Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 listopada 2019 r., sygn. IV SA/Wa 610/19

Administracyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Borkowska, Sędziowie sędzia WSA Aneta Dąbrowska (spr.), sędzia del. SO Aleksandra Westra, Protokolant sekr. sąd. Magdalena Walkowiak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2019 r. sprawy ze skargi C. R. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych uchyla zaskarżoną decyzję

Uzasadnienie

C. R. (dalej: "skarżący") wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej: "Prezes IPN") z [...] grudnia 2018 r. utrzymującą w mocy własną decyzję z [...] października 2018 r. o odmowie potwierdzenia, że skarżący spełnia warunki, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych [(Dz. U. z 2018 r., poz. 690) - zwanej dalej: "ustawą o działaczach opozycji"].

Stan sprawy przedstawia się następująco:

Wnioskiem z 4 kwietnia 2018 r. skarżący wniósł do Prezesa IPN o wydanie decyzji administracyjnej w sprawie spełnienia warunków, o których mowa w art. 4 ustawy o działaczach opozycji. [...] października 2018 r. Prezes IPN wydał decyzję, w której odmówił potwierdzenia, że skarżący spełnia warunki, o których mowa w art. 4 ustawy o działaczach opozycji. Skarżący wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy. Prezes IPN w decyzji z [...] grudnia 2018 r. utrzymał w mocy własną decyzję z [...] października 2018 r. W uzasadnieniu decyzji organ, po przytoczeniu treści art. 4 i art. 5 ustawy o działaczach opozycji, podał, że w wyniku przeprowadzonej kwerendy w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej odnaleziono dokumenty dotyczące skarżącego, w tym m. in. teczkę sprawy operacyjnego rozpoznania krypt. "[...]"', sygn. [...] t. 1, dot. C. R. s. S., ur. [...] stycznia 1953 r., w której znajdują się m. in.: 1) uzupełnienie meldunku z [...] września 1981 r. sporządzone na podstawie rozmowy przeprowadzonej ze skarżącym, zawierające informacje od niego uzyskane wraz z zawiadomieniem prowadzącego sprawę funkcjonariusza, że w dalszym ciągu sprawy planuje prowadzenie kolejnych rozmów z figurantem pod kątem operacyjnego wykorzystania; 2) zobowiązanie z 15 grudnia 1981 r. o treści: "Zobowiązuję się do przekazywania informacji dotyczących wszelkich zauważonych nieprawidłowości, wydarzeń i wypowiedzi oficerowi służby bezpieczeństwa. Fakt ten zachowam w tajemnicy wobec wszystkich osób pod odpowiedzialnością karną. Informacje prawdziwe i rzetelne przekazywane przeze mnie ustnie i pisemnie będę podpisywał pseudonimem [...]." Napisane i podpisane własnoręcznie przez skarżącego; 3) notatka służbowa z 16 grudnia 1981r. z przeprowadzonej rozmowy ze skarżącym, w której mówił on o znanych mu faktach z działalności ZKZ-u, KPN-u oraz "Solidarności"; 4) oświadczenie z 10 stycznia 1982r. napisane i podpisane własnoręcznie przez skarżącego, w którym opisuje jak osoby internowane spędzają czas w celi; 5) notatka służbowa z 10 stycznia 1982 r. napisana własnoręcznie przez skarżącego, w której informuje, że statut KPN był rozdawany na I i II W.Z.D. i wraz z materiałami zabrał go na teren zakładu pracy, a także udziela ogólnych informacji na temat W.Z.D. oraz na temat I sekretarza PZPR w swoim zakładzie pracy. Zdaniem organu opisane zobowiązanie spełnia kryteria dokumentu w rozumieniu w art. 4 ust. 2 ustawy o działaczach opozycji. Ww. zobowiązanie zostało wytworzone przez wnioskodawcę w ramach czynności wykonywanych w charakterze pomocnika organów bezpieczeństwa państwa przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Powyższe zobowiązanie zawiera elementy zobowiązania do współpracy z organami bezpieczeństwa państwa. Wyraża gotowość do aktywnej współpracy z aparatem bezpieczeństwa, udzielania pomocy jego organom w zakresie problemów je interesujących, świadomość konieczności zachowania faktu współpracy w ścisłej tajemnicy, posłużenie się pseudonimem. Notatka służbowa z 16 grudnia 1982 r. została sporządzona przy udziale wnioskodawcy, tj. na podstawie rozmowy z nim przeprowadzonej i uzyskanych w ten sposób informacji. Przedstawiona notatka została wytworzona przy wykorzystaniu informacji przekazanych przez wnioskodawcę w ramach czynności najpierw pomocnika a potem tajnego informatora przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. Notatka została wytworzona przy wykorzystaniu informacji przekazanych przez wnioskodawcę, gdyż konkretyzuje te informacje, co stanowi cechę istotną przedmiotowych dokumentów. Odnosząc się do powyższego, jak również zarzutów podniesionych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Prezes IPN wyjaśnił, że organ w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 5 ust. 1 i art. 4 ustawy o działaczach opozycji nie ocenia całej działalności wnioskodawcy, a jedynie bada czy w archiwum, zachowały się dokumenty o określonych cechach. Prezes IPN w wydawanej decyzji nie rozstrzyga o współpracy wnioskodawcy z organami bezpieczeństwa państwa, a jedynie informuje o treści dokumentów znajdujących się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, według kryteriów wymienionych w art. 4 ustawy o działaczach opozycji. Organ nie prowadzi też postępowania dowodowego w celu ustalenia faktów opisanych w dotyczących wnioskodawcy dokumentach. Tutaj organ powołał się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 lutego 2017 r. (sygn. akt IV SA/Wa 2307/16), z 12 maja 2017 r. (sygn. akt IV SA/Wa 306/17), z 5 grudnia 2016 r. (sygn. akt IV SA/Wa 1529/16), z 5 października 2018 r. (sygn. IV SA/Wa 791/18). Istotą prowadzonego postępowania było ustalenie, czy w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej znajdują się dokumenty dotyczące skarżącego spełniające kryteria, o których mowa w art. 4 ustawy o działaczach opozycji. Tym samym organ zobowiązany był jedynie do badania, czy treść odnalezionych dokumentów potwierdza, że zostały one wytworzone przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych przez niego w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. Organ z przyczyn wskazanych powyżej nie badał okoliczności powstania tych dokumentów, które podnosi skarżący, albowiem nie mają one znaczenia dla rozpoznania sprawy i treści rozstrzygnięcia, z tych samych względów Prezes IPN nie badał całej działalności skarżącego. Według organu, w opisanym stanie faktycznym i prawnym nie można potwierdzić, że skarżący spełnia warunki, o których mowa w art. 4 ustawy o działaczach opozycji.