Wyrok WSA w Opolu z dnia 15 lutego 2022 r., sygn. II SA/Op 455/21

Administracyjne postępowanie; Budowlane prawo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędziowie Sędzia WSA Beata Kozicka Sędzia WSA Daria Sachanbińska (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 15 lutego 2022 r. sprawy ze skargi B. J. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie nakazu przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania budynku 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) zasądza od [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. na rzecz skarżącej B. J. kwotę 500 (pięćset) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez B. J. (dalej zwaną również skarżącą) jest decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. (w skrócie: [...]WINB) z dnia [...], nr [...], którą uchylono w całości decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. (w skrócie: PINB) z dnia [...], nr [...], nakazującą A. K. przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania budynku, oraz umorzono postępowanie organu pierwszej instancji w całości.

Zaskarżona decyzja została wydana w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

Decyzją z dnia [...], nr [...], PINB nakazał A. K. "przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania, tj. przywrócenie funkcji biurowej lokalu nr [...] usytuowanego w części parterowej budynku przy ul. [...] w O.". Rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie art. 71a ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm.), zwanego dalej Prawem budowlanym, w związku z art. 25 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 471). W ustaleniach stanu faktycznego organ podał, że pismem z dnia 4 czerwca 2020 r. zawiadomił strony o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie użytkowania części parterowej ww. budynku mieszkalnego, o czym poinformował strony postępowania. W dniu 30 czerwca 2020 r. organ powiatowy przeprowadził oględziny w przedmiotowej sprawie w obecności jedynie lokatora mieszkania nr [...] - M. S. Organ ustalił, że obiekt, w którym na parterze zamieszkują osoby na zasadach hostelu, jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym dwulokalowym, parterowym, z dwukondygnacyjnym poddaszem. Na parterze znajduje się lokal nr [...], natomiast na dwukondygnacyjnym poddaszu lokal nr [...]. Lokator lokalu nr [...] oświadczył, że do dnia oględzin parter budynku zamieszkiwały 23 osoby, które odbywały kwarantannę po przyjeździe z U. Osoby te opuściły budynek rano, ok. godz. 7.00 w dniu, na który wyznaczono oględziny. W trakcie oględzin stwierdzono, że w budynku na parterze przebywa jeszcze 6 osób, w dalszym ciągu będących na kwarantannie. Po rozmowie z dwoma osobami organ ustalił, że kwarantanna potrwa do 6 lipca 2020 r. i do tego dnia pozostaną w budynku. Ponadto powyższe osoby oświadczyły, że osoby, które opuściły budynek, pojechały do firmy A. Organ ustalił też, że lokal nr [...] posiada dwa niezależne wejścia od zewnątrz budynku. M. S. podał, że pierwsza grupa odbywająca kwarantannę w ilości 19 osób przebywała w budynku od 23 maja 2020 r. W związku z nieobecnością A. K. lokal nie został udostępniony do oględzin. Pismem z 8 lipca 2020 r. Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w O. poinformował PINB o przeprowadzonym - na skutek interwencji B. J. - rozpoznaniu, podczas którego stwierdzono, że przedmiotowy budynek to budynek mieszkalny, jednorodzinny, w którym parter zamieszkuje A. K., a poddasze skarżąca. Z informacji uzyskanych podczas rozpoznania wynika, że na parterze mieszka ok. 25 osób przebywających na kwarantannie. Podczas kolejnych oględzin przeprowadzonych przez PINB w dniu 7 września 2020 r. w obecności pełnomocnika A. K. ustalono, że mieszkanie nr [...] zlokalizowane na parterze budynku składa się z dwóch części z oddzielnymi wejściami. Do części mieszkalnej z wejściem bezpośrednim z podwórka brak dostępu. Pełnomocnik właścicielki oświadczył, że nie posiada żadnych informacji, dlaczego nie ma możliwości wejścia do tej części obiektu. Wejście do drugiej części mieszkalnej odbywa się poprzez schody zewnętrzne prowadzące do klatki schodowej, z której wchodzi się do mieszkania składającego się z trzech pokoi. W dwóch znajdują się 4 piętrowe łóżka (2 miejsca) z materacami, kołdrami i poduszkami (brak pościeli). W jednym znajduje się 5 piętrowych łóżek z materacami, kołdrami i poduszkami (brak pościeli na kołdrach i poduszkach, pościel została złożona na jednym z piętrowych łóżek). Z pokoju, w którym znajdują się 4 łóżka, jest wejście do pomieszczenia z 1 łóżkiem piętrowym. W przedpokoju mieszkania znajduje się aneks kuchenny (w zamrażalniku lodówki przechowywany jest chleb) i łazienka. W aneksie jest kuchenka elektryczna do przyrządzania posiłków. Łazienka wyposażona jest w miskę ustępową WC na stelażu i kabinę natryskową. W dniu oględzin nie stwierdzono zamieszkiwania tej części lokalu. Pełnomocnik A. K. oświadczył, że nie posiada wiedzy na temat użytkowania dwóch części mieszkalnych zlokalizowanych na parterze. Wskazał również na przepisy ustawy - tarczy antykryzysowej - art. 12, wyłączający przepisy Prawa budowlanego w przypadkach związanych z COVID-19. Organ podał, że zaplanowane na dzień 14 października 2020 r. oględziny nie odbyły się z uwagi na nieudostępnienie nieruchomości. Wskazał też, że pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. zwrócił się do Prezydenta Miasta O. o udzielenie informacji, czy właściciel budynku, tj. B Spółka z o.o. Spółka komandytowa, występował do organu "AAB" ze zgłoszeniem zmiany sposobu użytkowania przedmiotowego budynku mieszkalnego w zakresie usług służących bezpośrednio przeciwdziałaniu i zwalczaniu COVID-19, zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o COVID-19. W odpowiedzi z dnia 7 stycznia 2021 r. Prezydent Miasta O. poinformował, że A. K. nie występowała z opisanym zgłoszeniem, natomiast w 2015 r. dokonała zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego przy ul. [...] na cele usługowo-biurowe. Podczas kolejnych oględzin - w dniu 26 stycznia 2021 r. ustalono, że w części parterowej przedmiotowego budynku mieszka 5 osób narodowości [...], które otworzyły drzwi zewnętrzne do klatki schodowej. Ujawniono, że w pomieszczeniu zlokalizowanym pod tarasem lokalu mieszkalnego nr [...] mieszka 6 osób narodowości [...]. Osoba, która otworzyła drzwi do pomieszczenia oświadczyła, że przebywają w nim na okres obowiązkowej kwarantanny. Wnętrza pomieszczeń nie zostały udostępnione z uwagi na nieobecność na oględzinach właścicielki oraz jej pełnomocnika. W tych okolicznościach organ uznał, że doszło do zmiany sposobu użytkowania lokalu w stosunku do określonej w zgłoszeniu. Lokal nr [...] jest bowiem użytkowany jako hostel, a nie jako lokal o przeznaczeniu usługowo-biurowym. Natomiast właścicielka nie dokonała zgłoszenia do organu "AAB" zmiany sposobu użytkowania lokalu dotychczasowego na lokal mający służyć na potrzeby odbycia kwarantanny przez osoby przyjeżdżające z U. Ilość przygotowanych miejsc noclegowych, w ocenie organu powiatowego, nie spełnia warunków technicznych oraz sanitarnych w związku z COVID-19. Na parterze przygotowanych jest 26 miejsc noclegowych. Organ nie wykluczył, że miejsc noclegowych jest więcej, jednak podczas kontroli nie udało się sprawdzić wszystkich pomieszczeń z uwagi na ich nieudostępnienie. Stwierdził także, że właściciel użytkuje lokal nr [...] jako hostel (zamieszkanie zbiorowe), a nie jako lokal o przeznaczeniu usługowo-biurowym. Ponadto nastąpiła zmiana kategorii zagrożenia ludzi w zakresie bezpieczeństwa pożarowego. Budynek mieszkalny jednorodzinny zalicza się do kategorii IV (lokal nr [...]), a część parterowa do kategorii III (użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II). Z kolei budynek zamieszkania zbiorowego winien spełniać wymogi kategorii V - zgodnie z § 209 pkt 2 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Z tego względu PINB, działając na podstawie art. 71a ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 71 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego, postanowieniem nr [...] z dnia [...] wstrzymał użytkowanie lokalu usługowo-biurowego nr [...] usytuowanego w części parterowej budynku przy ul. [...] w O., użytkowanego jako hotel, oraz nałożył na A. K. obowiązek przedstawienia - w terminie do 30 czerwca 2021 r. - dokumentów niezbędnych do legalizacji dokonanej zmiany sposobu użytkowania części parterowej budynku. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ wskazał, że rozpoczęcie użytkowania budynku mieszkalnego jako hostelu stanowi zmianę sposobu użytkowania, jednak właściciel obiektu nie dokonał skutecznego zgłoszenia tej zmiany, wobec czego działał samowolnie. We wcześniejszych latach cały budynek użytkowany był jako mieszkalny, a następnie dokonano zmiany sposobu użytkowania części parterowej na usługowo-biurową. Ten sposób użytkowania miał jednak zupełnie inny charakter niż obecny, tj. hostelowy. Dalej organ podał, że pismem z dnia 1 marca 2021 r. B. J. poinformowała organ powiatowy, iż działalność hostelowa jest nadal prowadzona w przedmiotowym obiekcie. Natomiast pismem z dnia 15 marca 2021 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w O. poinformował, że 1 lutego 2021 r. przeprowadzono kontrolę w obiekcie przy ul. [...] w O. Podczas przeprowadzonych czynności stwierdzono zbyt dużą liczbę osób zamieszkujących w stosunku do powierzchni pomieszczeń przeznaczonych na nocleg oraz do udostępnionych węzłów sanitarnych, a także brak umywalki w węźle sanitarnym. Strona oświadczyła, że zmniejszy liczbę miejsc noclegowych z 26 na 14 ogółem w celu dostosowania do powierzchni pokoi i liczby dostępnych węzłów sanitarnych oraz zamontuje brakującą umywalkę, zgodnie z załącznikiem nr 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. O usunięciu nieprawidłowości A. K. zobowiązała się powiadomić organ odrębnym pismem. Na wezwanie PINB, pismem z dnia 26 marca 2021 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w O. przekazał informację, że już po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu użytkowania lokalu nr [...], tj. od 4 lutego 2021 r. do 24 marca 2021 r. pod adresem: ul. [...] w O. odbywało kwarantannę 6 osób; w terminie 8-17 marca 2021 r. kwarantannę odbywały 2 osoby, a w terminie 9-18 marca 2021 r. kwarantannę odbywały 4 osoby. Zdaniem organu, skoro skarżąca nie zastosowała się do nakazu wstrzymania użytkowania określonego w postanowieniu nr [...], to był on zobligowany do wydania decyzji nakazującej przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania, zgodnie z treścią art. 71a ust. 4 Prawa budowlanego. Końcowo podkreślił PINB, że umożliwił A. K. dorowadzenie działalności hotelowej do stanu zgodnego z prawem, lecz właścicielka lokalu z tego prawa nie skorzystała.