Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 września 2015 r., sygn. II SA/Po 501/15

Dnia 23 września 2015 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2015 roku sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] stycznia 2015 roku Nr [...] w przedmiocie zwrotu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia [...] sierpnia 2014 Nr [...] zwrot znak [...], II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. na rzecz skarżącego kwotę 1.235,- zł (tysiąc dwieście trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...], znak [...], Prezydent Miasta P. na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej: "k.p.a.") oraz art. 6 pkt 3, 4, 14 i 15, art. 8 ust. 1 pkt 2, art. 8 ust. 3, art. 8 ust. 5 pkt 1, art. 60 ust. 1, art. 60 ust. 2 pkt 2, art. 61 ust. 1, 2, 2b i 3, art. 104 ust. 1, 3 i 4, art. 107 ust. 1, 3, 5 i 6, art. 110 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm., dalej: "u.p.s.") zobowiązał M. K. do zwrotu 2.850 zł z tytułu opłat wniesionych zastępczo przez Gminę P. w okresie od dnia [...] grudnia 2012 r. do dnia [...] czerwca 2014 r. za pobyt matki, K. K., w Domu Pomocy Społecznej w T. - w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja ta stanie ostateczna.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że pismem z dnia [...] lipca 2012 r., zgodnie z § 5 umowy nr [...] o współfinansowaniu pobytu w domu pomocy społecznej, skarżący wskazał, że jego uposażenie po potrąceniu podatku, składki NFZ oraz PZU wynosi 7.071,68 zł. Z wywiadu alimentacyjnego, przeprowadzonego w dniu [...] sierpnia 2012 r., wynika, że M. K. prowadzi gospodarstwo domowe z żoną G. K. i synem M. K. Łączny dochód rodziny wynosi 7,120,00 zł. Skarżący w formie załącznika do wspomnianego wywiadu przedstawił obciążenia finansowe rodziny w wysokości 7.020,00 zł. Dotychczas ponosił on częściową opłatę za pobyt matki w domu pomocy społecznej w wysokości 550,00 zł miesięcznie. Pismem z dnia [...] października 2012 r. organ I informacji poinformował skarżącego, że kryterium dochodowe na osobę w rodzinie wynosi 456,00 zł. Jego trzykrotność to kwota 1.368,00 zł, co przy uwzględnieniu faktu, że rodzina M. K. składa się z trzech osób, daje kwotę 4.104,00 zł. Po odjęcie od dochodu tej ostatniej kwoty pozostaje 3.068,00 zł. Tym samym organ I instancji może domagać się uiszczania w pełnej wysokości opłat za pobyt matki skarżącego w domu pomocy społecznej; zwłaszcza, że dochód rodziny skarżącego w omawianym okresie wzrósł o 1.658,25 zł. Prezydent Miasta P. zaznaczył jednocześnie, że w przypadku M. K. nadal zachodzą okoliczności uzasadniające częściowe zwolnienie go z obowiązku ponoszenia omawianej opłaty w całości - jego rodzina utrzymuje się tylko z jednego wynagrodzenia, a G. K. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Niemniej możliwe jest w ocenie organu I instancji podniesienie rozważanego świadczenia o kwotę 150,00 zł, która nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia dla skarżącego i jego bliskich. W odpowiedzi w piśmie z dnia [...] listopada 2012 r. M. K. wyjaśnił, że nie zgadza się na podwyższenie wspomnianej opłaty. Wskazał on również, że w dniu [...] października 2012 r. doszło do wypadku samochodowego, w wyniku którego stracił on pojazd. Budżet jest zatem obecnie obciążony spłatami kredytu, zaciągniętego na poczet zakupu nowego samochodu. W piśmie z dnia [...] grudnia 2012 r. organ I instancji wyjaśnił skarżącemu, że przedmiotowe świadczenie pieniężne nie jest podwyższane ze względu na zwolnienie jego siostry z obowiązku uiszczania omawianej opłaty, lecz ze względu na zmianę jego sytuacji dochodowej. Prezydent Miasta P. zaznaczył przy tym, że ponoszenie kosztów pobytu danej osoby w domu pomocy społecznej przez jednostkę samorządu terytorialnego opiera się na zasadzie pomocniczości. Oznacza to, że wymienione koszty powinny być pokryte w pierwszej kolejności przez osobę umieszczoną w domu pomocy społecznej i jej najbliższą rodzinę. Jednocześnie uprawnienie gminy do dochodzenia zwrotu wydatków poniesionych w związku z pobytem w domu pomocy społecznej nie zostało ograniczone warunkiem zawarcia umowy ustalającej wysokość wnoszonej opłaty. Zgodnie bowiem z art. 104 ust. 3 u.p.s., wysokość należności podlegającej zwrotowi oraz termin zwrotu tej należności ustala się w drodze decyzji administracyjnej. Za drogą administracyjną rozstrzygania sporów powstałych na tym tle opowiedział się również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 października 2009 r., sygn. akt III CZP 77/09. Organ I instancji wskazał przy tym, że z wywiadu alimentacyjnego, przeprowadzonego w dniu [...] lutego 2014 r., wynika, iż dochód rodziny skarżącego wynosi 7.172,00 zł, a zatem możliwe jest żądanie do skarżącego ponoszenia opłaty za pobyt jego matki w domu pomocy społecznej. Wobec odmowy podpisania przez M. K. aneksu do umowy, podwyższającego spełniane przez niego świadczenie pieniężne, konieczne stało się wydanie decyzji na mocy art. 104 ust. 3 u.p.s. w zw. z art. 61 ust. 3 u.p.s. z tytułu opłat wniesionych zastępczo przez Gminę P. w okresie od dnia [...] grudnia 2012 r. do dnia [...] czerwca 2014 r. za pobyt K. K. w Domu Pomocy Społecznej w T. Gmina P. uiszczała bowiem w okresie od dnia [...] grudnia 2012 r. do dnia [...] stycznia 2013 r. kwotę 1.389,88 zł miesięcznie, w okresie od dnia [...] lutego 2013 r. do dnia [...] kwietnia 2014 r. - kwotę 1.474,88 zł, w okresie od dnia [...] maja 2013 r. do dnia [...] maja 2013 r. - kwotę 1.334,46 zł miesięcznie, w okresie od dnia [...] czerwca 2013 r. do dnia [...] czerwca 2014 r. - kwotę 1.404,67 zł miesięcznie.