Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2023 r., sygn. III SA/Wa 2437/22

Podatek od towarów i usług

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jarosław Trelka (sprawozdawca), Sędziowie sędzia WSA Włodzimierz Gurba, sędzia WSA Radosław Teresiak, Protokolant starszy referent Katarzyna Dorota Wielgosz, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2023 r. sprawy ze skargi B. S. A. z siedzibą w B. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie odmowy dokonania zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2016 r. i 2017 r. 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz B. S. A. z siedzibą w B. kwotę 13.218 zł (słownie: trzynaście tysięcy dwieście osiemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Decyzją z [...] marca 2022 r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. (dalej: "Naczelnik", "NUS" lub "Organ pierwszej instancji"), odmówił spółce B. S.A w B. (dalej: "Skarżąca", "Strona" lub "Spółka") zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wykazanego w korektach deklaracji VAT-7 złożonych w dniu 5 grudnia 2021 r. za poszczególne okresy 2016 i 2017 r. W uzasadnieniu decyzji Naczelnik opisał przebieg postępowania i wskazał, że Spółka złożyła korekty deklaracji z wykazanymi kwotami nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu w terminie 60 dni. Wraz ze złożonymi korektami deklaracji złożyła też zawiadomienia o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego VAT-ZD oraz uzasadnienie przyczyn korekty ww. deklaracji. Wskazała, że obowiązujące ówczesne przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 ze zm., dalej też: "ustawa", "u.p.t.u." lub "ustawa o VAT") w przedmiocie tzw. ulgi na złe długi stanowiły, iż można skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 150 dni od daty upływu terminu jej płatności oraz dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i nie był w trakcie postępowania upadłościowego. Spółka stwierdziła również, że "ucieczka" dłużnika w upadłość pozbawiła ją prawa do skorygowania deklaracji. Jednocześnie Spółka wskazała, że sytuacja ta uległa zmianie w kontekście orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 października 2020 r., który wskazał, że jakiekolwiek formalne ograniczenia w stosowaniu ulgi na złe długi nie powinny mieć miejsca, albowiem skutkują one realnym obciążeniem kwotą podatku VAT należnego podmiotu, który rzeczywiście nie otrzymał żadnego wzajemnego świadczenia z tytułu wykonanych czynności, a zatem organy podatkowe nie mogą pobrać z tytułu VAT kwoty wyższej od tej, którą otrzymał podatnik. W ocenie Spółki działanie takie przeczyłoby naczelnym zasadom neutralności i proporcjonalności podatku VAT. Według Skarżącej formalności (warunki) ograniczające prawo do skorzystania z ulgi powinny być skonstruowane w taki sposób, aby zapobiegać oszustwom podatkowym i unikaniu opodatkowania, a przy tym powinny jedynie umożliwiać wykazanie, że po zawarciu transakcji zapłata części lub całości wynagrodzenia ostatecznie nie nastąpiła. Spółka podniosła również, iż warunek uzależniający skorzystanie z ulgi od okoliczności, czy dłużnik nie był w trakcie postępowania upadłościowego, uwzględnia niepewność co do ostatecznego niewywiązania się z płatności. Niepewność ta może zostać wyeliminowana, gdy wierzyciel przed zakończeniem postępowania upadłościowego wykaże brak uregulowania długu i temu służy kryterium czasu, po upływie którego nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną.