Wyrok WSA w Krakowie z dnia 11 lipca 2018 r., sygn. III SA/Kr 495/18

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janusz Bociąga Sędziowie WSA Janusz Kasprzycki WSA Barbara Pasternak (spr.) Protokolant sekretarz sądowy Honorata Kuźmicka-Wełna po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lipca 2018 r. sprawy ze skargi J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 23 kwietnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zadłużenia wynikającego z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz adwokata N. S. Kancelaria Adwokacka ul. [...] w K kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, podwyższoną o stawkę podatku od towarów i usług obowiązującą dla tego rodzaju czynności w dniu orzekania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania J. W. od decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta z dnia [...] 2018r. nr [...] odmawiającej umorzenia zadłużenia wynikającego z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego w okresie od 1 maja 2010 r. do 30 września 2013 r. na rzecz osób uprawnionych W. W. oraz B. W., które wynosi 26 834,63 zł, działając na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. 2018. 554 t.j.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2017.1257 j.t. z późn. zm.) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

Decyzja powyższa została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 8 grudnia 2017 r. J. W., dalej skarżący, zwrócił się z prośbą o umorzenie zadłużenia wynikającego z wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz córek W. W. i B. W. Organ I instancji ustalił, że zadłużenie z tytułu ww. zobowiązań wynosi łącznie 26 834,63 zł wraz z odsetkami, wnioskujący jest rozwiedziony, prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, zamieszkuje w mieszkaniu, którego jest współwłaścicielem wraz z byłą żoną a opłaty mieszkaniowe ponoszone są przez byłych małżonków solidarnie. Skarżący utrzymuje się z emerytury wypłacanej przez ZUS w wysokości 1 281,34 zł miesięcznej, jednak po potrąceniu komorniczym w wysokości 781,34 zł do wypłaty pozostaje kwota 500,- zł miesięcznie. Na opłaty mieszkaniowe skarżący przeznacza 280,-zł miesięcznie, zaś na leki wg. oświadczenia skarżącego 100,-zł. miesięcznie. W latach 215-2017 skarżący korzystał z pomocy MOPS, obecnie nie jest taką pomocą objęty. Skarżący legitymuje się orzeczeniem lekarskim o lekkim stopniu niepełnosprawności, którego wynika, że jest zdolny do pracy na otwartym rynku pracy. Pozostaje w leczeniu kardiologicznym, neurologicznym, endokrynologicznym, urologicznym i ortopedycznym, z uwagi na zwyrodnienie stawów kolanowych pozostaje pod opieką rehabilitanta. Z uwagi na odległe terminy wizyt u specjalistów skarżący nie poparł tych informacji zaświadczeniami lekarskimi. Z pisma komornika sądowego wynika, że od dnia wszczęcia postępowania egzekucyjnego tj. od 12 stycznia 2010 r. skarżący dokonał tylko jednej wpłaty w wys. 172,80 zł w dniu 18 marca 2010 r. Nie odnotowano ani jednej wpłaty na rachunek UM. W styczniu i lutym 2017 r. komornik przekazał na rachunek UM kwotę 1 264,65 zł, która została w całości zaliczona na odsetki. Organ, rozważając powyższy stan faktyczny w odniesieniu do przepisu art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów uznał, że w sprawie nie ma podstaw do przychylenia się do wniosku o umorzenie zaległości. Wskazano, że obecna sytuacja finansowa skarżącego jest trudna, jednak jest to sytuacja przejściowa. Alimenty służą realizacji ochrony dobra dziecka przez zapewnienie środków na jego godziwe utrzymanie, wychowywanie czy też edukację. W ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów mowa jest o tym, że konstytucyjna zasada pomocniczości nakłada na Państwo obowiązek wspierania jedynie osób ubogich, które nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do kręgu zobowiązanych do alimentacji. Nie jest zatem uzasadnione, aby pochopnie przerzucać obowiązek alimentacyjny na ogół podatników, tym bardziej, że celem zabezpieczenia społecznego jest zapewnienie bytu dzieciom rodziców, którzy nie są w stanie samodzielnie regulować należności na ich rzecz. Nie jest to jednak pomoc bezzwrotna a ustanowiona w interesie uprawnionych do pobierania świadczeń alimentacyjnych. Objęcie skarżącego pomocą MOPS w latach 2015-2017 nie oznaczało, że były przeciwwskazania do podjęcia zatrudnienia. Jak wynika z orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności, po stronie skarżącego brak przeciwwskazań do pracy na otwartym rynku pracy zatem skarżący nie dokładał wszelkich starań aby chociaż częściowo pokryć narastające zadłużenie. Obecnie sytuacja skarżącego uległa poprawie - posiada stałe źródło dochodu, istnieje więc realna szansa na stopniową spłatę, a przekazywane przez komornika kwoty pomniejszają kwotę zadłużenia. Zdaniem organu umorzenie należności byłoby w takiej sytuacji sprzeczne z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Sytuacja skarżącego nie należy do "szczególnie uzasadnionych przypadków związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną zobowiązanego", bowiem konieczne jest w takim przypadku ustalenie, że skarżący nie będzie w stanie również w przyszłości spłacać należności bez narażenia siebie i swojej rodziny na pozbawienie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Nawet w przypadku podjęcia przez organ pozytywnej decyzji nie zwolniłoby komornika sądowego od obowiązku dalszego dokonywania potrąceń z emerytury, gdyż poza należnościami z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego skarżący posiada zaległości względem córki W. na kwotę ok. 16 000,- zł. Organ zwrócił również uwagę na przyczyny powstania zadłużenia stwierdzając, że od momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego komornikowi nie udało się wyegzekwować żadnych kwot, jak też skarżący nie dokonał żadnej wpłaty dobrowolnej. Przez wiele lat skarżący pozostawał bezrobotny i nie podejmował żadnego zatrudnienia mając zapewne świadomość zbliżającej się emerytury. Podkreślił nadto organ uznaniowy charakter decyzji wydawanej na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.