Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 13 marca 2012 r., sygn. IV SA/Gl 585/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Walentek Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz - Kunicka Protokolant Paulina Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2012 r. sprawy ze skargi E. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczeń z funduszu alimentacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta M. decyzją z dnia [...] nr[...], odmówił przyznania E. W. świadczenia z funduszu alimentacyjnego dla jej córki A. W. Decyzję strona odebrała osobiście w dniu [...]

Pismem z dnia [...] (złożonym w organie pierwszej instancji w dniu [...]) E. W. wniosła odwołanie od powyższej decyzji. Natomiast pismem z dnia [...] złożyła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, w którym podała, iż czekała na zaświadczenie od Komornika Sądowego Rewiru I w C. i na postanowienie Sądu Rejonowego w M. w sprawie alimentów oraz poprosiła o pozytywne załatwienie jej prośby w sprawie przywrócenia terminu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. postanowieniem z dnia [...] Nr [...], wydanym na podstawie art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. z 2001 r. Dz. U. Nr 79, poz. 856 z późn. zm.), art. 17, art. 59 § 1 i art. 134 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie K.p.a., stwierdziło uchybienie terminu do wniesienia odwołania oraz odmówiło przywrócenia terminu do złożenia odwołania od decyzji z dnia [...] Podniosło, że decyzja organu pierwszej instancji została doręczona stronie w dniu [...] co wynika ze zwrotnego potwierdzenia jej odbioru. Ustawowy termin do wniesienia odwołania upłynął zatem w dniu [...] Organ wskazał na treść art. 134 K.p.a. i okoliczność, że merytoryczne rozpatrzenie sprawy przez organ drugiej instancji uzależnione jest od spełnienia przez dany środek zaskarżenia wymogów formalnych którymi są dopuszczalność środka zaskarżenia (dopuszczalność odwołania lub zażalenia) oraz zachowanie terminu do jego wniesienia. Przedmiotowe odwołanie jest dopuszczalne, gdyż Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje w art. 127 prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w pierwszej instancji. Odwołanie wniesiono jednak z uchybieniem terminu, zgodnie bowiem z art. 129 § 2 K.p.a., odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Tymczasem strona odwołanie swoje wniosła dopiero w dniu [...] składając je w Urzędzie Miasta M., o czym świadczy pieczęć z datą dzienną na odwołaniu, a więc z przekroczeniem czternastodniowego terminu określonego w art. 129 § 2 K.p.a. Odwołanie zostało sporządzone przez stronę i własnoręcznie podpisane w dniu [...]. Z uwagi na fakt, że odwołanie, mimo pouczenia zawartego w decyzji, co do terminu wniesienia odwołania, zostało złożone po terminie, należało stwierdzić, że odwołanie zostało wniesione z uchybieniem ustawowego terminu do jego wniesienia. Warunkiem skuteczności czynności procesowej, jaką jest wniesienie odwołania, jest zachowanie ustawowego terminu do jej dokonania, a uchybienie tego terminu powoduje bezskuteczność odwołania. Jest ono bowiem wówczas zwrócone przeciwko decyzji, która uzyskała walor decyzji ostatecznej. Wzruszenie takiej decyzji w trybie odwoławczym jest zaś niedopuszczalne, gdyż godziłoby w uregulowaną w art. 16 K.p.a. zasadę trwałości decyzji administracyjnych. Powyższe powoduje, że w postępowaniu wstępnym prowadzonym po wpłynięciu odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K., organ ten miał obowiązek zbadania, czy w sprawie zachowany został termin do wniesienia tego środka zaskarżenia. Uchybienie terminu do wniesienia odwołania obliguje organ odwoławczy do wydania postanowienia, przewidzianego w art. 134 K.p.a., przy czym organ odwoławczy nie ma w tym przedmiocie możliwości kierowania się swobodnym uznaniem, lecz musi uwzględniać bezwzględnie obowiązującą go normę prawną zawartą w art. 134 K.p.a. Termin, w jakim można skutecznie wnieść odwołanie, określony został w art. 129 § 2 K.p.a. W myśl tego przepisu odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja został ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Sposób obliczania terminów ustawodawca uregulował zaś w art. 57 K.p.a. Przepis ten stanowi, że jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło (§ 1). Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Stosownie natomiast do § 4 tego samego artykułu w sytuacji, gdy koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni. W związku z tym nie było możliwe w postępowaniu odwoławczym, merytoryczne rozpoznanie przedmiotowej sprawy, skoro złożenie odwołania w dniu 23 marca 2011 r., zostało dokonane po upływie ustawowo określonego terminu. Zapis art. 134 K.p.a. o treści: "organ odwoławczy stwierdza" oznacza obowiązek organu odwoławczego stwierdzenia uchybienia terminu w sytuacji, gdy odwołanie zostało wniesione po jego upływie. Nie jest to zależne od swobodnego uznania organu, lecz wynika z bezwzględnie obowiązującej normy prawnej (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 29 stycznia 1997 r. o sygn. akt I SA/Gd 1482/96, Nr Lex 29004). Z przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, że obowiązkiem organu administracji publicznej właściwego do rozpatrzenia odwołania jest ustalenie w pierwszej kolejności, czy odwołanie nie jest obarczone brakami formalnymi i czy zostało złożone w terminie. Dopiero po ustaleniu tych okoliczności organ może przystąpić do merytorycznego rozpoznania środka odwoławczego. Przepis ten jest podstawą wydania niniejszego postanowienia stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W ustalonym stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy przekroczenie wskazanego terminu jest okolicznością obiektywną i nie budzącą wątpliwości. Należało zatem stwierdzić, że strona uchybiła terminowi do wniesienia odwołania, co skutkować musiało wydaniem niniejszego postanowienia, o którym mowa w art. 134 K.p.a. Organ powołał się również na treść art. 58 § 1 i 2 K.p.a. podkreślając, że strona winna uprawdopodobnić, iż uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy, tj. wykazać, że mimo całej staranności nie udało się jej zachować terminu. Wnoszący podanie (zainteresowany) musi uprawdopodobnić istnienie okoliczności, które spowodowały niemożność dokonania czynności w przewidzianym terminie. W prośbie o przywrócenie terminu powinien wykazać, że mimo całej staranności nie udało mu się zachować terminu. Wiąże się to z takimi sytuacjami, kiedy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2000 r., o sygn. akt I SA/Gd 794/99, niepubl.). Istnienie po stronie tej osoby niedbalstwa, czy chociażby winy nieumyślnej, powoduje niemożność przywrócenia terminu (wyrok. NSA z dnia 22 maja 1997 r. o sygn. akt SA/Sz 630/96, niepubl.). Przeszkody powodujące uchybienie terminu powinny mieć charakter obiektywny, niezależny od zainteresowanego oraz trwać przez cały bieg terminu przewidzianego dla dokonania czynności procesowej (wyrok NSA z dnia 13 października 1999 r. o sygn. akt IV SA 1656/97, niepubl.). Okolicznościami wskazującymi na brak winy osoby zainteresowanej w dochowaniu terminu jest m.in. nieprawidłowe doręczenie pisma (wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2000 r. o sygn. akt IV SA 2121/98, niepubl.), obłożna choroba uniemożliwiająca stronie działającej osobiście wniesienie odwołania (por. E. Iserzon (w:) E. Iserzon, J. Starościak, Kodeks..., s. 138), przerwa w komunikacji, nagła choroba, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą, powódź, pożar (wyrok NSA z dnia 19 września 2000 r. o sygn. akt SA 1072/00, niepubl.), oraz wniesienie prośby o przywrócenie terminu. Organ administracji publicznej nie może działać w sprawie przywrócenia terminu z urzędu, ale jednocześnie z wniesieniem prośby należy dokonać czynności, dla której przewidziany był uchybiony termin i to w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia. Ten 7-dniowy termin jest nie przywracalny (art. 58 § 3 K.p.a.). Datą od której należy liczyć ten termin, jest data uzyskania przez osobę zainteresowaną wiadomości o zdarzeniu powodującym rozpoczęcie biegu terminu. Jeśli zatem strona nie wiedziała o uchybieniu terminu, to termin do złożenia prośby o jego przywrócenie liczy się od uzyskania przez nią wiadomości o tym, że odwołanie zostało złożone z uchybieniem terminu (wyrok NSA z dnia 10 marca 2000 r. o sygn. akt I SA/Lu 1524/98, Lex nr 42915).