Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. II SA/Po 748/14

Dnia 3 grudnia 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Drzazga Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 grudnia 2014 roku sprawy ze skargi D. I. Spółki Akcyjnej z siedzibą W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] kwietnia 2014 roku Nr [...] w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania administracyjnego I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...] stycznia 2014 roku [...], II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu na rzecz skarżącej Spółki kwotę 100,- zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych, III. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2013 r., znak [...], L. dz. 200613-559, Prezydent Miasta P. na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej: "k.p.a.") zawiesił postępowanie w sprawie wniosku D. I. S.A. z dnia [...] grudnia 2012 r. dotyczącego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w P. przy ul. D. [...], działka nr [...], obręb K., arkusz mapy [...], zapisanej w księdze wieczystej nr [...], w prawo własności.

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że w dniu [...] grudnia 2012 r. D. I. S.A. złożył wniosek o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości w prawo własności w trybie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r., poz. 83 z późn. zm.). Nieruchomość ta zabudowana jest pawilonem usługowym oraz budynkiem warsztatowo-garażowym. Pismem z dnia [...] lutego 2013 r. skarżący został poinformowany, że wartość prawa własności gruntu została ustalona w operacie szacunkowym na kwotę 215.725,00 zł, a wartość prawa użytkowania wieczystego - na kwotę 133.750,00 zł. Opłata za dokonanie wspomnianego przekształcenie stanowi różnicę tych wartości i wynosi 81.975,00 zł. Jednocześnie wyjaśniono, że zgodnie z art. 5a powołanej ustawy, przepisy tej ustawy stosuje się z uwzględnieniem przepisów o pomocy publicznej. Organ I instancji zauważył przy tym, że kwestia pomocy publicznej została podniesiona m.in. w Komunikacie Komisji w sprawie elementów pomocy Państwa w sprzedaży gruntów i budynków przez władze publiczne (Dz. U. UE C 209 z dnia 10 lipca 1997 r., s. 3). W konsekwencji organ I instancji pismami z dnia [...] czerwca 2012 r. i [...] września 2012 r. zwrócił się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: "UOKiK") w sprawie występowania pomocy publicznej przy przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w tym czy taka pomoc publiczna zachodzi w przypadku przedsiębiorcy oraz czy jest ona zgodna ze wspólnym rynkiem. W odpowiedzi UOKiK w piśmie z dnia [...] października 2012 r. stwierdził, że w każdym przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy może wystąpić korzyść finansowa dla przedsiębiorcy. Powoduje to konieczność stosowania przepisów o pomocy publicznej, co wynika z art. 5a ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, a udzielenie wsparcia zgodnie z przepisami o pomocy publicznej musi następować zawsze, gdy łącznie spełnione są przesłanki żart. 107 ust 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm., dalej: "TFUE") i nie jest zależne od swobody działania podmiotu udzielającego pomocy. Analizując kryteria kwalifikacji danego środka jako pomocy publicznej zawarte w art. 107 ust. 1 TFUE pod kątem prowadzonego postępowania, organ I instancji uznał, że w przedmiotowej sprawie należy stosować przepisy o pomocy publicznej, gdyż (1) udzielane jest ono przez państwo lub ze środków publicznych - ulgi zastosowane przy obliczaniu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dotyczą środków publicznych (stanowią część należności na rzecz podmiotu publicznego); (2) ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określonego przedsiębiorcę lub określonych przedsiębiorców albo produkcję określonych towarów) - dotyczy konkretnego podmiotu, czyli użytkownika wieczystego; (3) przedsiębiorca uzyskuje przysporzenie na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku - użytkownik wieczysty, przekształcając prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w omawianym trybie zobowiązany jest do uiszczenia opłaty ustalonej na podstawie art. 67 ust. 3 i art. 69 cytowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami (opłata ta jest zawsze niższa niż wartość rynkowa takiej nieruchomości); (4) grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencje oraz wpływa na wymiana handlową między państwami członkowskimi UE - przedsiębiorca, który przekształcił nieruchomość staje się bardziej konkurencyjny, ponieważ nie ponosi zobowiązania w postaci opłat rocznych oraz jego inwestycja staje się bardziej atrakcyjna. Z art. 5a powołanej ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wynika obowiązek stosowania przepisów o pomocy publicznej do każdego przypadku przekształcania, jeżeli istnieją wątpliwości co do zgodności planowanej transakcji z tymi przepisami. Oznacza to, że organ udzielający pomocy nie może dokonać przekształcenia, dopóki nie zostanie zapewniona jego zgodność z przepisami o pomocy publicznej. W przeciwnym wypadku - w razie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości bez uprzedniej decyzji Komisji Europejskiej - beneficjent może zostać zobowiązany do zwrotu kwoty stanowiącej równowartość udzielonej pomocy publicznej. Z uwagi na wątpliwości czy w tego typu przypadku występuje pomoc publiczna UOKiK w porozumieniu z Ministrem Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, jako organem właściwym do spraw z zakresu gospodarki nieruchomościami, skierował w dniu 22 kwietnia 2013 r. do Komisji Europejskiej wniosek o notyfikację mechanizmu ustalania opłaty za przekształcenie i sprzedaży nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego. Następnie organ I instancji zauważył, że wobec przystąpienia Polski do Unii Europejskiej przepisy obowiązujące w kraju muszą być zgodne z przepisami Unii. Zgodnie z art. 3 TFUE, jedną z wyłącznych kompetencji Unii Europejskiej jest ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego, a w związku z tym także uregulowania dotyczące pomocy publicznej. W tej dziedzinie stosowane może być zatem jedynie prawo unijne, a prawo krajowe służy jedynie wykonywaniu tych regulacji i nie może być z nimi sprzeczne. W kontekście rozpatrywanej sprawy oznacza to, że przed wydaniem decyzji o przekształceniu winien być rozstrzygnięty problem, czy wartość prawa użytkowania wieczystego zaliczana na poczet ceny nieruchomości gruntowej stanowi dla przedsiębiorcy korzyść finansową, co wiąże się z koniecznością stosowania przepisów o pomocy publicznej. Zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w przypadku, gdy rozstrzygnięcie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Organ I instancji, orzekający o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, nie jest właściwy do rozstrzygnięcia przedstawionych zagadnień, a w szczególności do ustalenia zakresu zastosowania przepisów o pomocy publicznej oraz ewentualnej zgodności tej pomocy ze wspólnym rynkiem. Organem właściwym i decydującym w tej kwestii jest Komisja Europejska. Zasadne jest zatem zawieszenie prowadzonego postępowania o przekształcenie do czasu uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, czyli wydania decyzji przez Komisję Europejską.