Wyrok WSA w Krakowie z dnia 23 czerwca 2023 r., sygn. II SA/Kr 49/23

Zabytki

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Monika Niedźwiedź (spr.) Asesor WSA Anna Kopeć Sędzia WSA Sebastian Pietrzyk po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 czerwca 2023 r. sprawy ze skargi A. K., J. K. i L. K. na zarządzenie nr 7/2014 Burmistrza Miasta Zakopane z dnia 8 stycznia 2014 r. w przedmiocie założenia karty adresowej zabytku i włączenia zabytku nieruchomego willi "[...]" ul. K. do gminnej ewidencji zabytków Miasta Zakopane I. stwierdza bezskuteczność czynności Burmistrza Miasta Zakopane z dnia 8 stycznia 2014 r. w sprawie aktualizacji gminnej ewidencji zabytków Miasta Zakopane w zakresie włączenia zabytku nieruchomego willi "[...]" ul. K. do gminnej ewidencji zabytków, II. zasądza od Burmistrza Miasta Zakopane solidarnie na rzecz A. K., J. K. i L. K. kwotę 680 (sześćset osiemdziesiąt złotych) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 18 grudnia 2013 r. Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków pozytywnie zaopiniował listę obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków dla Miasta Z..

Zarządzeniem nr 7/2014 z dnia 8 stycznia 2014 r. Burmistrz Miasta Zakopane przyjął gminną ewidencję zabytków Miasta Zakopane. W wykazie obiektów pod poz.764 znalazła się willa "W." zlokalizowana na ul. [...] a w Z..

Pismem z 13 maja 2014 r., Miejski Konserwator Zabytków w Zakopanem poinformował A. K. (skarżący) o włączeniu willi "W." do gminnej ewidencji zabytków oraz o obowiązku uzgadniania projektów budowalnych i rozbiórki takich obiektów z konserwatorem zabytków.

Pismem z 10 sierpnia 2016 r. Burmistrz Miasta Zakopane poinformował skarżącego o pozytywnej opinii Miejskiego Konserwatora Zabytków dla wstępnej koncepcji rozbudowy ww. obiektu.

Zarządzeniem nr 125/2021 z 7 czerwca 2021 r. Burmistrz Miasta Zakopane zaktualizował Gminną Ewidencję Zabytków, w której Willa "W." została umieszczona pod poz. [...].

A. K., J. K. i L. K. zaskarżyli do WSA w Krakowie czynność Burmistrza Miasta Zakopane w zakresie w jakim dotyczy ona włączenia karty adresowej budynku zlokalizowanego na działce ew. nr. [...] obr. [...] Z. przy ul. [...] w Z., pow. tatrzański do gminnej ewidencji zabytków. Zaskarżonej czynności zarzucili naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 22 ust. 5 pkt. 3, art. 3 pkt. 1 i 2 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 840; dalej jako ustawa) w zw. z § 18 i 18b rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 56; dalej jako rozporządzenie), polegające na niewłaściwym zastosowaniu przepisów poprzez: bezpodstawne i dowolne uznanie budynku za zabytek w sytuacji, gdy nie posiada on cech zabytku w myśl art. 3 pkt 1 i 2 ustawy; umieszczenie karty ewidencyjnej przedmiotowego budynku w gminnej ewidencji zabytków bez przeprowadzania odpowiednich czynności wyjaśniających czy budynek spełnia przesłanki definicji zabytku w myśl przywołanej ustawy, w szczególności braku stosownej dokumentacji potwierdzającej kluczowe w tej sprawie ustalenia; umieszczenie karty ewidencyjnej przedmiotowego budynku w gminnej ewidencji zabytków bez zawiadomienia o tym fakcie właściciela nieruchomości; wskazano także na możliwe naruszenie art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy - polegające na tym, że przedmiotowy budynek został wyznaczony przez organ bez porozumienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Zdaniem skarżących okoliczności podjęcia zaskarżonej czynności wskazują na całkowitą dowolność organu przy jej realizacji, która to doprowadziła do istotnych, a zarazem bezpodstawnych ograniczeń uprawnień skarżących. W zaistniałym stanie faktycznym nie można było dokonać wpisu budynku do Gminnej Ewidencji Zabytków bez uprzedniego ustalenia w drodze analizy czy opinii w tym przedmiocie sporządzonej przez kompetentną w tym zakresie osobę. Przeciwne stanowisko jest niezgodne z treścią art. 3 pkt 1 ustawy. Dokonanie wpisu do ewidencji zabytków budynku przy ul. [...] stanowiło całkowicie dowolne i arbitralne działanie organu. Nadto działanie to miało miejsce po zmianie przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dokonanej w 2010 r. na mocy ustawy z 18 marca 2010 r., w której gminna ewidencja zabytków otrzymała inne, mocniejsze znaczenie prawne. Ewidencja ta nie służy już wyłącznie do sporządzania programów opieki nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy. Wpisy uskutecznione w niej prowadzą do istotnego ograniczenia uprawnień właścicielskich, zatem nie może być dowolności w dokonywaniu tych wpisów w oparciu podstawę prawną z art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy.