Wyrok WSA w Łodzi z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. II SA/Łd 334/12

Dnia 12 czerwca 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Rosińska (spr.) Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Protokolant asystent sędziego Beata Czyżewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2012 roku sprawy ze skargi R. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta B. z dnia [...] nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], nr [...], Prezydent Miasta B., na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 98 poz. 1071, ze zm.; dalej: K.p.a.), art. 2, art. 3 ust 1, art. 4, art. 7 pkt 1, 4, 13, art. 8 ust. 1 pkt 1, ust. 3, art. 11, art. 39, art. 106 ust. 1, 3, 4, art. 109 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity z 2009 r. Dz. U. Nr 175 poz. 1362, ze zm.), ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. z 2005r. Nr 267 poz. 2259, ze zm.), Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. z 2006 Nr 25 poz. 186, ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku R. P. odmówił przyznania zasiłku celowego na zakup posiłków w listopadzie 2011 r.. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że R. P. złożył w wniosek o udzielenie pomocy w formie zasiłku celowego na zakup posiłków, powołując się na trudną sytuacją materialną i zawodową. Decyzją [...] z dnia [...] organ odmówił przyznania świadczenia w formie zasiłku celowego na zakup posiłków w listopadzie 2011 r. Od wspomnianej decyzji wnioskodawca odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P., które decyzją z dnia [...] nr [...] uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej "w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy", a ust. 2 - "zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu". Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, przysługuje osobom i rodzinom, które spełniają kryterium dochodowe ustalone na podstawie art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. Dalej wskazał, że pomoc w formie świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku realizowana jest na podstawie programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania". Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pomoc ta może być przyznana nieodpłatnie osobom jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza 150 % kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, tj. 477,00zł x 150 % = 715,50zł. Organ uwzględnił zalecenia SKO i ponownie przeanalizował zebrany materiał dowodowy, lecz nie znalazł podstaw do zmiany swojego stanowiska. W dniu 16 stycznia 2012 r. wnioskodawca zapoznał się z materiałem dowodowym w sprawie. W odniesieniu do pisemnego oświadczenia, w którym wnioskodawca zasugerował, że notatki służbowe z dnia 9 listopada 2011 r. i z dnia 16 listopada 2011 r. zostały sporządzone po wydaniu decyzji, organ oświadczył, że decyzja w powyższej sprawie została wydana [...] po zgromadzeniu materiału dowodowego w sprawie, w tym ww. notatek służbowych. Na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego organ ustalił, że wnioskodawca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, nie pracuje zawodowo, jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B. bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Organ stwierdził, że sytuacja materialna wnioskodawcy jest trudna, lecz spełnienie kryterium dochodowego nie jest jedynym warunkiem przyznania pomocy. Art. 2 ust. 1 ustawy stanowi, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Nie oznacza to jednak, że pomoc społeczna ma utrzymywać osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej oraz zaspokajać ich wszystkie oczekiwania. Organ uznał, że wnioskodawca winien wykorzystywać własne możliwości i wykazywać aktywność w rozwiązywaniu problemów oraz gotowość współdziałania w tym celu z innymi osobami - zgodnie z art. 4 ustawy. Zakres tego współdziałania wyznacza pracownik socjalny, który dysponuje właściwymi kwalifikacjami do rozpoznawania i analizowania trudnej sytuacji osób i rodzin oraz planowania i stosowania skutecznych form pomocy. Osoba wnioskująca o pomoc powinna liczyć się z oceną jej sytuacji dokonywaną przez organ pomocy społecznej i nie może ignorować wskazówek udzielanych przez pracowników socjalnych w zakresie możliwości wyjścia z trudnej sytuacji życiowej, o czym został pouczony. Dalej organ podał, że wnioskodawca brał udział w projekcie skierowanym do osób bezrobotnych "Uwierz w siebie" współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W ramach powyższego projektu otrzymał pomoc materialną w łącznej wysokości 800,00 zł (tj. 200,00 zł w lipcu 2011 r., 200,00 zł w sierpniu 2011 r., 200,00 zł we wrześniu 2011 r. i 200,00 zł w październiku 2011 r.). W dniu 28 października 2011 r. powyższą kwotę wnioskodawca zwrócił koordynatorowi projektu oświadczając, że nie akceptuje zasad przyznawanej pomocy finansowej w ramach projektu, ponieważ każdy uczestnik projektu winien otrzymać pomoc finansową w jednakowej wysokości. Organ wyjaśnił, że pomoc ta nie była wynagrodzeniem za udział w projekcie, lecz były to zasiłki celowe, stanowiące udział środków własnych Ośrodka w realizacji projektu. Ustalając wysokość świadczenia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej indywidualnie rozpatruje sytuacje wszystkich osób ubiegających się o pomoc, biorąc pod uwagę całokształt sytuacji materialno-bytowej rodziny przy uwzględnieniu ilości osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym oraz wielkości dochodu przypadającego na jednego członka rodziny. Osoby biorące udział w projekcie, prowadzące jednoosobowe gospodarstwo domowe, otrzymały zasiłki celowe w kwocie od 50,00 zł do 250,00 zł w zależności od sytuacji materialno-bytowej. Uzasadnionym było, że rodziny wieloosobowe otrzymały proporcjonalnie wyższe zasiłki niż osoby samotne. Organ wskazał też, że wnioskodawca, choć świadomie oddał przyznaną pomoc, w dalszym ciągu ma możliwość odbioru świadczenia w wys. 800,00 zł przyznanego w ramach projektu "Uwierz w siebie", o czym był wielokrotnie informowany. Organ dodał, że wnioskodawca odebrał certyfikat ukończenia szkolenia, natomiast odmówił przyjęcia upominków w postaci koca, pościeli, gadżetów przewidzianych w ramach szkolenia. Odmówił też podpisania kontraktu socjalnego - część II B dotyczącego oceny realizacji działań ustalonych w i kontrakcie socjalnym - część I B zawartym w dniu 12 lipca 2011 r.. Organ nadmienił, że pracownik socjalny podczas przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego proponował wnioskodawcy różne możliwości rozwiązania problemów jak np. posiłki w Jadłodajni Miejskiej czy skorzystanie ze schroniska w okresie zimowym. Każdą propozycję wnioskodawca odrzucał i nie zgadzał się zarówno z zasadami udzielanej przez MOPS pomocy jak i z zasadami obowiązującymi w placówkach udzielających schronienia. Organ podkreślił, że podstawą odmowy decyzji nie był fakt, że wnioskodawca nie chciał skorzystać z posiłków w jadłodajni, jak to sugeruje wnioskodawca w piśmie z dnia 16 stycznia 2012 r. Jest to forma pomocy, którą Ośrodek proponuje realizując program rządowy "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", którego głównym celem jest zapewnienie ciepłego posiłku. Podstawą odmowy było niewykorzystywanie zasobów finansowych w wys. 800,00 zł z tytułu projektu "Uwierz w siebie", w którym wnioskodawca uczestniczył w okresie od 15 lipca 2011 r. do 12 grudnia 2011 r., a które oddał, jednocześnie ubiegając się o dalszą pomoc z uwagi na trudną sytuację materialno-bytową. Powołując się na treść art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej organ podniósł, że brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Uznał też, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika brak jakiegokolwiek współdziałania z pracownikiem socjalnym w celu rozwiązania trudnej sytuacji życiowej. Odmowa współpracy ma w ocenie organu charakter trwały i kategoryczny, a nie spowodowany jedynie działaniem pod wpływem impulsu, wobec czego winno zostać ocenione jako trwały brak współdziałania o którym mowa w ust. 11 ust. 2 ustawy. Po analizie zebranego materiału dowodowego organ stwierdził, że wnioskodawca nie wykorzystuje przyznanej mu pomocy, a tym samym posiadanych zasobów i nie współpracuje z pracownikiem socjalnym w celu rozwiązania problemów i poprawy swojej sytuacji życiowej.