Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 5 października 2023 r., sygn. IV SA/Po 526/23

Administracyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Józef Maleszewski Sędzia WSA Tomasz Grossmann (spr.) Asesor sądowy WSA Sebastian Michalski po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 05 października 2023 r. sprawy ze skargi Stowarzyszenia "M. " z siedzibą w P. na postanowienie Inspektor Nadzoru Budowlanego z dnia 01 sierpnia 2023 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania oddala skargę w całości.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z 01 sierpnia 2023 r. nr [...] Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej jako "WWINB" lub "organ II instancji"), po rozpatrzeniu zażalenia Stowarzyszenia "M. " z siedzibą w P. (zwanego dalej "Stowarzyszeniem" lub "Skarżącym"), utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. z 18 maja 2023 r. nr [...] o odmowie wszczęcia postępowania z urzędu w sprawie legalności zabudowy.

Zaskarżone postanowienie WWINB, jak wynika z jego uzasadnienia, zapadło w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.

W dniu 18 kwietnia 2023 r. do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. (zwanego dalej "PINB" lub "organem I instancji") wpłynęło pismo Stowarzyszenia z 17 kwietnia 2023 r. zawierające żądanie wszczęcia "postępowania administracyjnego w sprawie legalności zabudowy na działce nr [...] w P. ".

Pismem z 21 kwietnia 2023 r. PINB wezwał Stowarzyszenie do wykazania jego interesu społecznego w ww. postępowaniu (na podstawie dokumentów, oświadczeń oraz innych dowodów).

Odpowiedzi na to wezwanie Stowarzyszenie udzieliło pismem z 25 kwietnia 2023 r.

Przywołanym wyżej postanowieniem z 18 maja 2023 r. PINB odmówił "wszczęcia postępowania z urzędu w sprawie legalności zabudowy na działce ozn. nr ewid. [...] w obr. ewid. P. , gm. [...]".

W zażaleniu na to postanowienie Stowarzyszenie wniosło o jego uchylenie.

Utrzymując w mocy postanowienie PINB z 18 maja 2023 r. – przywołanym na wstępie postanowieniem z 01 sierpnia 2023 r. – WWINB wyjaśnił w uzasadnieniu, że w świetle art. 31 § 1 i 2 k.p.a. organizacja społeczna (m.in. stowarzyszenie) może występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu w przypadku, gdy takie postępowanie się toczy i jest to uzasadnione celami statusowymi organizacji, i przemawia za tym interes społeczny. Odwołując się do orzecznictwa sądowego, organ II instancji podkreślił, że udział organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym nie może służyć wyłącznie partykularnym interesom samej organizacji społecznej oraz że nie jest dopuszczalna taka wykładnia art. 31 § 1 k.p.a., zgodnie z którą organ administracji byłby niejako automatycznie zobligowany do uwzględnienia żądania organizacji społecznej z tych tylko powodów, że jest ona formalnie organizacją społeczną, której żądanie jest uzasadnione celami statutowymi, bez badania, czy przemawia za tym interes społeczny. Samo odwoływanie się do celów statutowych organizacji społecznej nie jest wystarczające do przyjęcia, że interes społeczny w danej sprawie przemawia za podjęciem przez organ działań żądanych przez tę organizację. To na niej spoczywa ciężar wykazania istnienia przesłanek z art. 31 k.p.a. wskazujących na zasadność uczestnictwa. Interes organizacji ma być skonkretyzowany.