Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 9 września 2022 r., sygn. II SA/Gl 874/22

Czystość i porządek

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędziowie Asesor WSA Aneta Majowska, Sędzia WSA Artur Żurawik (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Magdalena Strzałkowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2022 r. sprawy ze skargi Gminy Gierałtowice na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 13 kwietnia 2022 r. nr NPII.4131.1.349.2022 w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie określenia rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oddala skargę

Uzasadnienie

Wojewoda Śląski rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 13 kwietnia 2022 r., nr NPII.4131.1.349.2022, działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (obecnie j.t. Dz. U. z 2022 r., poz. 559 z późn. zm. - dalej u.s.g.), stwierdził nieważność uchwały Nr XLV/336/2022 Rady Gminy Gierałtowice z dnia 9 marca 2022 r. w sprawie określenia rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposobu ich świadczenia oraz wysokości cen za te usługi (Dz. Urz. Woj. Śl. z 2022 r., poz. 1713), w części określonej w § 1 ust. 1 pkt 2, § 2 ust. 2 pkt 1 - 4, § 3 ust. 2 uchwały, jako sprzecznej z art. 6r ust. 4 w zw. z art. 3 ust. 2 pkt 6, ust. 2c ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz. U. z 2022 r., poz. 1297 ze zm. - dalej u.c.p.g.), w zw. z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.).

W uzasadnieniu organ podał m. in., że uchwała w części jest niezgodna z prawem. Rada gminy, na podstawie ww. art. 6r ust. 4 u.c.p.g., upoważniona jest określić rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi. Jednakże w oparciu o ww. delegację ustawową organ stanowiący gminy może uregulować wyłącznie usługi dodatkowe (odpłatne), tj. usługi inne niż te, które powinny być obligatoryjnie zapewnione przez gminę. Ustawodawca konsekwentnie posługuje się właściwymi pojęciami w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, tj. rozróżnia "zbieranie i odbieranie" od "zbierania i przyjmowania". O zaniechaniu przyjmowania w punkcie mowa jest wyłącznie w art. 3 ust. 2c u.c.p.g., a zatem przyjmowania można zaniechać, gdy w pełni realizowane jest odbieranie, w tym przypadku bioodpadów "u źródła". Z kolei, gdy gmina nie zapewnia pełnego odbierania, to zaniechanie jednoczesnego przyjmowania bioodpadów w punkcie selektywnej zbiórki odpadów jest w obecnym stanie prawnym niedopuszczalne. Jednocześnie nie można uznać, że wobec właścicieli nieruchomości, którzy zdecydowali się na kompostowanie bioodpadów, zachodzi przesłanka pełnego obierania tych odpadów "u źródła". Trzeba bowiem mieć na względzie, że nie wszystkie bioodpady, które powstają na nieruchomości, można kompostować (np. odpady niepodatne na rozkład). W tych sytuacjach gmina jest obowiązana zapewnić właścicielowi możliwość pozbywania się bioodpadów, bez względu na to, czy właściciel nieruchomości zadeklarował kompostowanie tych bioodpadów w kompostownikach przydomowych, czy też nie. Wprowadzenie regulacji dotyczącej wyłączenia możliwości przyjmowania przez PSZOK bioodpadów na ww. zasadach i wprowadzenie ich przyjmowania przez PSZOK wyłącznie w ramach usług dodatkowych (dodatkowo odpłatnych), świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy. W ocenie organu nadzoru, gmina może postanowić o nieodbieraniu bioodpadów ze wskazanych nieruchomości, jednakże powinna zapewnić możliwość pozbycia się tej części bioodpadów, której nie można kompostować, w inny sposób. Powyższa możliwość pozbycia się bioodpadów nie może być traktowana jako usługa dodatkowa świadczona przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.