Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 21 grudnia 2021 r., sygn. II SA/Gl 802/21

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Asesor WSA Aneta Majowska (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 grudnia 2021 r. sprawy ze skargi G. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odpłatności na pobyt w domu pomocy społecznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia [...] r. nr [...], 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach na rzecz skarżącej kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Prezydent Miasta K. (dalej: "organ", "organ I instancji"), w oparciu o art. 61 ust. 1, 2, 2d w związku z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1876 z późn. zm., dalej: "ustawa") oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (obecnie: tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 735 z późn. zm., dalej: "k.p.a."),

- w pkt 1 decyzji: ustalił miesięczną opłatę jaką G. S. (dalej: "Strona", "Skarżąca") jest zobowiązana wnosić za pobyt R. H. (dalej: "mieszkanka", "pensjonariuszka", "matka Skarżącej") w Domu Pomocy Społecznej ""A."" przy ul. [...] w K. w kwocie 791,76 zł miesięcznie począwszy od dnia 2 stycznia 2021 r.

- w pkt 2 decyzji: ustalił, że opłata wskazana w pkt 1 należna za okres od 2 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. w łącznej kwocie 2.375,28 zł winna zostać uregulowana do dnia 30 kwietnia 2021 r.,

- w pkt 3 decyzji: ustalił, że opłata wskazana w pkt 1 począwszy od 1 kwietnia 2021 r. winna być regulowana do piątego dnia każdego miesiąca.

W uzasadnieniu organ wskazał, że na podstawie decyzji z dnia [...] r. nr [...] R. H. została umieszczona w Domu Pomocy Społecznej "A." w K., gdzie przebywa od dnia [...] 2016 r. Organ przywołał treść art. 61 ust. 1 i ust. 2 ustawy, stwierdzając, że Strona pozostaje w kręgu osób zobowiązanych do ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej. Następnie wyjaśnił, że z urzędu wszczęto postępowanie w sprawie ustalenia wysokości opłaty Strony za pobyt w domu pomocy społecznej, ponieważ od daty wydania decyzji uległy zmianie obowiązujące przepisy i zachodziła konieczność ustalenia jej aktualnej sytuacji, o czym zawiadomiono Stronę. Zawiadomienie w tym przedmiocie doręczono w dniu 2 grudnia 2020 r. Organ ustalił, że Strona prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem K. S. (dalej: "małżonek Skarżącej"). Dalej, przywołując art. 8 ust. 3 ustawy, ustalił, że dochód rodziny Strony wynosi 4.751,51 zł, w tym świadczenie emerytalne 3.487,05 zł, świadczenie rentowe małżonka Strony 1.264,46 zł, a dochód na osobę w rodzinie wynosi 2.375,76 zł, dochód na osobę w rodzinie przekracza 300% kryterium dochodowego dla osoby w rodzinie tj. kwotę 1.584 zł, w rezultacie w świetle art. 61 ust. 2 pkt 2b ustawy Strona jest zobowiązana do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Następnie organ przywołał art. 6 pkt 4, art. 6 pkt 3 ustawy oraz art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2019 r., poz. 1690) wyjaśniając, że w ustawie tej zobowiązano kierowników ośrodków pomocy społecznej do zawarcia z osobami zobowiązanymi do wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej umów w trybie art. 103 ust. 2 ustawy wskazując, że w innym przypadku zastosowanie znajduje art. 61 ust. 2d ustawy (w sytuacji odmowy zawarcia umowy) bądź art. 61 ust. 2e i f ustawy (w przypadku odmowy zawarcia umowy oraz niewyrażenia zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego), a także art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, który został zmieniony w drodze art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r., poz. 875) poprzez wskazanie, że decyzje i umowy zachowują moc do dnia w nich określonych, jednak nie dłużej niż do dnia 1 stycznia 2021 r. Uwzględniając treść wskazanych przepisów oraz fakt, że Strona jest zstępną mieszkanki Domu Pomocy Społecznej, a przeprowadzone postępowanie wykazało, że dochód na osobę w rodzinie Strony przekracza 300% kryterium dochodowego, organ podjął czynności zmierzające do zawarcia umowy w trybie art. 103 ust. 2 ustawy przesyłając projekt umowy. Kwota opłaty wskazana w przesłanym projekcie umowy odpowiadała różnicy pomiędzy dochodem na osobę w rodzinie Strony a kwotą 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, a w powołaniu na art. 103 ust. 2 oraz art. 61 ust. 2 pkt 2b ustawy organ nie znalazł podstaw do zawarcia umowy w trybie umowy opiewającej na kwotę niższą, powołując przy tym uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 czerwca 2018 r. sygn. I OPS 7/17. Projekt umowy został doręczony Stronie w dniu 1 marca 2021 r. i pozostał bez odpowiedzi. Organ uznał, że Strona odmówiła zawarcia umowy w trybie art. 103 ust. 2 ustawy, co implikowało ustalenie opłaty w drodze decyzji zgodnie z art. 61 ust. 2d ustawy. Dalej organ podał, że średni miesięczny koszt utrzymania w Domu Pomocy Społecznej "A." w K. od 1 stycznia 2021 r. wynosi 4.650 zł miesięcznie, opłata mieszkanki została ustalona w drodze odrębnej decyzji na kwotę 1.400,18 zł miesięcznie (tj. 70% dochodu), zatem do wniesienia pozostaje kwota 3.249,82 zł miesięcznie, a nie jest dopuszczalne ponoszenie wydatków budżetu gminy na wskazaną opłatę, w sytuacji gdy rodzina beneficjenta posiada wystarczające środki na co najmniej partycypowanie w tym obowiązku. Organ ustalił również, że poza Stroną w kręgu wskazanym w art. 61 ust. 1 ustawy znajdują się wnuczka mieszkanki Domu Pomocy Społecznej - D. S. oraz wnuk - K. S., lecz Strona jako zstępna bliższego stopnia (córka) jest zobowiązana w pierwszej kolejności do wnoszenia wskazanej opłaty, a opłata została ustalona jako różnica pomiędzy wysokością dochodu na osobę w rodzinie tj. kwotą 2.375,76 zł a kwotą 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie tj. kwotą 1.584 zł.