Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 listopada 2021 r., sygn. II SA/Ol 543/21

Przywrócenie terminu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Tadeusz Lipiński Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska sędzia WSA Bogusław Jażdżyk (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 16 listopada 2021 r. sprawy ze skargi J. D. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania w sprawie kary z tytułu urządzania gier hazardowych oddala skargę.

Uzasadnienie

Postanowieniem z "[...]", nr "[...]", Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w O. (dalej jako: Dyrektor IAS lub organ II instancji) odmówił J. D. (dalej jako: skarżący) przywrócenia terminu do złożenia odwołania. W uzasadnieniu organ II instancji wskazał, że decyzją z "[...]", znak: "[...]", Naczelnik "[...]" Urzędu Celno-Skarbowego w O. (dalej jako: organ I instancji) nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości 300.000 zł z tytułu urządzania gier na automatach bez wymaganej koncesji. Decyzja ta doręczona została skarżącemu 9 lutego 2021 r., w trybie określonym w art. 150 § 4 Ordynacji podatkowej (dalej jako: O.p.), na adres: "[...]". W dniu 14 kwietnia 2021 r. skarżący złożył wniosek do organu I instancji o skuteczne doręczenie wskazanej wyżej decyzji. Jednocześnie wniósł o przywrócenie terminu do złożenia odwołania od tej decyzji. Podał, że o decyzji dowiedział się 7 kwietnia 2021 r. z upomnienia wydanego przez organ egzekucyjny. Oświadczył, że nigdy nie zostały mu dostarczone jakiekolwiek wezwania lub decyzje dotyczące tej sprawy. Skarżący nie wiedział o toczących się przeciwko niemu postępowaniach. Od ponad 2 lat nie prowadzi już działalności gospodarczej i nie przebywa pod dotychczasowym adresem zameldowania: "[...]". Obiekt ten jest wyłączony z jakiejkolwiek funkcji mieszkalnej czy użytkowej. Skarżący przeważnie przebywa w pracy w Niemczech, dlatego nie miał możliwości odebrania jakiejkolwiek korespondencji. W piśmie z 28 kwietnia 2021 r. skarżący dodatkowo podniósł, że w pierwszej kolejności decyzja powinna być doręczona skarżącemu do miejsca zamieszkania i organ mając dostęp do bazy PESEL mógł zweryfikować adres zamieszkania strony, a nie wysyłać decyzję na adres, pod którym strona nie zamieszkuje i nie przebywa od ponad 2 lat. Dyrektor IAS rozpatrując wniosek, uwzględnił, że przywrócenie terminu jest instytucją procesową mającą na celu ochronę jednostki przed negatywnymi skutkami uchybienia terminu dla podjęcia czynności procesowej przez stronę lub uczestników postępowania. Ordynacja podatkowa stanowi w art. 162 § 1 O.p., że w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin (§ 2). Organ wskazał, że określone w art. 162 § 1 i § 2 O.p. przesłanki, od spełnienia których uzależnione jest przywrócenie terminu do wniesienia odwołania - są obligatoryjne i muszą być spełnione łącznie. W ocenie organu uchybienie terminowi do złożenia odwołania od wskazanej wyżej decyzji nastąpiło z winy strony. Jednocześnie skarżący nie złożył odwołania w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi, zatem nie dopełnił czynności, dla której był określony termin. Dyrektor IAS stwierdził, że decyzja organu I instancji została prawidłowo doręczona skarżącemu. Wskazał, że stosownie do art. 148 § 1 O.p. pisma doręcza się osobom fizycznym pod adresem miejsca ich zamieszkania albo pod adresem do doręczeń w kraju. Organ może zatem doręczać pisma na adres miejsca zamieszkania osoby fizycznej albo adres doręczeń w kraju, ale to strona decyduje o tym, na który adres ma następować doręczenie. Jeżeli strona wskazuje adres do doręczeń inny niż adres miejsca zamieszkania jest to wiążące dla organu. Funktor "albo" zawarty w art. 148 § 1 O.p. oznacza, że organ nie może się swobodnie przerzucać z doręczeniami pism między adresem zamieszkania i adresem do doręczeń. Doręczenia mogą następować w jednym czasie tylko na jeden adres. Tym adresem jest adres wskazany przez stronę w oparciu o regulację zasad ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Jak wynika z wydruku z Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników CRP KEP, znajdujących się w aktach sprawy, strona od 6 grudnia 2016 r. zgłosiła adres: "[...]" jako adres korespondencyjny i adres ten obowiązuje do chwili obecnej. W związku z powyższym korespondencja wysyłana do strony w toku przedmiotowego postępowania, w tym również zaskarżona decyzja, kierowane były na właściwy adres, a tym samym zostały skutecznie doręczone. Według art. 150 O.p. w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 lub art. 149 operator pocztowy przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej lub pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta). Zawiadomienie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w § 1, wraz z informacją o możliwości jego odbioru, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, lub miejsca wskazanego jako adres do doręczeń w kraju, na drzwiach jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia o złożeniu pisma w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy. W przypadku niepodjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w §1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Wskazanie adresu do korespondencji przez stronę oznacza, że skutek doręczenia wywołuje przesłanie pism na ten adres. Na stronie spoczywa obowiązek wskazania adresu do doręczeń w taki sposób, aby adresowane do niego pisma docierały w odpowiednie miejsce i w odpowiednim czasie. Z zapisów i stempli na kopercie zawierającej sporną decyzję wynika, że przesyłkę nadano w Urzędzie Pocztowym w O. 22 stycznia 2021 r. W dniu 26 stycznia 2021 r. pozostawiono pierwsze zawiadomienie o pozostawieniu pisma w Urzędzie Pocztowym w B., z powodu niemożności doręczenia adresatowi, pełnomocnikowi, sąsiadowi, zarządcy domu, osobie upoważnionej do odbioru, na okres 14 dni do dyspozycji adresata, wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie 7 dni od dnia pozostawienia zawiadomienia, umieszczonego w oddawczej skrzynce pocztowej adresata. Z powodu niepodjęcia w terminie 7 dni pismo awizowano powtórnie 3 lutego 2021 r., 14-dniowy termin przechowywania przesyłki upłynął 10 lutego 2021 r. W tym dniu Urząd Pocztowy zwrócił pismo do nadawcy z adnotacją "Nie podjęto w terminie". W przypadku niepodjęcia pisma, w myśl art. 150 § 4 O.p. doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia 14-dniowego okresu od dnia złożenia pierwszego zawiadomienia. Wprowadzona przez ustawodawcę fikcja doręczenia jest prawnie skuteczna i pociąga za sobą wszelkie skutki doręczenia, w tym także skutek w postaci rozpoczęcia biegu 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania od decyzji. Termin do złożenia odwołania od przedmiotowej decyzji upłynął 24 lutego 2021 r. Dyrektor IAS wskazał, że fakt zamieszkiwania strony poza granicami kraju nie zwalnia jej z bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających z krajowego porządku prawnego. Strona nie podała od 6 grudnia 2016 r. swojego innego aktualnego adresu zamieszkania czy adresu korespondencyjnego. Strona uniemożliwiając kontakt organom administracyjnym, musi się liczyć z wszelakimi konsekwencjami takiego postępowania. Zauważono, że postępowanie administracyjne prowadzone było na skutek ujawnionego 4 czerwca 2018 r. przez funkcjonariuszy organu I instancji urządzania gier na automatach bez wymaganej koncesji, w lokalu będącym własnością skarżącego. Strona mogła się spodziewać, że na skutek prowadzonego postępowania kontrolnego i na skutek jego ustaleń, organ będzie prowadził postępowanie administracyjne, w związku urządzaniem przez stronę bez wymaganej koncesji gier na automatach, wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 o grach hazardowych (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 2094). Zatem nieodbieranie korespondencji pod wskazanym przez stronę adresem korespondencyjnym: "[...]" i brak podania nowego adresu do korespondencji, nie może być uznane za brak winy w niedochowaniu terminu do dokonania czynności w rozumieniu art. 162 § 1 O.p. W ocenie Dyrektora IAS argumentacja skarżącego wskazuje na niedbalstwo. Podnoszone okoliczności nie miały charakteru nagłego zdarzenia, niemożliwego do przewidzenia. O braku winy w niedopełnieniu czynności w terminie można mówić wyłącznie wtedy, gdy wywiązanie się z takiego obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, czyli gdy strona nie mogła przeszkody usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przyczyna uchybienia terminu musi zatem być niezależna od strony a przy tym istnieć przez cały okres uchybienia terminu. O braku winy można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku było niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia takiej, jak np. nagły atak zimy, przerwa w komunikacji, nagła choroba, powódź, pożar itp. Dyrektor IAS wyjaśnił, że w ramach postępowania na podstawie art. 162 O.p. ustawodawca nie nałożył na organ podatkowy obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do potwierdzenia okoliczności wskazanych przez wnioskodawcę. Uprawdopodobnienie przez zainteresowanego, że uchybienie nastąpiło bez jego winy stanowi zasadniczą przesłankę przywrócenia uchybionego terminu. Jako kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej o swoje interesy. Przywrócenie terminu nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa.