VAT jako koszt (nie)kwalifikowany

Elżbieta Rogala

Wstęp

Beneficjenci pomocy unijnej przy realizacji programów współfinansowanych z budżetu Wspólnoty Europejskiej (funduszy unijnych) zobowiązani są do szczegółowej kwalifikacji kosztów nadających się do takiego współfinansowania. I to według zasad ściśle określonych w przepisach (nie tylko podatkowych). Kwalifikacja ta obejmuje także naliczony VAT, będący częścią ceny nabywanych towarów i usług. Nieprawidłowości w zakresie kwalifikacji kosztów - w tym w szczególności VAT - powodują konieczność zwrotu niesłusznie wypłaconych kwot w ramach finansowania z funduszy unijnych. Dlatego niezwykle ważne jest, by poznać zasady prawidłowej kwalifikacji naliczonego podatku od towarów i usług, będącego często jednym z istotnych kosztów współfinansowanych z budżetu Wspólnoty Europejskiej.

Będzie to sprowadzało się - w największym skrócie - do zakazów oraz do zasad i terminów odliczeń VAT oraz do jego wieloletnich korekt. I to na przestrzeni dość długiego okresu, tj. poczynając od planu wydatków (np. inwestycyjnych), poprzez wniosek o ich dofinansowanie, realizację projektu, aż do sposobu wykorzystywania tych wydatków. Przy czym najistotniejszy będzie tu cel poniesionych wydatków, głównie inwestycyjnych. Chodzić będzie także m.in. o takie wykorzystanie wydatków współfinansowanych z budżetu UE, gdzie VAT początkowo (tj. w momencie składania wniosku o dofinansowanie) możliwy do uznania za koszt kwalifikowany, w późniejszym okresie nie będzie mógł być za taki koszt uznawany. Czyli, zakupy planowane do określonego wykorzystania, tj. np. dla celów wykonywania czynności głównie lub wyłącznie niepodlegających opodatkowaniu VAT lub zwolnionych od VAT (inwestycje dokonywane w interesie publicznym), zostaną następnie faktycznie wykorzystane do czynności podlegających opodatkowaniu VAT i to choćby w najmniejszej części. Będzie to oznaczało zmianę polegającą na tym, że naliczony VAT od zakupów towarów i usług - uznany w całości za koszt kwalifikowany - stanie się kosztem niekwalifikowanym w jakiejś części.