Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 3 stycznia 2017 r., sygn. II SA/Po 892/16

Dnia 3 stycznia 2017 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędzia WSA Tomasz Świstak Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2016 roku sprawy ze skargi Miasta P. na decyzję Wojewody z dnia [...] września 2016 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego kwotę 200,- zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] lipca 2016 r., nr [...], Starosta P. na podstawie art. 104 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm., dalej: "k.p.a.") oraz art. 136 ust. 3, art. 137 ust. 1, art. 138, art. 142 i art. 216 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości (Dz. U. z 2015 r., poz. 1774 z późn. zm., dalej: "u.g.n.") odmówił A. R., M. A. i P. H. zwrotu nieruchomości położonych w P. na os. P., oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], obręb R., arkusz [...], zapisane w księdze wieczystej nr [...], i działki nr [...], [...], [...], obręb R., arkusz [...], zapisane w księdze wieczystej nr [...], jako własność M. P..

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że niniejsze postępowanie zostało wszczęte na wniosek A. R., M. A. i P. H. z dnia [...] grudnia 1999 r., dotyczący działek nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], obręb R., arkusz [...]. Postanowieniem z dnia [...] października 2007 r., nr [...], Wojewoda Wielkopolski wyznaczył Starostę P. jako organ właściwy do załatwienia sprawy zwrotu działek nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...], obręb R., arkusz [...]. Organ I instancji następnie zauważył, że aktem notarialnym z dnia [...] stycznia 1972 r., rep. [...] nr [...], W. H., działając w imieniu własnym i jako pełnomocnik C. M., Z. H., P. H. (junior) i M. H., zbył na rzecz Skarbu Państwa - Prezydium Rady N. M. P. nieruchomości położone w P. przy ul. [...] o łącznej powierzchni 34.265 m2, stanowiące działki nr [...] i [...], zapisane w księgach wieczystych jako własność P. H. (seniora). Wymieniona nieruchomość stanowiła jednak w rzeczywistości współwłasność W. H. w części [...], C. H. w części [...] oraz Z. H., M. H. i P. H. (juniora) w części [...] dla każdego z nich. Ustalenia te zostały oparte na postanowieniach o stwierdzeniu nabycia spadku oraz umowach zbycia spadku, jakie udało się pozyskać organowi I instancji. Opisana umowa z dnia [...] stycznia 1972 r. została przy tym zawarta w trybie ustawy z dnia [...] marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961 r., nr 18, poz. 94) z przeznaczeniem pod budowę warsztatów remontowo-konserwacyjnych na osiedlu A-3 oraz pod budowę osiedla mieszkaniowego zespołu A "R." w P., co wynikało z decyzji Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium Rady N. M. P. z lutego 1970 r., nr [...], oraz pisma powołanego Prezydium z dnia [...] listopada 1970 r., nr [...] Organ I instancji wyjaśnił następnie, że wnioskodawcy są osobami uprawnionymi do ubiegania się o zwrot przedmiotowych nieruchomości. Wyjaśnił on również dawnej działce nr [...] odpowiadają obecnie działki [...], [...], [...], [...] i [...], dawnej działce nr [...] - działki nr [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...], dawnej działce [...] - działki nr [...] i [...], dawnej działce nr [...] - działki nr [...] i [...], a działka nr [...] pozostała bez zmian. Działka [...] została następnie podzielona na działki nr [...], [...], [...] i [...]; działka nr [...] - na działki nr [...], [...] i [...]; działka nr [...] - na działki nr [...] i [...]. Z kolei z działki nr [...] wydzielono działki nr [...] i [...], która została później podzielona na działki nr [...] i [...]. W toku postępowania wydano trzy decyzje, które stały się ostateczne i nadal występują w obrocie prawnym: (1) decyzją z dnia [...] kwietnia 2001 r., nr [...], Prezydenta M. P. orzekł o umorzeniu postępowania w przedmiocie zwrotu działek nr [...], [...] i [...], arkusz [...], obręb R.; (2) decyzją z dnia [...] sierpnia 2002 r., nr [...], Prezydent M. P. zwrócił na rzecz wnioskodawców działki nr [...], [...] i [...], arkusz [...], obręb R.; (3) decyzją z dnia [...] lutego 2003 r., nr [...], Prezydent M. P. zwrócił na rzecz wnioskodawców działkę nr [...], arkusz [...], obręb R.. Przedmiotem postępowanie o zwrot nieruchomości są zatem aktualnie działki nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], arkusz [...], obręb R., przy czym niniejsza decyzja dotyczy wyłącznie działek nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...]. Organ I instancji wskazał ponadto, że decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. stwierdziło, że decyzja Zarządu M. P. z dnia [...] grudnia 1997 r., nr [...], o oddaniu gruntów objętych rozpatrywanym postępowaniem w użytkowanie wieczyste, została wydana z naruszeniem prawa. Stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] grudnia 1997 r. nie było możliwe, gdyż akt ten wywołał nieodwracalne skutki prawne z uwagi na ujawnienie w dniu [...] listopada 2000 r. prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej. Następnie organ I instancji zauważył, że w dniu [...] października 2012 r. odbyły się oględziny przedmiotowych działek. Na działce nr [...] od strony południowo-wschodniej linia graniczna przebieg wzdłuż ciągu pieszego - chodnika. Linia północna przebiega wzdłuż płotu szkoły, ok. 1,20 m od płotu w stronę południowo-wschodnią. Od strony zachodniej linia graniczna przebiega przez parking. W części centralnej działki znajduje się zieleń, uporządkowana trawa i drzewa wieloletnie. W części zachodniej działki położony jest fragment parkingu ogrodzonego płotem z siatki, utwardzonego nawierzchnią asfaltową. Działka nr [...] stanowi urządzoną drogę - chodnik i pas drogowy. Od strony południowej działki znajdują się nasadzenia drzew wieloletnich. Działka ta jest urządzoną drogą wewnętrzną osiedlową. Działka nr [...] stanowi fragment ogrodzonego terenu, na którym znajdują się garaże blaszane oraz budynek z blachy. W pozostałej części działki usytuowane są garaże blaszane, budynek z blachy oraz składowisko materiałów budowlanych - styropian, kręgi, palety drewniane, pustaki oraz części maszyn do koszenia trawy. Na działce jest także składowisko roślin ozdobnych. Na terenie działki znajduje się lampa oświetleniowa oraz drzewa wieloletnie (ok. 9 sztuk) z fragmentem Zakładu Budowlano-Remontowego Spółdzielni Mieszkaniowej O. Młodych w P.. Na działce nr [...] położone są trzy blaszane garaże od strony wschodniej oraz jeden barakowóz (część). Od strony północnej znajduje się fragment garażu metalowego oraz wiaty z blachy. Na terenie działki zlokalizowane jest ponadto składowisko drzewa i fragment utwardzonego placu betonem. Działka stanowi część wspomnianego Zakładu Budowlano-Remontowego. Działka nr [...] stanowi część drogi wewnętrznej pokrytej asfaltem. Od strony wschodniej znajdują się tam miejsca postojowe. Na działce nr [...] położony jest wymieniony Zakład Budowlano-Remontowy. Od strony północnej na działce zlokalizowany jest pas zieleni oraz fragment wewnętrznej drogi dojazdowej od strony zachodniej. Wzdłuż zachodniej granicy działki przebiega płot ozdobny na podmurówce. Dalej w kierunku południowym usytuowany jest plac składowy, utwardzony betonem. Wzdłuż granicy zachodniej przebiega również ciąg pomieszczeń gospodarczych, w których składowane są deski. Część pomieszczeń wykonana na zasadzie wiat, część stanowi murowane pomieszczenia gospodarcze. Działka nr [...] jest fragmentem wewnętrznej drogi osiedlowej, utwardzonej kostką brukową. Na działce nr [...] znajduje się fragment ciągu pieszego utwardzonego płytkami betonowymi oraz niewielki fragment zieleni. Działka nr [...] stanowi w całości trawnik koszony. Znajduje się na niej również kilka drzew wieloletnich. Na działce nr [...] usytuowany jest fragment chodnika utwardzonego płytami betonowymi oraz fragment wewnętrznej drogi osiedlowej. Linia graniczna działki nr [...] od strony zachodniej przebiega wzdłuż płotu, przy którym dziko rosną drzewa i krzewy. W centralnej części działki znajduje się składowisko odpadów zielonych, żwiru i zieleni. Działka położona jest również na terenie wymienionego Zakładu Budowlano-Remontowego. Ponadto w jej południowo-wschodniej części znajduje się składowisko zużytych opon oraz zniszczona szopa drewniana. Wzdłuż granicy południowej przebiega z kolei płot z siatki metalowej. Od strony wschodniej, wzdłuż granicy działki, biegnie płot z blachy falistej oraz kilka drzew wieloletnich. Działka nr [...] stanowi fragment wjazdu do omawianego Zakładu Budowlano-Remontowego oraz fragment trawnika. Na działce nr [...] wzdłuż granicy zachodniej przebiega płot z blachy falistej aż do budynku "P. P.". Na działce tej znajduje się fragment wspomnianego budynku. Od strony zachodniej przedmiotowego budynku znajduje się część utwardzonego placu i wejście do poruszanego obiektu budowlanego. Organ I instancji przytoczył następnie przepisy, które w jego ocenie powinny znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie, w tym art. 136 ust. 3, art. 137 i art. 216 ust. 2 u.g.n. Starosta P. zauważył przy tym, że ustanowienie użytkowania wieczystego na nieruchomości wywłaszczone wyklucza jej zwrot. W takim przypadku dochodzi bowiem do powstania nieodwracalnych skutków prawnych, a nieruchomość przestaje być we władaniu Skarbu Państwa lub gminy. W rozpatrywanej sprawie działki nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...], [...], [...] i [...] zostały właśnie oddane w użytkowanie wieczyste S. P. na podstawie wymienionej decyzji z dnia [...] grudnia 1997 r. Wpis wspomnianego prawa nastąpił w dniu [...] listopada 2000 r. na podstawie wniosku złożonego w dniu [...] marca 1998 r, a zatem po wejściu w życie powołanej ustawy o gospodarce nieruchomościami. Decyzja ta pozostaje zarazem w mocy, gdyż Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. nie stwierdziło jej nieważności, lecz jedynie stwierdziło, że akt ten był wydany z naruszeniem prawa. Tym samym zwrot wymienionych działek jest niemożliwy. Wnioskodawcy mogą natomiast w poruszanym przypadku wystąpić o odszkodowanie, inicjując postępowanie przed sądem powszechnym.