Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn. II SA/Bd 966/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Sędziowie sędzia WSA Katarzyna Korycka (spr.) sędzia WSA Joanna Janiszewska-Ziołek po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi D. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] sierpnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie specjalistycznych usług opiekuńczych uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta B. z dnia [...] maja 2022 r. nr [...].

Uzasadnienie

Prezydent M. B. decyzją z dnia [...] maja 2022 r., [...], na podstawie art. 50 ust. 2, 5 i 7 oraz art. 106 ust. 1, 3b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm., dalej powoływana jako "ups") odmówił przyznania skarżącej D. C. świadczenia w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych (dalej powoływanych również jako "suo") dla córki L. C. w wymiarze 60 godzin miesięcznie od [...].06.2022 r. do [...].12.2022 r. w zakresie czynności zgodnie z § 2 pkt 1 lit. a i b oraz pkt 5 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2005 r. Nr 189, poz. 1598 ze zm., dalej jako "rozporządzenie w sprawie suo") oraz przyznał skarżącej suo dla córki L. C. od [...].06.2022 r. do [...].07.2022 r. w wymiarze 40 godzin, tj. 20 godzin w miesiącu czerwcu 2022 r. i 20 godzin w miesiącu lipcu 2022 r. w zakresie ww. czynności z odpłatnością miesięczną 3,5 %.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ stwierdził, że L. C. wymaga specjalistycznej pomocy usługowej, wskazując, że ma stwierdzony [...] oraz jest zaliczona orzeczeniem do osób niepełnosprawnych od urodzenia do dnia [...].12.2022 r. z uwagi na całościowe zaburzenia rozwojowe. Organ nie przychylił się jednak do wniosku skarżącej z [...].05.2022 r. o udzielenie ww. pomocy w wymiarze 60 godzin miesięcznie na okres od [...].06.2022 r. do [...].12.2022 r., zaznaczając przy tym, że zaświadczenie lekarskie, które wskazuje potrzebę realizacji suo w wymiarze 60 godzin miesięcznie, nie jest zleceniem dla pomocy społecznej. Ośrodek pomocy społecznej określa bowiem zakres świadczenia pomocy, przy uwzględnieniu terapii, którą dziecko realizuje w instytucji oświaty oraz w placówkach opieki medycznej. Główny obowiązek wspierania procesu rehabilitacyjnego spoczywa zatem, w ocenie organu, na placówkach oświaty i opieki medycznej. Ponadto, jak wskazał Prezydent, lekarz psychiatra w zaświadczeniu z [...].02.2022 r. wskazał na potrzebę realizacji suo określając ich zakres i wskazując, że zajęcia winny odbywać się poza innymi formami wsparcia, z którego korzysta dziecko. Wskazał także, że zdaniem zespołu orzekającego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr [...] w B. - który wydał wobec L. C. orzeczenie nr [...] o potrzebie kształcenia specjalnego na okres pierwszego etapu edukacyjnego - nie ma potrzeby realizacji wybranych zajęć edukacyjnych indywidualnie lub w grupie do pięciu osób. Zgodnie zaś z otrzymaną informacją ze Szkoły Podstawowej nr [...] z Oddziałami Integracyjnymi w B. z [...].03.2022 r. córka skarżącej realizuje zajęcia zintegrowane w wymiarze 18 godzin dydaktycznych oraz 2 godziny języka angielskiego i 2 godziny religii tygodniowo oraz zajęcia poza podstawą programową: arteterapia - 1 godzina w tygodniu, zajęcia z psychologiem - 1 godzina w tygodniu, zajęcia Integracji Sensorycznej - 1 godzina w tygodniu, rewalidacja - 1 godzina w tygodniu, logopedia - 1 godzina w tygodniu; razem 5 godzin w tygodniu, tj. 20-25 godzin w miesiącu. Ponadto w oświadczeniu z dnia [...] maja 2022 r. skarżąca wskazała, że córka uczęszcza do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Nr [...] w B., gdzie została objęta treningiem umiejętności społecznych w wymiarze 6 godzin w okresie od listopada 2021 r. do marca 2022 r. i oczekuje na wizytę w poradni rehabilitacyjnej, która ma odbyć się w czerwcu 2022 r. Jednocześnie, jak wskazał organ, opinia terapeuty specjalistycznych usług opiekuńczych z Zespołu Domów Pomocy Społecznej i Ośrodków Wsparcia w B. z grudnia 2021 r. potwierdza, że dotychczasowy wymiar świadczonej pomocy w formie suo przynosi pozytywne efekty terapeutyczne. Następnie, organ powołując się na stosowne regulacje ups oraz orzecznictwo sądów administracyjnych, podkreślił, że uprawnienia wynikające z ustawy o pomocy społecznej, w tym przyznanie suo dla osób z zaburzeniami psychicznymi, mają charakter subsydiarny, co oznacza, że uzupełniają środki, możliwości i uprawnienia własne osoby objętej systemem świadczeń z pomocy społecznej. Dlatego też oprócz wzięcia pod uwagę wskazań lekarskich, organ jest zobowiązany do zbadania możliwości świadczenia ww. usług oraz dokładnego i wyczerpującego wyjaśnienia podjętego rozstrzygnięcia. Zaznaczył także, że suo przeznaczone są dla osób dorosłych, wykazujących zaburzenia wymienione w art. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, a w wyjątkowych przypadkach dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, pozbawionych dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i terapeutycznych, jeśli nie mają możliwości uzyskania dostępu do zajęć, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Podniósł, że świadczenia, które ustawowo zapewniane są w ramach innych systemów (oświata, ochrona zdrowia), nie mogą być zastępowane świadczeniami z pomocy społecznej.