Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. II SA/Gd 614/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Sędziowie: Sędzia WSA Wanda Antończyk Sędzia WSA Janina Guść (spr.) Protokolant Starszy Sekretarz sądowy Marta Sankiewicz po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 23 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi J. K. i W. K. na decyzję Wojewody z dnia 29 sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 1 czerwca 2009 r., Nr [...], Wójt Gminy na podstawie art. 93 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. nr 102 poz. 651 ze zm.), zatwierdził projekt podziału działki nr [...] położonej w miejscowości Ch. stanowiącej własność J. K. do 45/100 części i W. K. do 55/100 części, na działki o nr od [...] do nr [...] oraz działkę nr [...] wydzieloną pod drogę wewnętrzną. W decyzji stwierdzono, że projekt podziału jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części obrębu Ch. w Gminie Ch. zatwierdzonym uchwałą Nr [...] Rady Gminy w Ch. z dnia 27 czerwca 2008 r. (Dz.Urz.Woj. Nr 99, poz. 2513).

J. K. i W. K. w dniu 30 maja 2011 r. wystąpili do Starosty z wnioskiem o ustalenie odszkodowania za nieruchomość stanowiącą działkę nr [...], która pomimo zakwalifikowania jej jako drogi wewnętrznej, faktycznie pełni funkcję drogi publicznej.

Decyzją z dnia 2 sierpnia 2011 r. Starosta orzekł o odmowie przyznania odszkodowania. Rozpoznając odwołanie od tej decyzji Wojewoda decyzją z dnia 25 listopada 2011 r., nr [...], uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji opowiadając się za koncepcją, że dla oceny statusu prawnego danej nieruchomości kluczowe znaczenie mają zasady jej użytkowania i dostępność, a nie jej administracyjna kwalifikacja.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, Starosta decyzją z dnia 20 marca 2012 r., Nr [...], odmówił współwłaścicielom działki [...] ustalenia odszkodowania. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że aby można było ustalić odszkodowanie w trybie art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami muszą być spełnione ściśle określone warunki, a mianowicie decyzja podziałowa musi być wydana na wniosek właściciela nieruchomości i wydzielona na jej podstawie działka gruntu musi stanowić drogę publiczną - gminną, powiatową, wojewódzką lub krajową. W przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Według Starosty orzeczenie ETS w sprawie Bugajny, na które powołują się współwłaściciele, dotyczyło innego stanu faktycznego aniżeli ten, który zaistniał w niniejszej sprawie. W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału, drogi, które miały powstać na przedmiotowych działkach w ogóle nie zostały ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego a decyzja podziałowa została wydana w oparciu o przepisy art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym do dnia 15 lutego 2000 r. Do tego czasu przepis omawianej ustawy wymieniał pojęcie "drogi" bez wyszczególnienia ich rodzaju i stanowił, iż "działki gruntu wydzielone pod drogi z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą z mocy prawa na własność gminy z dniem, w którym decyzja o podziale stała się ostateczna, a orzeczenie o podziale prawomocne". W tym czasie pojęcie "dróg publicznych" nie istniało w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Odszkodowanie należało się za działki gruntu wydzielone pod drogi, bez określenia o jakie drogi chodziło, a więc za działki wydzielone pod jakiekolwiek drogi. Dopiero po nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami ustawodawca bardzo precyzyjnie wymienił, że grunty przeznaczone pod publiczne drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie i krajowe przechodzą z mocy prawa na własność jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa i za te grunty przysługuje odszkodowanie. Organ wyjaśnił, że wnioskodawcy nie kwestionowali ustaleń planu na etapie prac planistycznych, w których mogli brać aktywny udział. Starosta stwierdził, że ustalając odszkodowanie w niniejszej sprawie przesądziłby, iż droga jest gminną drogą publiczną, co spowodowałoby sklasyfikowanie tej drogi sprzeczne z zapisami planu miejscowego. Wójt wydając decyzję o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości związany był ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który nie przewiduje dla nieruchomości podlegającej podziałowi żadnej drogi publicznej. Skoro plan nie przewidywał dla terenu objętego podziałem drogi publicznej - gminnej, to art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie może mieć zastosowania, a tym samym nie ma jakichkolwiek podstaw do przyznania odszkodowania w trybie art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Skoro nie nastąpiło przejście własności wydzielonej działki na gminę i właściciele wydzielonej nieruchomości nie utracili prawa własności tej działki, nie mogą skutecznie domagać się odszkodowania według przepisów wywłaszczeniowych, a przejście wydzielonej działki na własność gminy może nastąpić tylko na podstawie czynności cywilnoprawnej. Wójt Gminy podniósł, że wnioskodawcy nadal mają możliwość korzystania i pobierania pożytków z nieruchomości, której są współwłaścicielami, albowiem na nieruchomości tej ustanowili oni odpłatną służebność gruntową, co znajduje potwierdzenie w zapisach księgi wieczystej.