Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 26 stycznia 2023 r., sygn. II SA/Gl 1520/22

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska, Sędziowie Asesor WSA Aneta Majowska, Sędzia WSA Krzysztof Nowak (spr.), po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi A.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 19 sierpnia 2022 r. nr SKO.PSŚ/41.5/2198/2022/11372/ w przedmiocie nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta D. z dnia 12 lipca 2022 r. nr [...], 2. umarza postępowanie administracyjne.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta D. decyzją z 12 lipca 2022 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 25 ust. 1, ust. 2 pkt 1, ust. 9 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2134 ze zm.) - dalej: "ustawa 500+", oraz art. 104 i 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm.) - dalej: "k.p.a.", uznał kwotę świadczenia wychowawczego wypłaconego za okres od 1 lipca 2019 r. do 31 stycznia 2021 r. w wysokości 17500 zł przyznanego A.S. (dalej: "strona" lub "skarżący") informacją nr [...] z dnia 19.07.2019 r. na dzieci: P.S. na okres od 01.07.2019 r. do 31.05.2021 r. oraz M.S. na okres od 01.10.2019 r. do 31.05.2021 r. za nienależnie pobrane świadczenie, które wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie podlega zwrotowi. Jednocześnie z uwagi na zwrot nienależnie pobranych świadczeń wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w dniu 28.06.2021 r. umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania do ich zwrotu.

W uzasadnieniu tej decyzji organ I instancji przybliżył szczegółowo okoliczności ubiegania się przez stronę o przedmiotowe świadczenie łącznie z wcześniejszymi decyzjami organu I instancji poprzedzającymi złożenie przez stronę wniosku w dniu 1 lipca 2021 r. o przyznanie nowego świadczenia i zapadłymi w tej sprawie orzeczeniami sądu administracyjnego. Przytoczył brzmienie art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy 500+. W dalszej części uzasadnienia organ administracji przybliżył działania podejmowane w ramach prowadzonego postępowania, w tym składane przez stronę oświadczenia i jego żonę. Organ przyjął jako w pełni wiarygodne oświadczenia zarówno strony jak i jego żony, iż świadczenia wychowawcze przyznane na okres od 01.07.2019 r. do 31.01.2021 r. wpływały na ich wspólne konto i były wydatkowane na potrzeby dzieci. Organ przyjął za bezsporne, że strona wyprowadziła się z domu we wrześniu 2018 r. i od tego czasu nie zamieszkiwała razem z dziećmi. Organ nie przyjął za uzasadnione wyjaśnień strony co do opieki naprzemiennej jego i żony z uwagi na treść wyroku rozwodowego, w którym miejsce zamieszkania dzieci ustalono przy matce oraz nie orzeczono o kontaktach strony z dziećmi. Za udowodniony organ uznał fakt, iż dzieci znajdowały się na utrzymaniu strony co potwierdzają zarówno przedstawione przez stronę wyciągi bankowe jak i oświadczenia strony i żony strony. Odnosząc się do zaistnienia przesłanki świadomego wprowadzenia organu w błąd organ przyjął wyjaśnienia strony o braku zamiaru wprowadzenia w błąd a także braku świadomości tego czynu. Z uwagi jednak na brak spełnienia obligatoryjnej przesłanki zamieszkiwania wraz z dzieckiem, organ uznał, iż świadczenia wypłacone w okresie od 01.07.2019 r. do 31.01.2021 r. są świadczeniami nienależnie pobranymi zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt. 6 ustawy 500+. Organ wskazał, że celem ustawodawcy było bowiem, aby świadczenie otrzymywał ten z rodziców, który faktycznie zamieszkuje z dzieckiem i nim się zajmuje. Przywołał również wyroki sądów administracyjnych prezentujące stanowisko, że w sprawach o świadczenia nienależnie pobrane nie ma znaczenia element subiektywny, czyli stan świadomości (woli) osoby pobierającej świadczenia wychowawcze, że świadczenie nie powinno zostać przyznane albo, że zaistniały okoliczności powodujące ustanie prawa do tego świadczenia. W ocenie organu dla uznania na podstawie tej przesłanki, że świadczenie zostało nienależnie pobrane nie jest istotne, że osoba uprawniona nie miała świadomości, że jej się ono nie należy. Organ zwrócił uwagę na okoliczność, że strona umożliwiła korzystanie ze świadczenia matce dzieci i uznał za wiarygodne twierdzenia strony, że przyznane świadczenie wykorzystane zostało na cele zgodne z celami ustawy 500+, jednakże odwołując się do brzmienia obowiązujących w dniu składania wniosku przepisów prawa organ uznał, że w sprawie tej wyczerpane zostały przesłanki pobrania nienależnego świadczenia, a tym samym zasadnym było uruchomienie przedmiotowego postępowania i wydania stosownej decyzji. Organ uwzględniając fakt zwrotu przez stronę nienależnie pobranych świadczeń wraz należnymi odsetkami ustawowymi umorzył postępowanie w sprawie zobowiązania do ich zwrotu.