Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. IV SA/Gl 503/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Andrzej Matan Protokolant st. sekr. sąd. Arkadiusz Kmiotek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2015 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na uchwałę Rady Gminy M. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przystąpienia Gminy do spółki akcyjnej pod nazwą: A Spółka Akcyjna stwierdza niezgodność z prawem zaskarżonej uchwały i określa, że nie podlega ona wykonaniu.

Uzasadnienie

Wojewoda [...] na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.) oraz art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012, poz. 270 z późn. zm.) wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały Nr [...] Rady Gminy M. z [...] w sprawie przystąpienia Gminy M. do spółki akcyjnej pod nazwą: A Spółka Akcyjna, jako niezgodnej z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. f) w związku z art. 64 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym i art. 7 Konstytucji RP. Zgodnie z treścią uchwały Rada wyraziła zgodę na przystąpienie Gminy M. do spółki akcyjnej pod nazwą wskazaną powyżej oraz wyraziła zgodę na objęcie przez Gminę M. akcji Spółki, w zamian za wniesiony wkład niepieniężny, przy czym jej wykonanie powierzono Wójtowi Gminy, a wejście w życie ustalono na dzień jej podjęcia.

Wojewoda wskazał, że stosownie do art. 64 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Jednocześnie ust. 3 tego samego artykułu stanowi, że prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku. Niewątpliwie w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Wskazane sposoby realizacji zadań odnoszą się także do zadań przekazanych do wspólnego wykonywania przez związek międzygminny, przy czym przekazanie zadań związkowi międzygminnemu na podstawie statutu ma ten skutek, że uprawnienie do tworzenia jednostek organizacyjnych oraz zawierania umów z innymi podmiotami w celu wykonywania tych zadań przechodzi na związek. Innymi słowy stwierdzić należy, że konsekwencją przekazania zadań gminy związkowi międzygminnemu jest przedmiotowe ograniczenie uprawnień gminy w sferze gospodarki komunalnej. Skoro bowiem uprawnienia gminy, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, z mocy art. 64 ust. 3 tej ustawy zostają przeniesione na związek międzygminny, to fakt ten ma wpływ na stosowanie przepisów określających formy prowadzenia gospodarki komunalnej. Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j.Dz. U. z 2011 r. nr 45, poz. 236), akt ten określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Jednocześnie art. 5 ustawy o gospodarce komunalnej nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów tej ustawy do wykonywania zadań, o których mowa w art. 1, przez związki międzygminne. Jednym z rodzajów jednostek organizacyjnych, jakie tworzyć może gmina są spółki prawa handlowego (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne), przy czym o ile w sferze użyteczności publicznej w zasadzie ustawodawca opowiedział się za dowolnością tworzenia spółek i przystępowania do nich przez gminę, to poza tą sferą aktywność gminy dopuszczalna jest ona tylko w sytuacjach, o których stanowi art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej. W ocenie organu nadzoru wykładnia art. 9 i 10 ustawy o gospodarce komunalnej nie może odbywać się z pominięciem art. 1 tej ustawy, a to oznacza, że w sferze użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki (lub przystępować do spółek) służących wykonywaniu zadań własnych. Wnioskując a contrario - gmina w sferze użyteczności publicznej nie może tworzyć spółek (lub przystępować do nich), które nie służą wykonywaniu zadań gminy. Ponieważ uczestnictwo w związku międzygminnym skutkuje derogacją zadań gminy, możliwość tworzenia spółek (przystępowania do spółek) przez taką gminę należy rozpatrywać z uwzględnieniem tego, jakie zadania gminy zostały przekazane do wspólnego wykonywania. Z informacji będących w posiadaniu organu nadzoru wynika, iż 10 Gmin - są to C., K., B., M., O., P., K., R., M. M. - utworzyło Związek Komunalny Gmin ds. Wodociągów i Kanalizacji. Związek ten został wpisany do rejestru związków międzygminnych w dniu [...] pod nr [...]. Stosownie do treści § 7 pkt 1 i 2 Statutu ww. Związku, do zadań związku należą w szczególności m.in. sprawy wodociągów i zbiorowego zaopatrzenia w wodę odbiorców, a także kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych na obszarze gmin uczestników Związku. Tak określone rodzajowo zadanie zostało więc przekazane przez gminy przystępujące do Związku - w tym m.in. Gminę Miasto M. - na rzecz Związku. Z kolei Związek Komunalny Gmin ds. Wodociągów i Kanalizacji jest jedynym akcjonariuszem A Spółka Akcyjna w C.