Wyrok WSA w Opolu z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. II SA/Op 390/13

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska - spr. Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Krzywda po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 26 listopada 2013 r. sprawy ze skargi B. G. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Opolu z dnia 8 lipca 2013 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Opolu z dnia 27 maja 2013 r., nr [...], 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3) zasądza od Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Opolu na rzecz B. G. kwotę 3224 (trzy tysiące dwieście dwadzieścia cztery) złote, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Po wszczęciu z urzędu postępowania, Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Opolu decyzją nr [...] z dnia 27 maja 2013 r. ustalił B. G. kwotę nienależnie pobranych środków finansowych w wysokości 26884,40 zł, uzyskanych na mocy decyzji o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych na rok 2007 (decyzja z 19 października 2006 r.) i na rok 2008 (decyzja z 22 stycznia 2008 r.), w związku z realizacją pakietu: ochrona gleb i wód (K01), w wariancie międzyplon ścierniskowy (K01c) oraz międzyplon ozimy (K01b). Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 29 ust. 1, 2 i 8 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. nr 98, poz. 634, z późn. zm.), art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), zwanej dalej K.p.a., § 17 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. nr 174, poz. 1809, z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem rolnośrodowiskowym, art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. nr 229, poz. 2273, z późn. zm.), art. 71 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 817/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) - Dz. Urz. UE Nr L 153/30 z dnia 30.04.2004 r., zwane dalej rozporządzeniem nr 817/2004. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ podał, że w dniu 29 sierpnia 2006 r. B. G. zwrócił się do Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w Opolu z wnioskiem o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na rok 2007, zobowiązując się m.in. do przestrzegania warunków uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym przez okres 5 lat od dnia rozpoczęcia jego realizacji. W sekcji VI.B wniosku - Deklaracja pakietów lub wariantów w latach 2007-2012 wskazano na pakiet - ochrona gleb i wód (K01), w wariancie międzyplon ścierniskowy - (K01c) na obszarze 5,86 ha (działki ew. A. i B.), w wariancie międzyplon ozimy - (K01b) na obszarze 17,70 ha (działki ew. Y.,Z.). Decyzją z dnia 19 października 2006 r., następnie sprostowaną, przyznano stronie żądne płatności w wysokości 13136,20 zł., którą to kwotę przekazano rolnikowi w dniu 7 lutego 2008 r. We wniosku kontynuacyjnym na 2008 r. B. G. wskazał na pakiet - ochrona gleb i wód (K01), w wariancie międzyplon ścierniskowy - (K01c) na obszarze 6,73 ha (działka ew. X.), w wariancie międzyplon ozimy - (K01b) na obszarze 17,98 ha (działki ew. A., B., C., D., E. i F.). Decyzją z dnia 22 grudnia 2008 r. organ przyznał stronie płatność w wysokości 13748,20 zł, którą przekazano rolnikowi 30 stycznia 2009 r. Na rok 2009 B. G. nie złożył wniosku kontynuacyjnego. W dniu 18 maja 2009 r. do organu wpłynął natomiast wniosek M. G. o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na rok 2009. Producent zadeklarował pakiet - ochrona gleb i wód (K01), w wariancie międzyplon ozimy (K01b) na obszarze 13,25 ha (działki ew. X. i Y.), w wariancie międzyplon ścierniskowy (K01c) na obszarze 3,66 ha (działki ew. A. i B.). Jednocześnie przedstawił pismo z dnia 10 maja 2009 r., w którym B. G. oświadczył, że syn M. G. przejmuje część jego gruntów i całe zobowiązanie rolnośrodowiskowe. W dniu 21 maja 2009 r. do organu wpłynęło pismo M. G., w którym zobowiązał się do kontynuowania realizacji programu rolnośrodowiskowego swego ojca do końca okresu objętego zobowiązaniem. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w tym po uzyskaniu umów dzierżawy: z 1 września 2004 r., z 27 grudnia 2004 r., z 1 czerwca 2005 r., z 1 sierpnia 2007 r., mocą których małżonkowie R. i B. G. oddali w dzierżawę M. G. grunty obejmujące m.in. działki, do których przyznano B. G. płatności na rok 2007 i 2008; a także aktu notarialnego z dnia 23 czerwca 2006 r., którym R. i B. G. darowali M. G. działki ew. A. i B., Kierownik Biura Powiatowego ARiMR decyzją z dnia 28 września 2009 r. umorzył postępowanie administracyjne wszczęte z wniosku złożonego przez M. G.. W wyniku rozpatrzenia odwołania od tej decyzji organ odwoławczy decyzją z dnia 2 listopada 2009 r. uchylił w całości zaskarżone rozstrzygnięcie oraz odmówił przyznania płatności w sprawie wniosku złożonego przez M. G., uznając, że nie zaktualizowały się przesłanki z § 14 rozporządzenia rolnośrodowiskowego. Oddalając skargę na decyzję Dyrektora Opolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR, wyrokiem z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Op 582/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uznał, że w sprawie nie doszło do wyzbycia się posiadania gruntów przez B. G., bowiem dopuścił on syna M. do współposiadania gruntów. W tej sytuacji nie dochodzi do wymaganego przez § 14 rozporządzenia rolnośrodowiskowego przeniesienia posiadania, gdyż dotychczasowy posiadacz nadal pozostaje posiadaczem gospodarstwa, tyle że wespół z inną osobą. Ponadto Sąd stwierdził, że złożenie wniosku nastąpiło po upływie 35-dniowego terminu liczonego od dnia przeniesienia posiadania (tj. 1 sierpnia 2007 r.), który jako termin prawa materialnego jest terminem nieprzywracalnym. Zdaniem organu, skoro nie doszło do skutecznego przejęcia zobowiązań rolnośrodowiskowych, a w kolejnych latach na działki, do których B. G. otrzymał płatność wnioski obszarowe składał jego syn, to należy uznać, że strona zaniechała realizacji programu rolnośrodowiskowego. Takie stanowisko spowodowało, że poinformowano B. G. pismem z dnia 22 stycznia 2013 r. o możliwości dokonania dobrowolnego zwrotu 26884,40 zł, tj. kwoty otrzymanych płatności rolnośrodowiskowych za rok 2007 i 2008. W odpowiedzi B. G. oświadczył, że razem z synem prowadzi rodzinne gospodarstwo rolne i aby syn mógł skorzystać ze wsparcia inwestycyjnego i ułatwienia startu młodym rolnikom dopuścił go do współposiadania części gruntów. Ponadto wyjaśnił, że grunty były obsiewane roślinami poplonowymi zgodnie z wymogami rolnośrodowiskowymi, jednak zarówno on, jak i jego syn, nie otrzymywali płatności rolnośrodowiskowych. Wobec braku wpłaty wskazanej kwoty zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia nienależnie pobranych środków finansowych.