DEKRET
z dnia 26 października 1950 r.
o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
(Dz.U. z 2004 r., Nr 273, poz. 2702; Dz.U. z 2009 r., Nr 221, poz. 1739;ostatnia zmiana: Dz.U. z 2011 r., Nr 72, poz. 389)
Na podstawie art. 4 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy z dnia 21 lipca 1950 r. o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 29, poz. 271) – Rada Ministrów postanawia, a Rada Państwa zatwierdza, co następuje:
Przepisy ogólne
Art. 1.[Zakres regulacji] [1] 1. Przepisy dekretu niniejszego stosuje się do należności świadków, biegłych i stron w postępowaniu przed sądami oraz innymi władzami i organami wymiaru sprawiedliwości, jeżeli szczególne przepisy ustawowe nie stanowią inaczej.
2. Przez oznaczenie „sąd” w dalszych przepisach rozumie się sąd, władzę lub organ, które dokonują odnośnej czynności urzędowej.
Należności świadków.
Art. 2.[Wynagrodzenie świadka za utracony zarobek] 1. Świadkowi na jego żądanie może być przyznane odszkodowanie za zarobek utracony z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu.
2. Wynagrodzenie za utracony zarobek przyznaje się świadkowi w wysokości udowodnionej przeciętnego jego dziennego zarobku, jednak nie wyżej niż 1.000 zł dziennie.
Art. 3. [Wypłata strawnego i zwrotu kosztów podróży] 1. Świadek zamieszkały w miejscowości oddalonej ponad 10 km od miejsca wykonywania czynności urzędowej, do której został wezwany, może żądać wypłaty mu strawnego i zwrotu kosztów podróży od miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności i z powrotem.
2. Sąd może przyznać zwrot kosztów podróży świadkowi zamieszkałemu bliżej niż 10 km, wszakże w odległości nie mniejszej niż 4 km od miejsca wykonywania czynności urzędowej, jeżeli przemawiają za tym względy słuszności.
3. Strawne wypłaca się świadkowi w wysokości 300 zł dziennie w przypadku, jeżeli pobyt w sądzie i podróże w obie strony łącznie trwały ponad 12 godzin.
Art. 4. [Koszty podróży] 1. [2] (utracił moc).
2. W przypadku gdy kilku świadków korzystało z jednego pojazdu na wspólny koszt, przyznaje się każdemu z nich część kosztów na niego przypadającą.
Art. 5. [Prawo do zwrotu poniesionych faktycznie kosztów noclegu] Świadkowi, jeżeli nie zostanie on zwolniony przez sąd w dniu, na który został wezwany, służy także prawo do zwrotu poniesionych faktycznie kosztów noclegu w wysokości do 300 zł za nocleg.
Art. 6. [Prawo świadków do żądania należności] 1. Prawo do żądania należności przewidzianych w art. 2–5 służy osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby przesłuchana nie została.
2. W przypadkach, gdy osoba uprawniona do otrzymania należności przewidzianych art. 2–5 będzie wezwana w charakterze świadka w kilku sprawach na ten sam dzień, natenczas przyznaje się jej te należności tylko raz.
3. Świadkom, którzy zgłosili się bez wezwania sądu, należności przewidziane w art. 2–5 mogą być przyznane tylko w przypadku, jeżeli zostali przez sąd przesłuchani.
Art. 7. [Osoba towarzysząca świadkowi] 1. Sąd może przyznać należności określone w art. 3–6 także osobie towarzyszącej świadkowi, jeżeli świadek ze względu na stan zdrowia nie mógł przybyć do sądu bez opieki osoby mu towarzyszącej.
2. W warunkach przewidzianych w ust. 1 sąd może przyznać zwrot kosztów przejazdu odpowiednim w danym przypadku środkiem transportu także osobom zamieszkałym bliżej niż 4 km od miejsca wykonywania czynności urzędowej.
Art. 8. [Wyłączenie stosowania przepisów dekretu] Przepisów art. 2–7 nie stosuje się do świadków pozostających w czynnej służbie państwowej cywilnej lub wojskowej, jeżeli powołani zostali do zeznawania w związku z pełnieniem służby. W tych przypadkach świadkowi służy prawo do należności przewidzianych w obowiązujących przepisach dla pracowników państwowych w razie pełnienia czynności poza zwykłym miejscem służbowym.
Należności biegłych
Art. 9. [Należności przysługujące biegłemu] 1. Biegłemu powołanemu przez sąd służy prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę.
2. Biegłemu wezwanemu do sądu w razie nieskorzystania przez sąd z jego usług służy prawo do wynagrodzenia za utracony z powodu stawiennictwa zarobek.
3. Biegłemu powołanemu poza miejscowość jego zamieszkania służy prawo do diet oraz do zwrotu kosztów przejazdów i noclegów.
4. W razie wezwania biegłego w kilku sprawach na ten sam dzień należności przewidziane w ust. 3 przyznaje się tylko raz.
Art. 10. [Wynagrodzenie biegłego za wykonaną pracę] 1. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa sąd, uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także w miarę potrzeby pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy.
2. Jeżeli do określenia wynagrodzenia za pracę danej specjalności ustalane są normy urzędowe, należy biegłym przyznawać wynagrodzenie stosownie do tych norm.
2a. Wynagrodzenie biegłego, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu.
3. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Finansów i innymi właściwymi ministrami w razie braku norm przewidzianych w ust. 2 może ustalać taryfy wynagrodzenia biegłych dla poszczególnych ich kategorii, bądź dla poszczególnych rodzajów postępowania sądowego.
Art. 11. [Wynagrodzenie za utracony zarobek] 1. Wynagrodzenie za utracony zarobek wezwanemu do sądu biegłemu w razie nieskorzystania z jego usług przyznaje się przy uwzględnieniu kwalifikacji biegłego, stosowanych w jego zawodzie norm wynagrodzenia i czasu zużytego w związku z wezwaniem, jednak w wysokości nie wyższej niż 1.500 zł za dobę.
2. Przepisy art. 9 ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 12. [Diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów] Diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów przyznaje się biegłemu w wysokości i na zasadach obowiązujących dla sędziów w razie pełnienia czynności służbowych poza zwykłym miejscem służbowym.
Należności strony.
Art. 13.[Przyznanie należności stronie] W przypadkach, gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności z tytułu jej udziału w postępowaniu sądowym należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków.
Postępowanie
Art. 14. [Żądanie przyznania należności] 1. Świadkowie i biegli powinni zgłosić żądanie przyznania im przypadających należności po wykonaniu swego obowiązku w tym samym dniu, a jeżeli byli wezwani na rozprawę najpóźniej nazajutrz po zakończeniu rozprawy.
2. Osoby, które nie zgłosiły żądania w terminie zastrzeżonym w ust. 1, tracą prawo do wynagrodzenia. Osoby wezwane powinny być o tym uprzedzone.
Art. 15. [Należności świadków, biegłych i stron] 1. Należności świadków, biegłych i stron przyznaje i ustala sąd, a na rozprawie przewodniczący kompletu orzekającego. W przypadkach zgłoszenia żądania po zamknięciu rozprawy należności może przyznać i ustalić także kierownik sądu.
2. Przyznaną należność należy wypłacić niezwłocznie w razie niemożności niezwłocznej wypłaty – należność przekazuje się pocztą bez obciążenia opłatą pocztową świadka, biegłego lub strony.
Przepisy końcowe
Art. 16.[Delegacja] [3] Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Finansów i innymi właściwymi ministrami może w drodze rozporządzeń zmieniać wysokość należności lub ich najwyższego wymiaru przewidzianego w art. 2 ust. 2, art. 3 ust. 3, art. 5 i art. 11.
Art. 17. [Przepisy uchylone] 1. Uchyla się:
1) art. 449–454 kodeksu postępowania karnego,
2) art. 47 przepisów o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. R. P. z 1946 r. Nr 70, poz. 382 i z 1947 r. Nr 24, poz. 95),
3) art. 135 prawa o sądach ubezpieczeń społecznych z dnia 25 lipca 1939 r. (Dz. U. R. P. z 1939 r. Nr 71, poz. 476 i z 1946 r. Nr 12 poz. 76).
2. W art. 292 i w art. 301 kodeksu postępowania cywilnego oraz w art. 285 i 295 § 1 prawa o sądach ubezpieczeń społecznych skreśla się zdanie drugie.
Art. 18. [Wykonanie dekretu] Wykonanie dekretu porucza się Ministrowi Sprawiedliwości.
Art. 19. [Wejście w życie] Dekret wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.
[1] Sprawy z zakresu postępowania cywilnego, zostały od 2 marca 2006 r. uregulowane w dziale 2 tytułu III ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398).
[2] Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 marca 2011 r. (Dz.U. Nr 72, poz. 389) art. 4 ust. 1 jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Art. 4 ust. 1 utracił moc 6 kwietnia 2012 r.
[3] Podane w dekrecie kwoty należności świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym są nieaktualne.
Aktualne kwoty należności świadków i stron w postępowaniu sądowym, zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 lipca 1990 r. w sprawie wysokości należności świadków i stron w postępowaniu sądowym (Dz.U. Nr 48, poz. 284).
Aktualne kwoty należności biegłych w postępowaniu sądowym, zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz.U. Nr 46, poz. 254).
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00