Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 grudnia 2012 r., sygn. IV SA/Gl 107/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz - Kunicka Protokolant Paulina Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi E. Ż. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczeń pieniężnych z tytułu pracy przymusowej uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: Kierownik Urzędu), odmówił przyznania E.Ż. świadczenia pieniężnego określonego w ustawie z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm.), określanej dalej jako "ustawa o świadczeniu". W podstawie prawnej decyzji powołano art. 2 pkt 1 lit. a, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy o świadczeniu. Natomiast w jej uzasadnieniu, poza przytoczeniem treści przepisów, Kierownik Urzędu wpierw stwierdził, że z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika, iż strona pracowała przymusowo w pobliżu miejsca ówczesnego zamieszkania w B., a następnie podał, że nie neguje faktu ciężkiej sytuacji strony podczas wojny, ale praca w pobliżu miejsca zamieszkania w czasie wojny nie stanowi represji w rozumieniu przepisów powołanej ustawy.

Powyższą decyzję Kierownik Urzędu utrzymał w mocy zaskarżoną decyzją, wydaną na skutek pisma strony z dnia 2.08.2011 r., wniesionego w terminie otwartym do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Tym razem organ orzekający przyjął fakt wykonywania przez stronę pracy przymusowej w B. od października 1941 r. do wyzwolenia, jednak uznał, że praca ta nie odbywała się w warunkach deportacji o jakiej mowa w art. 2 ustawy o świadczeniu. Mianowicie w chwili skierowania do pracy przymusowej wnioskodawczyni mieszkała w miejscowości K. (pow. B.). Natomiast praca przymusowa wykonywana była w B. Jednocześnie strona miała ograniczoną możliwość kontaktu z rodziną, skoro według jej wyjaśnień "mama przychodziła z jedzeniem dwa razy w tygodniu", mogła udać się do domu na święta Bożego Narodzenia oraz Wielkanoc, a według świadka M.W. wnioskodawczyni przyjeżdżała do domu na niedzielę wypocząć, chociaż nie wskazała jak często miało to miejsce. Tak więc zmiana miejsca pobytu w związku ze skierowaniem do pracy na terenie tego samego powiatu nie oznaczała wyrwania z dotychczasowego środowiska i zerwania z nim więzi. Wobec odległości dzielącej miejscowość rodzinną i miejscowość, w której wnioskodawczyni wykonywała pracę oraz kontaktu z rodziną trudno w omawianym przypadku mówić o deportacji. Człowiek w warunkach przeniesienia centrum życiowego o kilkanaście kilometrów od miejsca pobytu dotychczasowego, nawet w przypadku braku dobrowolności tego przeniesienia, nie doświadcza trudu związanego z adaptacją do nowych warunków, porównywalnego z sytuacją osoby, która znalazła się w miejscu oddalonym od miejsca zamieszkania o kilkaset, czy nawet kilka tysięcy kilometrów. W tym miejscu organ powołał się na dwa wyroki sądów administracyjnych. Wskazując na przewidziany w ustawie o świadczeniu warunek pracy niewolniczej w zaostrzonej formie, tj. w izolacji od dotychczasowego środowiska organ wskazał też na uchwałę NSA z 12.10.1998 r., sygn. akt OPS 5/98.