opakowania leku określonego w wykazach, o których mowa w ust. 5 pkt 1.

4. Opłata ryczałtowa nie może przekraczać 0,5% najniższego wynagrodzenia w przypadku leku podstawowego oraz 1,5% najniższego wynagrodzenia w przypadku leku recepturowego.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii kas chorych, Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Naczelnej Rady Aptekarskiej określa, w drodze rozporządzenia:

1) wykazy leków podstawowych i uzupełniających,

1a) wykaz leków, które mogą być traktowane jak surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych,

2) wysokość opłaty ryczałtowej za leki podstawowe i recepturowe,

3) wysokość odpłatności za leki uzupełniające,

4) ilość leku recepturowego, którego dotyczy opłata ryczałtowa, oraz sposób obliczania kosztu sporządzania leku recepturowego.

6. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 5, minister właściwy do spraw zdrowia wydaje, uwzględniając w szczególności konieczność zapewnienia ochrony zdrowia społeczeństwa, dostępność leków oraz bezpieczeństwo ich stosowania, a także możliwości płatnicze systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

7. Wykazy leków podstawowych i uzupełniających, o których mowa w ust. 5 pkt 1, aktualizowane są co najmniej raz w roku.

8. Po wniesieniu opłaty ryczałtowej, określonej dla leków podstawowych, mogą być wydawane ubezpieczonemu z apteki ogólnodostępnej również leki i materiały medyczne niewpisane w Rzeczypospolitej Polskiej do Rejestru Środków Farmaceutycznych i Materiałów Medycznych, sprowadzane z zagranicy na warunkach i w trybie określonych w art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381), pod warunkiem że konieczność sprowadzenia z zagranicy potwierdzona została przez zarząd kasy chorych lub osobę upoważnioną przez zarząd kasy, do której należy ubezpieczony, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Art. 38. [Limity cen dla leków] 1. Wprowadza się limity cen dla leków zawartych w wykazach, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1, posiadających tę samą nazwę międzynarodową albo różne nazwy międzynarodowe, ale o podobnym działaniu terapeutycznym.

2. (skreślony).

3. Apteka może wydać lek umieszczony w wykazach leków podstawowych i uzupełniających, którego cena przekracza limit ceny, pobierając dodatkową dopłatę w wysokości różnicy między ceną wydawanego leku a wysokością limitu ceny.

4. Jeżeli w wykazach, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1, zamieszczono nazwę międzynarodową leku, apteka może wydać, na zasadach określonych w art. 37 ust. 1, również inny lek dopuszczony do obrotu, nie zamieszczony w tych wykazach, a objęty tą samą nazwą międzynarodową, pod warunkiem że jego cena nie jest wyższa od limitu ceny, a jeżeli limit nie został ustalony - od ceny leku zamieszczonego w wykazach.

5. Apteka ma obowiązek poinformować pacjenta o możliwości nabycia leku o tej samej nazwie międzynarodowej, którego cena nie przekracza limitu ceny. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy wystawiający receptę dokonał odpowiedniej adnotacji na druku recepty, wskazującej na niemożność dokonywania zamiany przepisanego leku.

6. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej ustala, w drodze rozporządzenia, limity cen leków posiadających tę samą nazwę międzynarodową oraz leków o różnych nazwach międzynarodowych, ale o podobnym działaniu terapeutycznym, a wymienionych w wykazach leków podstawowych i uzupełniających, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1.

7. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej określa, w drodze rozporządzenia, kryteria kwalifikacji leków o różnych nazwach międzynarodowych, ale o podobnym działaniu terapeutycznym, do grupy objętej wspólnym limitem ceny.

8. Minister właściwy do spraw zdrowia może, po zasięgnięciu opinii kas chorych, w drodze rozporządzenia, ustalić limity cen materiałów medycznych, o których mowa w art. 39 ust. 1.

Art. 39. [Szczególne przypadki przepisywania leków bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością] 1. Osobom chorującym na choroby zakaźne lub psychiczne oraz upośledzonym umysłowo, a także chorującym na niektóre choroby przewlekłe, wrodzone lub nabyte, leki i materiały medyczne mogą być przepisywane bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii kas chorych. Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Rady Aptekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz chorób, o których mowa w ust. 1,

2) wykaz leków i materiałów medycznych, które ze względu na choroby określone w wykazie, o którym mowa w pkt 1, mogą być przepisywane bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością, uwzględniając w szczególności konieczność zapewnienia ochrony zdrowia społeczeństwa, dostępność leków oraz bezpieczeństwo ich stosowania, a także możliwości płatnicze systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

3. Przepisy art. 38 ust. 4, 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 39a. [Wniosek o umieszczenie leków w wykazie] 1. Producent lub importer leków i materiałów medycznych, zwany dalej „wnioskodawcą”, może składać do ministra właściwego do spraw zdrowia wnioski o ich umieszczenie w wykazach, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1 i art. 39 ust. 2 pkt 2.

2. Wnioski, o których mowa w ust. 1, powinny zawierać w szczególności:

1) oznaczenie wnioskodawcy, jego siedzibę i adres,

2) nazwę i proponowaną cenę leku lub materiału medycznego,

3) wielkość realizowanych dostaw w okresie poprzedzającym złożenie wniosku i deklarowanych w okresie późniejszym,

4) dzienny koszt terapii oraz średni koszt standardowej terapii,

5) uzasadnienie wniosku i proponowanej ceny.

3. Wnioski, o których mowa w ust. 1, rozpatruje Zespół do Spraw Gospodarki Lekami, działający na podstawie art. 7 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050), zwany dalej „Zespołem”.

4. W przypadku nieuwzględnienia wniosku Zespół informuje wnioskodawcę, wskazując uzasadnienie zajętego stanowiska. Wnioskodawca może, w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego stanowiska, zwrócić się do ministra właściwego do spraw zdrowia o ponowne rozpatrzenie wniosku.

5. Do postępowania, o którym mowa w ust. 4, nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Art. 39b. [Delegacja] Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowy zakres informacji zawartych we wnioskach, o których mowa w art. 39a ust. 1,

2) sposób składania oraz tryb i terminy rozpatrywania wniosków, o których mowa w art. 39a ust. 1, uwzględniając w szczególności, że rozpatrywanie wniosku nie powinno trwać dłużej niż 90 dni, licząc od dnia jego złożenia, z tym że w przypadku konieczności uzupełnienia danych niezbędnych do umieszczenia danego środka farmaceutycznego i materiału medycznego we właściwym wykazie termin ten liczy się od dnia otrzymania uzupełnienia, oraz że w przypadku gdy procedura umieszczenia środka farmaceutycznego i materiału medycznego na wykazach, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1 i art. 39 ust. 2 pkt 2, występuje łącznie z rozpatrywaniem informacji lub wniosku o ustalenie ceny urzędowej, łączny termin nie może przekroczyć 180 dni, licząc od dnia otrzymania kompletnych informacji.

Art. 40. (skreślony).

Art. 41. (skreślony).

Art. 42. (skreślony).

Art. 43. [Uprawnienia zasłużonych honorowych dawców krwi] 1. Ubezpieczonym będącym zasłużonymi honorowymi dawcami krwi przysługuje na podstawie wystawionej przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz leków, które zasłużony honorowy dawca krwi może stosować w związku z oddaniem krwi dla celów leczniczo-zapobiegawczych.

Art. 44. [Osoby uprawnione do bezpłatnego zaopatrzenia w leki] 1. Bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych, uzupełniających, przysługuje:

1) inwalidom wojskowym,

2) osobom, które doznały uszczerbku na zdrowiu w okolicznościach określonych w art. 7 i 8 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10, poz. 37, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681 oraz z 1996 r. Nr 136, poz. 636) i nie zostały zaliczone do żadnej z grup inwalidów,

3) osobom wymienionym w art. 42 i 59 ustawy, o której mowa w pkt 2.

2. Bezpłatne zaopatrzenie w leki po przedłożeniu recepty oraz leki dopuszczone do wydawania bez recepty w ilości jednego opakowania, ujęte w Rejestrze Środków Farmaceutycznych i Materiałów Medycznych, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i Inspekcji Farmaceutycznej (Dz. U. Nr 105, poz. 452, z 1993 r. Nr 16, poz. 68 i Nr 47, poz. 211, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 152, Nr 43, poz. 272, Nr 60, poz. 369, Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 70, poz. 778 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 50, poz. 599, Nr 96, poz. 1056 i Nr 120, poz. 1268), dopuszczone do obrotu w Polsce, oznaczone symbolami „Rp” i „Rp*” przysługuje inwalidom wojennym, ich współmałżonkom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowom i wdowcom po poległych żołnierzach i zmarłych inwalidach wojennych uprawnionym do renty rodzinnej.

3. Osoby uprawnione, o których mowa w ust. 1 i 2, są obowiązane okazać lekarzowi lub felczerowi wystawiającemu receptę dokument potwierdzający przysługujące uprawnienie. Osoba realizująca recepty obowiązana jest okazać dokument osoby uprawnionej potwierdzający jej uprawnienie.

4. Recepty dla osób uprawnionych, o których mowa w ust. 1 i 2, są wystawiane w dwóch egzemplarzach, które są przekazywane do apteki.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, wzór recepty, o której mowa w ust. 4, rodzaj i numer dokumentu uprawniającego, sposób zaopatrywania, przechowywania i rozliczania recept oraz kontroli ich wystawiania i realizacji.

Art. 44a. [Bezpłatne zaopatrzenie w leki] Bezpłatne zaopatrzenie w leki, o którym mowa w art. 43 i 44 ust. 1, przysługuje do wysokości limitu, o którym mowa w art. 59a ust. 2.

Art. 45. [Delegacja] Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej, określa, w drodze rozporządzenia, wzór recept uprawniających do nabycia leku, materiału medycznego, preparatu diagnostycznego oraz sprzętu jednorazowego użytku, za opłatą ryczałtową, częściową odpłatnością lub bezpłatnie, sposób zaopatrywania w druki recept, ich przechowywania, sposób realizacji recept oraz kontroli ich wystawiania i realizacji.

Art. 46. [Pomoc finansowa] Osobie, która znajduje się w trudnej sytuacji bytowej i ponosi znaczne wydatki na zakup leków i materiałów medycznych oraz przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych, może być przyznana pomoc finansowa na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej.

Art. 47. [Przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i techniczne] 1. Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i lecznicze środki techniczne przysługuje ubezpieczonym na zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego bezpłatnie, za częściową odpłatnością lub odpłatnie.

2. Inwalidom wojennym i wojskowym przysługuje prawo do bezpłatnych przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych na zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii kas chorych, może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, limit cen dla przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych, o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach - w zakresie którego kasa chorych finansuje to świadczenie, oraz limit cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych.

4. Bezpłatne zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i lecznicze środki techniczne, o których mowa w ust. 2, przysługuje do wysokości limitu ceny, o którym mowa w ust. 3.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i kas chorych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy wykaz przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych, wysokość udziału własnego ubezpieczonego w cenie ich nabycia, podstawowe kryteria ich przyznawania, okresy użytkowania, a także przedmioty ortopedyczne podlegające naprawie.

6. Udział kasy chorych nie może być niższy niż kwota stanowiąca 50% limitu określonego dla przedmiotu ortopedycznego, środka pomocniczego lub leczniczego środka technicznego lub ceny rzeczywistej przedmiotu ortopedycznego, środka pomocniczego lub leczniczego środka technicznego, jeżeli limit ceny nie został ustalony.

7. Limit ceny określony dla naprawy przedmiotu ortopedycznego może być wykorzystany przez ubezpieczonego w okresie używalności ustalonym dla danego przedmiotu ortopedycznego.

8. Kasa chorych może osobie ubezpieczonej wypożyczać nieodpłatnie, po wniesieniu kaucji, niezbędne przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze na warunkach określonych w statucie kasy.

Art. 48. [Leczenie uzdrowiskowe] 1. Leczenie uzdrowiskowe przysługuje ubezpieczonemu na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

2. Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, wymaga potwierdzenia przez kasę chorych.

3. Ubezpieczony ponosi koszty przejazdu na leczenie uzdrowiskowe i z leczenia uzdrowiskowego oraz częściową odpłatność za koszty wyżywienia i zakwaterowania w sanatorium uzdrowiskowym, z zastrzeżeniem ust. 4. kasa chorych pokrywa, do wysokości określonej w umowie z sanatorium uzdrowiskowym, różnicę kosztów wyżywienia i zakwaterowania ubezpieczonego oraz koszty, o których mowa w ust. 4.

4. Ubezpieczony wymieniony w art. 7 pkt 21 lit. a) i pkt 21a nie ponosi odpłatności za koszty wyżywienia i zakwaterowania w prewentorium i sanatorium uzdrowiskowym.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki wystawiania skierowania na leczenie uzdrowiskowe przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego oraz szczegółowe zasady potwierdzania tego skierowania przez kasę chorych.

6. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wysokość częściowej odpłatności ubezpieczonego za koszty wyżywienia i zakwaterowania w sanatorium uzdrowiskowym, uwzględniając sezonowość i standard usług.

Art. 49. (skreślony).

Art. 50. [Bezpłatny przejazd środkiem transportu sanitarnego] 1. Ubezpieczonemu na podstawie zlecenia lekarza lub felczera przysługują bezpłatne przejazdy środkiem transportu sanitarnego w przypadkach:

1) przewozu osób wymagających natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej,

2) przewozów wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia w przypadkach schorzeń zagrażających zdrowiu lub życiu.

2. Ubezpieczonemu na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego w przypadku przewozu osób z dysfunkcją narządu ruchu uniemożliwiającą korzystanie ze środków transportu publicznego w celu odbycia leczenia do najbliższego zakładu udzielającego świadczeń w tym zakresie i z powrotem.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz jednostek chorobowych, kryteria i szczegółowe zasady ustalania stopnia niesprawności oraz wysokość udziału własnego ubezpieczonego w przypadkach niewymienionych w ust. 1 i 2.

Art. 51. [Obowiązek przedstawienia karty ubezpieczenia] 1. Ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia zdrowotnego jest obowiązany przedstawić kartę ubezpieczenia. W przypadku:

1) nagłego zachorowania, wypadku, urazu lub zatrucia,

2) stanu zagrożenia życia,

3) porodu

karta może zostać przedstawiona w terminie późniejszym, nie dłuższym niż 30 dni, na zasadach określonych w statucie kasy chorych.

2. W razie nieprzedstawienia karty ubezpieczenia lub w przypadku, gdy ubezpieczony nie opłacił składki na ubezpieczenie zdrowotne przez okres dłuższy niż 30 dni, świadczenie zostaje udzielone na koszt ubezpieczonego, z wyjątkiem nagłych zachorowań związanych z wypadkiem, zatruciem, urazem, stanów zagrożenia życia lub porodu.

3. W razie nieodprowadzenia składki za ubezpieczonego przez zobowiązanego płatnika, przez okres dłuższy niż 30 dni, kasa chorych obciąża tego płatnika kosztami świadczenia udzielonego ubezpieczonemu.

4. W przypadku późniejszego przedstawienia karty ubezpieczenia lub opłacenia zaległych składek wraz z odsetkami płatnik może ubiegać się o zwolnienie z kosztów lub zwrot kosztów, o których mowa w ust. 2.

5. Roszczenia, o których mowa w ust. 3, ulegają przedawnieniu z upływem 12 miesięcy od dnia, w którym roszczenia stały się wymagalne.

6. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do dzieci od dnia urodzenia do ukończenia 3 miesiąca życia.

Art. 52. (skreślony).

Art. 53a. [Jawność finansów Kas Chorych] Finanse Kas Chorych są jawne.

Art. 54. [Konkurs ofert] 1. [6] Zawieranie przez kasy chorych umów o udzielanie świadczeń odbywa się po uprzednim przeprowadzeniu konkursu ofert.

2. [7] Minister właściwy do spraw zdrowia, w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych określi, w drodze rozporządzenia, wymogi, jakie musi spełnić świadczeniodawca, przystępując do konkursu, tryb składania ofert, sposób przeprowadzenia konkursu oraz zgłaszania i rozpatrywania skarg i protestów związanych z tymi czynnościami.

3. Podczas prowadzenia konkursu ofert kasa chorych sporządza protokół zawierający:

1) opis przedmiotu konkursu,

2) nazwisko lub nazwę oraz adresy świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy,

3) informacje o spełnieniu warunków wymaganych od świadczeniodawców,

4) cenę oraz inne istotne elementy każdej z ofert,

5) streszczenie oceny i porównania złożonych ofert,

6) uzasadnienie odrzucenia wszystkich ofert, jeżeli takie nastąpiło,

7) powody ograniczenia konkursu do niektórych świadczeniodawców, jeżeli takie nastąpiło,

8) powody przeprowadzenia wstępnej kwalifikacji świadczeniodawców,

9) informacje o wniesionych skargach,

10) informacje dotyczące zawieszenia postępowania,

11) informacje o powołaniu rzeczoznawców,

12) wskazanie wybranych ofert wraz z uzasadnieniem wyboru.

4. Protokół jest jawny, z tym że części protokołu określone w ust. 3 pkt 3-6 i 11 mogą być udostępnione po dokonaniu wyboru ofert lub po zakończeniu postępowania, jeżeli nie doszło do wyboru oferty, świadczeniodawcom, którzy ubiegają się o zawarcie umowy.

5. Porównanie ofert obejmuje co najmniej ocenę poziomu:

1) kompleksowości oferowanych świadczeń obejmującej ich zakres merytoryczny oraz stopień zapewnienia ubezpieczonemu ciągłości opieki, w szczególności diagnostyki i terapii,

2) bezpieczeństwa z uwzględnieniem możliwości zapewnienia prawidłowego postępowania w przypadku wystąpienia powikłań lub innych zdarzeń niekorzystnych,

3) jakości funkcjonowania świadczeniodawcy w oparciu o wewnętrzną, krytyczną ocenę stosowanego postępowania i uzyskiwanych wyników oraz zewnętrzną ocenę dokonywaną przez niezależny podmiot i potwierdzoną certyfikatem jakości, akredytacji,

4) jawności kryteriów stosowanych przy kwalifikowaniu ubezpieczonych do procedur o ograniczonej dostępności z uwagi na ich liczbę lub czas oczekiwania.

6. Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia:

1) wzór protokołu konkursu ofert,

2) dodatkowe wymagania, którym musi odpowiadać protokół konkursu ofert o udzielanie świadczeń zdrowotnych.

Art. 54a. [Wyłączenie stosowania przepisów o zamówieniach publicznych] Przy zawieraniu umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.

Art. 54b. [Uczestnik postępowania] Uczestnikiem postępowania w przedmiocie zawarcia umowy o udzielenie świadczeń z osobą wykonującą zawód medyczny poza zakładem opieki zdrowotnej, jeżeli osoba ta nie zgłosi sprzeciwu, jest przedstawiciel właściwej okręgowej izby lekarskiej lub okręgowej izby pielęgniarek i położnych, w przypadku lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza rodzinnego) - także przedstawiciel Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz w przypadku pielęgniarki i położnej środowiskowej (rodzinnej) - także przedstawiciel Kolegium Pielęgniarek i Położnych Środowiskowych (rodzinnych).

Art. 55. (skreślony).

Art. 55a. [Plan zabezpieczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej] 1. Wojewoda, po zasięgnięciu opinii samorządów zawodów medycznych i organów samorządów szczebla powiatowego, w porozumieniu z kasami chorych działającymi na obszarze województwa, jest zobowiązany do opracowania i aktualizacji planu minimalnego zabezpieczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.

1a. Wojewoda ogłasza do dnia 31 grudnia każdego roku obowiązujący na następny rok plan, o którym mowa w ust. 1.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, zasady i warunki, jakim powinien odpowiadać minimalny plan zabezpieczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, uwzględniając zapewnienie ubezpieczonym całodobowego dostępu do świadczeń lekarskich i pielęgniarskich oraz niezbędną dla tego celu liczbę lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej lub rodzinnych, lekarzy specjalistów, pielęgniarek i położnych i innych świadczeniodawców.

Art. 56. [Ograniczenia w zawieraniu umów z lekarzami] 1. Kasa Chorych nie może zawierać umowy o udzielanie ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych z lekarzem, jeżeli udziela on świadczeń w zakładzie opieki zdrowotnej, który zawarł umowę z Kasą Chorych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innego świadczeniodawcy wykonującego zawód medyczny lub psychologa.

Art. 57. [Szpitale mogące być stronami umów o świadczenia zdrowotne] Kasy chorych zawierają umowy ze szpitalami będącymi samodzielnymi publicznymi lub niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej w rozumieniu ustawy o zakładach opieki zdrowotnej w celu zapewniania ubezpieczonym leczenia szpitalnego.

Art. 58. [Świadczenia udzielane na podstawie skierowania lekarza] 1. Świadczenia ambulatoryjne z zakresu specjalistycznej opieki zdrowotnej są udzielane ubezpieczonemu na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, z wyjątkiem świadczeń:

1) ginekologa i położnika,

2) stomatologa,

3) dermatologa i wenerologa,

4) onkologa,

5) psychiatry,

6) okulisty,

7) w zakresie lecznictwa odwykowego dla osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychoaktywnych,

8) dla osób zakażonych wirusem HIV,

9) dla osób chorych na gruźlicę,

10) dla inwalidów wojennych.

1a. Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje całość specjalistycznych świadczeń zdrowotnych związanych z leczeniem schorzenia, które było podstawą jego wystawienia.

2. Świadczenia, o których mowa w ust. 1, związane z wypadkiem, zatruciem, urazem, stanem zagrożenia życia lub porodem udzielane są bez skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

3. Świadczenia zdrowotne szpitali są udzielane bez skierowania w razie wypadków, zatruć, urazów, porodu, stanów zagrożenia życia oraz w razie wydania na podstawie odrębnych przepisów decyzji o przymusowej hospitalizacji.

4. Na podstawie skierowania:

1) lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego - udzielane są ubezpieczonemu świadczenia z zakresu diagnostyki oraz zabiegi ambulatoryjne,

2) lekarza ubezpieczenia zdrowotnego - udzielane są ubezpieczonemu świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej oraz świadczenia innych niż lekarze świadczeniodawców.

5. Świadczenie zdrowotne udzielone ubezpieczonemu bez skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli to skierowanie jest wymagane, opłaca ubezpieczony.

Art. 59. [Obowiązki aptek] 1. Leki i materiały medyczne są wydawane ubezpieczonym przez aptekę na zasadach określonych w ustawie.

2. Apteka ma obowiązek w szczególności:

1) zapewniać dostępność leków i materiałów medycznych objętych wykazami leków podstawowych i uzupełniających, o których mowa w art. 37 ust. 5 pkt 1, oraz leków, artykułów sanitarnych, preparatów diagnostycznych, a także sprzętu jednorazowego użytku, o których mowa w art. 39,

2) udostępniać do kontroli przez kasę chorych lub na jej zlecenie przez organy nadzoru farmaceutycznego dokumentację, którą apteka jest obowiązana prowadzić na podstawie odrębnych przepisów,

3) przekazywać kasie chorych informacje zawarte w treści poszczególnych zrealizowanych recept na refundowane leki i materiały medyczne.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Aptekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób przekazywania oraz zakres danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3.

Art. 59a. [Refundacja na rzecz aptek] 1. Apteka otrzymuje refundację ceny leku lub materiału medycznego wydawanego ubezpieczonemu bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub za częściową odpłatnością.

2. Refundacja, o której mowa w ust. 1, nie może przekraczać ustalonego limitu cen, z zastrzeżeniem art. 44 ust. 2, i dokonywana jest przez kasę chorych na zasadach, o których mowa w ust. 3-5.

3. Kasa chorych w porozumieniu z Okręgową Izbą Aptekarską ustala:

1) terminy przedstawiania przez apteki kasie chorych zbiorczych zestawień zrealizowanych recept podlegających refundacji,

2) terminy zwrotu aptekom należności z tytułu refundacji, po przedłożeniu zestawienia recept, o którym mowa w pkt 1,

3) tryb udostępniania kasie chorych do kontroli recept zrealizowanych przez ubezpieczonych i związanych z tym informacji,

4) wysokość odsetek należnych aptekom w razie nieterminowej refundacji ceny, o której mowa w ust. 1.

4. Uzgodnienia te obowiązują kasę chorych oraz wszystkie apteki na terenie działania danej kasy chorych oraz danej Okręgowej Izby Aptekarskiej.

5. W przypadku nieuzgodnienia terminów, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, terminy te nie mogą przekroczyć 15 dni.

6. Kasa chorych dokonuje zwrotu należności z tytułu refundacji w terminie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 lub ust. 5.

7. W przypadku przekroczenia przez kasę chorych terminu, o którym mowa w ust. 5, aptece przysługują odsetki w wysokości określonej zgodnie z ust. 3 pkt 4.

8. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Aptekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, wzór zbiorczego zestawienia recept podlegających refundacji.

Art. 59b. [Przedłużenie terminów] W przypadku nieprzekazania lub przekazania niezgodnie z ustawą danych, o których mowa w art. 59 ust. 3, art. 59a ust. 8 i art. 141e ust. 1 pkt 3, terminy, o których mowa w art. 59a ust. 3 pkt 2 i ust. 5, mogą zostać przedłużone do czasu przekazania przez aptekę danych zgodnie z ustawą.

Art. 60. [Prawa ubezpieczonego] 1. Ubezpieczony ma prawo do:

1) wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza stomatologa spośród lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego posiadających umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych z kasą chorych, do której należy ubezpieczony, z zastrzeżeniem ust. 2,

2) wyboru lekarza specjalisty spośród lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego posiadających umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych z kasą chorych, do której należy ubezpieczony, z zastrzeżeniem art. 58 ust. 1 i 5,

3) wyboru szpitala na zasadach określonych w art. 31c oraz 58 ust. 3,

4) wyboru pielęgniarki, położnej i innych świadczeniodawców związanych umową z kasą chorych, z zastrzeżeniem art. 58 ust. 5,

5) wyboru kasy chorych,

6) pokrycia przez kasę chorych, której ubezpieczony jest członkiem, wydatków poniesionych w związku z uzyskaniem świadczeń w razie nagłego zachorowania, wypadku, urazu i zatrucia lub potrzeby natychmiastowego leczenia szpitalnego, udzielanych przez świadczeniodawców nie związanych umową z żadną kasą chorych - do wysokości przeciętnych kosztów takich świadczeń w danej kasie chorych, o ile wykaże, że nie miał możliwości uzyskania świadczenia u świadczeniodawcy związanego umową z kasą.

2. Jeżeli ubezpieczony zmienia wybranego przez siebie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej bez zgody kasy chorych przed upływem sześciu miesięcy od dokonania wyboru, wnosi zryczałtowaną opłatę rejestracyjną do kasy chorych w wysokości 2,5% przeciętnego wynagrodzenia.

3. Koszty świadczeń zdrowotnych udzielanych ubezpieczonemu przez świadczeniodawców spoza terenu działania właściwej kasy chorych rozliczane są bezpośrednio pomiędzy kasami w wysokości wynikającej z umowy zawartej między tymi kasami chorych.

Art. 61. [Przedmiot kontroli przeprowadzanej przez kasę chorych] 1. Kasa chorych przeprowadza lub zleca kontrolę bieżącej realizacji umowy o udzielanie świadczeń, a w szczególności kontrolę:

1) sposobu korzystania ze świadczeń przez ubezpieczonych, dostępności i jakości świadczeń oraz zasad organizacji ich udzielania,

2) stosowania procedur diagnostycznych i terapeutycznych pod względem jakości i zgodności z przyjętymi standardami,

3) sposobu korzystania ze świadczeń specjalistycznych i stosowanych technologii medycznych,

4) zasadności wyboru leków i materiałów medycznych oraz przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych stosowanych w diagnostyce, leczeniu i rehabilitacji,

5) zasad wystawiania recept.

2. Kontrole dokumentacji medycznej i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych mogą być przeprowadzane tylko przez upoważnionych przez kasę chorych lekarzy, pielęgniarki, położne lub przedstawicieli innych zawodów medycznych, o ile zakres kontroli ich dotyczy.

2a. Osoby dokonujące kontroli nie mogą udostępniać informacji uzyskanych w związku z przeprowadzoną kontrolą nieupoważnionym osobom trzecim.

2b. W razie potrzeby kontrola jakości i zasadności wykonywania świadczeń diagnostycznych i leczniczych jest zlecana przez kasę chorych konsultantowi wojewódzkiemu z właściwej dziedziny medycyny.

3. Podmiot kontrolowany zobowiązany jest do przedłożenia niezbędnych dokumentów, udzielania informacji i pomocy podczas kontroli.

4. Podmiot kontrolowany powinien uwzględniać wyniki kontroli i stosować się do zaleceń pokontrolnych.

Art. 62. [Pobyt ubezpieczonego poza obszarem działania właściwej kasy chorych] 1. W razie pobytu ubezpieczonego poza obszarem działania właściwej kasy chorych i nagłego zachorowania lub pogorszenia się stanu zdrowia, świadczeń udziela zakład opieki zdrowotnej lub lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, z którym kasa chorych, właściwa ze względu na miejsce pobytu ubezpieczonego, zawarła umowę o udzielanie świadczeń.

1a. W razie zameldowania ubezpieczonego na pobyt czasowy poza obszarem działania właściwej kasy chorych świadczeń udziela świadczeniodawca, z którym kasa chorych właściwa ze względu na miejsce czasowego zameldowania ubezpieczonego zawarła umowę o udzielanie świadczeń.

2. Koszty świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 1a, są rozliczane bezpośrednio pomiędzy właściwymi kasami.

Art. 63. (skreślony).

Art. 64. (skreślony).

Art. 66. [Osobowość prawna kas chorych] 1. Kasa chorych jest instytucją samorządną, reprezentującą ubezpieczonych.

2. Kasy chorych mają osobowość prawną.

Art. 67. [Wpis do rejestru] 1. Kasy chorych uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w Warszawie, zwany dalej „sądem rejestrowym” .

2. W postępowaniu przed sądem rejestrowym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.

3. Rejestr jest jawny i dostępny dla osób trzecich.

4. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakie powinien spełniać wniosek o wpis do rejestru, oraz wzór i sposób prowadzenia rejestru.

Art. 68. (skreślony).

Art. 69. (skreślony).

Art. 69a. [Regionalna kasa chorych] 1. Regionalna kasa chorych jest podstawową jednostką organizacyjną ubezpieczenia zdrowotnego.

2. Regionalna kasa chorych obejmuje zasięgiem swojego działania obszar zamieszkany przez co najmniej 1 000 000 ludności. Obszar działania kasy chorych powinien uwzględniać granice administracyjne jednego lub kilku województw.

3. Regionalna kasa chorych zobowiązana jest przyjąć w skład członków każdą osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, zamieszkałą na obszarze działania kasy chorych.

4. Regionalna kasa chorych zobowiązana jest przyjąć w skład członków każdą osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia, zamieszkałą poza obszarem działania kasy chorych - na wniosek tej osoby.

Art. 69b. [Członkostwo w regionalnej kasie chorych] Osoba objęta obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego jest członkiem regionalnej kasy chorych właściwej dla miejsca zamieszkania lub na swój wniosek innej kasy chorych.

Art. 69c. [Tworzenie i znoszenie branżowych kas chorych] 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może tworzyć i znosić branżowe kasy chorych.

2. Wniosek o powołanie branżowej kasy chorych, poparty pisemnymi deklaracjami co najmniej 500 000 pełnoletnich osób, przedkłada Radzie Ministrów minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii i Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych.

3. W rozporządzeniu o utworzeniu branżowej kasy chorych Rada Ministrów nadaje kasie pierwszy statut oraz określa w szczególności:

1) nazwę i siedzibę branżowej kasy chorych,

2) sposób organizowania branżowej kasy chorych i źródła pokrycia kosztów jej tworzenia,

3) tryb powoływania, zadania i uprawnienia pełnomocnika do spraw zorganizowania branżowej kasy chorych,

4) ustrój branżowej kasy chorych i kompetencje jej organów,

5) tryb powoływania na stanowiska w organach branżowej kasy chorych i odwoływania z tych stanowisk,

6) zakres podmiotowy branżowej kasy chorych.

4. Branżową kasę chorych znosi się na wniosek Prezesa Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych.

5. W rozporządzeniu o zniesieniu branżowej kasy chorych Rada Ministrów określa w szczególności sposób i tryb przeprowadzenia likwidacji tej kasy oraz przeznaczenie jej mienia.

6. W przypadku zniesienia branżowej kasy chorych jej członkowie stają się członkami regionalnej kasy chorych właściwej dla ich miejsca zamieszkania.

Art. 70. (skreślony).

Art. 71. (skreślony).

Art. 72. [Zakres działania kasy chorych] Do zakresu działania kasy chorych należy wykonywanie wszelkich czynności z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego, a w szczególności:

1) prowadzenie ewidencji osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym,

2) stwierdzanie i potwierdzanie prawa osoby ubezpieczonej do świadczeń,

3) analizowanie wykonania obowiązku powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego,

4) zarządzanie funduszami kasy,

5) ustalanie planu finansowego,

6) zawieranie i finansowanie umów o udzielanie świadczeń na rzecz ubezpieczonych oraz kontrola realizacji tych umów,

7) tworzenie oddziałów kasy chorych i kierowanie ich działalnością,

8) przetwarzanie danych dotyczących realizacji umów o udzielanie świadczeń oraz danych dotyczących refundacji leków i materiałów medycznych, a także organizacja działań mających na celu poprawę szybkości, jakości i wiarygodności przekazywania danych przez świadczeniodawców i apteki.

Art. 73. [Treść statutu kasy chorych] 1. Statut kasy chorych określa w szczególności:

1) nazwę i siedzibę kasy chorych,

2) obszar działania kasy chorych,

3) zasady tworzenia i funkcjonowania oddziałów kasy chorych,

4) liczbę członków organów kasy chorych i zakres czynności tych organów,

5) zasady funkcjonowania biura kasy chorych,

6) zasady sporządzania i zatwierdzania planu finansowego i rocznego sprawozdania finansowego,

7) (skreślony),

8) zasady kontroli wewnętrznej kasy chorych,

9) warunki członkostwa osób ubezpieczających się dobrowolnie,

10) zasady ustalania wynagrodzeń oraz diet i zwrotu kosztów dla członków organów kasy chorych,

11) inne zadania wynikające z ustawy.

2. Statut kasy chorych i jego każdorazowa zmiana wymaga zatwierdzenia przez Urząd Nadzoru.

3. Statut kasy chorych podlega ogłoszeniu w wojewódzkich dziennikach urzędowych województw, na których obszarze działa ta kasa, oraz zostaje podany do publicznej wiadomości.

4. Uchwała o utworzeniu oddziału kasy chorych podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym województwa, na którego obszarze utworzono ten oddział, oraz podana zostaje do publicznej wiadomości.

Art. 74. [Organy kasy chorych] Organami kasy chorych są:

1) rada kasy chorych,

2) zarząd kasy chorych.

Art. 75. [Rada kasy chorych] 1. Rada kasy chorych jest powoływana spośród osób ubezpieczonych w danej kasie chorych i zamieszkałych na terenie działania regionalnej kasy chorych.

2. Rada kasy chorych liczy siedmiu członków.

3. Członkowie rady regionalnej kasy chorych są powoływani i odwoływani przez ministra właściwego do spraw zdrowia, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5.

4. Trzech członków rady regionalnej kasy chorych jest powoływanych na wniosek sejmiku województwa właściwego ze względu na obszar działania kasy chorych.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia występuje do sejmiku województwa o przedstawienie trzech kandydatur na członków rady regionalnej kasy chorych. Sejmik województwa przedstawia, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia, pisemny wniosek o powołanie członków rady regionalnej kasy chorych. Do wniosku załącza się dokumenty, o których mowa w ust. 10.

6. Jeżeli sejmik województwa w terminie, o którym mowa w ust. 5, nie przedstawi wniosku o powołanie członków rady regionalnej kasy chorych, przepisu ust. 4 nie stosuje się.

7. W przypadku połączenia kas chorych minister właściwy do spraw zdrowia występuje do sejmików województw właściwych ze względu na obszar działania kas chorych, które ulegają połączeniu, o przedstawienie wspólnych kandydatur na członków rady regionalnej kasy chorych, na zasadach określonych w ust. 5.

8. Członkowie rady kasy chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami kas chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z kasami chorych, właścicielami lub pracownikami zakładów opieki zdrowotnej, lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z kasami chorych na udzielanie świadczeń, członkami organów lub pracownikami jednostek samorządu terytorialnego, a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015, z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552, Nr 70, poz. 819, Nr 114, poz. 1193 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 37, poz. 424, Nr 88, poz. 961, Nr 100, poz. 1084 i Nr 110, poz. 1189 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365), oraz właścicielami lub pracownikami aptek i podmiotów wytwarzających produkty lecznicze.

9. Członkiem rady kasy chorych może zostać osoba, która:

1) posiada wyższe wykształcenie,

2) zdała egzamin dla kandydata na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa albo została wpisana na listę radców prawnych, adwokatów lub biegłych rewidentów,

3) korzysta z pełni praw publicznych,

4) wyróżnia się wysokimi walorami moralnymi.

10. Kandydaci na członka rady kasy chorych przed powołaniem są zobowiązani przedstawić dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań określonych w ust. 9 pkt 1-3.

11. Członek rady kasy chorych, z zastrzeżeniem ust. 12, może być w każdym czasie odwołany przed upływem kadencji.

12. Członka rady kasy chorych odwołuje się, jeżeli przestał spełniać przynajmniej jeden z wymogów określonych w ust. 9 pkt 1-3 lub warunków, o których mowa w ust. 8.

13. Odwołanie członka rady regionalnej kasy chorych powołanego na wniosek sejmiku wymaga opinii sejmiku w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia.

14. Sejmik województwa może wystąpić z wnioskiem do ministra właściwego do spraw zdrowia o odwołanie członka rady regionalnej kasy chory.