Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. II SA/Wr 666/18

Budowlane prawo; Egzekucyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Władysław Kulon Sędziowie: Sędzia WSA Anna Siedlecka asesor WSA Wojciech Śnieżyński (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi Gminy [...] na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we [...] z dnia [...] lipca 2018 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia do usunięcia zagrożenia i występujących nieprawidłowości w stanie technicznym budynku oddala skargę w całości.

Uzasadnienie

Postanowieniem z [...].04.2018 r. organ pierwszej instancji na podstawie art. 119, art. 120 § 1, art. 121 § 2 i art. 122 § 2 pkt 1 i 2 u.p.e.a. nałożył na skarżącą gminę, jako współwłaściciela budynku położonego na terenie działek nr [...],[...] i [...] obręb [...], grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji nadzoru budowlanego z [...].06.2017 r. Jednocześnie wezwał zobowiązaną do uiszczenia tej grzywny w terminie 30 dni i wykonania obowiązku w tym samym terminie pod rygorem orzeczenia wykonania zastępczego. W uzasadnieniu organ ten podał, że przedmiotem egzekwowanej decyzji jest nakaz usunięcia zagrożenia i występujących nieprawidłowości w stanie technicznym budynku poprzez wykonanie robót budowlanych wskazanych w 6. punktach. Ponadto do czasu usunięcia nieprawidłowości w stanie technicznym zakazano użytkowania całego budynku. Decyzja w zakresie zakazu użytkowania podlegała natychmiastowemu wykonaniu, a w zakresie obowiązku 1 i 2 nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności. Termin wykonania robót z pkt 1 i 2 wyznaczono na 1 miesiąc od daty uostatecznienia się decyzji, zaś pkt 3-6 na termin 4 miesięcy od tej daty. W wyniku kontroli przeprowadzonej w dniu [...].09.2017 r. organ ten ustalił niewykonanie obowiązków 1 i 2. Wywołało to skierowanie w dniu [...].09.2017 r. upomnienia. W odpowiedzi skarżąca gmina złożyła wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji z [...].06.2017 r. oraz podniosła kwestie związane z realizacją nakazu. Organ wyższego stopnia decyzją z 21.12.2017 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji z 12.06.2017 r., zaś Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z [...].02.2018 r. utrzymał w mocy to rozstrzygnięcie. To ostatnie rozstrzygnięcie jest obecnie przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. W związku z upływem terminu na realizację nakazu w pełnym zakresie organ pierwszej instancji przeprowadził kontrolę w dniu [...].02.2018 r. W jej trakcie ustalił brak wykonania nakazów z decyzji z [...].06.2017r. Wywołało to skierowanie w dniu [...].02.2018 r. upomnienia. Wobec poinformowania o braku wykonania obowiązków w zakresie pkt 2, 4, 5 i 6, organ ten stwierdził, że wystąpiła przesłanka wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dalej wyjaśnił, że egzekwowany obowiązek został nałożony w związku z nieodpowiednim stanem technicznym budynku, który jest efektem wieloletnich zaniedbań współwłaścicieli. W rezultacie obiekt stwarza zagrożenie dla wartości prawnie chronionych. Wykonanie obowiązku ma usunąć występujące zagrożenie, a terminy jakie były wyznaczone na jego realizację były wystarczające do podjęcia działań. Według organu egzekucyjnego w okolicznościach sprawy (m.in. występujące zagrożenie, rygor natychmiastowej wykonalności części nakazu) już samo stwierdzenie braku realizacji nakazu wynikającego z decyzji z [...].06.2017 r. w pełnym zakresie w wyznaczonym terminie, uzasadnia stwierdzenie, że zobowiązani uchylają się od jego wykonania, co daje podstawę do podjęcia czynności egzekucyjnych. Oprócz tego zobowiązani zlekceważyli dwukrotnie upomnienie wzywające do realizacji nakazu. Biorąc pod uwagę także czas w jakim nakaz zostanie zrealizowany oraz postępującą degradację budynku, która nadal postępuje, a wraz z tym stan występującego zagrożenia wzrasta, organ nadzoru budowlanego uznał za konieczne wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz zastosowanie jednego z dostępnych środków egzekucyjnych, który zapewni wykonanie nakazu w najbliższym czasie. Odnosząc się do argumentacji gminy zauważono, że na jej temat wypowiedziały się już organy w administracyjnym toku instancji i nie uznały jej za zasadną. Wymierzając grzywnę organ ten kierował się zasadą stosowania mniej dotkliwego środka. Dolegliwość ta nie jest karą. Jej celem jest przymuszenie do wykonania obowiązku, nie zaś uzyskanie zapłaty, o czym świadczy również możliwość umorzenia lub zwrócenia grzywny (art. 125-126 u.p.e.a.). Organ ten omówił treść art. 120 § 1 i 2 u.p.e.a. oraz rozważył, czy gmina należy do wymienionych w art. 120 § 2 u.p.e.a. osób prawnych, bowiem wówczas należałoby nałożyć grzywnę przede wszystkim na osobę odpowiedzialną w gminie za wykonanie obowiązku. W ocenie tego organu, przepis ten nie odnosi się do gmin. Pogląd ten szeroko uzasadnił. Wysokość grzywny organ uzasadnił natomiast potrzebą skuteczności stosowanego środka, tak aby dalsza zwłoka w wykonaniu obowiązku stała się nieopłacalna dla zobowiązanego. Uwzględnił również to, że środek ten jako jedyny z możliwych do zastosowania pozwala zarówno na uwzględnienie podjętych przez zobowiązanego działań czy też deklaracji, jak i na doprowadzenie do wykonania nakazu w wyznaczonym terminie bez negatywnych konsekwencji dla zobowiązanego.