Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. II SA/Ol 633/18

Środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia

Dnia 15 listopada 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Matczak Sędzia WSA Marzenna Glabas Protokolant specjalista Anna Piontczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2018 roku sprawy ze skarg G. J. i J. I. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[,,,]" nr "[...]" w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej G. J. kwotę 680 zł (słownie: sześćset osiemdziesiąt złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego a na rzecz skarżącego J. I. kwotę 697 zł (słownie: sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia "[...]" Wójt Gminy W., na podstawie art. 37, art. 77 ust. 1 , art. 79 ust. 1 , art. 80 oraz art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2017r., poz. 1405 ze zm., dalej jako: u.i.o.ś.), § 3 ust. 1 pkt 103 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2016r. poz. 71) oraz art. 104 i 106 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017r., poz. 1257 ze zm., dalej jako: k.p.a.), odmówił S. M. (dalej jako: inwestor) określenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie jednego budynku inwentarskiego, przeznaczonego do chowu trzody chlewnej na działce nr "[...]" obręb Ł., gmina W. W uzasadnieniu podano, że jest to trzecia decyzja wydana w niniejszej sprawie, bowiem poprzednie - z dnia "[...]" oraz z dnia "[...]" zostały uchylone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w E. decyzjami - odpowiednio - z dnia "[...]" oraz z dnia "[...]". Podano, że biorąc pod uwagę treść zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego, w tym m.in. raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanej inwestycji złożonego do akt sprawy w dniu 2 grudnia 2015r. oraz jego uzupełnienia przedłożonego przez inwestora w dniu 6 marca 2017r., a także opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w O. (dalej jako: RDOŚ w O.) i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w B. (dalej jako: PPIS w B.) organ uznał, iż z uwagi na niekorzystną zmianę walorów krajobrazowych w otoczeniu planowanego przedsięwzięcia, silny konflikt społeczny oraz interes publiczny związany z protestami lokalnej społeczności wobec przedmiotowej inwestycji, co daje podstawę do stwierdzenia, że cel inwestycji nie znajduje akceptacji społecznej, nie można podzielić stanowiska organów uzgadniających i w związku z tym odmówiono określenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia. Podniesiono, iż powstanie budynku inwentarskiego przeznaczonego do hodowli trzody chlewnej na terenie miejscowości o zwartej zabudowie wiąże się z uciążliwościami powstałymi zarówno na etapie samej budowy, jak i podczas użytkowania oraz prowadzenia hodowli. Mimo wprowadzenia przez inwestora szeregu rozwiązań związanych ze zniwelowaniem uciążliwości odorowych, m.in. najnowocześniejszych technik wentylacji pomieszczeń i składowania powstałej gnojowicy, w ocenie organu uciążliwości pojawiać się będą w przypadku nieodpowiedniej pracy wentylacji, jej konserwacji oraz braku w dostawie energii potrzebnej do ich działania, zaś duża ilość odprowadzanych odpadów będzie powodować uciążliwości odorowe mimo znacznej odległości. Ponadto areał potrzebny na rozprowadzenie gnojowicy może być niewystarczający. Podniesiono kwestię ograniczonego zaufania co do osoby inwestora, który mimo posiadania w obecnym budynku inwentarskim rozwiązań pozwalających ograniczyć uciążliwości odorowe, nie stosuje ich, a tym samym jest wysokie prawdopodobieństwo występowania takich praktyk w nowo wybudowanym kompleksie. Podniesiono, iż w złożonych przez inwestora dokumentach niedokładnie opisano elementy określające wpływ inwestycji na środowisko i zdrowie ludzi. Nie określono dokładnie obszaru oddziaływania inwestycji przez co trudno ustalić, jakie jest jej faktyczne oddziaływanie. Zbyt ogólnie został potraktowany również wpływ przedsięwzięcia na chronione obszary Natura 2000. Powołując się na jedną z fundamentalnych zasad funkcjonowania Unii Europejskiej - zasadę przezorności (art. 191 Traktatu o Unii Europejskiej) - wskazano, że wszystkie możliwości wystąpienia negatywnych skutków należy traktować jak pewność ich wystąpienia. Zasada ta obliguje do udowodnienia, że działalność planowana nie spowoduje występowania negatywnych skutków dla środowiska, w przypadku nie przedstawienia takich dowodów winno się robić wszystko w kierunku jego ochrony. Odzwierciedleniem tej zasady jest wydanie negatywnej decyzji dla planowanej inwestycji, której skutki oddziaływania na środowisko są niepewne, niejasne i wątpliwe. W ocenie organu tak duża inwestycja powinna znajdować się w znacznej odległości od najbliższych zabudowań, co najmniej 3-4 km. Natomiast jej powstanie spowoduje duży konflikt społeczny, którego władze gminy nie będą w stanie rozwiązać przez długie lata. Podano przy tym, że nawet niskie stężenia amoniaku i siarkowodoru - zawsze powstające przy tego typu obiektach - są odczuwalne i w znacznym stopniu pogarszają stan życia okolicznych mieszkańców. Natomiast atutem gminy W. jest czyste środowisko naturalne, które podnosi poziom atrakcyjności turystycznej gminy, a ponadto ponad połowa terenu Gminy znajduje się w obszarze chronionego krajobrazu. Realizacja przedmiotowej inwestycji wiąże się z powstaniem uciążliwości, które zablokują otwarcie się gminy na rozwój agroturystyki. Ponadto mieszkańcy w swoich protestach podkreślają, że już istniejąca zabudowa jest powodem licznych zachorowań i uciążliwości zdrowotnych, a na podstawie swoich doświadczeń oraz obaw co do mającej powstać chlewni wyrazili swój stanowczy sprzeciw. Inwestor z kolei, mimo posiadania przez niego licznych terenów poza zwartą zabudową, odmówił zmiany lokalizacji inwestycji, kierując się przesłanką braku ekonomiczności, pomimo zapewnienia lokalnych władz o pomocy przy realizacji przedsięwzięcia poprzez np. zapewnienie dojazdu i remontu gminnych dróg dojazdowych do potencjalnej działki, na której mógłby znajdować się planowany budynek inwentarski. Podkreślono, iż w miejscowości dominują małe gospodarstwa rolne, a sąsiedztwo Natury 2000 sprzyja rozwojowi właśnie takich gospodarstw. W związku zaś z możliwością powstania planowanej inwestycji zmniejsza się wartość tych nieruchomości gruntowych, jak i budynków mieszkalnych. Podniesiono, że inwestor wskazuje jako alternatywny wariant przedsięwzięcia rozbudowę istniejącej już na działce nr "[...]" chlewni. Obecny budynek inwentarski wyposażony jest w technologie, która pozwala na zniwelowanie uciążliwości zapachowych jednakże jest stosowany w znikomy sposób, a jego rozbudowa wiązałaby się z nasileniem tych uciążliwości, co więcej położona jest zaledwie kilka metrów od budynków mieszkalnych co nie może mieć miejsca ze względów zarówno zdrowotnych, jak i gospodarczych. Inwestor zapewnia także, że w przypadku budowy przedmiotowej chlewni zostanie zaprzestana hodowla w obecnym obiekcie, ale nie jest określone w raporcie, w jakim czasie zostanie zlikwidowana, czy zostaną zlikwidowane budynki składające się na gospodarstwo i jak zostanie zagospodarowany ten teren. Ponadto w toku prowadzonego postępowania ujawnił się fakt, iż obecne budynki gospodarcze, w których jest intensywna hodowla trzody chlewnej zostały rozbudowane bez wymaganych pozwoleń budowlanych. Powołując się na przedłożoną ekspertyzę wskazano na szereg wątpliwości co do mającej powstać inwestycji, m.in. wpływ przedmiotowej inwestycji na przyrodę i krajobraz, wpływ na okoliczną roślinność oraz występowanie gatunków chronionych, a także rodzaj i skale emisji wytwarzanych przez przedmiotową inwestycję oraz rolnicze wykorzystanie gnojowicy pochodzącej z przedmiotowej inwestycji. Podkreślono, iż rolnicze wykorzystanie gnojowicy przez inwestora na działkach niespełniających wymogów oznaczać będzie zagrożenie dla gleb, wód powierzchniowych (wzrost eutrofizacji stawów i cieków Rowu Ł., Dopływu spod Ż., B., Zbiornika P. i rzeki P., która objęta jest ochroną rezerwatową i jako Obszary Natura 2000) i podziemnych oraz uciążliwości dla ludzi w wyniku dodatkowej emisji odorów. Z kolei rolnicze wykorzystanie całej gnojowicy jedynie na działkach spełniających warunkowo wymogi rolniczego wykorzystania gnojowicy o pow. 7,86 ha zamiast 30 ha oznaczać będzie przenawożenie gleb, przekroczenie dopuszczalnej dawki azotu oraz wzmożoną eutrofizację wód powierzchniowych i degradację środowiska. W związku z powyższym inwestor w przedłożonym uzupełnieniu do raportu załączył kopię umów z rolnikami na wykorzystanie gnojowicy na polach, których są właścicielami. Jednakże po przeanalizowaniu map będących w zasobach organu stwierdzono, że działki, na których gnojowica prawdopodobnie będzie wykorzystywana, podobnie jak działki inwestora nie spełniają wszystkich wymogów by mogły być nawożone. Powołano się także na pismo Fundacji "[...]", która przedstawiła swoje stanowisko, wyliczając szereg argumentów świadczących o negatywnych skutkach jakie wystąpią w przypadku powstania przedmiotowego obiektu.