Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 17 października 2019 r., sygn. IV SA/Wr 277/19

Pomoc społeczna

|Sygn. akt IV SA/Wr 277/19 | | , [pic], , WYROK, , W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, , Dnia 17 października 2019 r., , , Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, w składzie następującym:, Przewodniczący:, , Sędzia WSA Bogumiła Kalinowska, , Sędziowie:, Sędzia WSA Ireneusz Dukiel (sprawozdawca), Sędzia WSA Ewa Kamieniecka, , Protokolant:, sekretarz sądowy Aneta Januszkiewicz, , , po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 17 października 2019 r., sprawy ze skargi I. K., na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L., z dnia [...]r., nr [...], w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, , I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji;, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L na rzecz skarżącej I. K. kwotę 497 (słownie: czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych,, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego;, III. zwraca skarżącej I. K. uiszczony wpis sądowy w kwocie 252 (słownie: dwieście pięćdziesiąt dwa) złote., ,

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia 25 kwietnia 2019 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. (dalej jako organ II instancji, organ odwoławczy lub Kolegium), po rozpatrzeniu odwołania I. K. (dalej strona lub skarżąca), utrzymało w mocy decyzję z dnia 15 lutego 2019 r., nr [...], działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta L., Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w L. (dalej jako organ I instancji lub Dyrektor MOPS) ustalającą stronie odpłatność za pobyt jej matki T. P. (dalej matka strony lub w skrócie T.P.) w Domu Pomocy Społecznej "[...]" w B. (dalej w skrócie jako dps).

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podano, że decyzją Dyrektora MOPS z dnia 17 października 2018 r., nr [...], matka skarżącej została skierowana do wskazanego na wstępie dps. Wobec powyższego organ I instancji pismem z dnia 23 listopada 2018 r. zawiadomił stronę, że w związku z umieszczeniem w dniu 9 listopada 2018r. jej matki w dps, konieczne jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego cz. II na podstawie art. 61, art. 103 ust. 2 i art. 107 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. jedn. Dz.U. z 2018r. poz. 1508 ze zm., dalej jako ustawa lub w skrócie u.p.s.). W piśmie wskazano, że brak nawiązania kontaktu we wskazanym terminie zostanie potraktowany jako odmowa przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i będzie skutkować wszczęciem postępowania z urzędu w sprawie ustalenia wobec wzywanej odpłatności za pobyt matki w dps. Następnie, w związku z niemożliwością przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, pismem z dnia 3 stycznia 2019r. i, działając na podstawie art. 61 § 4 k.p.a. organ I instancji zawiadomił skarżącą, że zostało wszczęte postępowanie z urzędu w sprawie ustalenia odpłatności od dnia 9 listopada 2018r. za pobyt matki w dps. Powołaną na wstępie decyzją z dnia 15 lutego 2019 r. organ I instancji, powołując w podstawie prawnej przepisy art. 61 ust. 1 i ust. 2, art. 59 ust. 1, art. 60 ust. 1 u.p.s., ustalił skarżącej opłatę za pobyt matki w dps, od 9 listopada 2018r. do 30 listopada 2018r. w kwocie 1.232,84 zł, od 1 grudnia 2018r. do 31 grudnia 2018r. w kwocie 1.489,21 zł, od 1 stycznia 2019r. do 31 stycznia 2019r. opłata wynosi 2.111,84 zł, począwszy od 1 lutego 2019r. miesięczna opłata wynosi 1.457,21 zł. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji, po dokonaniu analizy przepisów ustawy o pomocy społecznej określającej zasady odpłatności za pobyt w dps, wskazał, że średni miesięczny koszt utrzymania w dps do którego została skierowana matka skarżącej, zgodnie z zarządzeniem Nr [...] Starosty L. z dnia 18 stycznia 2018r. w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w tym dps w 2018r. i w styczniu 2019r., wynosił 3.650,00 zł (Dz. Urz. Województwa D. z dnia 23 stycznia 2018, poz. 369). Z kolei od 1 lutego 2019r. ten koszt wynosi 4.083,01 zł, zgodnie z zarządzeniem Nr [...] Starosty L. z dnia 25 stycznia 2019r. w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w 2019r. (Dz. Urz. Województwa D. z dnia 28 stycznia 2019, poz. 583). Dyrektor MOPS wskazał, że zgodnie z jego decyzją z dnia 17 października 2018r., nr [...], matka skarżącej ma ustaloną miesięczną odpłatność za pobyt w wysokości 1.538,16 zł (70% dochodu). Miesięczna opłata za pobyt tej osoby wnoszona zastępczo przez Gminę L. wynosiła do stycznia 2019r. kwotę 2.111,84 zł, natomiast od lutego 2019r. z powodu wzrostu kosztu utrzymania, wynosi kwotę 2.542,82 zł. W konsekwencji na podstawie art. 61 ust. 1 u.p.s. należało ustalić krąg osób zobowiązanych do partycypacji w kosztach pobytu w placówce. Wedle ustaleń organu do wskazanego kręgu ustawowego należą córki: B. M. (dalej B.M.), V. Z. (dalej V.Z.) oraz strona. Kolejno zatem na podstawie wywiadu środowiskowego z dnia 5 grudnia 2018r. oraz zaświadczenia o dochodach przeprowadzonego z B.M. ustalono, że mieszka ona i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe i działalność gospodarczą na zasadach ogólnych z mężem oraz dorosłym bezrobotnym synem. Osoba ta jest uprawniona do emerytury z ZUS w kwocie 1.828,25 zł miesięcznie. W konsekwencji ustalono, że wskazana rodzina nie uzyskuje dochodu, który przekraczałby 300% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, obliczonego na podstawie art. 8 ust.1 pkt 2 u.p.s., który stanowi kwota 1.584,00 zł. Powyższe ustalenia były podstawą umorzenia decyzją z dnia 11 lutego 2019r., nr [...] postępowania w sprawie ustalenia B.M. odpłatności za pobyt matki w dps. Analogiczne postępowanie zostało przeprowadzone w stosunku do drugiej siostry skarżącej V.Z. Na podstawie wywiadu z 13 grudnia 2018r. i zaświadczeń o dochodach ustalono, że rodzina nie uzyskuje dochodu, który przekraczałby 300% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, obliczonego na podstawie art. 8 ust.1 pkt 2 u.p.s. Zatem jak wskazano, także postępowanie w sprawie ustalenia V.Z. odpłatności za pobyt matki w d.p.s. zostało umorzone decyzją z dnia 11 lutego 2019r. o nr [...] Natomiast jak wskazał organ I instancji w stosunku do skarżącej, z uwagi na brak współpracy z organem pomocy społecznej w sprawie ustalenia sytuacji dochodowej (uniemożliwienie przeprowadzenia wywiadu) organ prowadzący postępowanie we własnym zakresie zebrał materiał dowodowy w sprawie poprzez zwrócenie się do pracodawcy strony o podanie informacji o dochodach. Wobec braku możliwości ustalenia rzeczywistej sytuacji rodzinnej i mieszkaniowej strony, przy ustalaniu wysokości odpłatności przyjęto, kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej. Z powołaniem się na treść art. 8 ust. 3 u.p.s. wskazano, że strona pracuje zawodowo w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w L., a jej wynagrodzenie za pracę w październiku 2018r. wyniosło 3.784,15 zł, w listopadzie 2018r. - 3.592,21 zł, w grudniu 2018r. 4.512,83 zł, natomiast w styczniu 2019r.- 3.560,21 zł. Tymczasem 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej wg ww. ustawy to 2.103 zł. Dalej wyjaśniono, że październikowy dochód strony wykraczający poza kryterium dochodowe to kwota 1.681,15 zł (3.784,15 zł - 2.103 zł) oraz analogicznie 1.489,21 zł w listopadzie 2018r. (3.592,21 zł - 2.103 zł), 2.409,83 zł w grudniu 2018r. (4.512,83 zł - 2.103 zł) i 1.457,21 zł w styczniu 2019r. (3.560,21 zł - 2.103 zł). W związku z tym, że koszt pobytu matki strony w dps w styczniu 2019r. wynosił 3.650 zł, a matka strony płaci za swój pobyt 1.538,16 zł, więc do dopłaty w styczniu 2019r. pozostaje stronie, jako zstępnej nie więcej niż 2.111,84 zł miesięcznie. W konsekwencji mimo wysokiej kwoty różnicy między dochodem strony w grudniu 2018r., a kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, ustalona stronie opłata w styczniu 2019r. nie może przekroczyć kwoty 2.111,84 zł. Dyrektor MOPS podał, że w dniu 7 stycznia 2019r. przesłano stronie zawiadomienie o wszczęciu postępowania z urzędu w tej sprawie. Następnie kolejnym pismem z dnia 28 stycznia 2019r. poinformowano stronę o możliwości zapoznania i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów. Skarżąca nie skorzystała jednak z tej możliwości w wyznaczonym przez organ terminie. Następnie organ I instancji wyjaśnił, że wydanie decyzji na podstawie art. 59 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 i ust. 2 u.p.s. w celu ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej może obejmować okres przed wydaniem decyzji, albowiem decyzja ta konkretyzuje obowiązek powstający z mocy prawa z dniem zaistnienia takiego zdarzenia prawnego jak umieszczenie osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej. Natomiast wysokość opłaty należnej za pierwszy niepełny miesiąc pobytu matki strony w domu pomocy społecznej stanowi część opłaty miesięcznej, tj. iloczyn opłaty miesięcznej i stosunku liczby dni obecności matki w miesiącu do liczby dni kalendarzowych danego miesiąca. Skoro, matka skarżącej zamieszkała w dps w dniu 9 listopada 2018r., to znaczy, że w listopadzie przebywała tam faktycznie 22 dni. Zatem w listopadzie mając na względzie kwotę dochodu strony w październiku 2018r. wykraczającą poza kryterium dochodowe, wyliczoną powyżej, należało pomnożyć ją przez liczbę dni pobytu matki strony w placówce w danym miesiącu (1.681,15 zł x 22 = 36.985,30 zł), a następnie podzielić przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca (36.985,30 zł : 30 = 1.232,84 zł). Kwota ta stanowi odpłatność strony za pobyt matki w domu pomocy społecznej w listopadzie 2018r. Ponadto organ przypomniał, że uwzględniając treść art. 106 ust. 3b u.p.s., który stanowi, że zmiana dochodu osoby samotnie gospodarującej lub rodziny w okresie ponoszenia odpłatności za świadczenia niepieniężne nie wpływa na wysokość tej opłaty, jeżeli kwota zmiany nie przekroczyła 10% odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, wymagane jest ustalenie czy zmiana dochodu przekraczała, bądź nie, kwotę 70,10 zł (701 zł x 10%).Uwzględniając powyższe rozważania i stan faktyczny wynikający z materiału dowodowego, organ dokonał ustaleń i w formie tabelarycznej przedstawił jak kształtowały się dochody strony w okresie od października 2018r. do stycznia 2019r. zgodnie z zaświadczeniami uzyskanymi od pracodawcy. Końcowo podkreślono, że orzekając w tej sprawie organ wziął pod uwagę zarówno sytuację dochodową strony i jej sióstr, odpłatność matki jak i wysokość średniego miesięcznego kosztu utrzymania we wskazanym dps.