Na podstawie art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 3, art. 22 i 24 ust. 1 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 279) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Odwołania do dekretu o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska] Artykuły, powołane w rozporządzeniu niniejszym bez bliższego oznaczenia, odnoszą się do dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 279)

§ 2.[Podział gruntów na klasy] 1. W zależności od miejscowych warunków ekonomicznych (jak stopień uprzemysłowienia, odległość od rynku zbytu, stacji, kolei itp.), terenowych i klimatycznych należy stosować dla gospodarstw rolnych następujące normy obszarowe gruntów, obejmujące użytki rolne, lasy i wody:

2. Do I klasy szacunkowej zalicza się grunty I i II klasy gleboznawczej, do II klasy szacunkowej - grunty III i IV klasy gleboznawczej, do III klasy szacunkowej - grunty V i VI klasy gleboznawczej.

3. (uchylony).

4. Obszar lasu i wód w jednym gospodarstwie rolnym nie może przekraczać 4 ha.

§ 3.[Gospodarstwa hodowlane] 1. Do gospodarstw hodowlanych zalicza się gospodarstwa, w których obszar pastwisk przekracza 30% ogólnego obszaru gospodarstwa.

2. Gospodarstwa hodowlane mogą być tworzone jedynie na gruntach, należących do III klasy szacunkowej (§ 2 ust. 2 i 3) oraz na terenach górskich.

3. Obszar gospodarstw hodowlanych łącznie z lasami i wodami nie może przekraczać 20 ha.

§ 4.[Gospodarstwa odbiegające od norm, istniejące w chwili wejścia w życie rozporządzenia] Gospodarstwa istniejące już w chwili wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, odbiegające od norm, wskazanych w §§ 2 i 3 o obszar mniejszy niż 1 ha, mogą być utrzymane w dotychczasowym rozmiarze.

§ 5.[Nieużytki właściwe] 1. Poza użytkami rolnymi, lasami i wodami w rozmiarze określonym w art. 9 , 10 i 11 przy uwzględnieniu §§ 2, 3 i 4 - w skład gospodarstw i działek mogą wchodzić nieużytki właściwe o obszarze nieprzekraczającym 30%, a dla gospodarstw hodowlanych 10% wszelkiego rodzaju użytków w tych gospodarstwach, bądź działkach.

2. Za nieużytki właściwe uważa się nieużytki w rozumieniu pkt E tabeli klas gruntów, wymienionej w § 2 ust. 3.

§ 6.[Zastosowanie innych norm obszarowych] Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Ziem Odzyskanych, a gdy chodzi o obszar b. Wolnego Miasta Gdańska - w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej, może w granicach norm obszarowych, określonych w art. 9-11 , dopuścić na poszczególnych terenach oraz w poszczególnych przypadkach zastosowanie innych norm obszarowych, niż ustalone w §§ 2-5.

§ 7.[Składniki gospodarstwa] Za składniki gospodarstwa (działki) uważać należy wszystko, co się w gospodarstwie znajduje i stanowi własność Skarbu Państwa, jak budynki, inwentarze żywe, martwe itp.

§ 8.[Urodzaj gruntów] 1. Ustala się przeciętny urodzaj gruntów z 1 ha w kwintalach żyta według następującej tabeli:

2. Wody, nie nadające się do racjonalnej gospodarki rybnej szacuje się jak nieużytki.

§ 10.[Tereny torfowe] 1. Tereny torfowe nieeksploatowane lub o średniej miąższości torfu poniżej 0,5 m zalicza się do odpowiednich klas użytków rolnych i szacuje w myśl przepisów § 8.

2. Tereny torfowe eksploatowane o średniej miąższości torfu od 0,5 m do 1,5 m szacuje się w wysokości 13 kwintali żyta za 1 ha.

3. Tereny torfowe eksploatowane o średniej miąższości torfu od 1,5 m wzwyż szacuje się w wysokości 28 kwintali żyta za 1 ha.

§ 11.[Grunty wchodzące w skład gospodarstw ogrodniczych] 1. Grunty wchodzące w skład gospodarstw ogrodniczych szacuje się o 30-50% wyżej w stosunku od norm podanych w § 8.

2. Jednakże grunty, zajęte pod plantacje trwałe, na przykład szparagów, rabarbaru, truskawek i agrestu, szacuje się o 50 do 300% wyżej w stosunku do norm podanych w § 8.

§ 12.[Szacunek szklarni] 1. Szacunek szklarni ustala się odpowiednio do powierzchni użytkowej pod szkłem, licząc za 1 m² tej powierzchni 60 kg żyta. Szklarnie kwiatowe szacuje się o 30% drożej. Szacunek ten ulega zmniejszeniu procentowo zależnie od stanu budynków, konstrukcji szklarniowej, stanu urządzeń ogrzewających i parapetów.

2. Szklarnie w miejscowościach odległych od miast, nie mające warunków do należytego wykorzystania, szacuje się w myśl zasad, podanych w ust. 1, ze zniżką do 50%.

3. Wartość materiału roślinnego szklarni ustala się na podstawie hurtowych cen rynkowych.

§ 13.[Szacunek inspektów] 1. Szacunek inspektów ustala się zależnie od stanu drewna i oszklenia okien, licząc za 1 m² okna inspektowego 5-8 kg żyta.

2. Wartość rozsad wczesnych i warzyw ustala się według cen rynkowych.

§ 14.[Szacunek sadów] Szacunek sadów ustala się na podstawie szacunku użytków rolnych oraz wartości drzew owocowych. Wartość drzew ustala się w zależności od ich rodzaju, stanu i wieku.

§ 15.[Wartość drzewek i krzewów w szkółkach] Wartość drzewek i krzewów w szkółkach ustala się według cen rynkowych, stosując zniżkę w wysokości 50%.

§ 16.[Szacunek kultur specjalnych] Kultury specjalne, naprzykład chmielniki i wikliny, przekraczające 0,25 ha, wyodrębnia się i szacuje w wysokości wartości przeciętnego rocznego przychodu.

§ 17.[Wartość zabudowań] 1. Wartość zabudowań ustala się na podstawie szacunku dokonanego przez Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych według poziomu cen przyjętych do norm szacunkowych tego Zakładu z 1938 r.

2. Wartość zabudowań, należących do gospodarstw (działek), wymienionych w art. 9 , 10 i 11 , ustala się w wysokości 0,125 szacunku, wskazanego w ust. 1.

3. Wartość willi oraz zakładów przemysłowych, które mogą być przedmiotem nadania, ustala się w wysokości 0,20 szacunku, wskazanego w ust. 1.

§ 18.[Obniżenie wartości zabudowań zbyt dużych w stosunku do potrzeb gospodarstwa] Wartość zabudowań zbyt dużych w stosunku do potrzeb gospodarstwa, ustalona w myśl przepisów § 17 ust. 2, może ulec obniżeniu, nie więcej jednak niż o 25%.

§ 19.[Szacunek budynków zniszczonych] Szacunek budynków zniszczonych obniża się stosownie do stopnia zniszczenia.

§ 20.[Sposób przeliczania szacunku przy pierwszeństwie do otrzymania gospodarstwa] Szacunek, ustalony w myśl przepisów §§ 17-19, przelicza się na żyto po cenie 17,5 zł za 1 kwintal żyta.

§ 21.[Szacunek zapasów, nawozów, upraw itp.] Zapasy, nawozy, uprawy itp. szacuje się według miejscowych cen rynkowych w chwili oszacowania.

§ 22.[Szacunek inwentarza żywego] Inwentarz żywy szacuje się w życie według następujących stawek:

1) Konie - niezależnie od kondycji i wieku - 15 kwintali.

Młodzież - niezależnie od kondycji, do 1 roku - 3,5 kwintala, od 1 do 2 lat - 7,5 kwintala i od 2 do 3 lat - 11 kwintali.

2) Krowy - niezależnie od kondycji i wieku - 12 kwintali.

Młodzież - niezależnie od kondycji, do ˝ roku - 1,5 kwintala, od ½ do 1½ roku - 3 kwintale i od 1¹/₂ do 2¹/₂ lat - 6 kwintali.

3) Woły, stanowiące inwentarz pociągowy - 9 kwintali.

4) Trzoda chlewna - niezależnie od kondycji:

maciory i tuczniki - 12 kwintali,

warchlaki i maciorki - 7 kwintali,

młodzież - 4 kwintale,

prosięta - 1 kwintal.

5) Owce - nienależnie od kondycji i wieku - 1,5 kwintala.

Młodzież - 0,75 kwintala i jagnięta - 0,50 kwintala.

6) Kozy - niezależnie od kondycji i wieku - 3 kwintale.

Młodzież - do 1,5 kwintala.

7) Drób w zależności od rodzaju (kury, kaczki, gęsi itd.) - od 2 do 10 kilogramów.

2. Sztuki zarodowe i rozpłodowe szacuje się o 50% wyżej niż sztuki dorosłe.

3. Wiek trzody chlewnej oraz młodzieży koni, krów, owiec i kóz przyjmuje się dla celów szacunkowych z chwili objęcia przez osadnika gospodarstwa.

§ 22a.[Zgłoszenie jednorazowej spłaty całkowitej należności za poszczególne sztuki inwentarza] Osadnikom, którzy zgłoszą spłatę jednorazowo całkowitej należności za poszczególne sztuki inwentarza, obniża się szacunek tych sztuk o 25%.

§ 23.[Szacunek inwentarza martwego] Inwentarz martwy szacuje się w życie według następujących stawek:

§ 24.[Szacunek inwentarza innego niż wymieniony w § 22 i § 23] Inwentarz żywy i martwy, nie wymieniony w §§ 22 i 23, szacuje się według jego wartości, stosując odpowiednio stawki wskazane w tych paragrafach.

§ 25.[Szacunek zużytych maszyn i narzędzi rolniczych] 1. Szacunek zużytych maszyn i narzędzi rolniczych obniża się odpowiednio do stopnia zużycia ustalonego w procentach.

2. Maszyny i narzędzia rolnicze, których zużycie wynosi ponad 50%, szacuje się jak złom według stawki 1 kg żelaza za 1 kg żyta.

§ 26.[Osadnik wojskowy] Osadnikowi wojskowemu, korzystającemu z pierwszeństwa, przewidzianego w art. 18 ust. 1 pkt 1 , odlicza się od ceny gospodarstwa 250 kwintali żyta.

§ 27.[Czynności klasyfikacyjno-szacunkowe] 1. Klasyfikację gleboznawczą oraz szacunek gruntów przeprowadza mierniczy, wyznaczony przez wojewódzką władzę administracji ogólnej.

2. Czynności, wymienione w ust. 1, mogą być również dokonane przez odpowiednio wykwalifikowane osoby, wyznaczone przez powiatową władzę administracji ogólnej.

3. W razie potrzeby powiatowa władza administracji ogólnej powołuje rzeczoznawców.

4. Z czynności klasyfikacyjno-szacunkowych sporządza się szczegółowy protokół oraz załącza do niego szkic z oznaczeniem granic poszczególnych klas gruntów.

5. Jeżeli istnieją mapy lub inne dowody pomiarowe z uwidocznioną na nich klasyfikacją, ustalenie klas gruntów i konturów klasyfikacyjnych może być dokonane na podstawie tych dowodów.

§ 28.[Osoby dokonujące szacunku] Szacunku budynków, inwentarzy żywych i martwych oraz zapasów nawozów, upraw itp. dokonują osoby, wymienione w § 27 ust. 1 i 2.

§ 29.[Szacunek składników gospodarstwa nieobjętych rozporządzeniem] Szacunek wszelkich składników gospodarstwa, nieobjętych niniejszym rozporządzeniem, ustala się według przeciętnych cen rynkowych.

§ 30.[Szacunek składników gospodarstwa] Szacunek składników gospodarstwa, ustalony według przeciętnych cen rynkowych tych składników, przelicza się na żyto według przeciętnych cen rynkowych żyta.

§ 31.[Spłata należności za nadane gospodarstwo] 1. Zaliczki na poczet należności za nadane gospodarstwa (działki) należy pobierać przed przeniesieniem prawa własności tych gospodarstw (działek) na zasadach i w trybie, jakie ustali zarządzenie Ministrów: Rolnictwa i Reform Rolnych, Ziem Odzyskanych oraz Administracji Publicznej, wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

2. Spłatę należności za nadane gospodarstwo (działkę) po potrąceniu spłaconych zaliczek rozkłada się na 20 równych rat rocznych, płatnych do dnia 1 października każdego roku.

3. Nabywcy mogą spłacać należność w życie lub w gotówce według przeciętnych wolnorynkowych cen żyta, ustalonych przez Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych.

4. W razie zwłoki w uiszczeniu przypadających do zapłaty rat, pobiera się odsetki zwłoki w wysokości 6% w stosunku rocznym.

§ 32.[Umorzenie należności za nadane gospodarstwo] 1. Osadnikom, którzy:

a) otrzymali gospodarstwa (działki) bez zabudowań,

b) otrzymali gospodarstwa (działki) z zabudowaniami zniszczonymi ponad 30%,

c) otrzymali gospodarstwa, określone w art. 9 , a w chwili wydania aktu nadania nie posiadali niezbędnego inwentarza żywego,

umarza się należność, przypadającą z rat, określonych w ust. 2, do wysokości 75% wartości udowodnionych wkładów na budowę lub remont budynków, na zakup inwentarza bądź na inne inwestycje, a jeżeli osadnik został przyjęty na członka spółdzielni parcelacyjno - osadniczej w czasie do końca 1948 r. - do wysokości pełnej wartości wymienionych wkładów.

2. Umorzenie następuje:

a) w przypadku, określonym w pkt a) ust. 1 - z pierwszych 5 rat,

b) w przypadku, określonym w pkt b) ust. 1 - przy zniszczeniu zabudowań od 30 do 50% - z pierwszych 3 rat, a przy zniszczeniu zabudowań ponad 50% - z pierwszych 5 rat,

c) w przypadku, określonym w pkt c) ust. 1 - z pierwszych 2 rat.

3. Osadnikom, którzy doznali klęsk żywiołowych, można umorzyć jedną ratę należności, płatną w terminie, przypadającym bezpośrednio po doznaniu klęski.

4. Osadnicy, posiadający poza obszarem Ziem Odzyskanych majątek nieruchomy, którego wartość wystarcza na pokrycie bieżących rat, nie korzystają z ulg, przewidzianych w ust. 1 i 2, chyba że należą do spółdzielni parcelacyjno - osadniczych bądź też otrzymali gospodarstwa (działki) bez zabudowań.

§ 33.[Umorzenie należności nabywcom działek rybackich] 1. Niezależnie od przepisów § 32 nabywcom działek rybackich umarza się należności za te działki do wysokości udowodnionych wydatków, poczynionych w okresie pierwszych 5 lat od daty aktu nadania na kupno, wykonanie lub naprawę sprzętu rybackiego oraz na urządzenie wędzarń, warsztatów naprawy łodzi i kutrów, warsztatów sieciarskich i innych niezbędnych do wykonywania rybołówstwa i prowadzenia przetwórstwa rybnego.

2. Umorzenie, przewidziane w ust. 1, następuje z zastrzeżeniem jego cofnięcia w razie wyzbycia się przez osadnika sprzętu rybackiego lub urządzeń, wymienionych w tym ustępie, przed upływem 5 lat od daty umorzenia należności.

§ 34.[Ulgi, odroczenie lub rozłożenie na raty w spłacie zapadłych należności] 1. W przypadkach trudności płatniczych, wywołanych wyjątkowymi okolicznościami, jak to: nieurodzaj, powódź, pożar, gradobicie, śmierć, ciężka choroba, niemożliwość zagospodarowania, mogą być udzielone ulgi w spłacie zapadłych należności.

2. Ulgi te polegają na odroczeniu terminu płatności rat na okres do 5 lat lub rozłożeniu zapadłych rat na terminy płatności rat następnych, przypadających w okresie 5 lat.

3. (skreślony).

4. Za czas odroczenia lub rozłożenia na raty nie pobiera się odsetek zwłoki.

§ 35.[Wejście w życie] Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Ministrów: Rolnictwa i Reform Rolnych, Ziem Odzyskanych oraz Administracji Publicznej
z dnia 22 listopada 1947 r. (poz. 471).

(uchylony)