Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 20 maja 2014 r., sygn. II SA/Bk 38/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie sędzia WSA Andrzej Melezini,, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 20 maja 2014 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zapłaty tytułem zwrotu wydatków poniesionych zastępczo na poczet opłat za pobyt w domu pomocy społecznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] września 2013 r. znak [...], wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta B. przez Kierownika Działu Pomocy Instytucjonalnej MOPR w B., zobowiązano M. M. do zapłaty kwoty 1 060, 14 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych zastępczo przez Miasto B. na poczet opłat za pobyt L. P. w Domu Pomocy Społecznej w B. przy ul. [...]., w okresie od dnia 2 listopada 2012 r. do dnia 31 stycznia 2013 r. Wskazano, że wymienioną kwotę strona jest zobowiązana uiścić w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji. W podstawie prawnej decyzji wskazano m.in. art. 104 ust. 1 i 2, art. 61 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 w związku z art. 96 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn. zm.), dalej u.p.s. oraz zarządzenie nr 1868/12 Prezydenta Miasta B. z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej (Dz. Urz. Woj. Podl. poz. 850).

W uzasadnieniu decyzji organ przedstawił zasady pokrywania wydatków związanych z zapewnieniem całodobowej opieki w domu pomocy społecznej. Wskazał, że L. P. w placówce przy ul. [...] w B. przebywa od dnia 30 lipca 2012 r. Średni miesięczny koszt utrzymania podopiecznego w tej placówce wynosił w okresie od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia 31 marca 2013 r. - 3 209 zł. Z uwagi na to, że zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 1 u.p.s. mieszkaniec domu może ponosić opłatę za pobyt w wysokości nie wyższej niż 70 % swego dochodu, a dochodem L. P. we wskazanym okresie była emerytura i dodatek pielęgnacyjny - decyzją z dnia [...] sierpnia 2012 r. Kierownik MOPR ustalił jej indywidualną opłatę w wysokości 879, 77 zł miesięcznie. Organ, uwzględniając art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s., dokonał też ustaleń odnośnie możliwości ponoszenia przez zstępnych podopiecznej (dwóch synów, córkę i trzynaścioro wnucząt) pozostałych kosztów jej utrzymania tj. do wysokości średnich miesięcznych wydatków ustalonych Zarządzeniem Prezydenta Miasta na kwotę 3 209 zł. Wskazał, że synowie podopiecznej A. P. i A. G., jej córka A. J. oraz dwie wnuczki P. P. i E. S. posiadają dochody poniżej ustawowego kryterium dochodowego. Wnuczka E. M. ponosiła opłatę za pobyt babci w DPS w kwocie 342 zł zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 u.p.s. Sytuacja socjalno - bytowa czterech kolejnych wnuczek (K. E. P., I. K., J. P. oraz B. A. S.) nie jest znana, bowiem przebywają za granicą. Cztery inne wnuczki i prawnuczki: E. S., R. W., M. Ż. i A. Ż. nie wyraziły zgody na przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego, zaś z dokumentacji uzyskanej przez Ośrodek we własnym zakresie wynika, że nie mogłyby partycypować w kosztach pobytu babki. Wnuczki M. M. i J. K. odmówiły podpisania umów. Odnośnie M. M. ustalono, że prowadzi ona gospodarstwo domowe wraz z mężem, nie posiadają dzieci, a ich miesięczne dochody w okresie październik 2012 r. - marzec 2013 r. wynosiły odpowiednio: 3 075, 57 zł; 3 082,79 zł; 3 121,10 zł; 2 299, 09 zł; 2 363, 10 zł; 2 362, 76 zł. Zatem miesięczny dochód strony przekraczał 300 % kryterium dochodowego rodziny o kwoty: 339, 57 zł w październiku 2012 r., 346, 79 zł w listopadzie 2012 r., 385, 10 zł w grudniu 2012 r. Przekroczenia tego nie odnotowano już w styczniu 2013 r. Organ nie podzielił stanowiska skarżącej, że ze względu na jej miesięczne obciążenia finansowe, w tym spłatę kredytu hipotecznego - powinna zostać zwolniona z partycypowania w kosztach utrzymania babci w DPS. Uwzględniając jednak te okoliczności zaproponował jej podpisanie umowy cywilnoprawnej na zapłatę za okres od dnia 1 listopada 2012 r. do dnia 31 stycznia 2013 r. kwot 85 - 96 zł. Podpisania umowy strona odmówiła. Organ wskazał, że ustalając dochód M. M. nie może uwzględnić wydatków nieprzewidzianych do odliczenia w u.p.s., jak również jej sytuacji rodzinnej i majątkowej, bowiem te okoliczności mogą być uwzględniane wyłącznie w odrębnym postępowaniu dotyczącym zastosowania ulg w spłacie przedmiotowej należności. Wyjaśniono stronie, że w przypadku gdy jej dochód przekracza 300 % kryterium dochodowego, gdy nie zawarła umowy cywilnoprawnej, a także wobec faktu, że obowiązek ponoszenia przez nią kosztów pobytu wstępnej w DPS wynika z ustawy - organ jest uprawniony do egzekwowania poniesionych przez Gminę kosztów i w tym celu wydaje decyzję administracyjną na podstawie art. 61 ust. 3 w związku z art. 104 ust. 3 u.p.s. Przedmiotowa decyzja określa zatem obowiązek zwrotu wydatków Gminy B. od dnia, w którym strona zobowiązana została po raz pierwszy zapoznana z warunkami opłaty (miało to miejsce 2 listopada 2012 r.). Należność do zwrotu określono w wysokości różnicy między miesięcznym dochodem rodziny strony a 300 % kryterium dochodowego rodziny za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód przekraczał kryterium dochodowe. Łączna wysokość podlegająca zwrotowi w okresie od dnia 2 listopada 2012 r. do dnia 31 stycznia 2013 r. wyniosła zatem 1 060,14 zł.