Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 29 września 2015 r., sygn. IV SA/Wr 16/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alojzy Wyszkowski Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Kuczyński Sędzia NSA Julia Szczygielska (sprawozdawca) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 września 2015 r. sprawy ze skargi Z. R. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] października 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania w sprawie decyzji Prezydenta W. z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] odmawiającej przyznania zasiłku celowego oddala skargę w całości.

Uzasadnienie

Postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] października 2014 r., nr [...], po rozpatrzeniu zażalenia Z. R. (dalej skarżący, strona, wnioskodawca) z dnia 5 września 2014 r. na - wydane z upoważnienia Prezydenta W. - postanowienie Kierownika Zespołu Terenowej Pracy Socjalnej nr [...] w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej we W. (dalej organ I instancji) z dnia [...] sierpnia 2014 r. (Nr [...]), odmawiające wznowienia postępowania w sprawie, w której organ I instancji wydał decyzję z dnia [...] kwietnia 2013 r. ([...]), odmawiającą przyznania stronie zasiłku celowego, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1, w związku z art. 144 i art. 149 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako k.p.a.) utrzymano w mocy zaskarżone postanowienie. W motywach uzasadnienia podniesiono m.in., że w podaniu z dnia 28 lipca 2014 r. skarżący wniósł (w punkcie 4.) o wznowienie postępowania w sprawie, w której organ I instancji wydał w dniu [...] kwietnia 2013 r. decyzję o nr. [...]. Powołując się na art. 145 § 1 i § 2, zażądał wznowienia postępowania "Gdyż wyszły na jaw istotne nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, decyzje wydane zostały bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska Powiatowego Urzędu Pracy w części wniosku dotyczącej pomocy w uzyskaniu zatrudnienia oraz, że dowody okazały się fałszywe, zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez sąd, a popełnione przestępstwo jest oczywiste i wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego". W uzasadnieniu tegoż wniosku skarżący zacytował obszerne fragmenty kilku decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W., a także pisma z dnia 10 grudnia 2012 r., oraz wyraził swoje niezadowolenie z faktu nieudzielania lub udzielania w niewielkiej wysokości pomocy społecznej. Kończąc tak formułowany wniosek wnioskodawca stwierdził, że "Zwraca się z prośbą o wznowienie postępowania i zmianę wskazanych decyzji MOPS i SKO w oparciu o art. 154 i 155 kpa oraz art. 161 kpa, gdyż wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego oraz, że nie ma możliwości zmienić ich na dostępnej mu drodze instancyjnej, a zachodzi obawa dalszego pogorszenia mojego stanu zdrowia i utraty życia." Pismem z dnia 4 sierpnia 2014 r. ([...] organ I instancji wezwał stronę do wskazania - w odniesieniu do każdej wymienianych przez niego we wnioskach o wznowienie postępowania decyzji - jakie okoliczności faktyczne lub nowe dowody mają być podstawą żądania, jakie dowody, istniejące w dniu wydania decyzji, były fałszywe i mogą być podstawą żądania wznowienia, jakie zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez sąd. Powołując się na treść art. 148 § 1 k.p.a. i mając na uwadze, że we wniosku o wznowienie postępowania ich autor nie wskazał daty, w której dowiedział się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, organ w piśmie z dnia 4 sierpnia 2014 r. wezwał skarżącego do złożenia wyjaśnień w ww. zakresie w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Skarżący odpowiadając na powyższe wezwanie organu, w piśmie z dnia 19 sierpnia 2014 r. wyjaśnił, że w dniu 28 lipca 2014 r. "powziął jedynie podejrzenie, co do naruszenia prawa - zastosowania niedozwolonych wymuszeń i szantażu przez Prezydenta W. pod pozorem udzielenia pomocy (...)". Podejrzenie takie powziął "po bezskutecznym domaganiu się wyroku w sprawie karnej, który do tej pory nie zapadł, ani z oskarżenia SKO czy Prezydenta W. przeciwko mojej osobie, czy na odwrót z mojego oskarżenia przeciwko gminie". Zdaniem strony, postępowanie wznawia się "jeżeli w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia, gdyż sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych". Wnioskodawca stwierdził, że nie ma on "obowiązku ujawniania wszystkich znanych organowi administracyjnemu z urzędu faktów, dowodów i okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania. Byłoby dla mnie niezmiernie trudno wskazać wszystkie zarzuty dotyczące zakończonych postępowań, którymi Prezydent W. domaga się nienależnych wzajemnych świadczeń, niepomiernie większych od spodziewanej pomocy". Zdaniem skarżącego wystarczy, że powziął podejrzenie popełnienia przestępstwa na jego szkodę, które zagraża życiu i zdrowiu, "a, że przestępstwo takie nie jest ścigane z Kodeksu karnego i w sprawie nie może zapaść Wyrok, więc to na organie administracyjnym spoczywa obowiązek ich ujawnienia po szczegółowym zapoznaniu się aktami sprawy". Opisanym na wstępie postanowieniem - powołując się m.in. na art. 149 § 3 k.p.a. - organ pierwszej instancji odmówił wznowienia postępowania. Uzasadniając takie rozstrzygnięcie przedstawił przebieg postępowania, omówił instytucję wznowienia postępowania, wskazał przesłanki wznowienia, określone w art. 145 § 1 k.p.a. i przytoczył treść art. 148 § 1 k.p.a. Następnie stwierdził, że wydanie postanowienia o odmowie wznowienia następuje w sytuacji, gdy jest ono niedopuszczalne z powodów przedmiotowych i podmiotowych oraz gdy strona złożyła żądanie wznowienia postępowania z uchybieniem ustawowego terminu określonego w art. 148 § 1 i § 2 k.p.a. Zdaniem organu pierwszej instancji, stan faktyczny i prawny sprawy powoduje konieczność odmowy wznowienia postępowania. W zażaleniu na powyższe postanowienie organu I instancji skarżący stwierdził, że podstawą do wznowienia postępowania jest w jego przypadku art. 145 § 2 k.p.a. i że datą, w której dowiedział się o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia jest data sporządzenia wniosku o wznowienie (a więc 28 lipca 2014 r.), ale również, iż data ta wynika i jest uzależniona jedynie od subiektywnego odczucia samego skarżącego. Według skarżącego zasadniczą okolicznością wznowienia jest niebezpieczeństwo zagrożenia jego życia i zdrowia powstałe poprzez fakt długotrwałego pozostawania bez środków do życia, bez pracy i dochodów. Okoliczność zaistnienia przestępstwa jest kwestią drugorzędną, ale okoliczność ta w obecnej sytuacji nie budzi wątpliwości. W uzasadnieniu będącego przedmiotem skargi postanowienia, Kolegium wyjaśniło, że zgodnie z art. 148 § 1 k.p.a., podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Warunkiem skuteczności czynności prawnej - wniesienia podania o wznowienie postępowania - jest zachowanie terminu do jej dokonania. Ciężar dowodu dotyczącego zachowania terminu spoczywa na stronie. To strona musi, więc w sposób niebudzący wątpliwości udowodnić (nie wystarczy uprawdopodobnienie), w jakim dniu dowiedziała się o okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania. Jeżeli zatem wnioskodawca, na którym ciąży obowiązek wykazania, że termin z art. 148 § 1 k.p.a. został przez niego zachowany, tego nie uczynił we własnym zakresie, ani pouczony w trybie art. 9 k.p.a. przez organ o ciążącym na nim obowiązku, nie dokonał uzupełnienia wniosku w wymaganym zakresie (co do zachowania terminu) - właściwym rozstrzygnięciem jest orzeczenie o odmowie wznowienia na podstawie art. 149 § 3 k.p.a. (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2013 r., IV SA/Po 343/12, LEX nr 1274841). Przystąpienie do rozpoznawania sprawy wznowieniowej w przypadku niedotrzymania przez wnioskodawcę ustawowego terminu do złożenia wniosku i wydanie decyzji rozstrzygającej sprawę, co do istoty, jest dotknięte wadą nieważnościową (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), wobec rażącego naruszenia art. 148 § 1 k.p.a., przewidującego, że tylko wniosek złożony w terminie należy uznać za dopuszczalny.