Wyrok WSA w Warszawie z dnia 19 lipca 2022 r., sygn. I SA/Wa 1031/22

Nieruchomości

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Magdalena Durzyńska, sędzia WSA Anna Falkiewicz - Kluj, sędzia WSA Monika Sawa (spr.), , po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi B. M. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] stycznia 2022 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu podania 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2021 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz B. M. kwotę 580 (pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z [...] stycznia 2022 nr KOX [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (SKO/organ) po rozpoznaniu wniosków Miasta [...] oraz B. M. o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymało w mocy postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2021 r. [...] o zwrocie podania użytkownikowi wieczystemu, a dotyczącego niezasadności podwyższenia opłaty rocznej (z 1% do 3 %) za użytkowanie wieczyste gruntu położonego w [...] przy ul. [...] - działka nr ew. [...], z obrębu [...] (związanego z Lokalem [...]).

Postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Postanowieniem z dnia [...] września 2021 r. [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], zwróciło stronie (B. M.) podanie - wniosek o ustalenie niezasadności podwyższenia stawki opłaty rocznej (z 1% do 3 %) za użytkowanie wieczyste gruntu położonego w [...] przy ul. [...]- działka nr ew. [...], z obrębu [...] (związanego z lokalem [...]). Jako powód rozstrzygnięcia SKO podało, że wobec braku jakichkolwiek przepisów przejściowych w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1309), z dniem 15 sierpnia 2019 r. tj. dniem wejścia w życie wskazanej ustawy, samorządowe kolegium odwoławcze nieodwołalnie utraciło kompetencję do rozpoznania sporu pomiędzy właścicielem gruntu a jego użytkownikiem wieczystym, a wynikłego ze zmiany (z 1 % do 3 %) stawki opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste gruntu. Wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy złożyli: 1/ Miasto [...] w dniu [...] października 2021 r., domagając się uchylenia postanowienia i procedowania na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 15 sierpnia 2019 r. (tj. tzw. "ustawy starej"). Podniesiono, że wniosek strony o ustalenie, że aktualizacja stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, został złożony w dniu [...] stycznia 2019 r. i ta data, zdaniem wnioskującego - ustaliła stan prawny, który winien być stosowany aż do prawomocnego zakończenia sporu cywilnoprawnego w tej sprawie. Gdyby zastosować wykładnię Kolegium, to podwyższenie stawki procentowej od początku 2019 r. w zasadzie nie byłoby w ogóle możliwe, gdyż o ile procedura by się nie zakończyła do 15 sierpnia 2019 r., to nie byłoby żadnego organu czy sądu, który mógłby ów spór rozstrzygnąć. 2/ B. M., składając tożsame żądanie. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie prawa, w szczególności poprzez odebranie stronie prawa do rozpoznania jej sprawy, w sytuacji gdy wniosek strony został złożony do Kolegium jako organu właściwego, ale wskutek upływu czasu nie został rozpoznany do dnia 15 sierpnia 2019 r. Takie działanie organu narusza przepisy art. 6, 8 § 1,9, 35 i 36 kpa oraz zasadę lex retro non agit, zawartą w art. 7 w zw. z art. 2 Konstytucji RP. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po ponownym rozpoznaniu sprawy wskazało, że w dniu 15 sierpnia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1309), która w art. 10 pkt 5 wprowadziła nowe brzmienie przepisu art. 73 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami:2. Jeżeli po oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nastąpi trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, powodująca zmianę celu użytkowania wieczystego, z wnioskiem o zmianę celu użytkowania wieczystego występuje właściwy organ albo użytkownik wieczysty. 2d. Właściwy organ przedstawia w formie pisemnego oświadczenia propozycję zmiany celu użytkowania wieczystego oraz wyznacza termin na zajęcie pisemnego stanowiska przez użytkownika wieczystego, nie krótszy niż 2 miesiące od dnia otrzymania propozycji. Jeżeli użytkownik wieczysty nie zgadza się z proponowaną zmianą celu użytkowania wieczystego lub nie przedstawił stanowiska, właściwy organ może wnieść powództwo do sadu powszechnego właściwego ze względu na położenie nieruchomości. 2f. Stawkę procentową opłaty rocznej przyjmuje się stosownie do celu ustalonego na podstawie zgodnego oświadczenia stron albo orzeczenia sądu. Nowa stawka opłaty obowiązuje od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym została ustalona. Organ wskazał, że w artykułach 21 do 30 wskazana ustawa zawiera tzw. przepisy przejściowe. Jednakże brak jest przepisu przejściowego dotyczącego spraw o zmianę stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, wszczętych przed wejściem w życie ustawy lecz nie zakończonych do tego dnia. Organ podał, że zwykle taki przepis może mieć postać: "do spraw wszczętych, a nie zakończonych do dnia wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe". Jak już wskazano wyżej, takiego lub podobnego przepisu analizowana ustawa nie zawiera. Dlatego SKO uznało, że z dniem wejścia w życie ustawy tj. z dniem 15 sierpnia 2019 r. wszystkie sprawy dotyczące zmiany stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste winny być rozpoznawane na podstawie przepisów nowych. Organ wskazał, że wniosek strony w tej sprawie o ustalenie niezasadności zmiany stawki procentowej został złożony w dniu [...] stycznia 2019 r. Organ przekazał dokumenty do Kolegium w dniu 5 marca 2021 r. Już w dacie przekazania, Kolegium utraciło właściwość rzeczową do procedowania w sprawie. Organ wskazał, że od marca 2020 r. w naszym kraju i na całym świecie obowiązanie stan zagrożenia epidemiologicznego, związany z pandemią Covid. Konsekwencją tego, było wprowadzeniu już w marcu 2020 r. rozlicznych ograniczeń, w tym dotyczących wykonywania pracy zarobkowej oraz funkcjonowania urzędów publicznych. Jakkolwiek okres od wpływu wniosku do Prezydenta (styczeń 2019 r.) do przekazania sprawy do Kolegium (marzec 2021 r.) jest dość znaczny, to jednak trudno czynić w tym zakresie jakiekolwiek zarzuty SKO. SKO podkreśliło, że kwestionowane przez obydwie strony postanowienie wydało [...] września 2021 r. (6 miesięcy od dnia wpływu) toteż trudno uznać, że organ pozostawał w zawinionej i rażąco długiej zwłoce. Zresztą nawet gdyby przyjąć pogląd przeciwny, to brak jest jakiegokolwiek przepisu przejściowego dającego SKO kompetencję do procedowania w sprawie po dniu 14 sierpnia 2019 r. Organ wskazał, że jest organem stosowania prawa. Nie może wypełniać luk prawnych w tych ustawach, gdzie ustawodawca nie uchwalił należytych przepisów przejściowych. A jedynie takie przepisy mogłyby statuować kompetencję Kolegium po dniu 14 sierpnia 2019 r.