Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 7 października 2015 r., sygn. III SAB/Gl 17/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krzysztof Wujek (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Jankiewicz Sędzia WSA Krzysztof Kandut po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 7 października 2015 r. sprawy ze skargi "A" na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. w przedmiocie podatku od towarów i usług 1. zobowiązuje Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. do wydania decyzji kończącej postępowania w terminie 60 dni od zwrotu akt; 2. stwierdza, że przewlekłość postępowania nastąpiła bez rażącego naruszenia prawa; 3. zasądza od Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. wobec skarżącego kwoty 340 zł (trzysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Pismem z dnia [...] r. pełnomocnik ""A" W. N. Spółka jawna z siedzibą w D. wniósł skargę na przewlekłość Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. , któremu zarzucił naruszenie art. 121 § 1, art. 125, art. 139 § 1 i art. 140 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm. – dalej jako O.p.).

W uzasadnieniu powyższego wyjaśnił, że postanowieniem z dnia [...] r. nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w D. wszczął wobec ""A" " W. N. Spółka jawna postępowanie podatkowe w sprawie określenia podatku od towarów i usług za listopad 2011 r., styczeń i luty 2012 r., w których to miesiącach w deklaracjach VAT wykazano nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Postępowanie to do dzisiaj nie zostało jednak zakończone, a organ od sierpnia 2012 r. do września 2014 r. nie wskazał prawidłowej przyczyny niedotrzymania terminu załatwienia sprawy, podczas gdy taki obowiązek nakłada na niego art. 140 § 1 O.p. Co więcej termin ten przedłużał 15 razy powołując się na "konieczność przeprowadzenia dodatkowych czynności wyjaśniających w złożonym stanie faktycznym oraz dokładną analizę zgromadzonego materiału dowodowego". Tymczasem z akt sprawy nie wynika aby organ podejmował dodatkowe czynności wyjaśniające lub aby zgromadzony materiał dowodowy wymagał analizy i pod jakim kątem. Powyższe, zdaniem pełnomocnika, świadczy o całkowitej bezczynności Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. . Na poparcie swojego stanowiska przywołał wyroki WSA w Warszawie z dnia 24 września 2012 r. sygn. II SAB/Wa 20/12 oraz WSA w Białymstoku z dnia 16 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Bk 217/14, z których jednoznacznie wynika, że konieczną przesłanką przedłużenia terminu załatwienia sprawy jest istnienie rzeczywistej i niemożliwej do przezwyciężenia przeszkody w dotrzymaniu terminu. Co więcej przeszkody te muszą być wyraźnie przez organ podane wraz ze wskazaniem czynności, które wymagały przeprowadzenia. A skoro ani przeszkody ani planowane czynności nie były wskazane w postanowieniach o przedłużeniu terminu przyjąć należało, że organ pozostawał w bezczynności przez ponad dwa lata. Wprawdzie w postanowieniach o przedłużeniu terminu z dnia 17 września 2014 r., 19 listopada 2014 r. oraz 26 stycznia 2015 r. jako przyczynę przedłużenia terminu wskazano na czynności wyjaśniające prowadzone przez inne organy w ramach postępowań kontrolnych wobec firmy ""B" " oraz "C" Spółka komandytowo-akcyjna, a nadto konieczność oczekiwania na informacje czy w stosunku do kontrahentów skarżącego: "D" Sp. z o.o. oraz "E" Sp. z o.o. wszczęte zostały postępowania podatkowe. Zdaniem pełnomocnika powyższe działanie nie było jednak zasadne, albowiem w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie Medinis SIA C-525/11, w sprawie Petroma i inni C-271/12 oraz w sprawie Optigen i inni C-354/03, C-355/03 i C-484/03) uzależnienie zwrotu VAT od ustalenia całości łańcucha dostaw jest wykraczające poza to co konieczne do zakończenia postępowania w zakresie kontroli zwrotu podatku VAT. Przedmiotem kontroli mogą być bowiem wyłącznie transakcje zawarte bezpośrednio przez stronę skarżącą. Natomiast czynności podejmowane przez organ podatkowy miały na celu zbadanie całego łańcucha transakcji, co jak wskazano, jest sprzeczne z polskim i europejskim prawem. To oznacza, że czynnościami zbędnymi i niecelowymi były kierowane przez organ zapytania do innych organów skarbowych odnośnie kontrahentów, a nawet dalszych podmiotów niezwiązanych bezpośrednio ze skarżącym. W ten bowiem sposób bezzasadnie przewlekano postępowanie oczekując, że w wyniku kontroli prowadzonej przez inny organ stwierdzone zostaną jakieś uchybienia, które uzasadniałyby odmowę zwrotu podatku VAT. Tymczasem w wyniku prowadzonego postępowania takie nie wystąpiły. Postępowanie natomiast trwa prawie trzy lata, a organ dalej ma wątpliwości jaką decyzję podjąć. I choć Dyrektor Izby Skarbowej w K. postanowieniem z dnia [...] r. nr [...] uznał złożone w tym zakresie ponaglenie za nieuzasadnione, to jako czynności wykonane przez organ wymienił zaledwie trzy, a mianowicie prośbę o przyspieszenie realizacji wniosków w sprawie przeprowadzenia kontroli podatkowych w firmach mających związek ze skarżącym (9 stycznia 2013 r.), włączenie otrzymanych dokumentów (9 maja 2013 r.) oraz zapoznanie pełnomocnika ze zgromadzonymi dokumentami (24 czerwca 2013 r.). Powyższe stanowią dowód na to, że organ przewleka prowadzone postępowanie i pozostaje w bezczynności. A ponieważ orzecznictwo sądów administracyjnych (vide: wyroki WSA w Lublinie sygn. akt I SAB/Lu 3/14 i WSA we Wrocławiu sygn. akt I SAB/Wr 5/14) w sposób jednoznaczny wskazuje, że termin określony w art. 139 O.p. obowiązuje również przy wszelkiego rodzaju kontrolach i w wyjątkowych przypadkach może zostać przedłużony na podstawie art. 140 O.p., ale tylko raz, gdyż wielokrotne zastosowanie tego przepisu stanowi rażące naruszenie prawa i próbę obejścia terminów ustawowych. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie postępowanie przedłużano 15 razy co świadczy zarówno o bezczynności jak i przewlekłości organu, który jako przyczynę zwłoki wskazywał czynności, które w ogólne nie powinny być podejmowane w toku kontroli podatkowej.