Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 15 grudnia 2020 r., sygn. I SA/Po 405/20

Podatek od towarów i usług

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Wolna-Kubicka (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Włodzimierz Zygmont Sędzia WSA Waldemar Inerowicz po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa "K." K.G., B.K. sp. j. w [...] na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [...] z dnia [...] maja 2020 r. nr [...] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku od towarów i usług za styczeń 2011 roku I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [...] na rzecz skarżącej kwotę [...] zł (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. decyzją z [...] czerwca 2012 r., nr [...] określił Przedsiębiorstwu [...] K. K. G., B. K. S.. j. z siedzibą w I. (dalej jako: "spółka", "skarżąca") wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za styczeń 2011 r. w kwocie [...]zł. Dyrektor Izby Skarbowej w B. decyzją z [...] września 2012 r., nr PT [...], po rozpoznaniu odwołania spółki, utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. WSA w Bydgoszczy wyrokiem z [...] czerwca 2016 r. sygn. akt I SA/Bd [...] skargę oddalił. Naczelny Sad Administracyjny wyrokiem z [...] grudnia 2013 r. sygn. akt I FSK [...] uchylił zaskarżony wyrok i przekazał do ponownego rozpoznania. WSA w Bydgoszczy wyrokiem z [...] czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Bd [...] uchylono decyzję organu odwoławczego. W motywach tego orzeczenia Sąd stwierdził m.in, że fakt firmanctwa nie powinien pozbawiać automatycznie podatnika możliwości potrącenia podatku naliczonego od podatku należnego, jeżeli podatnik nie wiedział lub nie mógł wiedzieć o nieuczciwości wystawcy faktury. Wprowadzenie systemu odpowiedzialności bez winy wykraczałby poza zakres niezbędny do ochrony interesów Skarbu Państwa. Zdaniem Sądu pozbawienie strony prawa do odliczenia podatku naliczonego mogłoby nastąpić wówczas, gdyby zostało wykazane przez organy, że spółka wiedziała lub mogła wiedzieć przy zachowaniu należytej staranności, że uczestniczy w oszustwie podatkowym. Sąd zauważył, że kwestią wymagającą ustalenia jest to, czy nabywca wiedział lub na podstawie obiektywnych okoliczności mógł przewidzieć, że bierze dział w przestępstwie. W tym przypadku wyjaśnienia wymaga tzw. dobra wiara, na którą powołuje się skarżąca spółka. Zdaniem Sądu materiał zebrany w sprawie nie jest wystarczający do udzielenia jednoznacznej odpowiedzi na zadane pytanie. Organ winien ponowie dokonać analizy całego materiału pod tym kątem. To, że dostawcy nie byli właścicielami złomu nie ma decydującego znaczenia pod warunkiem, że nabywca towaru działał w dobrej wierze. Sąd wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy winny ustalić, czy podatnik miał świadomość o nielegalnym charakterze działania dostawcy wykazanego na fakturze, czy dopełnił należytej staranności w weryfikacji kontrahenta. Przeprowadzone ustalenia winny być poparte okolicznościami, które organ uznał za decydujące o stanowisku. Sąd wskazał, że nie przesądza sprawy i nie może zastępować organu w dokonywaniu ustaleń. Sąd nie jest trzecią instancją, a zatem ustalenia te winny być jeszcze raz przeprowadzone przez organy powołane do tych czynności, aby uzyskać jednoznaczną odpowiedź na pytanie, czy podatnik działał w dobrej wierze, czy wiedział lub mógł przewidzieć, że bierze udział w oszustwie podatkowym. Sąd podniósł, że w niniejszej sprawie nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, iż strona wiedziała lub winna wiedzieć, że uczestniczy w oszustwie podatkowym. Organy nie wykazały tej okoliczności w sposób jednoznaczny, ze wskazaniem okoliczności, które pozwalały by na takie stwierdzenie. To oznacza, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy winny te okoliczności w sposób jednoznaczny wyjaśnić. Sąd wskazał że uchylając decyzję miał na względzie fakt, że organy zbyt pochopnie uogólniły wszystkie ustalenia i odniosły je do wszystkich kontrahentów skarżącej. WSA podniósł, że w jego opinii mając na uwadze wnioski wypływające z wyroku NSA należy przy ponownym rozpatrzeniu sprawy wziąć pod uwagę przede wszystkim ustalenia czy spółka istotnie dołożyła należytej staranności przy dostawach realizowanych przez ww. podmioty. Ustalenia te powinny dotyczyć nawiązania współpracy, zawarcia ewentualnych umów, realizacji dostaw, płatności za dostarczony towar. Bez ponownej analizy tej materii nie jest możliwa ocena ww. kontrahentów.