Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 4 października 2016 r., sygn. II SA/Bk 454/16

Okoliczność dopuszczalności zawarcia umowy o ponoszeniu kosztów pobytu danej osoby w domu pomocy społecznej również z podmiotami spoza kręgu zobowiązanych ustawowo osób do ponoszenia takich kosztów oraz okoliczność dopuszczalności umownego określenia kwoty partycypacji poniżej dopuszczalności ustawowego obciążenia, za czym przemawia wynikający z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 930 ze zm.) fakt brania pod uwagę przy zawieraniu umowy nie tylko wysokości dochodów ale też możliwości finansowych strony umowy - wskazują, że w każdym przypadku, gdy kwoty partycypacji z umów nie będą pokrywały rzeczywistego kosztu utrzymania w placówce, organ ma obowiązek wydania decyzji o ustaleniu wysokości należnej od danej osoby opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej. Opowiedzenie się za wyłączeniem dopuszczalności wydania decyzji w sytuacji zawarcia umowy o wysokości partycypacji, gdy kwota tej partycypacji odbiega od rzeczywistych kosztów utrzymania w domu pomocy społecznej, a niejednokrotnie zobowiązanie umowne jest niewykonywane, czyniłoby iluzorycznym ustawowy obowiązek osób wymienionych w art. 61 ust. 2 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej ponoszenia kosztów pobytu osoby bliskiej w domu pomocy społecznej.

Teza urzędowa

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko (spr.), Sędziowie sędzia NSA Mieczysław Markowski,, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 4 października 2016 r. sprawy ze skargi M. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2016 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oddala skargę

Uzasadnienie

Skarga została wywiedziona na tle następujących okoliczności.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2016r. (nr [...]) wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta B. przez Kierownika Działu Pomocy Instytucjonalnej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w B., doszło do ustalenia należnej od skarżącego M. P. opłaty za pobyt babci skarżącego - Ł. R. w Domu Pomocy Społecznej w B. przy ulicy Ś. [...]. Mocą tej decyzji opłatę ustalono: w wysokości 452,31 złotych od dnia 15 lutego 2016r. do 29 lutego 2016r, w wysokości 874,45 złotych od dnia 1 marca 2016r. do dnia 31 marca 2016r. i w wysokości po 932,45 złotych miesięcznie od dnia 1 kwietnia 2016r. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że Ł. R. - babcia skarżącego jest osobą wymagającą całodobowej, stałej opieki ze względu na stan zdrowia i wiek, której wystarczająco nie można zapewnić w formie usług opiekuńczych. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w B. decyzją z dnia [...] grudnia 2015r. skierował Ł. R. poza kolejnością do DPS w B. na czas nieokreślony ustalając należną od skierowanej opłatę za pobyt w placówce na kwotę 945,85 złotych miesięcznie. Decyzją z dnia [...] lutego 2016r. orzeczono o umieszczeniu Ł. R. w DPS, w którym skierowana do placówki osoba przebywa od dnia 15 lutego 2016r. Następnie organ I instancji wskazał, że pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca placówki a w pierwszej kolejności do wnoszenia opłaty zobowiązany jest mieszkaniec domu. Dopiero gdy ten nie jest w stanie pokryć całego kosztu utrzymania, opłaty obciążają kolejno małżonka, zstępnych, wstępnych oraz właściwa gminę. Zgodnie z opisanymi zasadami, ustalona została opłata należna od samej podopiecznej począwszy od dnia jej przyjęcia do placówki. Opłata ta w kwocie 945,85 złotych miesięcznie, nie pokrywa średniego miesięcznego kosztu pobytu i utrzymania osoby w DPS, wynoszącego do 31 marca 2016r. kwotę 3205,00 a od 1 kwietnia 2016r. - kwotę 3321,00 złotych. Obowiązek ponoszenia odpłatności w pozostałej części spoczywa na dwóch córkach: M. P. i H. R. oraz trzech wnukach: A. R., A. P. i M. P., którzy winni, w zależności od swojej sytuacji dochodowej, partycypować w kosztach pobytu matki/babci w DPS. Organ po zbadaniu sytuacji materialnej osób zobowiązanych do ponoszenia opłat, ustalił, że jedynie dochody córki pensjonariuszki DPS - M. P. oraz wnuczki A. R. nie przekraczają 300 % kryterium dochodowego, stanowiącego kwotę wolną od przeznaczenia na pokrycie kosztów pobytu osoby bliskiej w DPS i tylko wobec tych osób nie zaistniały podstawy do ustalenia kwoty partycypacji w pokryciu kosztów pobytu w placówce Ł. R. Opłatę ustalono natomiast od córki H. R. w kwocie 263,92 złotych za okres do 29 lutego 2016r. i w kwocie po 510,25 złotych miesięcznie począwszy do 1 marca 2016r oraz od dwojga wnuków w osobach A. P. i skarżącego M. P. Obciążenie każdego z nich wysokością partycypacji w ponoszeniu kosztów utrzymania babci w całodobowej placówce opiekuńczej, nastąpiło w wysokości ½ różnicy między średnim kosztem utrzymania w placówce a sumą wpłat ciążących na samej pensjonariuszce Ł. R. oraz wpłat ciążących na córce H. R. Należna od skarżącego opłata wyliczona według opisanego schematu obliczeń wyniosła kwotę 452,31 złotych od dnia 15 lutego 2016r. do 29 lutego 2016r., kwotę 874,45 złotych od dnia 1 marca 2016r. do dnia 31 marca 2016r. i kwotę po 932,45 złotych miesięcznie od dnia 1 kwietnia 2016r.