Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 22 czerwca 2023 r., sygn. II SA/Wr 232/22

Administracyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Olga Białek, Sędziowie: Sędzia NSA Halina Filipowicz-Kremis (spr.), Sędzia WSA Adam Habuda, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w Wydziale II w dniu 22 czerwca 2023 r. sprawy ze skargi J. R. na postanowienie Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2022 r. nr 110/2022 w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę w całości.

Uzasadnienie

Postanowieniem nr 110/2022 z dnia 28 stycznia 2022 r., wydanym na podstawie art. 59 § 1, art. 58 § 1 w zw. z art. 123 kpa, Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, po zbadaniu wniosku J. R. o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ś. nr 204/2021 z dnia 09.08.2021 r. nakazującej J. R. tj. inwestorowi rozbiórkę samowolnie wybudowanego wiatrołapu, zlokalizowanego na podeście schodów zewnętrznych, przy budynku mieszkalnym w G. [...], odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że decyzją nr 204/2021 z dnia 9.08.2021 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ś. nakazał J. R. tj. inwestorowi rozbiórkę samowolnie wybudowanego wiatrołapu, zlokalizowanego na podeście schodów zewnętrznych, przy budynku mieszkalnym w G. [...].

W dniu 04.01.2022 r. do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ś. wpłynął wniosek J. R. o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania na to rozstrzygnięcie wraz z odwołaniem. Po przeanalizowaniu argumentów zawartych w treści wniosku oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa tut. organ stwierdził, że przepis art. 58 § 1 Kpa stanowi, iż "w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy". Przy czym zgodnie z art. 58 § 2 Kpa, "prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu", a "jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin". W świetle tej regulacji art. 58 § 1 i § 2 Kpa przywrócenie terminu uzależnione jest od spełnienia łącznie czterech przesłanek: uprawdopodobnienia przez osobę zainteresowaną braku swojej winy, wniesienia przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu, dochowania terminu do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu, dopełnienia wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu tej czynności, dla której był ustanowiony termin. W przypadku pierwszej z przesłanek - uprawdopodobnienia przez osobę zainteresowaną braku swojej winy - wskazać należy, iż w orzecznictwie administracyjnym kryterium braku winy jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu wiązane jest z obowiązkiem wnioskującego dochowania szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. W konsekwencji, uznanie braku winy w uchybieniu terminu może nastąpić jedynie wówczas, gdy wnioskujący nie był w stanie usunąć przeszkody w dochowaniu terminu nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (zob. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 27 stycznia 2009 r., sygn. akt II SA/Ol 857/08). Przywrócenie terminu jest bowiem instytucją procesową opartą na zasadzie skargowości, może zatem nastąpić wyłącznie na wniosek zainteresowanego, który wniesie prośbę w formie podania (druga przesłanka). Trzecią przesłanką jest dochowanie terminu (nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu. Termin do wniesienia tego wniosku zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody i licząc od tego dnia wynosi siedem dni. Ostatnią przesłanką jest natomiast dopełnienie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu tej czynności, dla której był ustanowiony nieprzywracalny termin. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 58 § 2 "prośbę o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin". Organ administracji publicznej może wydać postanowienie o odmowie przywrócenia terminu, jeżeli nie została spełniona chociażby jedna z przesłanek wymienionych w art. 58. Organ rozpoznając wniosek strony o przywrócenie terminu stwierdził, że nie uprawdopodobniła ona okoliczności przesądzających o braku jej winy w uchybieniu terminu. Osoba zainteresowana ma uprawdopodobnić brak swojej winy, czyli powinna uwiarygodnić stosowną argumentacją swoją staranność oraz fakt, że przeszkoda była od niej niezależna i istniała przez cały czas, aż do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu (powstała w czasie biegu terminu do dokonania czynności procesowej i trwała po jego upływie aż do wystąpienia z wnioskiem). Z akt sprawy wynika, iż korespondencja prawidłowo zaadresowana na adres J. R., zawierająca powołaną na wstępie decyzję nie została podjęta w terminie, pomimo powtórnego awizowania. Dowodem na powyższe twierdzenie jest koperta zawierająca egzemplarz decyzji skierowana do J. R., opatrzona pieczęciami Urzędu Pocztowego - odpowiednio awiza z dnia 12.08.2021 r. i 20.08.2021 r. W związku z powyższym dnia 9.09.2021 r. upłynął termin do wniesienia odwołania. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania wniesiono 04.01.2022 r. W tym też kontekście wskazać należy, iż zgodnie z art. 42 § 1 Kpa pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być również doręczane w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej (art. 42 § 2 Kpa). W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania. Jednocześnie w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji o każdorazowej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43 poczta przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pism przez pocztę (art. 44 § 1 pkt 1 Kpa). Pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) w przypadku doręczania pism przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie 7 dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż dni od daty pierwszego zawiadomienia (fikcja doręczenia). Od tego dnia biegnie termin 14-dniowy do skutecznego złożenia odwołania. Fikcja prawna doręczenia pisma niepodjętego z poczty przez adresata może mieć miejsce tylko wtedy, kiedy przesyłka była zaadresowana prawidłowo. W tym kontekście należy wskazać, iż decyzja organu I instancji została wysłana na adres podany przez stronę. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż dokonano tej czynności w sposób prawidłowy, a doręczenie przesyłek jest skuteczne. Podstawę ustaleń w przedmiotowej kwestii stanowią znajdujące się w aktach sprawy tak zwane dowody doręczenia, a w dokumentach tych zostały zaświadczone okoliczności, że doręczyciel nie zastał adresata w domu, oraz że przesyłki nie podjęto w terminie. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż dokonano tej czynności w sposób prawidłowy. Podstawę ustaleń w tej kwestii stanowią znajdujące się w aktach sprawy tak zwane dowody doręczenia, a w dokumentach tych zostały zaświadczone okoliczności, że doręczyciel nie zastał adresata w domu oraz że przesyłki nie podjęto w terminie. Koperta zawierająca egzemplarz decyzji, potwierdza powyższe informacje - odpowiednio awiza z dnia 12.08.2021 r. i 20.08.2021 r. oraz że nastąpił zwrot przesyłki dnia 27.08.2021 r. gdyż nie podjęto jej w terminie. Z powodu nieobecności adresata lub innej osoby upoważnionej do odbioru przesyłka została awizowana, a zawiadomienie o nadejściu umieszczono w oddawczej skrzynce pocztowej adresata (informacja na zwrotnym potwierdzeniu odbioru). Wnosząca wniosek wskazała, iż nie otrzymała decyzji i nie miała możliwości zapoznania się z nią. W ocenie organu skarżąca składając wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy. Okoliczności podane przez skarżącą nie uzasadniały uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu. Odwołanie się w art. 58 § 1 K.p.a. do braku winy powoduje, że przywrócenie uchybionego terminu uzasadniają wyłącznie obiektywne, występujące bez woli strony, okoliczności i zdarzenia, które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we właściwym czasie. Wskazać należy, że brak winy w uchybieniu terminu oceniany jest z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy oraz przy braniu pod uwagę także uchybień spowodowanych nawet lekkim niedbalstwem. Przywrócenie terminu ma charakter wyjątkowy i nie jest możliwe w przypadku, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Może mieć miejsce tylko wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przywrócenia uchybionego terminu nie uzasadnia niedostateczna staranność w prowadzeniu własnych spraw. Przy ocenie winy należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie danej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu dotrzymanie terminu (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 13.07.2021 r., sygn. akt II SA/Kr 585/21). Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż przywrócenie uchybionego terminu ma charakter wyjątkowy i może nastąpić jedynie w przypadku, gdy zaprezentowana argumentacja uprawdopodobni brak winy. Okoliczności wskazane we wniosku tj. brak doręczenia decyzji i brak możliwości zapoznania się z nią, nie uprawdopodabniają, przy zastosowaniu obiektywnego miernika staranności, braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania. Fikcyjne doręczenie wiąże organ administracji w tym sensie, że musi on zaaprobować jego skutki bezpośrednie (uznać, że doręczenie nastąpiło) oraz pośrednie, w tym przyjąć, że od daty tego doręczenia biegną terminy procesowe. W ocenie organu, w świetle zaprezentowanego powyżej orzecznictwa odnośnie przesłanek zasadności wniosku o przywrócenie terminu oraz uzasadnienia złożonego w sprawie wniosku, nie sposób orzec inaczej niż w sentencji niniejszego postanowienia. W ocenie Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, w świetle uzasadnienia strony wnioskującej, nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające pozytywne rozpoznanie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Jednocześnie organ wyjaśnia, iż poprzez wydanie niniejszego aktu administracyjnego, wyłączona została możliwość wydania na podstawie art. 134 Kpa odrębnego postanowienia, stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie o odmowie przywrócenia terminu zawiera bowiem samo w sobie stwierdzenie, że odwołanie zostało wniesione z uchybieniem terminu.