Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 9 stycznia 2023 r., sygn. II SA/Gl 848/22

Odpady

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.), Sędziowie Asesor WSA Tomasz Dziuk, Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Protokolant Monika Rał, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi Gminy Gierałtowice na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 13 kwietnia 2022 r. nr NPII.4131.1.343.2022 w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych oddala skargę.

Uzasadnienie

W dniu 31 marca 2021 r. Rada Gminy Gierałtowice (dalej: "skarżąca"), działając w oparciu o art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 713, obecnie: Dz. U. z 2021 r. poz. 1372, dalej w skrócie: "u.s.g.") oraz art. 6r ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1439 z późn. zm., obecnie: Dz. U. z 2021 r. poz. 888 z późn. zm., w skrócie: "ustawa"), podjęła uchwałę Nr XXXIII/247/2021 w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Gierałtowice i zagospodarowania tych odpadów (publ. Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego z 2021 r. poz. 2566).

Kolejną uchwałą nr XLV/334/2022 z dnia 9 marca 2022 r. skarżąca, po zasięgnięciu opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, uchwaliła zmiany w treści § 1-4 i § 6 przywołanej powyżej Uchwały Nr XXXIII/247/2021 z dnia 31 marca 2021 r. Materialnoprawną podstawę uchwały stanowił art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1 u.g.n., art. 3 ust. 2d i art. 6r ust. 3 ustawy oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1461).

Wojewoda Śląski, rozstrzygnięciem nadzorczym nr NPII.4131.1.343.2022 z dnia 13 kwietnia 2022 r., stwierdził nieważność uchwały nr XLV/334/2022 z dnia 9 marca 2022 r. jako sprzecznej z art. 6r ust. 3 w związku z art. 3 ust. 2 pkt 6 i ust. 2c ustawy w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. poz. 483 z późn. zm.). W uzasadnieniu zajętego stanowiska przywołał treść przypisów ustawy oraz omówił wprowadzone na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy zmiany w zakresie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Gierałtowice i zagospodarowania tych odpadów. Podniósł, że brak jest spójności uregulowań zawartych w zakwestionowanej uchwale z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Gierałtowice. Na podstawie art. 3 ust. 2d ustawy gmina może postanowić, że od właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi (którzy podali w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi informacje, o których mowa w art. 6m ust. 1b pkt 7 ustawy) oraz korzystają ze zwolnienia w części z opłaty z tytułu zagospodarowania odpadów komunalnych, o którym mowa w art. 6k ust. 4a ustawy, regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy przewiduje zwolnienie w całości z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na te odpady), stąd nie odbiera się odpadów komunalnych - bioodpadów. Tymczasem, brak jest podstaw do równoczesnego pozbawienia właścicieli tych nieruchomości możliwości korzystania z punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych - bioodpadów. Ustawodawca konsekwentnie posługuje się właściwymi pojęciami w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, a mianowicie rozróżnia "zbieranie i odbieranie" od "zbierania i przyjmowania", co wynika z art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a) i lit. b) ustawy. Skoro, art. 3 ust. 2d ustawy zwalnia pod pewnymi warunkami gminę z zapewnienia odbierania bioodpadów (odpadów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy), to nie można rozciągać tego zwolnienia na przyjmowanie w punkcie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (odpadów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy). O zaniechaniu bowiem przyjmowania w punkcie mowa wyłącznie w art. 3 ust. 2c ustawy, zatem przyjmowania można zaniechać, gdy w pełni realizowane jest odbieranie, w tym przypadku odbieranie bioodpadów "u źródła". Z kolei, gdy gmina nie zapewnia pełnego odbierania (a w tym przypadku na podstawie przedmiotowej uchwały bioodpady nie są w pełni odbierane "u źródła" od właścicieli), to zaniechanie jednoczesnego przyjmowania bioodpadów w punkcie selektywnej zbiórki odpadów jest niedopuszczalne. Jednocześnie nie można uznać, iż wobec właścicieli nieruchomości, którzy zdecydowali się na kompostowanie bioodpadów zachodzi przesłanka pełnego odbierania tych odpadów "u źródła". Nie wszystkie bowiem bioodpady, które powstają na nieruchomości można kompostować (np. odpady niepodatne na rozkład w warunkach przydomowego kompostowania lub sezonowych nadwyżek przekraczających pojemność kompostownika). W takich sytuacjach, gmina jest obowiązana zapewnić właścicielowi możliwość pozbywania się bioodpadów, bez względu na to, czy właściciel nieruchomości zadeklarował kompostowanie tych bioodpadów w kompostownikach przydomowych. W oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 6r ust. 4 ustawy organ stanowiący gminy może wyłącznie uregulować usługi dodatkowe (odpłatne), tj. inne niż te, które powinny być obligatoryjnie zapewnione przez gminę na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 5 i pkt 6 ustawy. Wprowadzenie proponowanej w zakwestionowanej uchwale regulacji, dotyczącej wyłączenia możliwości przyjmowania bioodpadów przez punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (w skrócie dalej: "PSZOK"), pozostaje zatem w istotnej sprzeczności z przepisami ustawy. Zakwestionowaną uchwałą gmina nie tylko nie zapewniła innego sposobu pozbywania się tych odpadów, ale również zakazała ich przyjmowania w PSZOK.